praveśa
|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||
śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita
śrī mahābhārata
āraṇyaka parva
ghoṣayātrā parva
adhyāya 228
sāra
govugal̤annu èṇisalu hoguttevèṃdu duryodhananu hel̤alu dhṛtarāṣṭranu alli hattiradalli pāṃḍavaru vāsisuttiruvudariṃda berè yārannādarū kal̤uhisalu sūcisuvudu (1-17). alli anārya samācāravu naḍèyuvudilla, mattu avaru èlli vāsisuttiddāro alligè nāvu hoguvudillavèṃdu śakuniyu bharavasèyittanaṃtara dhṛtarāṣṭranu òppikòl̤l̤uvudu (18-22). duryodhananu tanna āptaru, purajanaru mattu senèyòḍanè dvaitavana sarovaradatta prayāṇisidudu (23-29).
03228001 vaiśaṃpāyana uvāca|
03228001a dhṛtarāṣṭraṃ tataḥ sarve dadṛśurjanamejaya|
03228001c pṛṣṭvā sukhamatho rājñaḥ pṛṣṭvā rājñā ca bhārata||
vaiśaṃpāyananu hel̤idanu: “bhārata! janamejaya! āga avarèllarū dhṛtarāṣṭranannu kaṃḍaru mattu rājana saukhyada kuritu kel̤idaru. rājanū kūḍa avarigè maral̤i kel̤idanu.
03228002a tatastairvihitaḥ pūrvaṃ samaṃgo nāma ballavaḥ|
03228002c samīpasthāstadā gāvo dhṛtarāṣṭre nyavedayat||
āga adakkū mòdale til̤isidda samaṃga èṃba hèsarina gòllanu samīpadalliruva govugal̤a kuritu dhṛtarāṣṭranigè nivedisidanu.
03228003a anaṃtaraṃ ca rādheyaḥ śakuniśca viśāṃ pate|
03228003c āhatuḥ pārthivaśreṣṭhaṃ dhṛtarāṣṭraṃ janādhipaṃ||
viśāṃpate! anaṃtara rādheya mattu śakuniyaru janādhipa pārthivaśreṣṭha dhṛtarāṣṭranigè hel̤idaru:
03228004a ramaṇīyeṣu deśeṣu ghoṣāḥ saṃprati kaurava|
03228004c smāraṇāsamayaḥ prāpto vatsānāmapi cāṃkanaṃ||
“kaurava! ī samayadalli gośālègal̤idda pradeśavu ramaṇīyavāgidè. karugal̤annu èṇisuva mattu barèhākuva samayavū prāptavāgidè.
03228005a mṛgayā cocitā rājannasminkāle sutasya te|
03228005c duryodhanasya gamanaṃ tvamanujñātumarhasi||
rājan! ninna maganu beṭègè hoguvudakkū idu sariyāda samaya. duryodhananigè hoguvudakkè anumatiyannu nīḍabeku.”
03228006 dhṛtarāṣṭra uvāca|
03228006a mṛgayā śobhanā tāta gavāṃ ca samavekṣaṇaṃ|
03228006c viśraṃbhastu na gaṃtavyo ballavānāmiti smare||
dhṛtarāṣṭranu hel̤idanu: “magū! beṭèyāḍuvudū mattu govugal̤annu noḍibaruvudū òl̤l̤èyadu. goval̤arannu naṃbabāradu èṃdū nanna nènapinallidè.
03228007a te tu tatra naravyāghrāḥ samīpa iti naḥ śrutaṃ|
03228007c ato nābhyanujānāmi gamanaṃ tatra vaḥ svayaṃ||
ādarè ā naravyāghrarū alliye samīpadalliddārèṃdu kel̤iddenè. ādudariṃda nīvu svayaṃ alligè hoguvudannu òppuvudilla.
03228008a cadmanā nirjitāste hi karśitāśca mahāvane|
03228008c taponityāśca rādheya samarthāśca mahārathāḥ||
rādheya! samartharū mahārathigal̤ū āda avaru mosadiṃda solisalpaṭṭu kaṣṭadiṃda alli taponiratarāgiddārè.
03228009a dharmarājo na saṃkrudhyedbhīmasenastvamarṣaṇaḥ|
03228009c yajñasenasya duhitā teja eva tu kevalaṃ||
dharmarājanu siṭṭāguvudilla. ādarè bhīmasenanādaro kupitanāguvanu mattu yajñasenana magal̤u kevala bèṃkiyaṃtè!
03228010a yūyaṃ cāpyaparādhyeyurdarpamohasamanvitāḥ|
03228010c tato vinirdaheyuste tapasā hi samanvitāḥ||
darpamohasamanvitarāda nīvu aparādhavannèsaguvudu khaṃḍita. āga tapassiniṃda samanvitarāda avaru nimmannu suṭṭubiḍuttārè.
03228011a atha vā sāyudhā vīrā manyunābhipariplutāḥ|
03228011c sahitā baddhanistriṃśā daheyuḥ śastratejasā||
athavā, ā vīraru siṭṭiniṃda tuṃbidavarāgi, āyudhagal̤iṃda, khaḍgagal̤a sahita tamma śastragal̤a tejassiniṃda nimmannu suḍuttārè.
03228012a atha yūyaṃ bahutvāttānārabhadhvaṃ kathaṃ cana|
03228012c anāryaṃ paramaṃ tatsyādaśakyaṃ tacca me mataṃ||
athavā òṃduvel̤è bahusaṃkhyèyalliruva nīvu avarannu kòṃdarè adu parama anāryavènisikòl̤l̤uttadè. adakkè nīvu aśaktarèṃdu nanagannisuttadè.
03228013a uṣito hi mahābāhuriṃdraloke dhanaṃjayaḥ|
03228013c divyānyastrāṇyavāpyātha tataḥ pratyāgato vanaṃ||
ekèṃdarè mahābāhu dhanaṃjayanu iṃdralokadalli ul̤idukòṃḍu divyāstragal̤annu paḍèdukòṃḍu vanakkè maral̤i baṃdiddānè.
03228014a akṛtāstreṇa pṛthivī jitā bībhatsunā purā|
03228014c kiṃ punaḥ sa kṛtāstro'dya na hanyādvo mahārathaḥ||
hiṃdè ī astragal̤illadèye bībhatsuvu pṛthviyannu gèddiddanu. īga kṛtāstranāda ā mahārathiyu punaḥ nimmannu kòlladèye iruttānèye?
03228015a atha vā madvacaḥ śrutvā tatra yattā bhaviṣyatha|
03228015c udvignavāso viśraṃbhādduḥkhaṃ tatra bhaviṣyati||
āthavā nanna mātannu kel̤i alli jāgarūkarāgiddarè nīvu avara melina śaṃkèyiṃda udvignarāgi vāsisabekāguttadè.
03228016a atha vā sainikāḥ ke cidapakuryuryudhiṣṭhire|
03228016c tadabuddhikṛtaṃ karma doṣamutpādayecca vaḥ||
athavā kèlavu sainikaru yudhiṣṭhiranigè apakāravannèsagidarè, til̤iyade māḍiddarū, ā karmada doṣavu ninna melè baruttadè.
03228017a tasmādgaccaṃtu puruṣāḥ smāraṇāyāptakāriṇaḥ|
03228017c na svayaṃ tatra gamanaṃ rocaye tava bhārata||
bhārata! ādudariṃda èṇisalu āptakāriṇigal̤u yārādarū hogali! svayaṃ nīnu alligè hoguvudu nanagè iṣṭavāguvudilla.”
03228018 śakuniruvāca|
03228018a dharmajñaḥ pāṃḍavo jyeṣṭhaḥ pratijñātaṃ ca saṃsadi|
03228018c tena dvādaśa varṣāṇi vastavyānīti bhārata||
śakuniyu hel̤idanu: “bhārata! jyeṣṭha pāṃḍavanu dharmajña mattu hannèraḍu varṣagal̤u vanadalli vāsisuttenèṃdu māḍida pratijñèyannu marèyuvudilla.
03228019a anuvṛttāśca te sarve pāṃḍavā dharmacāriṇaḥ|
03228019c yudhiṣṭhiraśca kauṃteyo na naḥ kopaṃ kariṣyati||
èlla pāṃḍavarū ā dharmacāriṇiyannu anusarisuttārè. kauṃteya yudhiṣṭhiranu namma melè kopa māḍuvudilla.
03228020a mṛgayāṃ caiva no gaṃtumiccā saṃvardhate bhṛśaṃ|
03228020c smāraṇaṃ ca cikīrṣāmo na tu pāṃḍavadarśanaṃ||
mattu beṭègè hogabekènnuva bayakèyū tuṃbā hèccāgidè. govugal̤annu èṇisalu bayasuttevèye hòratu pāṃḍavarannu kāṇabekèṃdalla.
03228021a na cānāryasamācāraḥ kaścittatra bhaviṣyati|
03228021c na ca tatra gamiṣyāmo yatra teṣāṃ pratiśrayaḥ||
alli yāvude rītiya anārya samācāravu naḍèyuvudilla. mattu avaru èlli vāsisuttiddāro alligè nāvu hoguvudilla.””
03228022 vaiśaṃpāyana uvāca|
03228022a evamuktaḥ śakuninā dhṛtarāṣṭro janeśvaraḥ|
03228022c duryodhanaṃ sahāmātyamanujajñe na kāmataḥ||
vaiśaṃpāyananu hel̤idanu: “śakuniya ī mātigè janeśvara dhṛtarāṣṭranu iṣvavilladèye duryodhana mattu avana amātyarigè anujñèyannittanu.
03228023a anujñātastu gāṃdhāriḥ karṇena sahitastadā|
03228023c niryayau bharataśreṣṭho balena mahatā vṛtaḥ||
03228024a duḥśāsanena ca tathā saubalena ca devinā|
03228024c saṃvṛto bhrātṛbhiścānyaiḥ strībhiścāpi sahasraśaḥ||
appaṇèyannu paḍèdu gāṃdhāriya maga bharataśreṣṭhanu karṇanòṃdigè mahāsenèyiṃda āvṛtanāgi, duḥśāsana, jūjugāra saubalaròṃdigè, itara sahodararu mattu sahasrāru strīyaròṃdigè hòraṭanu.
03228025a taṃ niryāṃtaṃ mahābāhuṃ draṣṭuṃ dvaitavanaṃ saraḥ|
03228025c paurāścānuyayuḥ sarve sahadārā vanaṃ ca tat||
ā mahābāhuvu dvaitavanada sarovaravannu noḍalu hòraṭāga vanakkè avanannu anusarisi èlla paurarū patniyarannu kūḍikòṃḍu hòraṭaru.
03228026a aṣṭau rathasahasrāṇi trīṇi nāgāyutāni ca|
03228026c pattayo bahusāhasrā hayāśca navatiḥ śatāḥ||
03228027a śakaṭāpaṇaveśyāśca vaṇijo baṃdinastathā|
03228027c narāśca mṛgayāśīlāḥ śataśo'tha sahasraśaḥ||
èṃṭu sāvira rathagal̤u, mūvattu sāvira ānègal̤u, halavāru sāvira pādātigal̤u, òṃbhainūru kudurègal̤u, cakkaḍigal̤u, mārāṭada gāḍigal̤u, veśyèyaru, vartakaru, baṃdigal̤u, mattu nūrāru sahasrāru mṛgayāśīla janaru seriddaru.
03228028a tataḥ prayāṇe nṛpateḥ sumahānabhavatsvanaḥ|
03228028c prāvṛṣīva mahāvāyoruddhatasya viśāṃ pate||
viśāṃpate! ā nṛpatiya prayāṇavu mal̤ègālada bhirugāl̤iyaṃtè mahāśabdhavannuṃṭu māḍitu.
03228029a gavyūtimātre nyavasadrājā duryodhanastadā|
03228029c prayāto vāhanaiḥ sarvaistato dvaitavanaṃ saraḥ||
dvaitavana sarovarakkè èraḍu krośamātrada dūradalli rājā duryodhananu vāhanagal̤òṃdigè bīḍu biṭṭanu.”
samāpti
iti śrī mahābhārate āraṇyaka parvaṇi ghoṣayātrā parvaṇi duryodhanaprasthāne aṣṭaviṃśatyādhikadviśatatamo'dhyāyaḥ|
idu mahābhāratada āraṇyaka parvadalli ghoṣayātrā parvadalli duryodhanaprasthānadalli innūrāippattèṃṭanèya adhyāyavu.