pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
āraṇyaka parva
ghōṣayātrā parva
adhyāya 240
sāra
pāṁḍavarannu kollalu nāvu sahāya māḍuttēve, duḥkhisabēḍa, nīnē ī bhūmiyannu āḷuttīye, nīnu sattare namma pakṣavu durbalavāguttade eṁdella hēḷi daitya-dānavaru duryōdhananige āśvāsane nīḍuvudu; huriduṁbisuvudu; avanannu punaḥ hiṁdirugisuvudu (1-28). duryōdhananu pāṁḍavarannu jayisuttēneṁdu dr̥ḍhanādudu (29-31). karṇanu arjunanannu vadhisuva krūra niścayavannu māḍidudu (32-39). duryōdhananu prayāṇavannu muṁduvaresidudu (40-47).
03240001 dānavā ūcuḥ।
03240001a bhōḥ suyōdhana rājēṁdra bharatānāṁ kulōdvaha।
03240001c śūraiḥ parivr̥tō nityaṁ tathaiva ca mahātmabhiḥ।।
dānavaru hēḷidaru: “bhō! suyōdhana! rājēṁdra! bharatara kulōdvaha! nīnu nityavū śūrariṁda mattu mahātmariṁda suttuvarediddīye.
03240002a akārṣīḥ sāhasamidaṁ kasmātprāyōpavēśanaṁ।
03240002c ātmatyāgī hyavāgyāti vācyatāṁ cāyaśaskarīṁ।।
prāyōpavēśa māḍuvaṁthaha ī sāhasavannu nīnu ēke kaigoṁḍiruve? ātmatyāgiyu narakakke hōguttāne mattu ayaśaskaravāda mātugaḷigoḷagāguttāne.
03240003a na hi kāryaviruddhēṣu bahvapāyēṣu karmasu।
03240003c mūlaghātiṣu sajjaṁtē buddhimaṁtō bhavadvidhāḥ।।
buddhivaṁtaru viruddhavāgiruva kāryadalli, mūlavannē nāśamāḍuva kāryadalli kaihākalu bayasuvudilla.
03240004a niyaccaitāṁ matiṁ rājandharmārthasukhanāśinīṁ।
03240004c yaśaḥpratāpadhairyaghnīṁ śatrūṇāṁ harṣavardhanīṁ।।
rājan! dharma, artha mattu sukhavannu nāśapaḍisuva, yaśassannu apaharisuva, dhairyavannu kolluva mattu śatrugaḷa harṣavannu vr̥ddhisuva ī niścayavannu hiṁde tegedukō!
03240005a śrūyatāṁ ca prabhō tattvaṁ divyatāṁ cātmanō nr̥pa।
03240005c nirmāṇaṁ ca śarīrasya tatō dhairyamavāpnuhi।।
prabhō! nr̥pa! ninna divya ātma mattu śarīragaḷa nirmāṇada kuritu kēḷida naṁtara nīnu dhairyavannu taḷeyuve.
03240006a purā tvaṁ tapasāsmābhirlabdhō dēvānmahēśvarāt।
03240006c pūrvakāyaśca sarvastē nirmitō vajrasaṁcayaiḥ।।
hiṁde nammellara tapassina mūlaka dēva mahēśvaraniṁda ninnannu paḍediddevu. ninna dēhada mēlina bhāgavu ellavū vajradiṁda nirmitavāgide.
03240007a astrairabhēdyaḥ śastraiścāpyadhaḥkāyaśca tē'nagha।
03240007c kr̥taḥ puṣpamayō dēvyā rūpataḥ strīmanōharaḥ।।
anagha! ninna ī ardha dēhavu astragaḷiṁda mattu śastragaḷiṁda abhēdyavāgide. suṁdaravāgiruva strīmanōharavāda dēhada keḷagina bhāgavannu dēviyu puṣpagaḷiṁda māḍiddaḷu.
03240008a ēvaṁ īśvarasaṁyuktastava dēhō nr̥pōttama।
03240008c dēvyā ca rājaśārdūla divyastvaṁ hi na mānuṣaḥ।।
nr̥pōttama! rājaśārdūla! ī rītiyāgi īśvara mattu dēviyiṁda māḍalpaṭṭa ninna dēhavu divyavādudu. mānuṣavādudalla.
03240009a kṣatriyāśca mahāvīryā bhagadattapurōgamāḥ।
03240009c divyāstraviduṣaḥ śūrāḥ kṣapayiṣyaṁti tē ripūn।।
bhagadattanē modalāda mahāvīra kṣatriyaru divyāstra viduṣarū śūrarū āda ninna śatrugaḷannu kaḷeyuttāre.
03240010a tadalaṁ tē viṣādēna bhayaṁ tava na vidyatē।
03240010c sāhyārthaṁ ca hi tē vīrāḥ saṁbhūtā bhuvi dānavāḥ।।
ādudariṁda ninna ī viṣāda mattu bhayavu arthavāguttillavalla! ninna sahāyakkāgiyē vīra dānavaru bhuviyalli avatarisiddāre.
03240011a bhīṣmadrōṇakr̥pādīṁśca pravēkṣyaṁtyaparē'surāḥ।
03240011c yairāviṣṭā ghr̥ṇāṁ tyaktvā yōtsyaṁtē tava vairibhiḥ।।
itara asurarū kūḍa bhīṣma, drōṇa mattu kr̥parannu pravēśisuvaru. ivariṁda āviṣṭarāda avaru karuṇeyannu toredu ninna vairigaḷoḍane hōrāḍuttāre.
03240012a naiva putrānna ca bhrātr̥̄nna pitr̥̄nna ca bāṁdhavān।
03240012c naiva śiṣyānna ca jñātīnna bālān sthavirānna ca।।
03240013a yudhi saṁprahariṣyaṁtō mōkṣyaṁti kurusattama।
03240013c niḥsnēhā dānavāviṣṭāḥ samākrāṁtē'ṁtarātmani।।
kurusattama! dānavariṁda āviṣṭarāgi ivaru aṁtarātmavannu atikramisi yuddhadalli yārannū biḍadē - makkaḷu, sahōdararu, taṁde, bāṁdhavaru, śiṣyaru, kuladavaru, bālakaru, vr̥ddharu - ellarannū saṁharisi mōkṣavannu nīḍuttāre.
03240014a prahariṣyaṁti baṁdhubhyaḥ snēhamutsr̥jya dūrataḥ।
03240014c hr̥ṣṭāḥ puruṣaśārdūlāḥ kaluṣīkr̥tamānasāḥ।
03240014e avijñānavimūḍhāśca daivācca vidhinirmitāt।।
03240015a vyābhāṣamāṇāścānyōnyaṁ na mē jīvanvimōkṣyasē।
03240015c sarvaśastrāstramōkṣēṇa pauruṣē samavasthitāḥ।
03240015e ślāghamānāḥ kuruśrēṣṭha kariṣyaṁti janakṣayaṁ।।
kaluṣita manassinavarāgi, avijñānadiṁda vimūḍharāgi, vidhinirmisida daivadaṁte ī puruṣaśārdūlaru nanniṁda nīnu jīvaviddu hōguvudilla eṁdu anyōnyarige kūgi hēḷuttā snēhavannu dūra bisāḍi baṁdhugaḷa mēle prahāra māḍuttāre. kuruśrēṣṭha! ella śastrāstragaḷannu prayōgisi pauruṣadiṁda anyōnyarannu hogaḷuttā janarannu kaḍimemāḍuttāre.
03240016a tē'pi śaktyā mahātmānaḥ pratiyōtsyaṁti pāṁḍavāḥ।
03240016c vadhaṁ caiṣāṁ kariṣyaṁti daivayuktā mahābalāḥ।।
ā mahātma pāṁḍavarū kūḍa śaktiyannupayōgisi viruddhavāgi hōrāḍuttāre mattu daivadiṁdoḍagūḍi ā mahābalaru ivara vadheyannu māḍuttāre.
03240017a daityarakṣōgaṇāścāpi saṁbhūtāḥ kṣatrayōniṣu।
03240017c yōtsyaṁti yudhi vikramya śatrubhistava pārthiva।
03240017e gadābhirmusalaiḥ khaḍgaiḥ śastrairuccāvacaistathā।।
pārthiva! daitya-rākṣasa gaṇagaḷu kṣatriya yōnigaḷalli huṭṭi ninna śatrugaḷoṁdige yuddhadalli vikramadiṁda gade, musala, khaḍga, śastra, mattu innū mēltarada āyudhagaḷiṁda hōrāḍuttāre.
03240018a yacca tē'ṁtargataṁ vīra bhayamarjunasaṁbhavaṁ।
03240018c tatrāpi vihitō'smābhirvadhōpāyō'rjunasya vai।।
vīra arjunaniṁda ninna oḷage huṭṭiruva bhayavēnideyō alli arjuna vadhege kūḍa nāvu oṁdu upāyavannu māḍiddēve.
03240019a hatasya narakasyātmā karṇamūrtimupāśritaḥ।
03240019c tadvairaṁ saṁsmaranvīra yōtsyatē kēśavārjunau।।
hatanāda narakana ātmavu karṇana dēhadalli neleside. ā vīranu vairavannu nenapisikoṁḍu kēśavārjunaroḍane hōrāḍuttāne.
03240020a sa tē vikramaśauṁḍīrō raṇē pārthaṁ vijēṣyati।
03240020c karṇaḥ praharatāṁ śrēṣṭhaḥ sarvāṁścārīnmahārathaḥ।।
praharigaḷalli śrēṣṭhanāda vikrami vīra mahārathi karṇanu pārthanannu mattu ella śatrugaḷannū gelluttāne.
03240021a jñātvaitaccadmanā vajrī rakṣārthaṁ savyasācinaḥ।
03240021c kuṁḍalē kavacaṁ caiva karṇasyāpahariṣyati।।
ivellavannū tiḷidiruva vajri iṁdranu savyasāciya rakṣaṇegāgi karṇana kavaca kuṁḍalagaḷannu apaharisuttāne.
03240022a tasmādasmābhirapyatra daityāḥ śatasahasraśaḥ।
03240022c niyuktā rākṣasāścaiva yē tē saṁśaptakā iti।
03240022e prakhyātāstē'rjunaṁ vīraṁ nihaniṣyaṁti mā śucaḥ।।
ādudariṁda alliyū kūḍa nāvu nūrāru sahasrāru daitya-rākṣasarannu saṁśaptakareṁdu niyuktagoḷisiddēve. ā prakhyātaru vīra arjunanannu kolluvaru. śōkisabēḍa.
03240023a asapatnā tvayā hīyaṁ bhōktavyā vasudhā nr̥pa।
03240023c mā viṣādaṁ nayasvāsmānnaitattvayyupapadyatē।
03240023e vinaṣṭē tvayi cāsmākaṁ pakṣō hīyēta kaurava।।
ādudariṁda duḥkhisabēḍa. nr̥pa! nīnē ī bhūmiyannu āḷuttīye. viṣādisabēḍa. ī rītiya naḍateyu ninage sariyalla. kaurava! nīnu sattare namma pakṣavu durbalavāguttade.
03240024a gacca vīra na tē buddhiranyā kāryā kathaṁ cana।
03240024c tvamasmākaṁ gatirnityaṁ dēvatānāṁ ca pāṁḍavāḥ।।
vīra! hōgu. ninna buddhiyu eṁdū anya kāryagaḷatta hōgadirali. pāṁḍavaru dēvategaḷige hēgō hāge nīnu nityavū namma gati.””
03240025 vaiśaṁpāyana uvāca।
03240025a ēvamuktvā pariṣvajya daityāstaṁ rājakuṁjaraṁ।
03240025c samāśvāsya ca durdharṣaṁ putravaddānavarṣabhāḥ।।
vaiśaṁpāyananu hēḷidanu: “ī rīti hēḷi dānavarṣabha daityaru ā durdharṣa rājakuṁjaranannu ālaṁgisi samādhānagoḷisidaru.
03240026a sthirāṁ kr̥tvā buddhimasya priyāṇyuktvā ca bhārata।
03240026c gamyatāmityanujñāya jayamāpnuhi cētyatha।।
bhārata! prītiya mātugaḷannāḍi avana buddhiyannu sthiragoḷisi “hōgu! jayavannu paḍe!” eṁdu hēḷi hōgalu anujñeyannittaru.
03240027a tairvisr̥ṣṭaṁ mahābāhuṁ kr̥tyā saivānayatpunaḥ।
03240027c tamēva dēśaṁ yatrāsau tadā prāyamupāviśat।।
ā mahābāhuvannu avaru bīḷkoṭṭāga ā dēviyē punaḥ avanannu elli prāyōpaviṣṭanāgi kuḷitiddanō allige taṁdu biṭṭaḷu.
03240028a pratinikṣipya taṁ vīraṁ kr̥tyā samabhipūjya ca।
03240028c anujñātā ca rājñā sā tatraivāṁtaradhīyata।।
ā vīranannu hiṁdirugiṭṭu, avanannu gauravisi, rājaniṁda appaṇeyannu paḍedu avaḷu alliyē aṁtardhānaḷādaḷu.
03240029a gatāyāmatha tasyāṁ tu rājā duryōdhanastadā।
03240029c svapnabhūtamidaṁ sarvamaciṁtayata bhārata।
03240029e vijēṣyāmi raṇē pāṁḍūniti tasyābhavanmatiḥ।।
bhārata! avaḷu horaṭu hōda naṁtara rājā duryōdhananu ivellavū svapnaveṁdu yōcisidanu. nānu raṇadalli pāṁḍavarannu jayisuttēne eṁdu avanu yōcisidanu.
03240030a karṇaṁ saṁśaptakāṁścaiva pārthasyāmitraghātinaḥ।
03240030c amanyata vadhē yuktānsamarthāṁśca suyōdhanaḥ।।
karṇa mattu saṁśaptakaru amitraghna pārthana vadhege samartharu mattu sariyādavaru eṁdu suyōdhananu alōcisidanu.
03240031a ēvamāśā dr̥ḍhā tasya dhārtarāṣṭrasya durmatēḥ।
03240031c vinirjayē pāṁḍavānāmabhavadbharatarṣabha।।
bharatarṣabha! ī āśayadiṁda durmati dhārtarāṣṭranu pāṁḍavarannu jayisuttēve eṁdu dr̥ḍhanādanu.
03240032a karṇō'pyāviṣṭacittātmā narakasyāṁtarātmanā।
03240032c arjunasya vadhē krūrāmakarōtsa matiṁ tadā।।
adē samayadalli citta mattu ātmagaḷalli narakana aṁtarātmaniṁda āviṣṭanāda karṇanū kūḍa arjunanannu vadhisuva krūra niścayavannu māḍidanu.
03240033a saṁśaptakāśca tē vīrā rākṣasāviṣṭacētasaḥ।
03240033c rajastamōbhyāmākrāṁtāḥ phalgunasya vadhaiṣiṇaḥ।।
rākṣasara cētanadiṁda āviṣṭarāda, rajassu tamagaḷiṁda ākrāṁtarāda vīra saṁśaptakarū kūḍa phalgunana vadheyannu bayasidaru.
03240034a bhīṣmadrōṇakr̥pādyāśca dānavākrāṁtacētasaḥ।
03240034c na tathā pāṁḍuputrāṇāṁ snēhavaṁtō viśāṁ patē।
03240034e na cācacakṣē kasmai cidētadrājā suyōdhanaḥ।।
viśāṁpatē! bhīṣma, drōṇa, kr̥parū kūḍa dānavākraṁta cētasarāgi pāṁḍuputrara mēle modalinaṣṭu snēhabhāvavannu tōrisalilla. ādare rājā suyōdhananu idannu yārigū hēḷalilla.
03240035a duryōdhanaṁ niśāṁtē ca karṇō vaikartanō'bravīt।
03240035c smayannivāṁjaliṁ kr̥tvā pārthivaṁ hētumadvacaḥ।।
rātriyu kaḷeyalu vaikartana karṇanu kaimugidu nasunaguttā pārthiva duryōdhananige ī yukta mātugaḷannāḍidanu:
03240036a na mr̥tō jayatē śatrūṁ jīvanbhadrāṇi paśyati।
03240036c mr̥tasya bhadrāṇi kutaḥ kauravēya kutō jayaḥ।
03240036e na kālō'dya viṣādasya bhayasya maraṇasya vā।।
“mr̥tanādavanu śatrugaḷannu jayisalāra. jīvitaviruvavanu mātra sariyāgi nōḍaballa. kauravya! mr̥tanige elliya oḷḷeyadu? elliya jaya? ādudariṁda idu viṣādakkāgalī, bhayakkāgalī maraṇakkāgalī samayavalla.”
03240037a pariṣvajyābravīccainaṁ bhujābhyāṁ sa mahābhujaḥ।
03240037c uttiṣṭha rājankiṁ śēṣē kasmāccōcasi śatruhan।
03240037e śatrūnpratāpya vīryēṇa sa kathaṁ martumiccasi।।
ā mahābāhuvannu bāhugaḷiṁda bigidappi punaḥ hēḷidanu: “rājan! ēḷu! śatruhan! ēke keḷage kuḷitiddīye? ēke śōkisuttiruve? ninna vīryadiṁda śatrugaḷannu suṭṭu ēke mr̥tyuvannu bayasuttīye?
03240038a atha vā tē bhayaṁ jātaṁ dr̥ṣṭvārjunaparākramaṁ।
03240038c satyaṁ tē pratijānāmi vadhiṣyāmi raṇē'rjunaṁ।।
athavā arjunana parākramavannu nōḍi nīnu bhayapaḍuttiddare, satyavannu tiḷisuttiddēne - raṇadalli arjunanannu saṁharisuttēne.
03240039a gatē trayōdaśē varṣē satyēnāyudhamālabhē।
03240039c ānayiṣyāmyahaṁ pārthānvaśaṁ tava janādhipa।।
janādhipa! nanna āyudhagaḷa mēle āṇeyiṭṭu hēḷuttiddēne - hadimūru varṣagaḷu kaḷeda naṁtara nānu pārtharannu ninna vaśadalli taruttēne.”
03240040a ēvamuktastu karṇēna daityānāṁ vacanāttathā।
03240040c praṇipātēna cānyēṣāmudatiṣṭhatsuyōdhanaḥ।
03240040e daityānāṁ tadvacaḥ śrutvā hr̥di kr̥tvā sthirāṁ matiṁ।।
karṇanu hīge hēḷalu daityara vacanagaḷannu nenapisikoṁḍu, mattu anyara āśvāsaneyannu kēḷi suyōdhananu mēleddanu. daityara ā mātugaḷannu kēḷi hr̥daya mattu buddhigaḷannu gaṭṭi māḍikoṁḍanu.
03240041a tatō manujaśārdūlō yōjayāmāsa vāhinīṁ।
03240041c rathanāgāśvakalilāṁ padātijanasaṁkulāṁ।।
āga ā manujaśārdūlanu ratha, āne, kudure mattu padātijana saṁkulavāgidda sēneyannu kūḍisidanu.
03240042a gaṁgaughapratimā rājanprayātā sā mahācamūḥ।
03240042c śvētaccatraiḥ patākābhiścāmaraiśca supāṁḍuraiḥ।।
03240043a rathairnāgaiḥ padātaiśca śuśubhē'tīva saṁkulā।
03240043c vyapētābhraghanē kālē dyaurivāvyaktaśāradī।।
rājan! gaṁgeyaṁte harida ā mahāsēneyu śvēta chatra, biḷiya patāke, cāmaragaḷiṁda kūḍi, ratha, āne, padātisaṁkulagaḷiṁda kūḍi adu ghana kappu mōḍagaḷu cadurida ākāśadalli śaradr̥tuvina modala cihnegaḷaṁte tōritu.
03240044a jayāśīrbhirdvijēṁdraistu stūyamānō'dhirājavat।
03240044c gr̥hṇannaṁjalimālāśca dhārtarāṣṭrō janādhipaḥ।।
03240045a suyōdhanō yayāvagrē śriyā paramayā jvalan।
03240045c karṇēna sārdhaṁ rājēṁdra saubalēna ca dēvinā।।
vijayada āśīrvādagaḷiṁda stutisuttiruva brāhmaṇariṁda kūḍi adhirājanaṁte sālāgi niṁtiruvavara vaṁdanegaḷannu svīkarisuttā janādhipa dhārtarāṣṭra suyōdhananu parama vijr̥ṁbhaṇeyiṁda beḷaguttā, karṇa mattu jūjugāra saubalanoṁdige muṁdeniṁtu horaṭanu.
03240046a duḥśāsanādayaścāsya bhrātaraḥ sarva ēva tē।
03240046c bhūriśravāḥ sōmadattō mahārājaśca bāhlikaḥ।।
03240047a rathairnānāvidhākārairhayairgajavaraistathā।
03240047c prayāṁtaṁ nr̥pasiṁhaṁ tamanujagmuḥ kurūdvahāḥ।।
03240047e kālēnālpēna rājaṁstē viviśuḥ svapuraṁ tadā।।
duḥśāsananannu muṁdiṭṭukoṁḍu avana ella sahōdararū, bhūriśrava, sōmadatta, mahārāja bāhlīkaru nānā ākārada ratha, kudure mattu śrēṣṭha gajagaḷoṁdige ā nr̥pasiṁhanannu hiṁbālisi hōdaru. rājan! alpakāladalliyē avaru tamma puravannu pravēśisidaru.”
samāpti
iti śrī mahābhāratē āraṇyaka parvaṇi ghōṣayātrā parvaṇi duryōdhanapurapravēśē catvāriṁśadadhikadviśatatamō'dhyāyaḥ।
idu mahābhāratada āraṇyaka parvadalli ghōṣayātrā parvadalli duryōdhanapurapravēśadalli innūrānalvattaneya adhyāyavu.