praveśa
|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||
śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita
śrī mahābhārata
āraṇyaka parva
draupadīharaṇa parva
adhyāya 270
sāra
vibhīṣaṇaniṃda rākṣasa prahasta mattu hanumaṃtaniṃda rākṣasa dhūmrākṣana vadhè (1-14). kuṃbhakarṇanannu èbbisi yuddhakkè kal̤uhisidudu (15-29).
03270001 mārkaṃḍeya uvāca|
03270001a tataḥ prahastaḥ sahasā samabhyetya vibhīṣaṇaṃ|
03270001c gadayā tāḍayāmāsa vinadya raṇakarkaśaḥ||
mārkaṃḍeyanu hel̤idanu: “āga prahastanu beganè vibhīṣaṇanannu èdurisi karkaśavāda raṇanādavannu kūgi gadèyiṃda hòḍèdanu.
03270002a sa tayābhihato dhīmāngadayā bhīmavegayā|
03270002c nākaṃpata mahābāhurhimavāniva susthiraḥ||
ādarè dhīmaṃta mahābāhuvu bhīmavegadiṃda baṃda gadèya hòḍètakkū kaṃpisade himavatparvatadaṃtè sthiravāgiddanu.
03270003a tataḥ pragṛhya vipulāṃ śataghaṃṭāṃ vibhīṣaṇaḥ|
03270003c abhimaṃtrya mahāśaktiṃ cikṣepāsya śiraḥ prati||
vibhīṣaṇanu śataghaṃṭā èṃba vipula mahāśaktiyannu hiḍidu abhimaṃtrisi avana śirada kaḍègè èsèdanu.
03270004a pataṃtyā sa tayā vegādrākṣaso'śaninādayā|
03270004c hṛtottamāṃgo dadṛśe vātarugṇa iva drumaḥ||
ā vegavāgi baruttiruva miṃcinaṃtiruva āyudhavu rākṣasana śiravannu kattarisalu, bhirugāl̤igè silukida maravu bīl̤uvaṃtè kèl̤agurul̤idudu kaṃḍitu.
03270005a taṃ dṛṣṭvā nihataṃ saṃkhye prahastaṃ kṣaṇadācaraṃ|
03270005c abhidudrāva dhūmrākṣo vegena mahatā kapīn||
yuddhadalli prahastanu hatanādudannu noḍida dhūmrākṣanu kapigal̤annu mahāvegadiṃda baṃdu ākramaṇa māḍidanu.
03270006a tasya meghopamaṃ sainyamāpatadbhīmadarśanaṃ|
03270006c dṛṣṭvaiva sahasā dīrṇā raṇe vānarapuṃgavāḥ||
noḍalu bhayaṃkaravāgidda avana senèyu moḍagal̤aṃtè senèya melè bīl̤alu, adannu kaṃḍa vānarapuṃgavaru takṣaṇave cadurihodaru.
03270007a tatastānsahasā dīrṇāndṛṣṭvā vānarapuṃgavān|
03270007c niryāya kapiśārdūlo hanūmānparyavasthitaḥ||
ā vānarapuṃgavaru hāgè śīghravāgi cadurihodudannu noḍi kapiśārdūla hanūmaṃtanu sthiravāgi niṃtu horāḍidanu.
03270008a taṃ dṛṣṭvāvasthitaṃ saṃkhye harayaḥ pavanātmajaṃ|
03270008c vegena mahatā rājansaṃnyavartaṃta sarvaśaḥ||
rājan! raṇadalli sthitanāgidda pavanātmajanannu noḍi kapigal̤u èllèḍèyiṃda mahāvegadalli baṃdu òṃdugūḍidaru.
03270009a tataḥ śabdo mahānāsīttumulo lomaharṣaṇaḥ|
03270009c rāmarāvaṇasainyānāmanyonyamabhidhāvatāṃ||
āga anyonyaròṃdigè horāḍuttiruva rāma mattu rāvaṇara senègal̤alli mai navirel̤isuva mahā śabdhada tumulavuṃṭāyitu.
03270010a tasminpravṛtte saṃgrāme ghore rudhirakardame|
03270010c dhūmrākṣaḥ kapisainyaṃ taddrāvayāmāsa patribhiḥ||
raktavannu surisuva ā ghora saṃgrāmavu naḍèyuttiralu, dhūmrākṣanu bāṇagal̤iṃda kapisenèyannu palāyanavāguvaṃtè māḍidanu.
03270011a taṃ rākṣasamahāmātramāpataṃtaṃ sapatnajit|
03270011c tarasā pratijagrāha hanūmānpavanātmajaḥ||
śatrugal̤annu jayisuva, pavanātmaja hanūmaṃtanu muṃduvarèyuttidda mahāmātra rākṣasanannu begane èdurisi taḍèdanu.
03270012a tayoryuddhamabhūdghoraṃ harirākṣasavīrayoḥ|
03270012c jigīṣatoryudhānyonyamiṃdraprahlādayoriva||
ā vānara rākṣasara naḍuvè anyonyarannu gèlluva iṃdra-prahlādara naḍuvinaṃtiruva ghoravāda yuddhavu naḍèyitu.
03270013a gadābhiḥ parighaiścaiva rākṣaso jaghnivānkapiṃ|
03270013c kapiśca jaghnivānrakṣaḥ saskaṃdhaviṭapairdrumaiḥ||
rākṣasanu kapiyannu gadè mattu parighagal̤iṃda hòḍèyalu kapiyu rākṣasanannu maragal̤u, kòṃbègal̤u mattu itara èllavugal̤iṃda hòḍèdanu.
03270014a tatastamatikāyena sāśvaṃ sarathasārathiṃ|
03270014c dhūmrākṣamavadhīddhīmān hanūmānmārutātmajaḥ||
āga atikāyanāda mārutātmaja dhīmān hanūmaṃtanu kudurègal̤u mattu rathagal̤a sahita dhūmrākṣanannu vadhisidanu.
03270015a tatastaṃ nihataṃ dṛṣṭvā dhūmrākṣaṃ rākṣasottamaṃ|
03270015c harayo jātavisraṃbhā jaghnurabhyetya sainikān||
āga rākṣasottama dhūmrākṣanu hatanādudannu noḍi vānarara utsāhavu maral̤i avaru sainikarannu saṃharisidaru.
03270016a te vadhyamānā balibhirharibhirjitakāśibhiḥ|
03270016c rākṣasā bhagnasaṃkalpā laṃkāmabhyapatanbhayāt||
jayavannu paḍèyuttidda balaśāli kapigal̤iṃda hatarāguttidda ā rākṣasaru tamma saṃkalpagal̤annu kaḍidukòṃḍu bhayadiṃda laṃkègè maral̤idaru.
03270017a te'bhipatya puraṃ bhagnā hataśeṣā niśācarāḥ|
03270017c sarvaṃ rājñe yathāvṛttaṃ rāvaṇāya nyavedayan||
bhagnarāda, sāyade ul̤ida niśācararu puravannu seri èllavannū naḍèdahāgè rāja rāvaṇanigè nivedisidaru.
03270018a śrutvā tu rāvaṇastebhyaḥ prahastaṃ nihataṃ yudhi|
03270018c dhūmrākṣaṃ ca maheṣvāsaṃ sasainyaṃ vānararṣabhaiḥ||
03270019a sudīrghamiva niḥśvasya samutpatya varāsanāt|
03270019c uvāca kuṃbhakarṇasya karmakālo'yamāgataḥ||
yuddhadalli prahasta mattu maheṣvāsa dhūmrākṣaru senèyòṃdigè vānarariṃda hatarāgiddudannu kel̤i rāvaṇanu sudīrgha niṭṭusirannu biṭṭu varāsanadiṃda èddu hel̤idanu: “kuṃbhakarṇanu kāryavèsaguva kālavu baṃdidè.”
03270020a ityevamuktvā vividhairvāditraiḥ sumahāsvanaiḥ|
03270020c śayānamatinidrāluṃ kuṃbhakarṇamabodhayat||
hīgè hel̤i jorāgi śabdhamāḍuva vividha saṃgīta salakaraṇègal̤iṃda malagidda nidrālu kuṃbhakarṇanannu èbbisidanu.
03270021a prabodhya mahatā cainaṃ yatnenāgatasādhvasaḥ|
03270021c svasthamāsīnamavyagraṃ vinidraṃ rākṣasādhipaḥ|
03270021e tato'bravīddaśagrīvaḥ kuṃbhakarṇaṃ mahābalaṃ||
mahāyatnadiṃda avanannu èccarisalu, nidrèyannu kal̤èdu āyāsavannu kal̤èdukòṃḍa rākṣasādhipanu sukhavāgi kul̤itukòl̤l̤alu daśagrīvanu mahābali kuṃbhakarṇanigè hel̤idanu:
03270022a dhanyo'si yasya te nidrā kuṃbhakarṇeyamīdṛśī|
03270022c ya imaṃ dāruṇaṃ kālaṃ na jānīṣe mahābhayaṃ||
“kuṃbhakarṇa! ī rīti nidrèmāḍaballa nīnu dhanya! ī dāruṇa kālada mahābhayavu ninagè til̤idilla.
03270023a eṣa tīrtvārṇavaṃ rāmaḥ setunā haribhiḥ saha|
03270023c avamanyeha naḥ sarvānkaroti kadanaṃ mahat||
ī rāmanu kapigal̤òṃdigè setuvèya mūlaka sāgaravannu dāṭi baṃdu nammèllarannū avahel̤isi mahā kadanavannu māḍuttiddānè.
03270024a mayā hyapahṛtā bhāryā sītā nāmāsya jānakī|
03270024c tāṃ mokṣayiṣurāyāto baddhvā setuṃ mahārṇave||
nānu sītā èṃba hèsarina avana bhāryè mattu janakana magal̤annu apaharisalu, aval̤annu biḍisalu avanu sāgarakkè setuvèyannu kaṭṭidanu.
03270025a tena caiva prahastādirmahānnaḥ svajano hataḥ|
03270025c tasya nānyo nihaṃtāsti tvadṛte śatrukarśana||
avaniṃda pahastane mòdalāda mahā svajanaru hatarāgiddārè. śatrukarśana! nīnallade berè yārū avanannu kòllalāraru!
03270026a sa daṃśito'bhiniryāya tvamadya balināṃ vara|
03270026c rāmādīn samare sarvāṃ jahi śatrūnariṃdama||
avanu kavacavanu dharisiddānè. baligal̤alli śreṣṭhane! iṃde hòraḍu! ariṃdama! rāmane mòdalāda śatrugal̤èllarannū samaradalli jayisu!
03270027a dūṣaṇāvarajau caiva vajravegapramāthinau|
03270027c tau tvāṃ balena mahatā sahitāvanuyāsyataḥ||
dūṣaṇana ibbaru tammaṃdiru - vajravega mattu pramathi – tamma mahāsenègal̤òṃdigè ninnannu anusarisuttārè.”
03270028a ityuktvā rākṣasapatiḥ kuṃbhakarṇaṃ tarasvinaṃ|
03270028c saṃdideśetikartavye vajravegapramāthinau||
tarasvi kuṃbhakarṇanigè hīgè hel̤i rākṣasapatiyu vajravega mattu pramathigal̤igè māḍabekādudara kuritu ājñèyannittanu.
03270029a tathetyuktvā tu tau vīrau rāvaṇaṃ dūṣaṇānujau|
03270029c kuṃbhakarṇaṃ puraskṛtya tūrṇaṃ niryayatuḥ purāt||
ā vīra dūṣaṇānujaribbarū hāge āgalèṃdu rāvaṇanigè hel̤i kuṃbhakarṇanannu muṃdiṭṭu senèyòṃdigè puradiṃda hòraṭaru.”
samāpti
iti śrī mahābhārate āraṇyaka parvaṇi draupadīharaṇa parvaṇi rāmopākhyāne kuṃbhakarṇanirgamane saptatyadhikadviśatatamo'dhyāya:|
idu mahābhāratada āraṇyaka parvadalli draupadīharaṇa parvadalli rāmopākhyānadalli kuṃbhakarṇanirgamanadalli innūrāèppattanèya adhyāyavu.