263 રામોપાખ્યાને કબંધહનનઃ

પ્રવેશ

।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।

શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત

શ્રી મહાભારત

આરણ્યક પર્વ

દ્રૌપદીહરણ પર્વ

અધ્યાય 263

સાર

સીતॆયન્નુ બિડિસલુ બંદુ ऎદુરાદ દશરથન સખ જટાયુવિન રॆક્કॆગળન્નુ કત્તરિસિ, સીતॆયન્નુ તોળિનલ્લિ હિડિદુ રાવણનુ મેલક્કેરિદુદુ; દારિયલ્લિ નદી સરોવરગળુ કંડલ્લિ સીતॆયુ તન્ન આભરણવન્નુ મત્તુ ગિરિપ્રસ્થદલ્લિ ઐવરુ વાનરરન્નુ કંડુ અવર મધ્યॆ વસ્ત્રવન્નુ ऎસॆદુદુ (1-10). મારીચનન્નુ કॊંદુ હિંદિરુગુત્તિરુવાગ લક્ષ્મણનન્નુ નોડિદ રામનુ અવનુ એકॆ સીતॆયॊબ્બળન્ને બિટ્ટુ બંદનॆંદુ બૈયુત્તા બરુવાગ માર્ગદલ્લિ ગાયગॊંડુ બિદ્દુ દશરથન નામોશ્ચરણॆ માડુત્તિદ્દ જટાયુવન્નુ નોડિ સીતॆયન્નુ અપહરિસિકॊંડુ રાવણનુ હોદ દિક્કન્નુ તોરિસિ મૃતનાદ અવનિગॆ અંત્યક્રિયॆ નॆરવેરિસિદુદુ (11-21). સીતॆયન્નરસિ દક્ષિણદ કડॆ હોગુવાગ કબંધનॆંબ રાક્ષસનુ લક્ષ્મણનન્નુ હિડિદુદુ (22-31). રામનિંદ વધિસલ્પટ્ટુ શાપવિમોચનગॊંડ કબંધનુ ઋષ્યમૂકદલ્લિરુવ સુગ્રીવનુ સીતॆયન્નુ હુડુકુવલ્લિ સહાય માડુત્તેનॆંદુ હેળિ ગંધર્વલોકવન્નુ સેરુવુદુ (32-43).

03263001 માર્કંડેય ઉવાચ।
03263001a સખા દશરથસ્યાસીજ્જટાયુરરુણાત્મજઃ।
03263001c ગૃધ્રરાજો મહાવીર્યઃ સંપાતિર્યસ્ય સોદરઃ।।

માર્કંડેયનુ હેળિદનુ: “આ અરુણન મગ, સંપાતિય સોદર ગૃધ્રરાજ મહાવીર્ય જટાયુવુ દશરથન સખનાગિદ્દનુ.

03263002a સ દદર્શ તદા સીતાં રાવણાંકગતાં સ્નુષાં।
03263002c ક્રોધાદભ્યદ્રવત્પક્ષી રાવણં રાક્ષસેશ્વરં।।

રાવણન હॆગલિન હિડિતદલ્લિદ્દ અવન સॊસॆ સીતॆયન્નુ નોડિ આ પક્ષિયુ રાક્ષસેશ્વર રાવણન મેલॆ સિટ્ટાદનુ.

03263003a અથૈનમબ્રવીદ્ગૃધ્રો મુંચ મુંચેતિ મૈથિલીં।
03263003c ધ્રિયમાણે મયિ કથં હરિષ્યસિ નિશાચર।
03263003e ન હિ મે મોક્ષ્યસે જીવન્યદિ નોત્સૃજસે વધૂં।।

આગ આ હદ્દુ હેળિતુ: “મૈથિલિયન્નુ બિટ્ટુબિડુ! નાનુ ઇન્નૂ જીવિતનાગિરુવાગ નીનુ અવળન્નુ હેગॆ અપહરિસિકॊંડુ હોગુત્તિદ્દીયॆ નિશાચર! ઈ વધુવન્નુ બિટ્ટુબિડદિદ્દરॆ જીવંતનાગિરુવ નન્નિંદ નીનુ બિડુગડॆ હॊંદુવુદિલ્લ!”

03263004a ઉક્ત્વૈવં રાક્ષસેંદ્રં તં ચકર્ત નખરૈર્ભૃશં।
03263004c પક્ષતુંડપ્રહારૈશ્ચ બહુશો જર્જરીકૃતઃ।
03263004e ચક્ષાર રુધિરં ભૂરિ ગિરિઃ પ્રસ્રવણૈરિવ।।

આ રાક્ષસેંદ્રનિગॆ હીગॆ હેળિ અવનુ અવનન્નુ તન્ન ઉગુરુગળિંદ હરિદનુ મત્તુ તન્ન કॊક્કુ મત્તુ રॆક્કॆગળિંદ હॊડॆદુ ચॆન્નાગિ ગાયગॊળિસિ, ગિરિય મેલॆ ખનિજગળ નદિયુ હરિયુવંતॆ અવન દેહદિંદ રક્તવુ હરિયુવંતॆ માડિદનુ.

03263005a સ વધ્યમાનો ગૃધ્રેણ રામપ્રિયહિતૈષિણા।
03263005c ખડ્ગમાદાય ચિચ્ચેદ ભુજૌ તસ્ય પતત્રિણઃ।।

રામ પ્રિયહિતૈષિ હદ્દિનિંદ ઈ રીતિ હॊડॆતક્કॆ સિલુકિદ અવનુ ખડ્ગદિંદ અવન રॆક્કॆગળન્નુ કત્તરિસિદનુ.

03263006a નિહત્ય ગૃધ્રરાજં સ ચિન્નાભ્રશિખરોપમં।
03263006c ઊર્ધ્વમાચક્રમે સીતાં ગૃહીત્વાંકેન રાક્ષસઃ।।

ચૂરુચૂરાદ મોડગળॊંદિગॆ ગિરિયન્નુ હેગો હાગॆ આ ગૃધ્રરાજનન્નુ હॊડॆદુરિળિસિ રાક્ષસનુ સીતॆયન્નુ તોળિનલ્લિ હિડિદુ મેલક્કેરિદનુ.

03263007a યત્ર યત્ર તુ વૈદેહી પશ્યત્યાશ્રમમંડલં।
03263007c સરો વા સરિતં વાપિ તત્ર મુંચતિ ભૂષણં।।

ऎલ્લॆલ્લિ આશ્રમ મંડલગળુ, સરોવરગળુ, અથવા નદિગળન્નુ નોડિદળો અલ્લલ્લિ વૈદેહિયુ તન્ન આભરણગળન્નુ બિચ્ચિ ऎસॆદળુ.

03263008a સા દદર્શ ગિરિપ્રસ્થે પંચ વાનરપુંગવાન્।
03263008c તત્ર વાસો મહદ્દિવ્યમુત્સસર્જ મનસ્વિની।।

આ મનસ્વિનિયુ ગિરિપ્રસ્થદલ્લિ ઐદુ વાનરપુંગવરન્નુ નોડિ અલ્લિ મહાદિવ્ય વસ્ત્રવન્નુ ऎસॆદળુ.

03263009a તત્તેષાં વાનરેંદ્રાણાં પપાત પવનોદ્ધુતં।
03263009c મધ્યે સુપીતં પંચાનાં વિદ્યુન્મેઘાંતરે યથા।।

આગ આ વાનરેંદ્રરુ મેઘગળ મધ્યॆ કાણુવ મિંચિનંતॆ ગાળિયલ્લિ બંદુ મધ્યॆ બિદ્દ આ અરિશિણ બણ્ણદ બટ્ટॆયન્નુ નોડિદરુ.

03263010a એવં હૃતાયાં વૈદેહ્યાં રામો હત્વા મહામૃગં।
03263010c નિવૃત્તો દદૃશે ધીમાન્ભ્રાતરં લક્ષ્મણં તદા।।

હીગॆ વૈદેહિયુ અપહૃતળાગલુ રામનુ મહામૃગવન્નુ કॊંદુ હિંદિરુગુત્તિદ્દાગ ધીમાન્ તમ્મ લક્ષ્મણનન્નુ નોડિદનુ.

03263011a કથમુત્સૃજ્ય વૈદેહીં વને રાક્ષસસેવિતે।
03263011c ઇત્યેવં ભ્રાતરં દૃષ્ટ્વા પ્રાપ્તોઽસીતિ વ્યગર્હયત્।।

“રાક્ષસરિરુવ ઈ વનદલ્લિ વૈદેહિયન્નુ હેગॆ બિટ્ટુ ઇલ્લિગॆ બંદॆ?” ऎંદુ તમ્મનન્નુ નોડિ બૈદનુ.

03263012a મૃગરૂપધરેણાથ રક્ષસા સોઽપકર્ષણં।
03263012c ભ્રાતુરાગમનં ચૈવ ચિંતયન્પર્યતપ્યત।।

તન્નન્નુ ऎળॆદુકॊંડુ હોદ મૃગરૂપવન્નુ ધરિસિદ્દ રાક્ષસ મત્તુ તમ્મનુ બરુત્તિરુવુદર કુરિતુ ચિંતિસિ પરિતપિસિદનુ.

03263013a ગર્હયન્નેવ રામસ્તુ ત્વરિતસ્તં સમાસદત્।
03263013c અપિ જીવતિ વૈદેહી નેતિ પશ્યામિ લક્ષ્મણ।।

અવનન્નુ ઈ રીતિ બય્યુત્ત રામનુ બેગને અવન બળિસારિ “લક્ષ્મણ! સીતॆયુ જીવિતળાગિદ્દાળॆયે? અવળન્નુ કાણુત્તિલ્લ!” ऎંદુ કેળિદનુ.

03263014a તસ્ય તત્સર્વમાચખ્યૌ સીતાયા લક્ષ્મણો વચઃ।
03263014c યદુક્તવત્યસદૃશં વૈદેહી પશ્ચિમં વચઃ।।

લક્ષ્મણનુ અવનિગॆ સીતॆયુ હેળિદ ऎલ્લ માતુગળન્નૂ તિળિસિદનુ. કॊનॆયલ્લિ વૈદેહિયુ હેળિદ ऎલ્લ અપચારદ માતુગળન્નૂ પુનરાવર્તિસિદનુ.

03263015a દહ્યમાનેન તુ હૃદા રામોઽભ્યપતદાશ્રમં।
03263015c સ દદર્શ તદા ગૃધ્રં નિહતં પર્વતોપમં।।

સુડુત્તિરુવ હૃદયદॊંદિગॆ રામનુ આશ્રમદ કડॆ ઓડિદનુ. આગ અવનુ હॊડॆતક્કॆ સિલુકિ ઉરુળિ બિદ્દિદ્દ પર્વતદંતિદ્દ હદ્દન્નુ નોડિદનુ.

03263016a રાક્ષસં શંકમાનસ્તુ વિકૃષ્ય બલવદ્ધનુઃ।
03263016c અભ્યધાવત કાકુત્સ્થસ્તતસ્તં સહલક્ષ્મણઃ।।

રાક્ષસનॆંદુ શંકિસિ બલવાદ ધનુવન્નુ ऎળॆદુ આ કાકુત્સ્થનુ લક્ષ્મણનॊડનॆ અવન બળિ ઓડિબંદનુ.

03263017a સ તાવુવાચ તેજસ્વી સહિતૌ રામલક્ષ્મણૌ।
03263017c ગૃધ્રરાજોઽસ્મિ ભદ્રં વાં સખા દશરથસ્ય હ।।

આ તેજસ્વિયુ રામલક્ષ્મણરિગॆ ऒટ્ટિગે હેળિદનુ: “નાનુ હદ્દુગળ રાજ. મંગળવાગલિ. દશરથન સખનૂ હૌદુ.”

03263018a તસ્ય તદ્વચનં શ્રુત્વા સંગૃહ્ય ધનુષી શુભે।
03263018c કોઽયં પિતરમસ્માકં નામ્નાહેત્યૂચતુશ્ચ તૌ।।

અવન આ માતુગળન્નુ કેળિ અવરુ શુભ દનુસ્સુગળન્નુ સડિલગॊળિસિ કેળિદરુ. “નમ્મ તંદॆય હॆસરન્નુ હેળુવ નીનુ યારુ?”

03263019a તતો દદૃશતુસ્તૌ તં ચિન્નપક્ષદ્વયં તથા।
03263019c તયોઃ શશંસ ગૃધ્રસ્તુ સીતાર્થે રાવણાદ્વધં।।

આગ આ હદ્દુ અવરિગॆ કત્તરિસલ્પટ્ટ તન્ન રॆક્કॆગળॆરડન્નૂ તોરિસિ સીતॆગાગિ રાવણન હॊડॆતદ કુરિતુ વરદિમાડિદનુ.

03263020a અપૃચ્ચદ્રાઘવો ગૃધ્રં રાવણઃ કાં દિશં ગતઃ।
03263020c તસ્ય ગૃધ્રઃ શિરઃકંપૈરાચચક્ષે મમાર ચ।।

રાવણનુ યાવ દિક્કિનલ્લિ હોદ ऎંદુ રાઘવનુ હદ્દિગॆ કેળિદનુ. આ હદ્દુ તન્ન તલॆયન્નુ તિરુગિસિ તોરિસિકॊટ્ટુ મૃતનાદનુ.

03263021a દક્ષિણામિતિ કાકુત્સ્થો વિદિત્વાસ્ય તદિંગિતં।
03263021c સંસ્કારં લંભયામાસ સખાયં પૂજયન્પિતુઃ।।

અવન ઇંગિતવુ દક્ષિણ ऎંદુ તિળિદ કાકુત્સ્થનુ તન્ન તંદॆય સખનિગॆ પૂજિસિ સંસ્કારવન્નુ નॆરવેરિસિદનુ.

03263022a તતો દૃષ્ટ્વાશ્રમપદં વ્યપવિદ્ધબૃસીઘટં।
03263022c વિધ્વસ્તકલશં શૂન્યં ગોમાયુબલસેવિતં।।

અવનુ આ આશ્રમપદવુ શૂન્યવાગિરુવુદન્નુ કંડનુ. તલॆદિંબુ મત્તુ પાત્રॆગળુ અસ્તવ્યસ્તવાગિદ્દવુ. કલશગળુ ઉરુળિબિદ્દિદ્દવુ મત્તુ આ સ્થળવુ નરિગળ ગુંપુગળિંદ કૂડિત્તુ.

03263023a દુઃખશોકસમાવિષ્ટૌ વૈદેહીહરણાર્દિતૌ।
03263023c જગ્મતુર્દંડકારણ્યં દક્ષિણેન પરંતપૌ।।

વૈદેહી હરણદિંદ આર્દિતરાગિ દુઃખશોકસમાવિષ્ટરાદ અવરિબ્બરુ પરંતપરૂ દક્ષિણદલ્લિદ્દ દંડકારણ્યક્કॆ હોદરુ.

03263024a વને મહતિ તસ્મિંસ્તુ રામઃ સૌમિત્રિણા સહ।
03263024c દદર્શ મૃગયૂથાનિ દ્રવમાણાનિ સર્વશઃ।
03263024e શબ્દં ચ ઘોરં સત્ત્વાનાં દાવાગ્નેરિવ વર્ધતઃ।।

આ મહા વનદલ્લિ સૌમિત્રિય સહિત રામનુ જિંકॆય હિંડુગળુ ऎલ્લકડॆયલ્લિયૂ ઓડિહોગુત્તિરુવુદન્નુ નોડિદનુ મત્તુ દાવાગ્નિયંતિરુવ ऎલ્લ જીવિગળ ઘોર કૂગન્નૂ કેળિદનુ.

03263025a અપશ્યેતાં મુહૂર્તાચ્ચ કબંધં ઘોરદર્શનં।
03263025c મેઘપર્વતસંકાશં શાલસ્કંધં મહાભુજં।
03263025e ઉરોગતવિશાલાક્ષં મહોદરમહામુખં।।

સ્વલ્પ હॊત્તિનલ્લિયે અવરુ મોડદ પર્વતદંતॆ તોરુત્તિદ્દ, શાલવૃક્ષદંતિદ્દ તોળુગળુળ્ળ, મહાભુજ, ऎદॆયલ્લિ ऒંદે ऒંદુ વિશાલ કણ્ણન્નુ હॊંદિદ્દ, દॊડ્ડ હॊટ્ટॆય, મહામુખિ, ઘોરવાગિ કાણુત્તિદ્દ કંબંધનન્નુ કંડરુ.

03263026a યદૃચ્ચયાથ તદ્રક્ષઃ કરે જગ્રાહ લક્ષ્મણં।
03263026c વિષાદમગમત્સદ્યઃ સૌમિત્રિરથ ભારત।।

ભારત! આ રાક્ષસનુ લક્ષ્મણનન્નુ કૈગળિંદ હિડિદનુ મત્તુ તક્ષણવે સૌમિત્રિયુ શોકક્કॊળગાદનુ.

03263027a સ રામમભિસંપ્રેક્ષ્ય કૃષ્યતે યેન તન્મુખં।
03263027c વિષણ્ણશ્ચાબ્રવીદ્રામં પશ્યાવસ્થામિમાં મમ।।

અવનુ તન્નન્નુ બાયિયॆડॆગॆ ऒય્યુત્તિરુવાગ રામન કડॆ નોડિ વિષણ્ણનાગિ હેળિદનુ: “રામ! નન્ન ઈ અવસ્થॆયન્નુ નોડુ!

img.png

03263028a હરણં ચૈવ વૈદેહ્યા મમ ચાયમુપપ્લવઃ।
03263028c રાજ્યભ્રંશશ્ચ ભવતસ્તાતસ્ય મરણં તથા।।

વૈદેહિય અપહરણ, નન્ન ઈ ઉપપ્લવ, નીનુ રાજ્યભ્રષ્ટનાદુદુ મત્તુ તંદॆય મરણ!

03263029a નાહં ત્વાં સહ વૈદેહ્યા સમેતં કોસલાગતં।
03263029c દ્રક્ષ્યામિ પૃથિવીરાજ્યે પિતૃપૈતામહે સ્થિતં।।

નીનુ વૈદેહિયॊડનॆ કોસલક્કॆ હોગુવુદન્નુ મત્તુ પિતૃપિતામહર નॆલદલ્લિ રાજનાગિરુવુદન્નુ નાનુ નોડલારॆ.

03263030a દ્રક્ષ્યંત્યાર્યસ્ય ધન્યા યે કુશલાજશમીલવૈઃ।
03263030c અભિષિક્તસ્ય વદનં સોમં સાભ્રલવં યથા।।

સ્વલ્પ મોડકવિદ ચંદ્રનંતॆ, કુશ, લાજ મત્તુ શમિગળિંદ અભિષેકિસિદ નિન્ન વદનવન્નુ નોડુવ આ આર્યરે અદૃષ્ટવંતરુ.”

03263031a એવં બહુવિધં ધીમાન્વિલલાપ સ લક્ષ્મણઃ।
03263031c તમુવાચાથ કાકુત્સ્થઃ સંભ્રમેષ્વપ્યસંભ્રમઃ।।

હીગॆ બહુવિધદલ્લિ આ ધીમંત લક્ષ્મણનુ વિલપિસિદનુ. આદરॆ ઈ ગॊંદલદલ્લિયૂ ગॊંદલગॊળ્ળદે કાકુત્સ્થનુ અવનિગॆ હેળિદનુ:

03263032a મા વિષીદ નરવ્યાઘ્ર નૈષ કશ્ચિન્મયિ સ્થિતે।
03263032c ચિંધ્યસ્ય દક્ષિણં બાહું ચિન્નઃ સવ્યો મયા ભુજઃ।।

“નરવ્યાઘ્ર! વિષાદિસબેડ! નાનુ ઇરુવાગ અવનુ એનૂ અલ્લ. અવન બલબાહુવન્નુ કત્તરિસુ. નાનુ ऎડ ભુજવન્નુ તુંડરિસુત્તેનॆ.”

03263033a ઇત્યેવં વદતા તસ્ય ભુજો રામેણ પાતિતઃ।
03263033c ખડ્ગેન ભૃશતીક્ષ્ણેન નિકૃત્તસ્તિલકાંડવત્।।

હીગॆ હેળુત્તિરુવાગલે રામનુ અવન ભુજવન્નુ તુંબા તીક્ષ્ણવાગિદ્દ ખડ્ગદિંદ ऎળ્ળન્નુ કાંડદિંદ કીળુવંતॆ કત્તરિસિ કॆળગુરુળિસિદનુ.

03263034a તતોઽસ્ય દક્ષિણં બાહું ખડ્ગેનાજઘ્નિવાન્બલી।
03263034c સૌમિત્રિરપિ સંપ્રેક્ષ્ય ભ્રાતરં રાઘવં સ્થિતં।।

અણ્ણ રાઘવનુ ગટ્ટિયાગિ નિંતિદ્દુદન્નુ નોડિ બલશાલિ સૌમિત્રિયૂ કૂડ તન્ન ખડ્ગદિંદ અવન બલ બાહુવિગॆ હॊડॆદનુ.

03263035a પુનરભ્યાહનત્પાર્શ્વે તદ્રક્ષો લક્ષ્મણો ભૃશં।
03263035c ગતાસુરપતદ્ભૂમૌ કબંધઃ સુમહાંસ્તતઃ।।

આગ લક્ષ્મણનુ આ રાક્ષસન પાર્શ્વક્કॆ પુનઃ જોરાગિ હॊડॆયલુ આ મહા કબંધનુ જીવવન્નુ કળॆદુકॊંડુ નॆલદ મેલॆ બિદ્દનુ.

03263036a તસ્ય દેહાદ્વિનિઃસૃત્ય પુરુષો દિવ્યદર્શનઃ।
03263036c દદૃશે દિવમાસ્થાય દિવિ સૂર્ય ઇવ જ્વલન્।।

અવન દેહદિંદ દિવ્યદર્શન પુરુષનુ બિડુગડॆહॊંદિ દિવવન્નુ સેરિ, દિવદલ્લિ સૂર્યનંતॆ પ્રજ્વલિસુત્તિરુવુદુ કાણિસિતુ.

03263037a પપ્રચ્ચ રામસ્તન્વાગ્મી કસ્ત્વં પ્રબ્રૂહિ પૃચ્ચતઃ।
03263037c કામયા કિમિદં ચિત્રમાશ્ચર્યં પ્રતિભાતિ મે।

વાગ્મી રામનુ અવનન્નુ કેળિદનુ: “નીનુ યારુ? કેળુવુદક્કॆ નિનગિષ્ટવિદ્દરॆ હેળુ. નનગॆ કાણુવ ઈ વિચિત્ર આશ્ચર્યવેનુ?”

03263038a તસ્યાચચક્ષે ગંધર્વો વિશ્વાવસુરહં નૃપ।
03263038c પ્રાપ્તો બ્રહ્માનુશાપેન યોનિં રાક્ષસસેવિતાં।।

અવનુ ઉત્તરિસિદનુ: “નૃપ! નાનુ ગંધર્વ વિશ્વાવસુ. બ્રહ્મન શાપદિંદ રાક્ષસ યોનિયલ્લિ જન્મવન્નુ હॊંદિદॆનુ.

03263039a રાવણેન હૃતા સીતા રાજ્ઞા લંકાનિવાસિના।
03263039c સુગ્રીવમભિગચ્ચસ્વ સ તે સાહ્યં કરિષ્યતિ।।

લંકાનિવાસિ રાજ રાવણનિંદ સીતॆયુ અપહૃતળાગિદ્દાળॆ. સુગ્રીવનલ્લિગॆ હોગુ. અવનુ નિનગॆ સહાયમાડુત્તાનॆ.

03263040a એષા પંપા શિવજલા હંસકારંડવાયુતા।
03263040c ઋશ્યમૂકસ્ય શૈલસ્ય સંનિકર્ષે તટાકિની।।

ઋષ્યમૂક પર્વતદ હત્તિરવે હંસકારંડગળિંદ કૂડિદ શુદ્ધ નીરિન પંપા સરોવરવિદॆ.

03263041a સંવસત્યત્ર સુગ્રીવશ્ચતુર્ભિઃ સચિવૈઃ સહ।
03263041c ભ્રાતા વાનરરાજસ્ય વાલિનો હેમમાલિનઃ

અલ્લિ વાનરરાજ હેમમાલિનિ વાલિય તમ્મ સુગ્રીવનુ તન્ન નાલ્વરુ સચિવરॊંદિગॆ નॆલॆસિદ્દાનॆ.

03263042a એતાવચ્ચક્યમસ્માભિર્વક્તું દ્રષ્ટાસિ જાનકીં।
03263042c ધ્રુવં વાનરરાજસ્ય વિદિતો રાવણાલયઃ।।

ઇષ્ટુમાત્ર નાનુ હેળબલ્લॆ. નીનુ જાનકિયન્નુ કાણુત્તીયॆ. વાનરરાજનિગॆ રાવણાલવુ નિશ્ચયવાગિયૂ તિળિદિદॆ.”

03263043a ઇત્યુક્ત્વાંતર્હિતો દિવ્યઃ પુરુષઃ સ મહાપ્રભઃ।
03263043c વિસ્મયં જગ્મતુશ્ચોભૌ તૌ વીરૌ રામલક્ષ્મણૌ।।

હીગॆ હેળિ, આ વીર રામલક્ષ્મણરલ્લિ વિસ્મયવન્નુ હુટ્ટિસિ, અ મહાપ્રભॆય દિવ્ય પુરુષનુ અંતર્ધાનનાદનુ.”

સમાપ્તિ

ઇતિ શ્રી મહાભારતે આરણ્યક પર્વણિ દ્રૌપદીહરણ પર્વણિ રામોપાખ્યાને કબંધહનને ત્રિષષ્ટ્યધિકદ્વિશતતમોઽધ્યાય:।
ઇદુ મહાભારતદ આરણ્યક પર્વદલ્લિ દ્રૌપદીહરણ પર્વદલ્લિ રામોપાખ્યાનદલ્લિ કબંધહનનદલ્લિ ઇન્નૂરાઅરવત્મૂરનॆય અધ્યાયવુ.