praveśa
|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||
śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita
śrī mahābhārata
āraṇyaka parva
mārkaṃḍeyasamasyā parva
adhyāya 187
sāra
nārāyaṇanu mārkaṃḍeyanigè sṛṣṭivicāragal̤annu til̤isidudu (1-47). ā nārāyaṇane ninna saṃbaṃdhi kṛṣṇanèṃdu mārkaṃḍeyanu yudhiṣṭhiranigè hel̤uvudu (48-55).
03187001 deva uvāca|
03187001a kāmaṃ devāpi māṃ vipra na vijānaṃti tattvataḥ|
03187001c tvatprītyā tu pravakṣyāmi yathedaṃ visṛjāmyahaṃ||
devanu hel̤idanu: “vipra! devatègal̤ū kūḍa nānu yāru ènnuvudannu sariyāgi til̤iyaru. ādarè ninnamelina prītiyiṃda nānu idannu hegè sṛṣṭisuttenè ènnuvudannu hel̤uttenè.
03187002a pitṛbhakto'si viprarṣe māṃ caiva śaraṇaṃ gataḥ|
03187002c ato dṛṣṭo'smi te sākṣādbrahmacaryaṃ ca te mahat||
viprarṣe! nīnu pitṛbhaktanāgiddīyè. nanage nīnu śaraṇubaṃdiddīyè. ninna brahmacaryavu dòḍḍadu. ādudariṃdale nīnu nannannu sākṣāt noḍiddīyè.
03187003a āpo nārā iti proktāḥ saṃjñānāma kṛtaṃ mayā|
03187003c tena nārāyaṇo'smyukto mama taddhyayanaṃ sadā||
nīrannu nārā èṃdu hel̤uttārè. nānu adakkè ī hèsarannu kòṭṭiddenè. adariṃda nanagè nārāyaṇanèṃdu karèyuttārè. nānu sadā adara gatiyannu anusarisuttenè.
03187004a ahaṃ nārāyaṇo nāma prabhavaḥ śāśvato'vyayaḥ|
03187004c vidhātā sarvabhūtānāṃ saṃhartā ca dvijottama||
03187005a ahaṃ viṣṇurahaṃ brahmā śakraścāhaṃ surādhipaḥ|
03187005c ahaṃ vaiśravaṇo rājā yamaḥ pretādhipastathā||
03187006a ahaṃ śivaśca somaśca kaśyapaśca prajāpatiḥ|
03187006c ahaṃ dhātā vidhātā ca yajñaścāhaṃ dvijottama||
dvijottama! nānu nārāyaṇanèṃba hèsarinavanu - prabhava, śāśvata mattu avyaya. iruva èllavugal̤a vidhātā mattu saṃharta. nānu viṣṇu. nānu brahma. nānu surādhipa śakra. nānu rājā vaiśravaṇa mattu pretādhipati yama. dvijottama! nānu śiva, soma, kaśyapa mattu prajāpati. nānu dhātā, vidhātā mattu yajña.
03187007a agnirāsyaṃ kṣitiḥ pādau caṃdrādityau ca locane|
03187007c sadiśaṃ ca nabhaḥ kāyo vāyurmanasi me sthitaḥ||
agniyu nanna mukha, kṣitiyu pādagal̤u, caṃdrādityaru kaṇṇugal̤u, dikkugal̤òṃdigè nabhavu nanna deha mattu vāyuvu nanna mūginalli nèlèsiddānè.
03187008a mayā kratuśatairiṣṭaṃ bahubhiḥ svāptadakṣiṇaiḥ|
03187008c yajaṃte vedaviduṣo māṃ devayajane sthitaṃ||
vedaviduṣaru nannannu bahal̤aṣṭu āptadakṣiṇègal̤iṃda kūḍida nūrāru kratu mattu iṣṭagal̤iṃda pūjisuvalli nānu nèlèsiddenè.
03187009a pṛthivyāṃ kṣatriyeṃdrāśca pārthivāḥ svargakāṃkṣiṇaḥ|
03187009c yajaṃte māṃ tathā vaiśyāḥ svargalokajigīṣavaḥ||
pṛthviyallina svargākāṃkṣigal̤āda kṣatriyeṃdra pārthivaru nannannu yajisuttārè. idariṃda svargalokavannu bayasuva vaiśyarigū sahāyavāguttadè.
03187010a catuhsamudraparyaṃtāṃ merumaṃdarabhūṣaṇāṃ|
03187010c śeṣo bhūtvāhamevaitāṃ dhārayāmi vasuṃdharāṃ||
śeṣanāgi nānu nālku samudragal̤iṃda āvarisalpaṭṭa, meru-maṃdaragal̤iṃda bhūṣitavāda, ī vasuṃdharèyannu hòruttenè.
03187011a vārāhaṃ rūpamāsthāya mayeyaṃ jagatī purā|
03187011c majjamānā jale vipra vīryeṇāsītsamuddhṛtā||
vipra! hiṃdè jaladalli mul̤ugihogidda jagattannu varāha rūpavannu paḍèdu vīryadiṃda èl̤èdu melèttiddè.
03187012a agniśca vaḍavāvaktro bhūtvāhaṃ dvijasattama|
03187012c pibāmyapaḥ samāviddhāstāścaiva visṛjāmyahaṃ||
dvijasattama! kudurèya mukhada agniyāgi nānu kṣobhègòṃḍa nīrannu kuḍiyuttenè mattu nāne adannu visarjisuttenè.
03187013a brahma vaktraṃ bhujau kṣatraṃ ūrū me saṃśritā viśaḥ|
03187013c pādau śūdrā bhajaṃte me vikrameṇa krameṇa ca||
nanna vikramadiṃda krameṇavāgi mukhavu brahma, bhujagal̤u kṣatra. tòḍègal̤alli vaiśyaru nèlèsiddārè mattu pādagal̤alli śūdraru bhajisuttārè.
03187014a ṛgvedaḥ sāmavedaśca yajurvedo'pyatharvaṇaḥ|
03187014c mattaḥ prādurbhavaṃtyete māmeva praviśaṃti ca||
ṛgveda, sāmaveda, yajurveda mattu atharvaṇagal̤u nanniṃda prādurbhavisuttavè mattu ivugal̤u nannanne praveśisuttavè.
03187015a yatayaḥ śāṃtiparamā yatātmāno mumukṣavaḥ|
03187015c kāmakrodhadveṣamuktā niḥsaṃgā vītakalmaṣāḥ||
03187016a sattvasthā nirahaṃkārā nityamadhyātmakovidāḥ|
03187016c māmeva satataṃ viprāściṃtayaṃta upāsate||
śāṃtipararāda yatigal̤u maktiyannu bayasuva yatigal̤u, kāma-krodha-dveṣagal̤iṃda muktarāda, niḥsaṃgarāda, kalmaṣavannu kal̤èdukòṃḍa, satvadalli nèlèsiruva, niraṃkārarāda, nityavū ādhyātma kovidarāda vipraru satatavāgi nannanne ciṃtisi upāsisuttārè.
03187017a ahaṃ saṃvartako jyotirahaṃ sarvartako yamaḥ|
03187017c ahaṃ saṃvartakaḥ sūryo ahaṃ saṃvartako'nilaḥ||
nānu saṃvartaka jyoti. nānu sarvartaka yama. nānu saṃvartaka sūrya mattu nānu saṃvartaka anila.
03187018a tārārūpāṇi dṛśyaṃte yānyetāni nabhastale|
03187018c mama rūpāṇyathaitāni viddhi tvaṃ dvijasattama||
dvijasattama! nabhastaladalli kāṇuva tārārūpagal̤u nanna rūpagal̤èṃde til̤i.
03187019a ratnākarāḥ samudrāśca sarva eva caturdiśaṃ|
03187019c vasanaṃ śayanaṃ caiva nilayaṃ caiva viddhi me||
ratnākaragal̤u nanna baṭṭè, samudravu hāsigè mattu caturdiśagal̤e nanna nilayavèṃdu til̤i.
03187020a kāmaṃ krodhaṃ ca harṣaṃ ca bhayaṃ mohaṃ tathaiva ca|
03187020c mamaiva viddhi rūpāṇi sarvāṇyetāni sattama||
03187021a prāpnuvaṃti narā vipra yatkṛtvā karmaśobhanaṃ|
03187021c satyaṃ dānaṃ tapaścogramahiṃsā caiva jaṃtuṣu||
sattama! kāma, krodha, harṣa, bhaya, mattu hāgèye moha mattu vipra! yāvudariṃda nararu uttama karmavannu māḍi paḍèyuvaṃtaha satya, dāna, ugra tapassu, jaṃtugal̤òṃdigè ahiṃsè ivèllavū nannade rūpagal̤èṃdu til̤i.
03187022a madvidhānena vihitā mama dehavihāriṇaḥ|
03187022c mayābhibhūtavijñānā viceṣṭaṃte na kāmataḥ||
dehadhārigal̤u nannade vidhānakkòl̤apaḍuttārè, avaru tammade kāmadiṃda naḍèyuvudilla. ādarè nanna niyaṃtraṇadalliruva manassina mūlaka naḍèyuttārè.
03187023a samyagvedamadhīyānā yajaṃto vividhairmakhaiḥ|
03187023c śāṃtātmāno jitakrodhāḥ prāpnuvaṃti dvijātayaḥ||
03187024a prāptuṃ na śakyo yo vidvannarairduṣkṛtakarmabhiḥ|
03187024c lobhābhibhūtaiḥ kṛpaṇairanāryairakṛtātmabhiḥ||
03187025a taṃ māṃ mahāphalaṃ viddhi padaṃ sukṛtakarmaṇaḥ|
03187025c duṣprāpaṃ vipramūḍhānāṃ mārgaṃ yogairniṣevitaṃ||
vedagal̤annu cènnāgi kaliyuvudariṃda, vividha makhagal̤annu yajisuvudariṃda, śāṃtātma, jitakrodha dvijaru enannu paḍèyuvaro; duṣkṛtakarmi narariṃda lobhadiṃda kūḍida kṛpaṇarāda anārya akṛtātmariṃda enannu paḍèyalu sādhyavillavo; ā mahāphala, sukṛtakarmigal̤a parama guri, duṣpāpi mūḍharigè muccida ādarè yogigal̤igè tèrèdiruva mārgave nānèṃdu til̤i!
03187026a yadā yadā ca dharmasya glānirbhavati sattama|
03187026c abhyutthānamadharmasya tadātmānaṃ sṛjāmyahaṃ||
sattama! yāvāgalèlla dharmada adhogatiyāguttadèyo mattu adharmavu talèyèttuttadèyo āvāgalèlla nānu nannannu sṛṣṭisikòl̤l̤uttenè1.
03187027a daityā hiṃsānuraktāśca avadhyāḥ surasattamaiḥ|
03187027c rākṣasāścāpi loke'sminyadotpatsyaṃti dāruṇāḥ||
03187028a tadāhaṃ saṃprasūyāmi gṛheṣu śubhakarmaṇāṃ|
03187028c praviṣṭo mānuṣaṃ dehaṃ sarvaṃ praśamayāmyahaṃ||
surasattamarigè avadhyarāda hiṃsānuraktarāda daityaru mattu dāruṇa rākṣasaru ī lokadalli yāvāga huṭṭikòl̤l̤uttāro āga nānu śubhakarmigal̤a manègal̤alli manuṣya dehavannu praveśisi èllavannū praśamanagòl̤isuttenè.
03187029a sṛṣṭvā devamanuṣyāṃśca gaṃdharvoragarākṣasān|
03187029c sthāvarāṇi ca bhūtāni saṃharāmyātmamāyayā||
deva-manuṣyarannu, gaṃdharva-uraga-rākṣasarannu, sthāvara bhūtagal̤annū sṛṣṭisi, nanna māyèyiṃda saṃharisuttenè.
03187030a karmakāle punardehamanuciṃtya sṛjāmyahaṃ|
03187030c praviśya mānuṣaṃ dehaṃ maryādābaṃdhakāraṇāt||
karmada kāladalli punaḥ dehavannu ciṃtisi, manuṣyadehavannu praveśisi, gaḍiyannu nirdhiṣṭapaḍisuvudakkāgi nannannu nāne sṛṣṭisikòl̤l̤uttenè.
03187031a śvetaḥ kṛtayuge varṇaḥ pītastretāyuge mama|
03187031c rakto dvāparamāsādya kṛṣṇaḥ kaliyuge tathā||
kṛtayugadalli nanna baṇṇa bil̤i, tretāyugadalli nānu hal̤adi, dvāparadalli kèṃpubaṇṇavannu hòṃdi, kaliyugadalli kappāgiruttenè2.
03187032a trayo bhāgā hyadharmasya tasminkāle bhavaṃtyuta|
03187032c aṃtakāle ca saṃprāpte kālo bhūtvātidāruṇaḥ||
03187032e trailokyaṃ nāśayāmyekaḥ kṛtsnaṃ sthāvarajaṃgamaṃ||
kālavu aṃtyavāguvāga mukkālu bhāga adharmavu iruttadè. kālada aṃtyakālavu baṃdāga nānu atidāruṇanāda kālanāgi ekāṃgiyāgi sthāvarajaṃgamagal̤òṃdigè mūru lokagal̤annu saṃpūrṇavāgi nāśapaḍisuttenè.
03187033a ahaṃ trivartmā sarvātmā sarvalokasukhāvahaḥ|
03187033c abhibhūḥ sarvago'naṃto hṛṣīkeśa urukramaḥ||
nānu trivartmā. sarvātma. sarvalokagal̤igū sukhavannu taruvava. sāmraṭa. èlliyū iruvava. anaṃta, mattu vistāravāgi gamisaballa hṛṣīkeśa.
03187034a kālacakraṃ nayāmyeko brahmannahamarūpi vai|
03187034c śamanaṃ sarvabhūtānāṃ sarvalokakṛtodyamaṃ||
nānòbbane kālacakravannu naḍèsuttenè. nānu brahma. nānu arūpi. sarvabhūtagal̤annu śamanagòl̤isuttenè. mattu sarvalokagal̤igè bekādudannu māḍuttenè.
03187035a evaṃ praṇihitaḥ samyammayātmā munisattama|
03187035c sarvabhūteṣu vipreṃdra na ca māṃ vetti kaścana||
munisattama! vipreṃdra! hīgè nānu sarvabhūtagal̤alli nannannu saṃpūrṇavāgi hòkkiruttenè. ādarè yārū nannannu til̤idilla.
03187036a yacca kiṃ cittvayā prāptaṃ mayi kleṣātmakaṃ dvija|
03187036c sukhodayāya tatsarvaṃ śreyase ca tavānagha||
anagha! dvija! nannòl̤agè iruvāga nīnu enèlla kaṣṭagal̤annu anubhavisidèyo adèllavū ninagè sukhavannu taruva śreyassigāgiye āgivè.
03187037a yacca kiṃ cittvayā loke dṛṣṭaṃ sthāvarajaṃgamaṃ|
03187037c vihitaḥ sarvathaivāsau mamātmā munisattama||
munisattama! nīnu alli lokagal̤alliruva enèlla sthāvarajaṃgamagal̤annu noḍidèyo avèllavū nāne. nanniṃdale vihitavāgivè.
03187038a ardhaṃ mama śarīrasya sarvalokapitāmahaḥ|
03187038c ahaṃ nārāyaṇo nāma śaṃkhacakragadādharaḥ||
nanna śarīrada ardha sarvaloka pitāmaha. nānu śaṃkhacakragadègal̤annu hiḍidiruvavanu. nanna hèsaru nārāyaṇa.
03187039a yāvadyugānāṃ viprarṣe sahasraparivartanaṃ|
03187039c tāvatsvapimi viśvātmā sarvalokapitāmahaḥ||
viprarṣe! sarvalokapitāmaha viśvātmanāda nānu òṃdu sahasra yugagal̤u kal̤èyuvavarègè malagiruttenè.
03187040a evaṃ sarvamahaṃ kālamihāse munisattama|
03187040c aśiśuḥ śiśurūpeṇa yāvadbrahmā na budhyate||
munisattama! ā èlla kālavū brahmanu èccattuvavarègè śiśuvalladiddarū śiśuvina rūpadalli illiye iruttenè.
03187041a mayā ca vipra datto'yaṃ varaste brahmarūpiṇā|
03187041c asakṛtparituṣṭena viprarṣigaṇapūjita||
vipra! viprarṣigaṇapūjitanāda ninniṃda nānu bahal̤aṣṭu bāri saṃtuṣṭanāgi brahmarūpadalliruvāga ninagè ī varavannu nīḍiddè.
03187042a sarvamekārṇavaṃ dṛṣṭvā naṣṭaṃ sthāvarajaṃgamaṃ|
03187042c viklavo'si mayā jñātastataste darśitaṃ jagat||
èllavū òṃde nīrāgi sthāvarajaṃgamagal̤u naṣṭavādudannu noḍi nīnu gābarigòṃḍè. ādudariṃda nānu ninagè jagattannu torisi til̤isidè.
03187043a abhyaṃtaraṃ śarīrasya praviṣṭo'si yadā mama|
03187043c dṛṣṭvā lokaṃ samastaṃ ca vismito nāvabudhyase||
03187044a tato'si vaktrādviprarṣe drutaṃ niḥsārito mayā|
03187044c ākhyātaste mayā cātmā durjñeyo'pi surāsuraiḥ||
viprarṣe! nīnu nanna śarīravannu praveśisi alli samasta lokavannū noḍi vismitanāgi til̤iyadādè. āga nānu nanna bāyiyiṃdale, surāsurarigū til̤iyalikkāgada, nānu yārèṃdu ninagè vivarisiddenè.
03187045a yāvatsa bhagavānbrahmā na budhyati mahātapāḥ|
03187045c tāvattvamiha viprarṣe viśrabdhaścara vai sukhaṃ||
viprarṣe! mahātapasvi bhagavān brahmanu èccèttu el̤uva tanaka nīnu illi sukhavāgi tirugāḍikòṃḍiru.
03187046a tato vibuddhe tasmiṃstu sarvalokapitāmahe|
03187046c ekībhūto hi srakṣyāmi śarīrāddvijasattama||
03187047a ākāśaṃ pṛthivīṃ jyotirvāyuṃ salilameva ca|
03187047c loke yacca bhavecceṣamiha sthāvarajaṃgamaṃ||
dvijasattama! sarvalokapitāmahanu èccèttāga ekāṃgiyāgi śarīradiṃdale ākāśa, pṛthvi, jyoti, vāyu, salilagal̤annū lokagal̤alli berè enèlla sthāvarajaṃgamagal̤u ivèyo avèllavannū sṛṣṭisuttenè.””
03187048 mārkaṃḍeya uvāca|
03187048a ityuktvāṃtarhitastāta sa devaḥ paramādbhutaḥ|
03187048c prajāścemāḥ prapaśyāmi vicitrā bahudhākṛtāḥ||
mārkaṃḍeyanu hel̤idanu: “magū! avanu hīgè hel̤ida naṃtara ā paramādbhuta devanu aṃtardhānanāguttānè, mattu nānu ī vicitra bahudhākāragal̤a prajègal̤annu noḍuttenè.
03187049a etaddṛṣṭaṃ mayā rājaṃstasminprāpte yugakṣaye|
03187049c āścaryaṃ bharataśreṣṭha sarvadharmabhṛtāṃ vara||
rājan! bharataśreṣṭha! èlla dharmabhṛtaralli śreṣṭha! ī rīti nānu yugakṣayavu prāptavādāga āścaryavannu kaṃḍè.
03187050a yaḥ sa devo mayā dṛṣṭaḥ purā padmanibhekṣaṇaḥ|
03187050c sa eṣa puruṣavyāghra saṃbaṃdhī te janārdanaḥ||
puruṣavyāghra! hiṃdè padmanibhekṣaṇanāda yāva devanannu nānu noḍidèno avane ninna saṃbaṃdhiyāda janārdana.
03187051a asyaiva varadānāddhi smṛtirna prajahāti māṃ|
03187051c dīrghamāyuśca kauṃteya svaccaṃdamaraṇaṃ tathā||
kauṃteya! avana varadānadiṃdale nanna nènapu marètuhogilla mattu dīrghāyuṣiyāgi, svacchaṃda maraṇiyāgiddenè.
03187052a sa eṣa kṛṣṇo vārṣṇeyaḥ purāṇapuruṣo vibhuḥ|
03187052c āste hariraciṃtyātmā krīḍanniva mahābhujaḥ||
avane ī kṛṣṇa, vārṣṇeya, purāṇa puruṣa, vibhu, hari, aciṃtyātma, mahābhuja. āḍuvavanaṃtè kul̤itukòṃḍiruvavanu.
03187053a eṣa dhātā vidhātā ca saṃhartā caiva sātvataḥ|
03187053c śrīvatsavakṣā goviṃdaḥ prajāpatipatiḥ prabhuḥ||
ivane dhātā, vidhātā, mattu sātvatara saṃhartā, śrīvatsavakṣa, goviṃda, prajāpatipati mattu prabhu.
03187054a dṛṣṭvemaṃ vṛṣṇiśārdūlaṃ smṛtirmāmiyamāgatā|
03187054c ādidevamajaṃ viṣṇuṃ puruṣaṃ pītavāsasaṃ||
ī vṛṣṇiśārdūlanannu noḍidāga ivanu ādideva, aja, viṣṇu, puruṣa, pītavāsasanèṃdu nanagè nènapāyitu.
03187055a sarveṣāmeva bhūtānāṃ pitā mātā ca mādhavaḥ|
03187055c gaccadhvamenaṃ śaraṇaṃ śaraṇyaṃ kauravarṣabhāḥ||
kauravarṣabha! ī èlla iruvavugal̤a mātāpitanāda ī mādhava śaraṇyanalli śaraṇu hogu.””
samāpti
iti śrī mahābhārate āraṇyakaparvaṇi mārkaṃḍeyasamasyāparvaṇi bhaviṣyakathane saptaśītyadhikaśatatamo'dhyāya:|
idu mahābhāratada āraṇyakaparvadalli mārkaṃḍeyasamasyāparvadalli bhaviṣyakathanadalli nūrāèṃbhattel̤anèya adhyāyavu.