પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
વિરાટ પર્વ
કીચકવધ પર્વ
અધ્યાય 14
સાર
દ્રૌપદિયુ હોગુવુદિલ્લવॆંદુ હેળિદરૂ ऒત્તાયિસિ સુદેષ્ણॆયુ અવળન્નુ પાનીયવન્નુ તરલુ અવળિગે સિદ્ધનાગિ કાદુ કુળિતિદ્દ કીચકનલ્લિગॆ કળુહિસુવુદુ (1-17). દૈવદ શરણુ હॊક્કુ સૂર્યનન્નુ પ્રાર્થિસિદ દ્રૌપદિગॆ અવનુ અવળ રક્ષણॆગॆંદુ અગોચર રાક્ષસનોર્વનન્નુ નેમિસુવુદુ (18-21).
04014001 વૈશંપાયન ઉવાચ।
04014001a પ્રત્યાખ્યાતો રાજપુત્ર્યા સુદેષ્ણાં કીચકોઽબ્રવીત્।
04014001c અમર્યાદેન કામેન ઘોરેણાભિપરિપ્લુતઃ।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “રાજપુત્રિ દ્રૌપદિયિંદ ઈ રીતિય ઉત્તરવન્નુ પડॆદ કીચકનુ મિતિયિલ્લદ ઘોર કામદિંદ તુંબિદવનાગિ સુદેષ્ણॆગॆ હેળિદનુ:
04014002a યથા કૈકેયિ સૈરંધ્ર્યા સમેયાં તદ્વિધીયતાં।
04014002c તાં સુદેષ્ણે પરીપ્સસ્વ માહં પ્રાણાન્પ્રહાસિષં।।
“કૈકેયી! સુદેષ્ણે! નન્ન પ્રાણવુ હોગબારદુ ऎન્નુવુદાદરॆ નાનુ સૈરંધ્રિયન્નુ સેરુવંતॆ માડુ. અવળુ નન્નન્નુ બયસુવંતॆ માડુ.”
04014003a તસ્ય તાં બહુશઃ શ્રુત્વા વાચં વિલપતસ્તદા।
04014003c વિરાટમહિષી દેવી કૃપાં ચક્રે મનસ્વિની।।
અવન આ અતિયાદ રગળॆય માતુગળન્નુ કેળિ, મનસ્વિની વિરાટમહિષિ દેવિયુ અવન મેલॆ કૃપॆદોરિદળુ.
04014004a સ્વમર્થમભિસંધાય તસ્યાર્થમનુચિંત્ય ચ।
04014004c ઉદ્વેગં ચૈવ કૃષ્ણાયાઃ સુદેષ્ણા સૂતમબ્રવીત્।।
તન્ન હિતવન્નૂ, અવન ઉદ્દેશવન્નૂ મત્તુ કૃષ્ણॆય ઉદ્વેગવન્નૂ આલોચિસિ સુદેષ્ણॆયુ સૂતનિગॆ હેળિદળુ:
04014005a પર્વિણીં ત્વં સમુદ્દિષ્ય સુરામન્નં ચ કારય।
04014005c તત્રૈનાં પ્રેષયિષ્યામિ સુરાહારીં તવાંતિકં।।
“હબ્બદ દિનદંદુ નીનુ મદ્યવન્નૂ ઊટવન્નૂ સિદ્ધગॊળિસુ. આગ મદ્યવન્નુ તરલુ અવળન્નુ નિન્ન બળિ કળુહિસુત્તેનॆ.
04014006a તત્ર સંપ્રેષિતામેનાં વિજને નિરવગ્રહાં।
04014006c સાંત્વયેથા યથાકામં સાંત્વ્યમાના રમેદ્યદિ।।
અલ્લિગॆ કળુહલાગુવ અવળન્નુ એકાંતદલ્લિ યાવ અડતડॆયૂ ઇલ્લદે મનબંદંતॆ પ્રલોભનॆગॊળિસુ. સાંત્વનગॊંડુ અવળુ નિનગॆ ऒલિયબહુદુ.”
04014007a કીચકસ્તુ ગૃહં ગત્વા ભગિન્યા વચનાત્તદા।
04014007c સુરામાહારયામાસ રાજાર્હાં સુપરિસ્રુતાં।।
અક્કન માતિનંતॆ કીચકનાદરો મનॆગॆ તॆરળિ રાજયોગ્યવાદ ચॆન્નાગિ સોસિદ મદ્યવન્નુ તરિસિદનુ.
04014008a આજૌરભ્રં ચ સુભૃશં બહૂંશ્ચોચ્ચાવચાન્મૃગાન્।
04014008c કારયામાસ કુશલૈરન્નપાનં સુશોભનં।।
આડુકુરિગળ મત્તુ બગॆબગॆય પ્રાણિગળ માંસદ અડુગॆયન્નુ અન્નપાનગળન્નુ તજ્ઞરિંદ ચॆન્નાગિ અડુગॆમાડિસિદનુ.
04014009a તસ્મિન્ કૃતે તદા દેવી કીચકેનોપમંત્રિતા।
04014009c સુદેષ્ણા પ્રેષયામાસ સૈરંધ્રીં કીચકાલયં।।
અદાદ નંતર કીચકનુ કેળિકॊંડિદ્દંતॆ દેવિ સુદેષ્ણॆયુ સૈરંધ્રિયન્નુ કીચકન મનॆગॆ કળુહિસિદળુ.
04014010 સુદેષ્ણોવાચ।
04014010a ઉત્તિષ્ઠ ગચ્છ સૈરંધ્રિ કીચકસ્ય નિવેશનં।
04014010c પાનમાનય કલ્યાણિ પિપાસા માં પ્રબાધતે।।
સુદેષ્ણॆયુ હેળિદળુ: “એળુ સૈરંધ્રિ! કીચકન મનॆગॆ હોગુ. કલ્યાણિ! પાનીયવન્નુ તॆગॆદુકॊંડુ બા. બાયારિકॆયુ નન્નન્નુ કાડુત્તિદॆ.”
04014011 દ્રૌપદ્યુવાચ।
04014011a ન ગચ્છેયમહં તસ્ય રાજપુત્રિ નિવેશનં।
04014011c ત્વમેવ રાજ્ઞિ જાનાસિ યથા સ નિરપત્રપઃ।।
દ્રૌપદિયુ હેળિદળુ: “રાજપુત્રિ! નાનુ અવન મનॆગॆ હોગલારॆ. રાણિ! અવનુ ऎંતહ નિર્લજ્જનॆંદુ નિનગે ગॊત્તુ.
04014012a ન ચાહમનવદ્યાંગિ તવ વેશ્મનિ ભામિનિ।
04014012c કામવૃત્તા ભવિષ્યામિ પતીનાં વ્યભિચારિણી।।
ભામિની! અનવદ્યાંગિ! નિન્ન મનॆયલ્લિ કામચારણિયૂ પતિગળિગॆ વ્યભિચારિણિયૂ આગુવુદિલ્લ.
04014013a ત્વં ચૈવ દેવિ જાનાસિ યથા સ સમયઃ કૃતઃ।
04014013c પ્રવિશંત્યા મયા પૂર્વં તવ વેશ્મનિ ભામિનિ।।
દેવિ! ભામિનિ! હિંદॆ નાનુ નિન્ન મનॆયન્નુ પ્રવેશિસુવાગ માડિકॊંડ ऒપ્પંદવુ નિનગॆ તિળિદે ઇદॆ.
04014014a કીચકશ્ચ સુકેશાંતે મૂઢો મદનદર્પિતઃ।
04014014c સોઽવમંસ્યતિ માં દૃષ્ટ્વા ન યાસ્યે તત્ર શોભને।।
સુંદર કૂદલિનવળે! મૂઢ કીચકનાદરો મદનદર્પિત. અવનુ નન્નન્નુ અપમાનગॊળિસુત્તાનॆ. શોભને! નાનુ અલ્લિગॆ હોગુવુદિલ્લ.
04014015a સંતિ બહ્વ્યસ્તવ પ્રેષ્યા રાજપુત્રિ વશાનુગાઃ।
04014015c અન્યાં પ્રેષય ભદ્રં તે સ હિ મામવમંસ્યતે।।
રાજપુત્રિ! નિનગॆ બહળ મંદિ દાસિયરિદ્દારॆ. બેરॆ યારન્નાદરૂ કળુહિસુ. નિનગॆ ऒળિતાગલિ! અવનુ નન્નન્નુ અપમાનગॊળિસુત્તાનॆ.”
04014016 સુદેષ્ણોવાચ।
04014016a નૈવ ત્વાં જાતુ હિંસ્યાત્સ ઇતઃ સંપ્રેષિતાં મયા।
સુદેષ્ણॆયુ હેળિદળુ: “ઇલ્લિંદ નાનુ કળુહિસુત્તિરુવ નિન્નન્નુ અવનુ હિંસિસુવુદે ઇલ્લ.””
04014017 વૈશંપાયન ઉવાચ।
04014017a ઇત્યસ્યાઃ પ્રદદૌ કાંસ્યં સપિધાનં હિરણ્મયં।
04014017c સા શંકમાના રુદતી દૈવં શરણમીયુષી।।
04014017e પ્રાતિષ્ઠત સુરાહારી કીચકસ્ય નિવેશનં।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “ઇદન્નુ હેળિ અવળિગॆ મુચ્ચળવુળ્ળ ચિન્નદ પાનપાત્રॆયન્નુ કॊટ્ટળુ. શંકિતળાદ અવળુ અળુત્તા દૈવદ શરણુ હॊક્કુ મદ્યવન્નુ તરુવુદક્કાગિ કીચકન મનॆગॆ હॊરટળુ.
04014018 દ્રૌપદ્યુવાચ।
04014018a યથાહમન્યં પાંડુભ્યો નાભિજાનામિ કં ચન।
04014018c તેન સત્યેન માં પ્રાપ્તાં કીચકો મા વશે કૃથાઃ।।
દ્રૌપદિયુ હેળિદળુ: “પાંડવરન્નુ હॊરતુ ઇતર યારન્નૂ નાનુ અરિતવળલ્લ ऎન્નુવુદુ સત્યવાગિદ્દરॆ અલ્લિગॆ હોગુવ નન્નન્નુ કીચકનુ વશપડॆસિકॊળ્ળદિરલિ.””
04014019 વૈશંપાયન ઉવાચ।
04014019a ઉપાતિષ્ઠત સા સૂર્યં મુહૂર્તમબલા તતઃ।
04014019c સ તસ્યાસ્તનુમધ્યાયાઃ સર્વં સૂર્યોઽવબુદ્ધવાન્।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “આગ આ અબલॆયુ ऒંદુક્ષણ સૂર્યનન્નુ ધ્યાનિસિદળુ. તક્ષણવે સૂર્યનુ આ તનુમધ્યળ કુરિતુ ऎલ્લવન્નૂ તિળિદુકॊંડનુ.
04014020a અંતર્હિતં તતસ્તસ્યા રક્ષો રક્ષાર્થમાદિશત્।
04014020c તચ્ચૈનાં નાજહાત્તત્ર સર્વાવસ્થાસ્વનિંદિતાં।।
આગ અવનુ અવળન્નુ અગોચરવાગિ રક્ષિસુવંતॆ ऒબ્બ રાક્ષસનિગॆ આજ્ઞાપિસિદનુ. આ દોષરહિતॆયન્નુ અવનુ ऎલ્લ સંદર્ભગળલ્લિ ऎડॆબિડદॆ નોડિકॊળ્ળુત્તિદ્દનુ.
04014021a તાં મૃગીમિવ વિત્રસ્તાં દૃષ્ટ્વા કૃષ્ણાં સમીપગાં।
04014021c ઉદતિષ્ઠન્મુદા સૂતો નાવં લબ્ધ્વેવ પારગઃ।।
હॆદરિદ હરિણિયંતॆ સમીપક્કॆ બંદ કૃષ્ણॆયન્નુ કંડ આ સૂતનુ સમુદ્રદ દડવન્નુ સેરબયસુવવનિગॆ નાવॆ સિક્કિ સંતોષગॊળ્ળુવંતॆ મેલॆદ્દનુ.
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે વિરાટપર્વણિ કીચકવધપર્વણિ દ્રૌપદીસુરાહરણે ચતુર્દશોઽધ્યાયઃ ।
ઇદુ શ્રી મહાભારતદલ્લિ વિરાટપર્વદલ્લિ કીચકવધપર્વદલ્લિ દ્રૌપદીસુરાહરણદલ્લિ હદિનાલ્કનॆય અધ્યાયવુ.