praveśa
|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||
śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita
śrī mahābhārata
āraṇyaka parva
draupadīharaṇa parva
adhyāya 278
sāra
òmmè aśvapatiyu nāradana jòtè sabhāmadhyadalli kul̤itu mātinalli tòḍagiralu sāvitriyu hiṃdirugidudu; yārannu varisidal̤èṃdu kel̤alu satyavānanannu èṃdāga nāradanu “kṣīṇāyu satyavānanu iṃdiniṃda òṃdu varṣadalli dehatyāga māḍuttānè” èṃdāga èṣṭu hel̤idarū satyavānane tanna patiyāguttānèṃdu sāvitriyu nirdharisidudu (1-32).
03278001 mārkaṃḍeya uvāca|
03278001a atha madrādhipo rājā nāradena samāgataḥ|
03278001c upaviṣṭaḥ sabhāmadhye kathāyogena bhārata||
mārkaṃḍeyanu hel̤idanu: “bhārata! āga òmmè madrādhipa rājanu nāradana jòtègè sabhāmadhyadalli kul̤idu mātinalli tòḍagiddanu.
03278002a tato'bhigamya tīrthāni sarvāṇyevāśramāṃstathā|
03278002c ājagāma piturveśma sāvitrī saha maṃtribhiḥ||
āga sarva tīrtha-āśramagal̤igè hogidda sāvitriyu maṃtrigal̤a sahita taṃdèya manègè hiṃdirugidal̤u.
03278003a nāradena sahāsīnaṃ dṛṣṭvā sā pitaraṃ śubhā|
03278003c ubhayoreva śirasā cakre pādābhivaṃdanaṃ||
nāradanòṃdigè kul̤itidda taṃdèyannu noḍi ā śubhèyu ibbara pādagal̤igū śirabāgi namaskarisidal̤u.
03278004 nārada uvāca|
03278004a kva gatābhūtsuteyaṃ te kutaścaivāgatā nṛpa|
03278004c kimarthaṃ yuvatīṃ bhartre na caināṃ saṃprayaccasi||
nāradanu hel̤idanu: “nṛpa! ninna magal̤u èlligè hogiddal̤u mattu èlliṃda baruttiddāl̤è? yāva kāraṇadiṃda nīnu ī yuvatiyannu idūvarègū yogya varanigè kòṭṭilla?”
03278005 aśvapatiruvāca|
03278005a kāryeṇa khalvanenaiva preṣitādyaiva cāgatā|
03278005c tadasyāḥ śṛṇu devarṣe bhartāraṃ yo'nayā vṛtaḥ||
aśvapatiyu hel̤idanu: “devarṣe! ide kāryada saluvāgi nānu aval̤annu kal̤uhisiddè mattu alliṃdale baruttiddāl̤è. aval̤u yārannu patiyannāgi varisiddāl̤è ènnuvudannu aval̤iṃdale kel̤oṇa.””
03278006 mārkaṃḍeya uvāca|
03278006a sā brūhi vistareṇeti pitrā saṃcoditā śubhā|
03278006c daivatasyeva vacanaṃ pratigṛhyedamabravīt||
mārkaṃḍeyanu hel̤idanu: “vistāravāgi hel̤u èṃdu taṃdèyiṃda ājñāpital̤āda ā śubhèyu avana mātannu devanadèṃde svīkarisi hel̤idal̤u:
03278007a āsīccālveṣu dharmātmā kṣatriyaḥ pṛthivīpatiḥ|
03278007c dyumatsena iti khyātaḥ paścādaṃdho babhūva ha||
“śālvadalli dharmātma kṣatriya pṛthivīpati dyumatsena èṃdu khyātanāda rājaniddanu. ādarè avanu aṃdhanādanu.
03278008a vinaṣṭacakṣuṣastasya bālaputrasya dhīmataḥ|
03278008c sāmīpyena hṛtaṃ rājyaṃ cidre'sminpūrvavairiṇā||
kaṇṇugal̤annu kal̤èdu kòṃḍa mattu maganu innū bālakanāgidda ā dhīmaṃtana melè hiṃdiniṃdale vairatvavannu hòṃdidda nèrèya rājanu ākramaṇa māḍi rājyavannu apaharisidanu.
03278009a sa bālavatsayā sārdhaṃ bhāryayā prasthito vanaṃ|
03278009c mahāraṇyagataścāpi tapastepe mahāvrataḥ||
avanu bālaka maga mattu patniyòḍanè vanavannu seridanu. mahāraṇyakkè hogi ā mahāvratanu tapassannu tapisidanu.
03278010a tasya putraḥ pure jātaḥ saṃvṛddhaśca tapovane|
03278010c satyavānanurūpo me bharteti manasā vṛtaḥ||
rājadhāniyalli huṭṭida avana maganu tapovanadalli bèl̤èdanu. ā satyavānanu nanagè anurūpa patiyèṃdu manasā ārisikòṃḍiddenè.”
03278011 nārada uvāca|
03278011a aho bata mahatpāpaṃ sāvitryā nṛpate kṛtaṃ|
03278011c ajānaṃtyā yadanayā guṇavānsatyavānvṛtaḥ||
nāradanu hel̤idanu: “aho! nṛpate! sāvitriyiṃda mahā pāpave naḍèduhoyitu! til̤iyade guṇavaṃtanèṃdu ival̤u satyavānanannu varisiddāl̤è.
03278012a satyaṃ vadatyasya pitā satyaṃ mātā prabhāṣate|
03278012c tato'sya brāhmaṇāścakrurnāmaitatsatyavāniti||
avana taṃdèyu sadā satyavannu nuḍiyuttānè. tāyiyū satyavanne nuḍiyuttāl̤è. ādudariṃdale avanigè satyavānanèṃdu brāhmaṇaru hèsaranniṭṭiddārè.
03278013a bālasyāśvāḥ priyāścāsya karotyaśvāṃśca mṛnmayān|
03278013c citre'pi ca likhatyaśvāṃścitrāśva iti cocyate||
bālyadali avanigè kudurègal̤u ati priyavāgiddavu mattu avanu kudurègal̤a citravannū barèyuttiddanu. aśvagal̤a citravannu barèyuttiddudariṃda avanannu citrāśva èṃdū karèyuttārè.”
03278014 rājovāca|
03278014a apīdānīṃ sa tejasvī buddhimānvā nṛpātmajaḥ|
03278014c kṣamāvānapi vā śūraḥ satyavānpitṛnaṃdanaḥ||
rājanu hel̤idanu: “ā nṛpātmaja pitṛnaṃdananu tejasviyū, buddhivaṃtanū āgiddānèye? satyavānanu kṣamāvaṃtanū śūranū āgiddānèye?”
03278015 nārada uvāca|
03278015a vivasvāniva tejasvī bṛhaspatisamo matau|
03278015c maheṃdra iva śūraśca vasudheva kṣamānvitaḥ||
nāradanu hel̤idanu: “vivasvatanaṃtè tejasviyū matiyalli bṛhaspatiya samanū āgiddānè. maheṃdranaṃtè śūranū vasudhèyaṃtè kṣamānvitanū haudu.”
03278016 aśvapatiruvāca|
03278016a api rājātmajo dātā brahmaṇyo vāpi satyavān|
03278016c rūpavānapyudāro vāpyatha vā priyadarśanaḥ||
aśvapatiyu hel̤idanu: “ā rājātmaja satyavānanu dāniyū brāhmaṇarannu gauravisuvavanū āgiddānèye? udāranāda avanu rūpavaṃtanū, noḍalu suṃdaranū āgiddānèye?”
03278017 nārada uvāca|
03278017a sāṃkṛte raṃtidevasya sa śaktyā dānataḥ samaḥ|
03278017c brahmaṇyaḥ satyavādī ca śibirauśīnaro yathā||
nāradanu hel̤idanu: “sāṃkṛti raṃtidevanaṃtè avanu tanna śaktigè takkaṃtè dānagal̤annu nīḍuttānè. śibi auṣīnaranaṃtè brāhmaṇarannu pūjisuttānè mattu satyavādiyāgiddānè.
03278018a yayātiriva codāraḥ somavatpriyadarśanaḥ|
03278018c rūpeṇānyatamo'śvibhyāṃ dyumatsenasuto balī||
yayātiyaṃtè udāranāgiddānè mattu caṃdranaṃtè noḍalu suṃdaranāgiddānè. dyumatsenana balaśāli maganu rūpadalli ibbaru aśviniyaraṃtiddānè.
03278019a sa dāṃtaḥ sa mṛduḥ śūraḥ sa satyaḥ sa jiteṃdriyaḥ|
03278019c sa maitraḥ so'nasūyaśca sa hrīmāndhṛtimāṃśca saḥ||
avanu tanna āsègal̤annu hiḍitadaliṭṭukòṃḍavanu, mṛdu, śūra, satyavaṃta mattu jiteṃdriya. avanu snehasvabhāvadavanu, asūyèyilladavanu, svalpa nācikè svabhāvadavanu mattu dhṛtivaṃtanu.
03278020a nityaśaścārjavaṃ tasminsthitistasyaiva ca dhruvā|
03278020c saṃkṣepatastapovṛddhaiḥ śīlavṛddhaiśca kathyate||
avanu nityavū neravāgi naḍèdukòl̤l̤uttānè mattu dhṛvanaṃtè sthiranāgiruttānè èṃdu tapovṛddharū śīlavṛddharū hel̤uttārè.”
03278021 aśvapatiruvāca|
03278021a guṇairupetaṃ sarvaistaṃ bhagavanprabravīṣi me|
03278021c doṣānapyasya me brūhi yadi saṃtīha ke cana||
aśvapatiyu hel̤idanu: “bhagavan! avanalliruva èlla òl̤l̤èya guṇagal̤a kurite nīnu hel̤uttiruvè. avanalli enādarū doṣaviddarè adara kuritū hel̤u.”
03278022 nārada uvāca|
03278022a eko doṣo'sya nānyo'sti so'dya prabhṛti satyavān|
03278022c saṃvatsareṇa kṣīṇāyurdehanyāsaṃ kariṣyati||
nāradanu hel̤idanu: “avanalli òṃde òṃdu doṣavidè berè enū illa. kṣīṇāyu satyavānanu iṃdiniṃda òṃdu varṣadalli dehatyāga māḍuttānè.”
03278023 rājovāca|
03278023a ehi sāvitri gacca tvamanyaṃ varaya śobhane|
03278023c tasya doṣo mahāneko guṇānākramya tiṣṭhati||
rājanu hel̤idanu: “illi bā sāvitri! śobhane! hogu! berèyavanannu varisu! avanalliruva ī mahā doṣavòṃde guṇagal̤èllavannū mīri niṃtidè.
03278024a yathā me bhagavānāha nārado devasatkṛtaḥ|
03278024c saṃvatsareṇa so'lpāyurdehanyāsaṃ kariṣyati||
devasatkṛta bhagavān nāradanu nanagè hel̤idaṃtè òṃdu varṣadalli ā alpāyuvu dehatyāga māḍuttānè.”
03278025 sāvitryuvāca|
03278025a sakṛdaṃśo nipatati sakṛtkanyā pradīyate|
03278025c sakṛdāha dadānīti trīṇyetāni sakṛtsakṛt||
sāvitriyu hel̤idal̤u: “āstiyannu òṃde bāri viṃgaḍisuttārè, kanyèyannu òṃde bāri kòḍuttārè, òṃde bāri dānavannu nīḍalāguttadè. ī mūrannū òṃdòṃdu bāriye māḍalāguttadè.
03278026a dīrghāyuratha vālpāyuḥ saguṇo nirguṇo'pi vā|
03278026c sakṛdvṛto mayā bhartā na dvitīyaṃ vṛṇomyahaṃ||
dīrghāyuvāgirali athavā alpāyuvāgirali, suguṇanāgirali athavā nirguṇanāgirali, nānu avanannu nanna patiyannāgi varisiddenè. èraḍane bāri nānu varisuvudilla.
03278027a manasā niścayaṃ kṛtvā tato vācābhidhīyate|
03278027c kriyate karmaṇā paścātpramāṇaṃ me manastataḥ||
manassinalli nirdhāramāḍi naṃtara mātinalli hòrabaruttadè, mattu naṃtarave ā kriyèyannu māḍalāguttadè. ā manassigè nāne pramāṇa.”
03278028 nārada uvāca|
03278028a sthirā buddhirnaraśreṣṭha sāvitryā duhitustava|
03278028c naiṣā cālayituṃ śakyā dharmādasmātkathaṃ cana||
nāradanu hel̤idanu: “naraśreṣṭha! ninna magal̤a buddhiyu sthiravāgidè. dharmadalli nèlègòṃḍiruva ival̤annu yāru enu māḍidarū badalāyisalikkāguvudilla.
03278029a nānyasminpuruṣe saṃti ye satyavati vai guṇāḥ|
03278029c pradānameva tasmānme rocate duhitustava||
satyavānana guṇagal̤annu paḍèda anya puruṣaru yārū illa. ādudariṃda ninna magal̤annu avanige kòḍuvudu sariyèṃdu nanagannisuttadè.”
03278030 rājovāca|
03278030a avicāryametaduktaṃ hi tathyaṃ bhagavatā vacaḥ|
03278030c kariṣyāmyetadevaṃ ca gururhi bhagavānmama||
rājanu hel̤idanu: “bhagavan! nīnu hel̤uttiruvudu satya mattu māḍalebekāgiddudu. ādudariṃda nīnu hel̤idahāgèye māḍuttenè. nīnu nanna guru.”
03278031 nārada uvāca|
03278031a avighnamastu sāvitryāḥ pradāne duhitustava|
03278031c sādhayiṣyāmahe tāvatsarveṣāṃ bhadramastu vaḥ||
nāradanu hel̤idanu: “ninna magal̤u sāvitriya vivāhavu vighnavillade naḍèyuttadè. nānu īga hòraḍuttiddenè. sarvarigū maṃgal̤avāgali.””
03278032 mārkaṃḍeya uvāca|
03278032a evamuktvā khamutpatya nāradastridivaṃ gataḥ|
03278032c rājāpi duhituḥ sarvaṃ vaivāhikamakārayat||
mārkaṃḍeyanu hel̤idanu: “hīgè hel̤i nāradanu gaganavanneri tridivakkè tèral̤idanu. rājanādaro magal̤a vaivāhika kāryagal̤èllavannū naḍèsidanu.”
samāpti
iti śrī mahābhārate āraṇyakaparvaṇi draupadīharaṇaparvaṇi pativratāmahātmye sāvitryupākhyāne aṣṭasaptatyadhikadviśatatamo'dhyāya:|
idu mahābhāratada āraṇyakaparvadalli draupadīharaṇaparvadalli pativratāmahātmyèyalli sāvitryupākhyānadalli innūrāèppattèṃṭanèya adhyāyavu.