પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
આરણ્યક પર્વ
યક્ષયુદ્ધ પર્વ
અધ્યાય 158
સાર
ભીમનન્નુ હુડુકિકॊંડુ યુધિષ્ઠિરનુ ગંધમાદન શિખરવન્નેરિ ભીમનન્નૂ રાક્ષસરન્નૂ નોડિદુદુ (1-7). યુધિષ્ઠિરનુ ભીમનિગॆ ઉપદેશિસુવુદુ (8-13). રાક્ષસરિંદ વિષયવન્નુ તિળિદ કુબેરનુ સંકૃદ્ધનાગિ હॊરટુ પાંડવરિદ્દલ્લિગॆ બરુવુદુ (14-26). પાંડવરિગॆ કુબેરન દર્શન (27-39). કુબેર-યુધિષ્ઠિરર સંવાદ (40-46). કુબેરનુ ભીમનિગॆ મણિમતનિગિદ્દ શાપદ કુરિતુ હેળુવુદુ (47-59).
03158001 વૈશંપાયન ઉવાચ।
03158001a શ્રુત્વા બહુવિધૈઃ શબ્ધૈર્નાદ્યમાના ગિરેર્ગુહાઃ।
03158001c અજાતશત્રુઃ કૌંતેયો માદ્રીપુત્રાવુભાવપિ।।
03158002a ધૌમ્યઃ કૃષ્ણા ચ વિપ્રાશ્ચ સર્વે ચ સુહૃદસ્તથા।
03158002c ભીમસેનમપશ્યંતઃ સર્વે વિમનસોઽભવન્।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “ગિરિગુહॆગળિંદ બરુત્તિરુવ બહુવિધદ શબ્ધગળન્નુ કેળિ અજાતશત્રુ કૌંતેય યુધિષ્ઠિર, માદ્રિય મક્કળુ નકુલ સહદેવરુ, ધૌમ્ય, દ્રૌપદિ, મત્તુ ऎલ્લ વિપ્રરૂ સુહૃદયરૂ ભીમસેનનિલ્લદિદ્દુદન્નુ નોડિ ચિંતાપરરાદરુ.
03158003a દ્રૌપદીમાર્ષ્ટિષેણાય પ્રદાય તુ મહારથાઃ।
03158003c સહિતાઃ સાયુધાઃ શૂરાઃ શૈલમારુરુહુસ્તદા।।
આ શૂર મહારથિગળુ દ્રૌપદિયન્નુ અર્ષ્ટિષેણિય બળિ ઇરિસિ, આયુધગળॊડનॆ ऒંદાગિ આ પર્વતવન્નેરિદરુ.
03158004a તતઃ સંપ્રાપ્ય શૈલાગ્રં વીક્ષમાણા મહારથાઃ।
03158004c દદૃશુસ્તે મહેષ્વાસા ભીમસેનમરિંદમં।।
03158005a સ્ફુરતશ્ચ મહાકાયાન્ગતસત્ત્વાંશ્ચ રાક્ષસાન્।
03158005c મહાબલાન્મહાઘોરાન્ભીમસેનેન પાતિતાન્।।
પર્વતદ તુદિયન્નુ તલુપિદ આ મહેષ્વાસ મહારથિગળુ અરિંદમ ભીમસેનનન્નૂ, મત્તુ ભીમસેનનુ સદॆબડિદુ બીળિસિદ્દ ઉચ્છોશ્વાસગળન્નુ બિડુત્તા, સત્વવન્નુ કળॆદુકॊંડિદ્દ મહાકાય, મહાબલશાલિ, મહાઘોર રાક્ષસરન્નુ કંડરુ.
03158006a શુશુભે સ મહાબાહુર્ગદાખડ્ગધનુર્ધરઃ।
03158006c નિહત્ય સમરે સર્વાન્દાનવાન્મઘવાનિવ।।
ગદॆ, ખડ્ગ મત્તુ ધનુસ્સન્નુ હિડિદ આ મહાબાહુ ભીમસેનનુ યુદ્ધદલ્લિ ऎલ્લ દાનવરન્નૂ કॊંદ મઘવન્ ઇંદ્રનંતॆ શોભિસુત્તિદ્દનુ.
03158007a તતસ્તે સમતિક્રમ્ય પરિષ્વજ્ય વૃકોદરં।
03158007c તત્રોપવિવિશુઃ પાર્થાઃ પ્રાપ્તા ગતિમનુત્તમાં।।
આગ ઉત્તમ ગતિયન્નુ પડॆદ પાંડવરુ આ હॆણગળન્નુ દાટિ, વૃકોદર ભીમસેનનન્નુ બિગિદપ્પિ અલ્લિયે કુળિતુકॊંડરુ.
03158008a તૈશ્ચતુર્ભિર્મહેષ્વાસૈર્ગિરિશૃંગમશોભત।
03158008c લોકપાલૈર્મહાભાગૈર્દિવં દેવવરૈરિવ।।
આ નાલ્કુ ધનુશ્રેષ્ઠરિંદ પર્વતવુ સ્વર્ગદલ્લિ મહાભાગ લોકપાલકરॊંદિગિરુવ દેવેંદ્રનંતॆ તોરિતુ.
03158009a કુબેરસદનં દૃષ્ટ્વા રાક્ષસાંશ્ચ નિપાતિતાન્।
03158009c ભ્રાતા ભ્રાતરમાસીનમભ્યભાષત પાંડવં।।
કુબેરન અરમનॆયન્નૂ મત્તુ કॆળગુરુળિ બિદ્દિદ્દ રાક્ષસરન્નૂ નોડિ અણ્ણ પાંડવનુ કુળિતિદ્દ તમ્મનિગॆ હેળિદનુ:
03158010a સાહસાદ્યદિ વા મોહાદ્ભીમ પાપમિદં કૃતં।
03158010c નૈતત્તે સદૃશં વીર મુનેરિવ મૃષાવચઃ।
“ભીમ! વીર! તિળિયદે અથવા દુડુકિ નીનુ મુનિય સુળ્ળિગॆ સમનાગિરુવ ઈ પાપકૃત્યવન્નુ માડિદ્દેવॆ.
03158011a રાજદ્વિષ્ટં ન કર્તવ્યમિતિ ધર્મવિદો વિદુઃ।
03158011c ત્રિદશાનામિદં દ્વિષ્ટં ભીમસેન ત્વયા કૃતં।।
રાજન ઇચ્છॆય વિરુદ્ધવાદ કॆલસવન્નુ માડબારદॆંદુ ધર્મવન્નુ તિળિદવરુ તિળિદિદ્દારॆ. ભીમસેન! નીનુ માડિદ ઈ કॆલસવુ દેવેંદ્રનિગॆ ઇષ્ટવાદુદલ્લ.
03158012a અર્થધર્માવનાદૃત્ય યઃ પાપે કુરુતે મનઃ।
03158012c કર્મણાં પાર્થ પાપાનાં સ ફલં વિંદતે ધ્રુવં।।
પાર્થ! ધર્મ અર્થગળન્નુ અનાદરિસિ પાપવન્નॆસગુવ મનવુ પાપકર્મગળ ફલવન્નુ પડॆદે પડॆયુત્તદॆ ऎન્નુવુદુ નિજ. નનગॆ અપ્રિયવાદ ઈ રીતિય કॆલસવન્નુ મત્તॆ માડબેડ.”
03158012e પુનરેવં ન કર્તવ્યં મમ ચેદિચ્ચસિ પ્રિયં।।
03158013a એવમુક્ત્વા સ ધર્માત્મા ભ્રાતા ભ્રાતરમચ્યુતં।
03158013c અર્થતત્ત્વવિભાગજ્ઞઃ કુંતીપુત્રો યુધિષ્ઠિરઃ।।
03158013e વિરરામ મહાતેજાસ્તમેવાર્થં વિચિંતયન્।।
આ ધર્માત્મ, મહાતેજસ્વિ, તત્વ અર્થગળન્નુ વિભજિસલુ તિળિદિદ્દ અણ્ણ કુંતિપુત્ર યુધિષ્ઠિરનુ દોષવિલ્લદ તમ્મનિગॆ ઈ રીતિ માતનાડિ, અદર અર્થદ કુરિતુ યોચિસુત્તા માતન્નુ નિલ્લિસિદનુ.
03158014a તતસ્તુ હતશિષ્ટા યે ભીમસેનેન રાક્ષસાઃ।
03158014c સહિતાઃ પ્રત્યપદ્યંત કુબેરસદનં પ્રતિ।।
ઇદર મધ્યॆ ભીમસેનનિંદ હતરાગદે ઉળિદિદ્દ ऎલ્લ રાક્ષસરુ કુબેરન મનॆય કડॆ હોદરુ.
03158015a તે જવેન મહાવેગાઃ પ્રાપ્ય વૈશ્રવણાલયં।
03158015c ભીમમાર્તસ્વરં ચક્રુર્ભીમસેનભયાર્દિતાઃ।।
ભીમસેનનિંદ ભયાર્દિતરાગિ દુઃખદિંદ જોરાગિ કૂગુત્તા આ મહાવેગિગળુ વેગદિંદ વૈશ્રવણ કુબેરન સભॆયન્નુ તલુપિદરુ.
03158016a ન્યસ્તશસ્ત્રાયુધાઃ શ્રાંતાઃ શોણિતાક્તપરિચ્ચદાઃ।
03158016c પ્રકીર્ણમૂર્ધજા રાજન્યક્ષાધિપતિમબ્રુવન્।।
રાજન્! શસ્ત્રાયુધગળન્નુ કળॆદુકॊંડુ, દેહદિંદ રક્તવુ તોયુત્તિરલુ, આયાસગॊંડ, તલॆકૂદલુ કॆદરિદ અવરુ યક્ષાધિપતિ કુબેરનિગॆ હેળિદરુ:
03158017a ગદાપરિઘનિસ્ત્રિંશતોમરપ્રાસયોધિનઃ।
03158017c રાક્ષસા નિહતાઃ સર્વે તવ દેવ પુરહ્સરાઃ।।
“દેવ! ગદॆ, પરિઘ, ખડ્ગ, શક્તિ મત્તુ પ્રાસગળન્નુ હિડિદ નિન્ન ऎલ્લ મુખ્ય યોદ્ધરુ સરોવરદ હત્તિર સત્તુ બિદ્દિદ્દારॆ.
03158018a પ્રમૃદ્ય તરસા શૈલં માનુષેણ ધનેશ્વર।
03158018c એકેન સહિતાઃ સંખ્યે હતાઃ ક્રોધવશા ગણાઃ।।
ધનેશ્વર! મનુષ્યનોર્વનુ ઈ પર્વતવન્નુ ઉલ્લંઘિસિદ્દાનॆ મત્તુ અવનુ ऒબ્બને બહુસંખ્યॆયલ્લિદ્દ ક્રોધવશર ગુંપન્નુ સંહરિસિદ્દાનॆ.
03158019a પ્રવરા રક્ષસેંદ્રાણાં યક્ષાણાં ચ ધનાધિપ।
03158019c શેરતે નિહતા દેવ ગતસત્ત્વાઃ પરાસવઃ।।
દેવ! ધનાધિપ! રાક્ષસેંદ્રર મત્તુ યક્ષર પ્રમુખરુ હॊડॆત તિંદુ તમ્મ જીવવન્નુ કળॆદુકॊંડુ બિદ્દિદ્દારॆ.
03158020a લબ્ધઃ શૈલો વયં મુક્તા મણિમાંસ્તે સખા હતઃ।
03158020c માનુષેણ કૃતં કર્મ વિધત્સ્વ યદનંતરં।।
અવનુ ઈ પર્વતવન્નુ વશપડિસિકॊંડિદ્દાનॆ. નિન્ન સખ મણિમતનન્નુ સંહરિસિદ્દાનॆ. ઇવॆલ્લવન્નૂ મનુષ્યનોર્વનુ માડિદ્દાનॆ. નંતરદ વિધિયન્નુ નીને માડબેકુ.”
03158021a સ તચ્છૃત્વા તુ સંક્રુદ્ધઃ સર્વયક્ષગણાધિપઃ।
03158021c કોપસંરક્તનયનઃ કથમિત્યબ્રવીદ્વચઃ।।
ઇદન્નુ કેળિદ સર્વ યક્ષર રાજનુ સંકૃદ્ધનાદનુ. કોપદિંદ કણ્ણુગળુ કॆંપાગલુ, ઇદુ હેગॆ નડॆયિતુ ऎંદુ ઉદ્ગરિસિદનુ.
03158022a દ્વિતીયમપરાધ્યંતં ભીમં શ્રુત્વા ધનેશ્વરઃ।
03158022c ચુક્રોધ યક્ષાધિપતિર્યુજ્યતામિતિ ચાબ્રવીત્।।
ઇદુ ભીમસેનન ऎરડનॆય અપરાધવॆંદુ કેળિદ યક્ષાધિપ ધનેશ્વરનુ ક્રોધદિંદ કુદુરॆગળન્નુ કટ્ટિ ऎંદુ આજ્ઞાપિસિદનુ.
03158023a અથાભ્રઘનસંકાશં ગિરિકૂટમિવોચ્ચ્રિતં।
03158023c હયૈઃ સમ્યોજયામાસુર્ગાંધર્વૈરુત્તમં રથં।।
03158024a તસ્ય સર્વગુણોપેતા વિમલાક્ષા હયોત્તમાઃ।
03158024c તેજોબલજવોપેતા નાનારત્નવિભૂષિતાઃ।।
03158025a શોભમાના રથે યુક્તાસ્તરિષ્યંત ઇવાશુગાઃ।
03158025c હર્ષયામાસુરન્યોન્યમિંગિતૈર્વિજયાવહૈઃ।।
આગ ઘનમોડદંતॆ દॊડ્ડદાગિદ્દ પર્વત શિખરદંતॆ ऎત્તરવાગિદ્દ ઉત્તમ રથક્કॆ ગંધર્વ કુદુરॆગળન્નુ કટ્ટિદરુ. અવન ઉત્તમ કુદુરॆગળુ સર્વગુણગળિંદॊળગॊંડિદ્દવુ. કણ્ણુગળુ વિમલવાગિદ્દવુ. તેજસ્વિ મત્તુ બલશાલિગળાગિદ્દવુ. નાનારત્નગળિંદ અલંકૃતગॊંડુ શોભાયમાનવાગિદ્દવુ. રથક્કॆ કટ્ટિદાગલે બાણગળંતॆ હારિહોગલુ સિદ્ધરાગિ મુંદॆ બરલિરુવ વિજયવન્નુ તિળિદુ સંતોષપડુવંતॆ ઉદ્વેગગॊંડુ કુણિદાડિદવુ.
03158026a સ તમાસ્થાય ભગવાન્રાજરાજો મહારથં।
03158026c પ્રયયૌ દેવગંધર્વૈઃ સ્તૂયમાનો મહાદ્યુતિઃ।।
આ મહાદ્યુતિ ભગવાન્ રાજરાજનુ મહારથવન્નેરિ નિંતુકॊળ્ળલુ દેવગંધર્વરુ અવનન્નુ સ્તુતિસિદરુ.
03158027a તં પ્રયાંતં મહાત્માનં સર્વયક્ષધનાધિપં।
03158027c રક્તાક્ષા હેમસંકાશા મહાકાયા મહાબલાઃ।।
03158028a સાયુધા બદ્ધનિસ્ત્રિંશા યક્ષા દશશતાયુતાઃ।
03158028c જવેન મહતા વીરાઃ પરિવાર્યોપતસ્થિરે।।
હીગॆ આ મહાત્મ સર્વયક્ષધનાધિપનુ હોગુત્તિરલુ રક્તાક્ષરાદ, બંગારદ બણ્ણદ, મહાકાય, મહાબલશાલિ, મહાવીર યક્ષરુ આવેશગॊંડુ સાવિર સાવિર સંખ્યॆયલ્લિ આયુધગળન્નુ હિડિદુ, ખડ્ગગળન્નુ કટ્ટિકॊંડુ અવનન્નુ સુત્તુવરॆદુ નિંતરુ.
03158029a તં મહાંતમુપાયાંતં ધનેશ્વરમુપાંતિકે।
03158029c દદૃશુર્હૃષ્ટરોમાણઃ પાંડવાઃ પ્રિયદર્શનં।।
આ મહાંત સુંદર ધનેશ્વરનુ હત્તિર બરુત્તિરુવુદન્નુ નોડિ હર્ષદિંદ પુળકિતરાદરુ.
03158030a કુબેરસ્તુ મહાસત્ત્વાન્પાંડોઃ પુત્રાન્મહારથાન્।
03158030c આત્તકાર્મુકનિસ્ત્રિંશાન્દૃષ્ટ્વા પ્રીતોઽભવત્તદા।।
કુબેરનૂ કૂડ, કૈગળલ્લિ બિલ્લુ ખડ્ગગળન્નુ હિડિદિદ્દ પાંડુવિન આ મહાસાત્વિક મહારથિ મક્કળન્નુ કંડુ સંતોષગॊંડનુ.
03158031a તે પક્ષિણ ઇવોત્પત્ય ગિરેઃ શૃંગં મહાજવાઃ।
03158031c તસ્થુસ્તેષાં સમભ્યાશે ધનેશ્વરપુરઃસરાઃ।।
મહાજવ યક્ષરુ પક્ષિગળંતॆ ગિરિશૃંગદ મેલॆ હારિ નાયક ધનેશ્વરનનન્નુ સુત્તુવરॆદુ નિંતુકॊંડરુ.
03158032a તતસ્તં હૃષ્ટમનસં પાંડવાન્પ્રતિ ભારત।
03158032c સમીક્ષ્ય યક્ષગંધર્વા નિર્વિકારા વ્યવસ્થિતાઃ।।
ભારત! અવનુ પાંડવરિગॆ ऒલવન્નુ તોરિસુત્તિરુવુદન્નુ નોડિદ આ યક્ષ-ગંધર્વરુ કોપવન્નુ તॊરॆદુ નિર્વિકારરાગિ નિંતિદ્દરુ.
03158033a પાંડવાશ્ચ મહાત્માનઃ પ્રણમ્ય ધનદં પ્રભું।
03158033c નકુલઃ સહદેવશ્ચ ધર્મપુત્રશ્ચ ધર્મવિત્।।
ધર્મવિદ પાંડવરાદરો - નકુલ, સહદેવ મત્તુ યુધિષ્ઠિરરુ -આ મહાત્મ ધનાધિપતિ કુબેરનિગॆ નમસ્કરિસિદરુ.
03158034a અપરાદ્ધમિવાત્માનં મન્યમાના મહારથાઃ।
03158034c તસ્થુઃ પ્રાંજલયઃ સર્વે પરિવાર્ય ધનેશ્વરં।।
તાવે અપરાધિગળॆંદુ તિળિદ આ મહારથિગળॆલ્લરૂ કૈમુગિદુ ધનેશ્વર કુબેરનન્નુ સુત્તુવરॆદુ નિંતુકॊંડરુ.
03158035a શય્યાસનવરં શ્રીમત્પુષ્પકં વિશ્વકર્મણા।
03158035c વિહિતં ચિત્રપર્યંતમાતિષ્ઠત ધનાધિપઃ।।
ધનાધિપનુ વિશ્વકર્મનિંદ નિર્મિતવાગિદ્દ બણ્ણદ અંચુગળન્નુ હॊંદિદ્દ સુંદર પુષ્પકદલ્લિ કુળિતુકॊંડિદ્દનુ.
03158036a તમાસીનં મહાકાયાઃ શંકુકર્ણા મહાજવાઃ।
03158036c ઉપોપવિવિશુર્યક્ષા રાક્ષસાશ્ચ સહસ્રશઃ।।
અવન કॆળગॆ સહસ્રારુ ચૂપાગિદ્દ કિવિગળન્નુળ્ળ મહાકાય યક્ષ-રાક્ષસરુ કુળિતુકॊંડિદ્દરુ.
03158037a શતશશ્ચાપિ ગંધર્વાસ્તથૈવાપ્સરસાં ગણાઃ।
03158037c પરિવાર્યોપતિષ્ઠંત યથા દેવાઃ શતક્રતું।।
શતક્રતુ ઇંદ્રનન્નુ દેવતॆગળુ હેગો હાગॆ નૂરારુ ગંધર્વ મત્તુ અપ્સરગણગળુ અવનન્નુ સુત્તુવરॆદુ નિંતિદ્દરુ.
03158038a કાંચનીં શિરસા બિભ્રદ્ભીમસેનઃ સ્રજં શુભાં।
03158038c બાણખડ્ગધનુષ્પાણિરુદૈક્ષત ધનાધિપં।।
શિરદલ્લિ શોભિસુત્તિદ્દ બંગારદ આભરણવન્નુ ધરિસિદ્દ મત્તુ કૈગળલ્લિ બિલ્લુ, બાણ મત્તુ ખડ્ગવન્નુ હિડિદિદ્દ બીમસેનનુ તલॆયॆત્તિ ધનાધિપ કુબેરનન્નુ નોડિદનુ.
03158039a ન ભીર્ભીમસ્ય ન ગ્લાનિર્વિક્ષતસ્યાપિ રાક્ષસૈઃ।
03158039c આસીત્તસ્યામવસ્થાયાં કુબેરમપિ પશ્યતઃ।।
રાક્ષસરિંદ ઘાયગॊંડિદ્દરૂ કુબેરનન્નુ નોડુત્તિદ્દ ભીમનલ્લિ ભયવાગલી આયાસવાગલી તોરુત્તિરલિલ્લ.
03158040a આદદાનં શિતાન્બાણાન્યોદ્ધુકામમવસ્થિતં।
03158040c દૃષ્ટ્વા ભીમં ધર્મસુતમબ્રવીન્નરવાહનઃ।।
યુદ્ધદલ્લિ ઉત્સુકનાગિ તીક્ષ્ણબાણગળન્નુ હિડિદુ નિંતિદ્દ ભીમનન્નુ નોડિ નરવાહન કુબેરનુ ધર્મસુત યુધિષ્ઠિરનન્નુદ્દેશિસિ હેળિદનુ:
03158041a વિદુસ્ત્વાં સર્વભૂતાનિ પાર્થ ભૂતહિતે રતં।
03158041c નિર્ભયશ્ચાપિ શૈલાગ્રે વસ ત્વં સહ બંધુભિઃ।।
“પાર્થ! ઇરુવ ऎલ્લદર હિતવન્નુ નીનુ બયસુત્તીયॆ ऎન્નુવુદન્નુ ऎલ્લરૂ બલ્લરુ. આદુદરિંદ નિન્ન બંધુગળॊંદિગॆ ઈ પર્વતદ તુદિયલ્લિ નિર્ભયનાગિ વાસિસુ.
03158042a ન ચ મન્યુસ્ત્વયા કાર્યો ભીમસેનસ્ય પાંડવ।
03158042c કાલેનૈતે હતાઃ પૂર્વં નિમિત્તમનુજસ્તવ।।
પાંડવ! ભીમસેનનॊંદિગॆ સિટ્ટાગબેડ. અવરॆલ્લરૂ કાલનિંદ મॊદલે હતરાગિદ્દરુ. નિન્ન તમ્મનુ ઈ કાર્યક્કॆ નિમિત્તમાત્ર.
03158043a વ્રીડા ચાત્ર ન કર્તવ્યા સાહસં યદિદં કૃતં।
03158043c દૃષ્ટશ્ચાપિ સુરૈઃ પૂર્વં વિનાશો યક્ષરક્ષસાં।।
03158044a ન ભીમસેને કોપો મે પ્રીતોઽસ્મિ ભરતર્ષભ।।
03158044c કર્મણાનેન ભીમસ્ય મમ તુષ્ટિરભૂત્પુરા।।
સાહસ કાર્યવુ નડॆદુહોયિતલ્લ ऎંદુ નીનુ મનસ્સુ સણ્ણમાડુવ અવશ્યકતॆયિલ્લ. ઈ યક્ષ-રાક્ષસર વિનાશવન્નુ સુરરુ હિંદॆયે કંડિદ્દરુ. નનગॆ ભીમસેનન મેલॆ સ્વલ્પવૂ કોપવિલ્લ. ભરતર્ષભ! નાનુ સંતોષગॊંડિદ્દેનॆ. ઈ હિંદॆયે નાનુ ભીમન ઈ કૃત્યદિંદ સંતૃપ્તનાગિદ્દેનॆ.”
03158045a એવમુક્ત્વા તુ રાજાનં ભીમસેનમભાષત।
03158045c નૈતન્મનસિ મે તાત વર્તતે કુરુસત્તમ।।
03158045e યદિદં સાહસં ભીમ કૃષ્ણાર્થે કૃતવાનસિ।।
03158046a મામનાદૃત્ય દેવાંશ્ચ વિનાશં યક્ષરક્ષસાં।
03158046c સ્વબાહુબલમાશ્રિત્ય તેનાહં પ્રીતિમાંસ્ત્વયિ।।
03158046e શાપાદસ્મિ વિનિર્મુક્તો ઘોરાદદ્ય વૃકોદર।।
રાજનિગॆ ઈ રીતિ હેળિ, ભીમસેનનન્નુ ઉદ્દેશિસિ હેળિદનુ: “મગૂ! કુરુસત્તમ! નાનુ નિન્ન મનસ્સિન મેલॆ ભારવન્નુ હॊરિસુવુદિલ્લ. ભીમ! કૃષ્ણॆગાગિ નીનુ નન્નન્નૂ મત્તુ દેવતॆગળન્નૂ કડॆગॆણિસિ નિન્નદે બાહુબલવન્નુ આશ્રયિસિ ઈ સાહસવન્નુ કૈગॊંડ નિન્ન મેલॆ નનગॆ પ્રીતિયિદॆ. વૃકોદર! ઇંદુ નાનુ ऒંદુ ઘોર શાપદિંદ બિડુગડॆ હॊંદિદ્દેનॆ.
03158047a અહં પૂર્વમગસ્ત્યેન ક્રુદ્ધેન પરમર્ષિણા।
03158047c શપ્તોઽપરાધે કસ્મિંશ્ચિત્તસ્યૈષા નિષ્કૃતિઃ કૃતા।।
હિંદॆ નન્ન યાવુદો ऒંદુ અપરાધક્કાગિ કૃદ્ધનાદ પરમ ઋષિ અગસ્ત્યનિંદ શપિસલ્પટ્ટિદ્દॆ. અદુ ઇંદુ ઇલ્લદંતાયિતુ.
03158048a દૃષ્ટો હિ મમ સંક્લેશઃ પુરા પાંડવનંદન।
03158048c ન તવાત્રાપરાધોઽસ્તિ કથં ચિદપિ શત્રુહન્।।
પાંડવનંદન! શત્રુધ્વંસિ! ઈ શોકવન્નુ અનુભવિસુત્તેનॆંદુ નનગॆ મॊદલે તિળિદિદ્દુદરિંદ ઇદરલ્લિ નિન્ન અપરાધવેનૂ ઇલ્લ.”
03158049 યુધિષ્ઠિર ઉવાચ।
03158049a કથં શપ્તોઽસિ ભગવન્નગસ્ત્યેન મહાત્મના।
03158049c શ્રોતુમિચ્ચામ્યહં દેવ તવૈતચ્શાપકારણં।।
યુધિષ્ઠિરનુ હેળિદનુ: “ભગવન્! મહાત્મ અગસ્ત્યનિંદ નીનુ હેગॆ શપિસલ્પટ્ટॆ? દેવ! નિન્ન શાપદ કારણવન્નુ કેળલુ બયસુત્તેનॆ.
03158050a ઇદં ચાશ્ચર્યભૂતં મે યત્ક્રોધાત્તસ્ય ધીમતઃ।
03158050c તદૈવ ત્વં ન નિર્દગ્ધઃ સબલઃ સપદાનુગઃ।।
આ ધીમંતન ક્રોધદિંદ નિન્નન્નુ નિન્ન સેનॆ મત્તુ અનુયાયિગળિંદિગॆ ભસ્મમાડદે ઇદ્દુદે ऒંદુ આશ્ચર્ય!”
03158051 વૈશ્રવણ ઉવાચ।
03158051a દેવતાનામભૂન્મંત્રઃ કુશવત્યાં નરેશ્વર।
03158051c વૃતસ્તત્રાહમગમં મહાપદ્મશતૈસ્ત્રિભિઃ।।
વૈશ્રવણનુ હેળિદનુ: “નરેશ્વર! કુશવતિયલ્લિ દેવતॆગળ મંત્રાલોચનॆ નડॆયુત્તિત્તુ. અલ્લિગॆ નાનુ વિવિધ આયુધગળન્નુ ધરિસિદ્દ મૂરુનૂરુ પદ્મ સંખ્યॆગળષ્ટુ ઘોરરૂપિ યક્ષરન્નુ જॊતॆયલ્લિ કરॆદુકॊંડુ હોગિદ્દॆ.
03158051e યક્ષાણાં ઘોરરૂપાણાં વિવિધાયુધધારિણાં।।
03158052a અધ્વન્યહમથાપશ્યમગસ્ત્યમૃષિસત્તમં।
03158052c ઉગ્રં તપસ્તપસ્યંતં યમુનાતીરમાશ્રિતં।।
માર્ગદલ્લિ નાનાપક્ષિગણગળિંદ કૂડિદ્દ હૂબિટ્ટ મરગળિંદ શોભાયમાનવાગિદ્દ યમુના તીરદલ્લિ ઉગ્ર તપસ્સિનલ્લિ નિરતનાગિદ્દ ઋષિસત્તમ અગસ્ત્યનન્નુ કંડॆ.
03158052e નાનાપક્ષિગણાકીર્ણં પુષ્પિતદ્રુમશોભિતં।।
03158053a તમૂર્ધ્વબાહું દૃષ્ટ્વા તુ સૂર્યસ્યાભિમુખં સ્થિતં।
03158053c તેજોરાશિં દીપ્યમાનં હુતાશનમિવૈધિતં।।
03158054a રાક્ષસાધિપતિઃ શ્રીમાન્મણિમાન્નામ મે સખા।
03158054c મૌર્ખ્યાદજ્ઞાનભાવાચ્ચ દર્પાન્મોહાચ્ચ ભારત।।
03158054e ન્યષ્ઠીવદાકાશગતો મહર્ષેસ્તસ્ય મૂર્ધનિ।।
તોળુગળન્નુ મેલક્કॆત્તિ સૂર્યનિગॆ અભિમુખનાગિ નિંતિદ્દ, વિધિવત્તાગિ ઉરિસિદ અગ્નિયંતॆ ઉરિયુત્તિરુવ આ તેજોરાશિયન્નુ આકાશદલ્લિ હોગુત્તિરુવ રાક્ષસર અધિપતિ શ્રીમાન્ મણિમત્ ऎંબ હॆસરિન નન્ન સખનુ નોડિ મૂર્ખતનદલ્લિ, એનૂ તિળિયદવનંતॆ વર્તિસુત્તા દર્પ મત્તુ મોહદિંદ આ મહર્ષિય નॆત્તિયમેલॆ ઉગુળિદનુ.
03158055a સ કોપાન્મામુવાચેદં દિશઃ સર્વા દહન્નિવ।
03158055c મામવજ્ઞાય દુષ્ટાત્મા યસ્માદેષ સખા તવ।।
03158056a ધર્ષણાં કૃતવાનેતાં પશ્યતસ્તે ધનેશ્વર।
03158056c તસ્માત્સહૈભિઃ સૈન્યૈસ્તે વધં પ્રાપ્સ્યતિ માનુષાત્।।
સર્વદિક્કુગળન્નુ સુટ્ટુબિડુવનો ऎન્નુવષ્ટુ કોપદિંદ અવનુ નનગॆ હેળિદનુ: “ધનેશ્વર! નિન્ન ઈ સખનુ નન્નન્નુ કડॆગॆણિસિ નીનુ નોડુત્તિરુવાગલે ઈ અપરાધવન્નુ ऎસગિદુદક્કાગિ અવનુ તન્ન સૈન્યદॊંદિગॆ મનુષ્યનિંદ સાવન્નુ હॊંદુત્તાનॆ.
03158057a ત્વં ચાપ્યેભિર્હતૈઃ સૈન્યૈઃ ક્લેશં પ્રાપ્સ્યસિ દુર્મતે।
03158057c તમેવ માનુષં દૃષ્ટ્વા કિલ્બિષાદ્વિપ્રમોક્ષ્યસે।।
દુર્મતિયાદ નીનુ કૂડ ઈ સેનॆય નાશદિંદ દુઃખવન્નુ પડॆયુત્તીયॆ. આદરॆ આ મનુષ્યનન્નુ નોડિદાક્ષણ ઈ દોષદિંદ મુક્તિયન્નુ હॊંદુત્તીયॆ.
03158058a સૈન્યાનાં તુ તવૈતેષાં પુત્રપૌત્રબલાન્વિતં।
03158058c ન શાપં પ્રાપ્સ્યતે ઘોરં ગચ્ચ તેઽજ્ઞાં કરિષ્યતિ।।
આદરॆ ઈ સેનॆય મક્કળુ મત્તુ મॊમ્મક્કળુ ઈ શાપક્કॆ ગુરિયાગુવુદિલ્લ. અદુ નિન્ન આજ્ઞॆયંતॆ નડॆદુકॊળ્ળુત્તદॆ. હોગુ!”
03158059a એષ શાપો મયા પ્રાપ્તઃ પ્રાક્તસ્માદૃષિસત્તમાત્।
03158059c સ ભીમેન મહારાજ ભ્રાત્રા તવ વિમોક્ષિતઃ।।
મહારાજ! હિંદॆ આ ઋષિસત્તમનિંદ નનગॆ ઇદે શાપવુ દॊરॆતિત્તુ. નિન્ન તમ્મ ભીમનુ અદરિંદ બિડુગડॆ દॊરકિસિદનુ.”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે આરણ્યકપર્વણિ યક્ષયુદ્ધપર્વણિ કુબેરદર્શને અષ્ટપંચશદધિકશતતમોઽધ્યાયઃ।
ઇદુ મહાભારતદ આરણ્યકપર્વદલ્લિ યક્ષયુદ્ધપર્વદલ્લિ કુબેરદર્શનદલ્લિ નૂરાઐવત્તॆંટનॆય અધ્યાયવુ.