ปฺรวเศ
ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ
ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต
ศฺรี มหาภารต
วิราฏ ปรฺว
กีจกวธ ปรฺว
อธฺยาย 23
สาร
กีจก-อุปกีจกร ทเหสํสฺการกฺกเะ อปฺปณเะยนฺนิตฺตุ วิราฏนุ สุทเษฺณเะคเะ สไรํธฺริยนฺนุ กฬุหิสพเกเะํทุ หเฬุวุทุ (1-10). ภีม มตฺตุ อรฺชุนรโะํทิคเะ ทฺรเาปทิย สํวาท (11-23). พิฏฺฏุหโคเะํทุ สุทเษฺณเะยุ หเฬลุ ทฺรเาปทิยุ หทิมูรุทินคฬ อวกาศวนฺนุ กเฬิกโะฬฺฬุวุทุ (24-28).
04023001 วไศํปายน อุวาจฯ
04023001a ตเ ทฺฤษฺฏฺวา นิหตานฺสูตานฺราชฺญเ คตฺวา นฺยวเทยนฺฯ
04023001c คํธรฺวไรฺนิหตา ราชนฺสูตปุตฺราห์ ปรห์ศตาห์ฯฯ
วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “หตราคิทฺท สูตรนฺนุ นโฑิท อวรุ ราชนลฺลิคเะ หโคิ นิวเทิสิทรุ: “ราช! นูรารุ มํทิ สูตปุตฺรรุ คํธรฺวริํท หตราทรุ.
04023002a ยถา วชฺรเณ วไ ทีรฺณํ ปรฺวตสฺย มหจฺจิรห์ฯ
04023002c วินิกีรฺณํ ปฺรทฺฤศฺยเต ตถา สูตา มหีตลเฯฯ
วชฺรายุธทิํท สีฬิหโท ปรฺวตท มหาศิขรทํตเะ สูตรุ นเะลท มเลเะ จเะลฺลาปิลฺลิยาคิ พิทฺทิรุวุทุ กาณุตฺติทเะ.
04023003a สไรํธฺรี จ วิมุกฺตาสเา ปุนรายาติ ตเ คฺฤหํฯ
04023003c สรฺวํ สํศยิตํ ราชนฺนครํ ตเ ภวิษฺยติฯฯ
สไรํธฺริยุ พิฑุคฑเะหโะํทิ มตฺตเะ นินฺน มนเะคเะ อิทโ พรุตฺติทฺทาฬเะ. ราชนฺ! นินฺน นครวเะลฺลวู อปายกฺกีฑาคุตฺติทเะ.
04023004a ตถารูปา หิ สไรํธฺรี คํธรฺวาศฺจ มหาพลาห์ฯ
04023004c ปุํสามิษฺฏศฺจ วิษยโ มไถุนาย น สํศยห์ฯฯ
สไรํธฺริยุ อตีว รูปวติ. คํธรฺวรโ มหาพลรุ. ปุรุษริคเะ สํภโควุ อิษฺฏวาทุทุ. อิทรลฺลิ สํทเหวิลฺล.
04023005a ยถา สไรํธฺริวเษเณ น ตเ ราชนฺนิทํ ปุรํฯ
04023005c วินาศมเติ วไ กฺษิปฺรํ ตถา นีติรฺวิธียตาํฯฯ
ราชนฺ! สไรํธฺริย การณทิํท นินฺน อี ปุรวุ วินาศวาคทํตเะ พเคนเ ตกฺก นีติยนฺนุ ยโชิสุ.”
04023006a ตเษาํ ตทฺวจนํ ศฺรุตฺวา วิราฏโ วาหินีปติห์ฯ
04023006c อพฺรวีตฺกฺริยตามเษาํ สูตานาํ ปรมกฺริยาฯฯ
อวร อา มาตนฺนุ กเฬิท วาหินีปติ วิราฏนุ หเฬิทนุ: “อี สูตร อํตฺยกฺริยเะคฬนฺนุ นเะรวเริสิ.
04023007a เอกสฺมินฺนเว ตเ สรฺวเ สุสมิทฺธเ หุตาศนเฯ
04023007c ทหฺยํตาํ กีจกาห์ ศีฆฺรํ รตฺนไรฺคํธไศฺจ สรฺวศห์ฯฯ
อา กีจกรนฺนเะลฺลา จเะนฺนาคิ ปฺรชฺวลิตวาคิรุว โอะํทเ จิตาคฺนิยลฺลิ รตฺน-คํธ สหิตวาคิ พเคนเะ ทหน มาฑตกฺกทฺทุ.”
04023008a สุทเษฺณาํ จาพฺรวีทฺราชา มหิษีํ ชาตสาธฺวสห์ฯ
04023008c สไรํธฺรีมาคตาํ พฺรูยา มมไว วจนาทิทํฯฯ
ภีติคโะํฑ ราชนุ ราณิ สุทเษฺณเะคเะ หเฬิทนุ: “สไรํธฺริยุ พํทาค นานเ หเฬิทเะนเะํทุ อี มาตนฺนุ หเฬิพิฑุ.
04023009a คจฺฉ สไรํธฺริ ภทฺรํ ตเ ยถากามํ จราพลเฯ
04023009c พิภเติ ราชา สุศฺรโณิ คํธรฺวเภฺยห์ ปราภวาตฺฯฯ
‘หโคุ สไรํธฺริ! นินคเะ มํคฬวาคลิ! อพลเ! มนพํทลฺลิ หโคุ. สุศฺรโณิ! คํธรฺวริํทาท ปราภวทิํท ราชนุ หเะทริทฺทานเะ.’
04023010a น หิ ตามุตฺสหเ วกฺตุํ สฺวยํ คํธรฺวรกฺษิตาํฯ
04023010c สฺตฺริยสฺตฺวทโษาสฺตาํ วกฺตุมตสฺตฺวาํ ปฺรพฺรวีมฺยหํฯฯ
คํธรฺวริํท รกฺษิตราท อวฬิคเะ สฺวตห์ นานเ หเฬลุ นนคเะ ธไรฺยวิลฺล. สฺตฺรียรุ นิรฺทโษิคฬุ. อาทฺทริํท อวฬิคเะ หเฬพเกเะํทุ นินคเะ ติฬิสุตฺติทฺทเนเะ.”
04023011a อถ มุกฺตา ภยาตฺกฺฤษฺณา สูตปุตฺรานฺนิรสฺย จฯ
04023011c มโกฺษิตา ภีมสเนเน ชคาม นครํ ปฺรติฯฯ
อิตฺต สูตปุตฺรนนฺนุ กโะํท ภีมสเนนิํท พิฑิสลฺปฏฺฏ กฺฤษฺณเะยุ ภยมุกฺตฬาคิ นครท กฑเะ นฑเะทฬุ.
04023012a ตฺราสิตเว มฺฤคี พาลา ศารฺทูลเน มนสฺวินีฯ
04023012c คาตฺราณิ วาสสี จไว ปฺรกฺษาลฺย สลิลเน สาฯฯ
มนสฺวินี อา พาลเะยุ ศรีรวนฺนู วสฺตฺรคฬนฺนู นีรินิํท ศุจิมาฑิกโะํฑุ หุลิคเะ หเะทริท หริณิยํตเะ พรุตฺติทฺทฬุ.
04023013a ตาํ ทฺฤษฺฏฺวา ปุรุษา ราชนฺปฺราทฺรวํต ทิศโ ทศฯ
04023013c คํธรฺวาณาํ ภยตฺรสฺตาห์ กเ จิทฺทฺฤษฺฏีรฺนฺยมีลยนฺฯฯ
ราชนฺ! อวฬนฺนุ นโฑิท ชนรุ คํธรฺวร ภยปีฑิตราคิ หตฺตุ ทิกฺกิคู โอฑิหโทรุ. กเะลวรุ กณฺณุ มุจฺจิกโะํฑรุ.
04023014a ตตโ มหานสทฺวาริ ภีมสเนมวสฺถิตํฯ
04023014c ททรฺศ ราชนฺปาํจาลี ยถา มตฺตํ มหาทฺวิปํฯฯ
ราชนฺ! อนํตร ทฺรเาปทิยุ อฑุคเะมนเะย พาคิลลฺลิ มทิสิท มหาคชนํตเะ นิํติทฺท ภีมสเนนนฺนุ นโฑิทฬุ.
04023015a ตํ วิสฺมยํตี ศนกไห์ สํชฺญาภิริทมพฺรวีตฺฯ
04023015c คํธรฺวราชาย นมโ ยเนาสฺมิ ปริมโจิตาฯฯ
อวนนฺนุ กุริตุ อจฺจริปฑุตฺตา มเะลฺลนเะ สนฺนเะคฬิํท หีคเะ นุฑิทฬุ: “นนฺนนฺนุ พิฑิสิท คํธรฺวราชนิคเะ นมสฺการ!”
04023016 ภีมสเน อุวาจฯ
04023016a ยเ ยสฺยา วิจรํตีห ปุรุษา วศวรฺตินห์ฯ
04023016c ตสฺยาสฺตเ วจนํ ศฺรุตฺวา อนฺฤณา วิจรํตฺยุตฯฯ
ภีมสเนนุ หเฬิทนุ: “ยาร วศวรฺติคฬาคิ อิลฺลิ ปุรุษรุ จริสุตฺติทฺทารโ อวรุ อี นินฺน มาตนฺนุ กเฬิ ฤณมุกฺตราคิรุตฺตารเะ.””
04023017 วไศํปายน อุวาจฯ
04023017a ตตห์ สา นรฺตนาคารเ ธนํชยมปศฺยตฯ
04023017c ราชฺญห์ กนฺยา วิราฏสฺย นรฺตยานํ มหาภุชํฯฯ
04023018a ตตสฺตา นรฺตนาคาราทฺวินิษฺกฺรมฺย สหารฺชุนาห์ฯ
04023018c กนฺยา ททฺฤศุรายาํตีํ กฺฤษฺณาํ กฺลิษฺฏามนาคสํฯฯ
วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “พฬิก อวฬุ นรฺตนศาลเะยลฺลิ วิราฏราชน กนฺยเะยริคเะ นฺฤตฺยวนฺนุ กลิสุตฺติทฺท มหาภุช ธนํชยนนฺนุ กํฑฬุ.
04023019 กนฺยา อูจุห์ฯ
04023019a ทิษฺฏฺยา สไรํธฺริ มุกฺตาสิ ทิษฺฏฺยาสิ ปุนราคตาฯ
04023019c ทิษฺฏฺยา วินิหตาห์ สูตา ยเ ตฺวาํ กฺลิศฺยํตฺยนาคสํฯฯ
กนฺยเะยรุ หเฬิทรุ: “สไรํธฺริ! อทฺฤษฺฏวศาตฺ นีนุ พิฑุคฑเะ หโะํทิทเะ. อทฺฤษฺฏวศาตฺ มรฬิ พํทเะ. นิรปราธิยาท นินคเะ กฺลเศวนฺนุํฏุมาฑิท สูตรุ อทฺฤษฺฏวศาตฺ หตราทรุ.”
04023020 พฺฤหนฺนฑโวาจฯ
04023020a กถํ สไรํธฺริ มุกฺตาสิ กถํ ปาปาศฺจ ตเ หตาห์ฯ
04023020c อิจฺฉามิ วไ ตว ศฺรโตุํ สรฺวมเว ยถาตถํฯฯ
พฺฤหนฺนฑเะยุ หเฬิทฬุ: “สไรํธฺริ! นีนุ พิฑุคฑเะคโะํฑุทุ หเคเะ? อา ปาปิคฬุ หตราทุทุ หเคเะ? เอะลฺลวนฺนู ยถาวตฺตาคิ นินฺนิํทลเ กเฬ พยสุตฺตเนเะ.”
04023021 สไรํธฺรฺยุวาจฯ
04023021a พฺฤหนฺนฑเ กิํ นุ ตว สไรํธฺรฺยา การฺยมทฺย วไฯ
04023021c ยา ตฺวํ วสสิ กลฺยาณิ สทา กนฺยาปุรเ สุขํฯฯ
สไรํธฺริยุ หเฬิทฬุ: “กลฺยาณิ! พฺฤหนฺนฑเ! ยาวาคลู อี กนฺยเะยร อํตห์ปุรทลฺลิ สุขวาคิ วาสิสุว นินคเะ อี สไรํธฺริยิํท เอนาคพเกาคิทเะ?
04023022a น หิ ทุห์ขํ สมาปฺนโษิ สไรํธฺรี ยทุปาศฺนุตเฯ
04023022c ตเน มาํ ทุห์ขิตามเวํ ปฺฤจฺฉสเ ปฺรหสนฺนิวฯฯ
สไรํธฺริยุ อนุภวิสุตฺติรุว ทุห์ขวุ นินคเะ ปฺราปฺติยาคิลฺล. อาทุทริํทลเ ทุห์ขิตเะยท นนฺนนฺนุ หาสฺยมาฑลุ หีคเะ กเฬุตฺติรุวเะ.”
04023023 พฺฤหนฺนฑโวาจฯ
04023023a พฺฤหนฺนฑาปิ กลฺยาณิ ทุห์ขมาปฺนโตฺยนุตฺตมํฯ
04023023c ติรฺยคฺยโนิคตา พาลเ น จไนามวพุธฺยสเฯฯ
พฺฤหนฺนฑเะยุ หเฬิทฬุ: “กลฺยาณี! พฺฤหนฺนฑเะยู อสทฺฤศวาท ทุห์ขวนฺนุ อนุภวิสุตฺติทฺทาฬเะ. พาลเะ! อิวฬุ ปฺราณิชนฺมทลฺลิทฺทาฬเะ เอะนฺนุวุทุ นินคเะ ติฬิยทุ.””
04023024 วไศํปายน อุวาจฯ
04023024a ตตห์ สหไว กนฺยาภิรฺทฺรเาปที ราชวเศฺม ตตฺฯ
04023024c ปฺรวิวเศ สุทเษฺณายาห์ สมีปมปลายินีฯฯ
วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “อนํตร ทฺรเาปทิยุ อา กนฺยเะยรโะฑนเะ นิธานวาคิ อรมนเะยนฺนุ หโะกฺกุ สุทเษฺณเะย พฬิ หโทฬุ.
04023025a ตามพฺรวีทฺราชปุตฺรี วิราฏวจนาทิทํฯ
04023025c สไรํธฺริ คมฺยตาํ ศีฆฺรํ ยตฺร กามยสเ คติํฯฯ
อวฬิคเะ อา ราชปุตฺริยุ วิราฏน มาตินํตเะ หีคเะํทฬุ: “สไรํธฺริ! นินคเะ อิษฺฏพํทลฺลิคเะ พเค หโะรฏุหโคุ.
04023026a ราชา พิภเติ ภทฺรํ ตเ คํธรฺวเภฺยห์ ปราภวาตฺฯ
04023026c ตฺวํ จาปิ ตรุณี สุภฺรุ รูปเณาปฺรติมา ภุวิฯฯ
คํธรฺวริํทาท ปราภวทิํท ราชนุ หเะทริทฺทานเะ. นินคเะ มํคฬวาคลิ. สุํทรวาท หุพฺพุฬฺฬุวฬเ! นีนาทรโ ตรุณิ. ลโกทลฺลิ อปฺรติม รูปวุฬฺฬวฬุ.”
04023027 สไรํธฺรฺยุวาจฯ
04023027a ตฺรยโทศาหมาตฺรํ มเ ราชา กฺษมตุ ภามินิฯ
04023027c กฺฤตกฺฤตฺยา ภวิษฺยํติ คํธรฺวาสฺตเ น สํศยห์ฯฯ
สไรํธฺริยุ หเฬิทฬุ: “ภามินี! อินฺนุ หทิมูรุ ทินคฬวรเะคเะ มาตฺร ราชนุ นนฺนนฺนุ สไริสิกโะฬฺฬลิ. อษฺฏรลฺลิ คํธรฺวรุ นิสฺสํทเหวาคิ กฺฤตกฺฤตฺยราคุตฺตารเะ.
04023028a ตตโ มาํ ตเ'ปนเษฺยํติ กริษฺยํติ จ ตเ ปฺริยํฯ
04023028c ธฺรุวํ จ ศฺรเยสา ราชา ยโกฺษฺยตเ สห พาํธวไห์ฯ
อนํตร อวรุ นนฺนนฺนุ กรเะทโะยฺยุตฺตารเะ มตฺตุ นินคเะ ปฺริยวนฺนุํฏุมาฑุตฺตารเะ. ราชนู กูฑ พาํธวรโะฑนเะ ศฺรเยสฺสนฺนุ คฬิสุตฺตานเะ.””
สมาปฺติ
อิติ ศฺรี มหาภารตเ วิราฏปรฺวณิ กีจกวธปรฺวณิ กีจกทาหเ ตฺรยโวิํศโ'ธฺยายห์ ฯ
อิทุ ศฺรี มหาภารตทลฺลิ วิราฏปรฺวทลฺลิ กีจกวธปรฺวทลฺลิ กีจกทาหทลฺลิ อิปฺปตฺมูรนเะย อธฺยายวุ.
อิติ ศฺรี มหาภารตเ วิราฏปรฺวณิ กีจกวธปรฺวห์ฯ
อิทุ ศฺรี มหาภารตทลฺลิ วิราฏปรฺวทลฺลิ กีจกวธปรฺววุ
อิทูวรเะคิน โอะฏฺฏุ มหาปรฺวคฬุ-3/18, อุปปรฺวคฬุ-46/100, อธฺยายคฬุ-619/1995, ศฺลโกคฬุ-20529/73784.