પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
વિરાટ પર્વ
વૈરાટ પર્વ
અધ્યાય 9
સાર
સહદેવનુ વિરાટનલ્લિ ગોપાલકનાગિ નેમકગॊંડિદુદુ (1-15).
04009001 વૈશંપાયન ઉવાચ।
04009001a સહદેવોઽપિ ગોપાનાં કૃત્વા વેષમનુત્તમં।
04009001c ભાષાં ચૈષાં સમાસ્થાય વિરાટમુપયાદથ।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “સહદેવનૂ કૂડ અત્યુત્તમવાગિ ગોપાલકન વેષવન્નુ માડિકॊંડુ અવરદે ભાષॆયન્નુ બળસુત્તા વિરાટન બળિ બંદનુ.
04009002a તમાયાંતમભિપ્રેક્ષ્ય ભ્રાજમાનં નરર્ષભં।
04009002c સમુપસ્થાય વૈ રાજા પપ્રચ્છ કુરુનંદનં।।
બંદિરુવ આ હॊળॆયુત્તિરુવ નરર્ષભ કુરુનંદનનન્નુ નોડિ રાજનુ અવન હત્તિર હોગિ કેળિદનુ:
04009003a કસ્ય વા ત્વં કુતો વા ત્વં કિં વા તાત ચિકીર્ષસિ।
04009003c ન હિ મે દૃષ્ટપૂર્વસ્ત્વં તત્ત્વં બ્રૂહિ નરર્ષભ।।
“મગૂ! નીનુ યારવનુ? ऎલ્લિંદ બંદॆ? એનુ માડુત્તીયॆ? નરર્ષભ! નિન્નન્નુ નાનુ ઈ હિંદॆ નોડિદંતિલ્લ. સત્યવન્નુ હેળુ.”
04009004a સ પ્રાપ્ય રાજાનમમિત્રતાપનસ્। તતોઽબ્રવીન્મેઘમહૌઘનિહ્સ્વનઃ।
04009004c વૈશ્યોઽસ્મિ નાંનાહમરિષ્ટનેમિર્। ગોસંખ્ય આસં કુરુપુંગવાનાં।।
આ અમિત્રતાપનનુ રાજન બળિ બંદુ મહામેઘદ ગુડુગિનંતિરુવ ધ્વનિયલ્લિ નુડિદનુ: “નાનુ અરિષ્ટનેમિ ऎંબ હॆસરિન વૈશ્ય. ગુરુપુંગવન ગોશાસ્ત્રજ્ઞનાગિદ્દॆ.
04009005a વસ્તું ત્વયીચ્છામિ વિશાં વરિષ્ઠ। તાન્રાજસિંહાન્ન હિ વેદ્મિ પાર્થાન્।
04009005c ન શક્યતે જીવિતુમન્યકર્મણા। ન ચ ત્વદન્યો મમ રોચતે નૃપઃ।।
વરિષ્ઠ! નિન્નલ્લિ ઉળિદુકॊળ્ળલુ બયસુત્તેનॆ. આ રાજસિંહ પાર્થરુ ऎલ્લિદ્દારॆંદુ તિળિયॆનુ. બેરॆ કॆલસગળન્નુ માડિકॊંડુ નાનુ જીવિસલારॆ. રાજ! નીનલ્લદે બેરॆયવરલ્લિ નનગॆ ઇષ્ટવિલ્લ.”
04009006 વિરાટ ઉવાચ।
04009006a ત્વં બ્રાહ્મણો યદિ વા ક્ષત્રિયોઽસિ। સમુદ્રનેમીશ્વરરૂપવાનસિ।
04009006c આચક્ષ્વ મે તત્ત્વમમિત્રકર્શન। ન વૈશ્યકર્મ ત્વયિ વિદ્યતે સમં।।
વિરાટનુ હેળિદનુ: “નીનુ બ્રાહ્મણ અથવા ક્ષત્રિયનાગિરુવॆ. ઇડી ભૂમિય ऒડॆયનંથ રૂપવન્નુ હॊંદિરુવॆ. અમિત્રકર્શન! નનગॆ સત્યવેનॆંબુદન્નુ હેળુ. ઈ વૈશ્યર કॆલસવુ નિનગॆ સરિયાગિ કાણુવુદિલ્લ.
04009007a કસ્યાસિ રાજ્ઞો વિષયાદિહાગતઃ। કિં ચાપિ શિલ્પં તવ વિદ્યતે કૃતં।
04009007c કથં ત્વમસ્માસુ નિવત્સ્યસે સદા। વદસ્વ કિં ચાપિ તવેહ વેતનં।।
યાવ રાજન નાડિનિંદ ઇલ્લિગॆ બંદિરુવॆ? નિનગॆ યાવ કॆલસદલ્લિ કુશલતॆ ઇદॆ? નીનુ નમ્મલ્લિ હેગॆ સદા વાસિસુવॆ? નિન્ન સંબળ એનॆંબુદન્નૂ હેળુ.”
04009008 સહદેવ ઉવાચ।
04009008a પંચાનાં પાંડુપુત્રાણાં જ્યેષ્ઠો રાજા યુધિષ્ઠિરઃ।
04009008c તસ્યાષ્ટશતસાહસ્રા ગવાં વર્ગાઃ શતં શતાઃ।।
04009009a અપરે દશસાહસ્રા દ્વિસ્તાવંતસ્તથાપરે।
04009009c તેષાં ગોસંખ્ય આસં વૈ તંતિપાલેતિ માં વિદુઃ।।
સહદેવનુ હેળિદનુ: “ઐવરુ પાંડુપુત્રરલ્લિ રાજા યુધિષ્ઠિરનુ હિરિયવનુ. અવનલ્લિ નૂરુનૂરર ગુંપિનંતॆ ऎંટુ લક્ષ હસુગળિદ્દવુ. ઇન્નॊંદરલ્લિ ऒંદુ લક્ષ, મત્તॊંદરલ્લિ અદે રીતિ ऎરડુ લક્ષ હસુગળિદ્દવુ. નાનુ અવુગળ ગોશાસ્ત્રજ્ઞનાગિદ્દॆ. નન્નન્નુ તંતિપાલનॆંદુ કરॆયુત્તિદ્દરુ.
04009010a ભૂતં ભવ્યં ભવિષ્યચ્ચ યચ્ચ સંખ્યાગતં ક્વ ચિત્।
04009010c ન મેઽસ્ત્યવિદિતં કિં ચિત્સમંતાદ્દશયોજનં।।
સુત્ત હત્તુ યોજનॆયॊળગॆ નડॆદદ્દુ, નડॆયુત્તિરુવુદુ, નડॆયબહુદાદદ્દુ મત્તુ સંખ્યॆયાગલી નનગॆ તિળિયદે ઇદ્દુદુ યાવુદૂ ઇલ્લ.
04009011a ગુણાઃ સુવિદિતા હ્યાસન્મમ તસ્ય મહાત્મનઃ।
04009011c આસીચ્ચ સ મયા તુષ્ટઃ કુરુરાજો યુધિષ્ઠિરઃ।।
આ મહાત્મનિગॆ નન્ન ગુણગળુ ચॆન્નાગિ તિળિદિદ્દવુ. કુરુરાજ યુધિષ્ઠિરનુ નન્નિંદ સંતુષ્ટનાગિદ્દનુ.
04009012a ક્ષિપ્રં હિ ગાવો બહુલા ભવંતિ। ન તાસુ રોગો ભવતીહ કશ્ચિત્।
04009012c તૈસ્તૈરુપાયૈર્વિદિતં મયૈતદ્। એતાનિ શિલ્પાનિ મયિ સ્થિતાનિ।।
બહુબેગ ગોવુગળુ હॆચ્ચાગુવંતॆ મત્તુ અવુગળિગॆ યાવુદે રીતિય રોગગળુ બારદંતॆ માડુવ ઉપાયગળન્નુ નાનુ બલ્લॆ. ઈ કૌશલગળુ નન્નલ્લિવॆ.
04009013a વૃષભાંશ્ચાપિ જાનામિ રાજન્પૂજિતલક્ષણાન્।
04009013c યેષાં મૂત્રમુપાઘ્રાય અપિ વંધ્યા પ્રસૂયતે।।
રાજન્! યાવહોરિગળ મૂત્રવન્નુ મૂસિ બંજॆહસુગળૂ કૂડ ઈયુત્તવો અંથહ શ્રેષ્ઠ હોરિગળન્નૂ કૂડ ગુરુતિસબલ્લॆ.”
04009014 વિરાટ ઉવાચ।
04009014a શતં સહસ્રાણિ સમાહિતાનિ। વર્ણસ્ય વર્ણસ્ય વિનિશ્ચિતા ગુણૈઃ।
04009014c પશૂન્સપાલાન્ભવતે દદામ્યહં। ત્વદાશ્રયા મે પશવો ભવંત્વિહ।।
વિરાટનુ હેળિદનુ: “બેરॆ બેરॆ થળિગળ ગુણગળિંદॊડગૂડિદ નૂરુ સાવિર ગોવુગળુ નન્નલ્લિવॆ. આ પશુગળન્નુ અવુગળ પાલકરॊડનॆ નિનગॊપ્પિસુત્તિદ્દેનॆ. ઇન્નુ નન્ન હસુગળુ નિન્ન આશ્રયદલ્લિરલિ.””
04009015 વૈશંપાયન ઉવાચ।
04009015a તથા સ રાજ્ઞોઽવિદિતો વિશાં પતે। ઉવાસ તત્રૈવ સુખં નરેશ્વરઃ।
04009015c ન ચૈનમન્યેઽપિ વિદુઃ કથં ચન। પ્રાદાચ્ચ તસ્મૈ ભરણં યથેપ્સિતં।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “વિશાંપતે! હાગॆ આ નરેશ્વરનુ રાજનિગॆ ગુરુતુ સિગદંતॆ અલ્લિયે સુખવાગિ વાસિસુત્તિદ્દનુ. બેરॆ યારૂ કૂડ અવનન્નુ યાવરીતિયિંદલૂ ગુરુતિસલિલ્લ. અવનુ બયસિદષ્ટુ ભત્યવુ અવનિગॆ દॊરॆયુત્તિત્તુ.”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રીમહાભારતે વિરાટપર્વણિ વૈરાટપર્વણિ પુરપ્રવેશે સહદેવપ્રવેશો નામ નવમોઽધ્યાયઃ।।
ઇદુ શ્રી મહાભારતદ વિરાટપર્વદલ્લિ વૈરાટપર્વદલ્લિ પુરપ્રવેશદલ્લિ સહદેવપ્રવેશવॆન્નુવ ऒંભત્તનॆય અધ્યાયવુ.