પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
વિરાટ પર્વ
ગોહરણ પર્વ
અધ્યાય 44
સાર
કૃપનુ કર્ણન પૌરુષવન્નુ નિંદિસિ, અર્જુનન પરાક્રમવન્નુ હॊગળુત્તા, તાવॆલ્લ ષડ્રથરૂ ऒટ્ટાદરॆ માત્ર અર્જુનનॊંદિગॆ હોરાડબલ્લॆવુ ऎંદુ હેળિદુદુ (1-22).
04044001 કૃપ ઉવાચ।
04044001a સદૈવ તવ રાધેય યુદ્ધે ક્રૂરતરા મતિઃ।
04044001c નાર્થાનાં પ્રકૃતિં વેત્થ નાનુબંધમવેક્ષસે।।
કૃપનુ હેળિદનુ: “કર્ણ! નિન્ન ક્રૂરતર મનસ્સુ યાવાગલૂ યુદ્ધદલ્લિ આસક્તવાગિરુત્તદॆ. વિષયગળ સ્વરૂપ નિનગॆ તિળિયદુ. અવુગળ પરિણામવૂ નિનગॆ કાણુવુદિલ્લ.
04044002a નયા હિ બહવઃ સંતિ શાસ્ત્રાણ્યાશ્રિત્ય ચિંતિતાઃ।
04044002c તેષાં યુદ્ધં તુ પાપિષ્ઠં વેદયંતિ પુરાવિદઃ।।
શાસ્ત્રગળ આધારદિંદ ચિંતિતવાદ નીતિગળુ બહળષ્ટુંટુ. અવુગળલ્લિ યુદ્ધવુ પાપપૂરિતવાદુદॆંદુ હિંદિનદન્નુ બલ્લવરુ ભાવિસુત્તારॆ.
04044003a દેશકાલેન સમ્યુક્તં યુદ્ધં વિજયદં ભવેત્।
04044003c હીનકાલં તદેવેહ ફલવન્ન ભવત્યુત।
04044003e દેશે કાલે ચ વિક્રાંતં કલ્યાણાય વિધીયતે।।
દેશકાલગળુ કૂડિબંદાગ માત્ર યુદ્ધવુ વિજયવન્નુ તરુત્તદॆ. કॆટ્ટ કાલગળલ્લિ અદુ ફલવન્નુ કॊડુવુદિલ્લ. તક્ક દેશકાલગળલ્લિ તોરુવ પરાક્રમવુ કલ્યાણવન્નુંટુમાડુત્તદॆ.
04044004a આનુકૂલ્યેન કાર્યાણામંતરં સંવિધીયતાં।
04044004c ભારં હિ રથકારસ્ય ન વ્યવસ્યંતિ પંડિતાઃ।।
દેશકાલગળ અનુકૂલક્કॆ તક્કંતॆ કાર્યગળ સફલતॆયન્નુ યોચિસિકॊળ્ળબેકુ. રથ તયારિસુવવન અભિપ્રાયદંતॆ પંડિતરુ આદરॆ યુદ્ધ યોગ્યતॆયન્નુ નિર્ધરિસુવુદિલ્લ.
04044005a પરિચિંત્ય તુ પાર્થેન સંનિપાતો ન નઃ ક્ષમઃ।
04044005c એકઃ કુરૂનભ્યરક્ષદેકશ્ચાગ્નિમતર્પયત્।।
ઇદન્નॆલ્લ આલોચિસિદરॆ પાર્થનॊડનॆ યુદ્ધમાડુવુદુ નમગॆ ઉચિતવલ્લ. અવનુ ऒંટિયાગિયે કૌરવરન્નુ ગંધર્વરિંદ રક્ષિસિદવનુ. ऒંટિયાગિયે અગ્નિયન્નુ તૃપ્તિગॊળિસિદનુ.
04044006a એકશ્ચ પંચ વર્ષાણિ બ્રહ્મચર્યમધારયત્।
04044006c એકઃ સુભદ્રામારોપ્ય દ્વૈરથે કૃષ્ણમાહ્વયત્।
04044006e અસ્મિન્નેવ વને કૃષ્ણો હૃતાં કૃષ્ણામવાજયત્।।
અર્જુનનુ ऒંટિયાગિ ઐદુ વર્ષ બ્રહ્મચર્યવન્નાચરિસિદનુ. સુભદ્રॆયન્નુ રથદલ્લિ કુળ્ળિરિસિકॊંડુ ऒંટિયાગિયે કૃષ્ણનન્નુ દ્વંદ્વયુદ્ધક્કॆ કરॆદનુ. ઈ વનદલ્લિયે અપહૃતળાદ કૃષ્ણॆયન્નુ ગॆદ્દુકॊંડનુ.
04044007a એકશ્ચ પંચ વર્ષાણિ શક્રાદસ્ત્રાણ્યશિક્ષત।
04044007c એકઃ સામ્યમિનીં જિત્વા કુરૂણામકરોદ્યશઃ।।
ऒંટિયાગિ ઐદુ વર્ષ ઇંદ્રનિંદ અસ્ત્રગળન્નુ કલિતનુ. ऒંટિયાગિયે શત્રુગળન્નુ ગॆદ્દુ કુરુગળિગॆ યશવન્નુંટુમાડિદનુ.
04044008a એકો ગંધર્વરાજાનં ચિત્રસેનમરિંદમઃ।
04044008c વિજિગ્યે તરસા સંખ્યે સેનાં ચાસ્ય સુદુર્જયાં।।
આ શત્રુવિનાશકનુ ગંધર્વરાજ ચિત્રસેનનન્નૂ અવન અજેય સૈન્યવન્નૂ યુદ્ધદલ્લિ ऒંટિયાગિયે બેગ સોલિસિદ્દનુ.
04044009a તથા નિવાતકવચાઃ કાલખંજાશ્ચ દાનવાઃ।
04044009c દૈવતૈરપ્યવધ્યાસ્તે એકેન યુધિ પાતિતાઃ।।
હાગॆયે દેવતॆગળૂ કॊલ્લલાગદિદ્દ નિવાતકવચ મત્તુ કાલખંજરॆંબ રાક્ષસરન્નૂ અવનॊબ્બને યુદ્ધદલ્લિ ઉરુળિસિદનુ.
04044010a એકેન હિ ત્વયા કર્ણ કિં નામેહ કૃતં પુરા।
04044010c એકૈકેન યથા તેષાં ભૂમિપાલા વશીકૃતાઃ।।
કર્ણ! આ પાંડવરલ્લિ ऒબ્બॊબ્બરે અનેક રાજરન્નુ વશપડિસિકॊંડંતॆ નીનુ ऒંટિયાગિ હિંદॆ એનન્નાદરૂ માડિરુવॆયેનુ?
04044011a ઇંદ્રોઽપિ હિ ન પાર્થેન સમ્યુગે યોદ્ધુમર્હતિ।
04044011c યસ્તેનાશંસતે યોદ્ધું કર્તવ્યં તસ્ય ભેષજં।।
ઇંદ્રનૂ પાર્થનॊડનॆ યુદ્ધમાડલાર. અવનॊડનॆ યુદ્ધમાડબયસુવવનિગॆ યાવુદાદરૂ ઔષધ માડબેકુ.
04044012a આશીવિષસ્ય ક્રુદ્ધસ્ય પાણિમુદ્યમ્ય દક્ષિણં।
04044012c અવિમૃશ્ય પ્રદેશિન્યા દંષ્ટ્રામાદાતુમિચ્છસિ।।
નીનુ વિચારમાડદે બલગૈયન્નॆત્તિ તોરુબॆરળન્નુ ચાચિ રોષગॊંડિરુવ વિષસર્પદ હલ્લન્નુ કીળબયસુત્તિરુવॆ.
04044013a અથ વા કુંજરં મત્તમેક એવ ચરન્વને।
04044013c અનંકુશં સમારુહ્ય નગરં ગંતુમિચ્છસિ।।
અથવા ऒબ્બને અરણ્યદલ્લિ અલॆયુત્ત અંકુશવિલ્લદॆ મદગજવન્નુ હત્તિ નગરક્કॆ હોગબયસુત્તિરુવॆ.
04044014a સમિદ્ધં પાવકં વાપિ ઘૃતમેદોવસાહુતં।
04044014c ઘૃતાક્તશ્ચીરવાસાસ્ત્વં મધ્યેનોત્તર્તુમિચ્છસિ।।
અથવા તુપ્પ, કॊબ્બુ, મજ્જॆગળ આહુતિયિંદ પ્રજ્વલિસુત્તિરુવ અગ્નિયન્નુ તુપ્પદલ્લિ તॊય્દ વસ્ત્ર તॊટ્ટુકॊંડુ દાટિહોગબયસુત્તિરુવॆ.
04044015a આત્માનં યઃ સમુદ્બધ્ય કંઠે બદ્ધ્વા મહાશિલાં।
04044015c સમુદ્રં પ્રતરેદ્દોર્ભ્યાં તત્ર કિં નામ પૌરુષં।।
તન્નન્નુ હગ્ગદિંદ બિગિદુકॊંડુ કॊરળિનલ્લિ દॊડ્ડ કલ્લॊંદન્નુ કટ્ટિકॊંડુ તોળુગળિંદ ઈજિ સમુદ્રવન્નુ દાટુવવનારુ? ઇદુ ऎંથ પૌરુષ?
04044016a અકૃતાસ્ત્રઃ કૃતાસ્ત્રં વૈ બલવંતં સુદુર્બલઃ।
04044016c તાદૃશં કર્ણ યઃ પાર્થં યોદ્ધુમિચ્છેત્સ દુર્મતિઃ।।
કર્ણ! કૃતાસ્ત્રનૂ બલશાલિયૂ આદ અંતહ પાર્થનॊડનॆ યુદ્ધમાડબયસુવ અસ્ત્ર પરિણિતિયિલ્લદવનૂ દુર્બલનૂ આદવનુ દુર્મતિ.
04044017a અસ્માભિરેષ નિકૃતો વર્ષાણીહ ત્રયોદશ।
04044017c સિંહઃ પાશવિનિર્મુક્તો ન નઃ શેષં કરિષ્યતિ।।
નમ્મિંદ હદિમૂરુ વર્ષકાલ વંચિતરાગિ ઈગ પાશદિંદ બિડુગડॆગॊંડિરુવ ઈ સિંહવુ નમ્મલ્લિ યારન્નૂ ઉળિસુવુદિલ્લ.
04044018a એકાંતે પાર્થમાસીનં કૂપેઽગ્નિમિવ સંવૃતં।
04044018c અજ્ઞાનાદભ્યવસ્કંદ્ય પ્રાપ્તાઃ સ્મો ભયમુત્તમં।।
બાવિયલ્લિ અડગિરુવ બॆંકિયંતॆ એકાંતદલ્લિ ઇદ્દંત પાર્થનન્નુ અજ્ઞાનદિંદ ऎદુરિસિ નાવુ મહાભયક્કॊળગાદॆવુ.
04044019a સહ યુધ્યામહે પાર્થમાગતં યુદ્ધદુર્મદં।
04044019c સૈન્યાસ્તિષ્ઠંતુ સંનદ્ધા વ્યૂઢાનીકાઃ પ્રહારિણઃ।।
યુદ્ધોન્મત્તનાગિ બંદિરુવ પાર્થનॊડનॆ નાવુ હોરાડોણ. સૈન્ય સન્નદ્ધવાગિ નિલ્લલિ. યોધરુ વ્યૂહગॊળ્ળલિ.
04044020a દ્રોણો દુર્યોધનો ભીષ્મો ભવાન્દ્રૌણિસ્તથા વયં।
04044020c સર્વે યુધ્યામહે પાર્થં કર્ણ મા સાહસં કૃથાઃ।।
દ્રોણ, દુર્યોધન, ભીષ્મ, નીનુ, અશ્વત્થામ - નાવॆલ્લરૂ પાર્થનॊડનॆ યુદ્ધમાડોણ કર્ણ. નીનॊબ્બને સાહસમાડબેડ.
04044021a વયં વ્યવસિતં પાર્થં વજ્રપાણિમિવોદ્યતં।
04044021c ષડ્રથાઃ પ્રતિયુધ્યેમ તિષ્ઠેમ યદિ સંહતાહઃ।
ષડ્રથરાદ નાવુ ऒટ્ટાગિ નિંતરॆ વજ્રપાણિયંતॆ સિદ્ધવાગિ યુદ્ધક્કॆ નિશ્ચયિસિરુવ પાર્થનॊડનॆ હોરાડબલ્લॆવુ.
04044022a વ્યૂઢાનીકાનિ સૈન્યાનિ યત્તાઃ પરમધન્વિનઃ।
04044022c યુધ્યામહેઽર્જુનં સંખ્યે દાનવા વાસવં યથા।।
વ્યૂહગॊંડુ નિંત સૈન્યદॊડગૂડિદ શ્રેષ્ઠ ધનુર્ધરરાદ નાવુ ऎચ્ચરિકॆયિંદ રણદલ્લિ દાનવરુ ઇંદ્રનॊડનॆ યુદ્ધમાડુવંતॆ અર્જુનનॊડનॆ યુદ્ધમાડોણ.”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે વિરાટ પર્વણિ ગોહરણ પર્વણિ ઉત્તરગોગ્રહે કૃપવાક્યે ચતુશ્ચત્વારિંશોઽધ્યાયઃ।
ઇદુ શ્રી મહાભારતદલ્લિ વિરાટ પર્વદલ્લિ ગોહરણ પર્વદલ્લિ ઉત્તરગોગ્રહદલ્લિ કૃપવાક્યદલ્લિ નલ્વત્નાલ્કનॆય અધ્યાયવુ.