pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
āraṇyaka parva
tīrthayātrā parva
adhyāya 146
sāra
gāḷiyalli baṁdu bidda saugaṁdhikā puṣpavannu nōḍi draupadiyu innū anēka puṣpagaḷannu taṁdukoḍeṁdu bhīmanige hēḷuvudu (1-11). ā puṣpavannu hottu taṁda gāḷiyu baruva kaḍe bhīmanu horaḍuvudu; dāriyalli vanagaḷannu dhvaṁsamāḍi alliya śāṁtateyannu bhaṁgagoḷisidudu (12-58). bāḷeya vanadalli nidrisuttidda hanumaṁtanu bhīmana śaṁkhanādavannu kēḷi eccettu, bālavannu nelakke baḍiyalu ā śabdhavu elliṁda baṁditeṁdu huḍukuttā bhīmanu hanumaṁtanannu nōḍi, hattirahōgi siṁhanādagaidudu (59-73). hanumaṁtanu bhīmana kr̥tyagaḷannu upēkṣisi, manuṣyaru barabārada ā pradēśadiṁda hiṁdirugabēkeṁdu hēḷuvudu (74-81).
03146001 vaiśaṁpāyana uvāca।
03146001a tatra tē puruṣavyāghrāḥ paramaṁ śaucamāsthitāḥ।
03146001c ṣaḍrātramavasanvīrā dhanaṁjayadidr̥kṣayā।।
03146001e tasminviharamāṇāśca ramamāṇāśca pāṁḍavāḥ।।
ªÉʱvaiśaṁpāyananu hēḷidanu: “alli ā vīra puruṣavyāghra pāṁḍavaru viharisuttā raṁjisikoḷḷuttā atyaṁta śuciyāgiddukoṁḍu dhanaṁjayanannu nōḍuva ākāṁkṣeyiṁda āru rātrigaḷannu kaḷedaru.
03146002a manōjñē kānanavarē sarvabhūtamanōramē।
03146002c pādapaiḥ puṣpavikacaiḥ phalabhārāvanāmitaiḥ।।
03146003a śōbhitaṁ sarvatōramyaiḥ puṁskōkilakulākulaiḥ।
03146003c snigdhapatrairaviralaiḥ śītaccāyairmanōramaiḥ।।
03146004a sarāṁsi ca vicitrāṇi prasannasalilāni ca।
03146004c kamalaiḥ sōtpalaistatra bhrājamānāni sarvaśaḥ।।
03146004e paśyaṁtaścārurūpāṇi rēmirē tatra pāṁḍavāḥ।।
manōjñavāda, sarvabhūtagaḷigū manōramavāda, ā śrēṣṭha kānanadalli, hūgaḷa goṁcalugaḷiṁda tūguttidda, haṇṇina bhāradiṁda bāginiṁtidda maragaḷiṁda śōbhitavāda, ellellū suṁdaravāgidda, gaṁḍukōgilegaḷa kūginiṁda tuṁbidda, daṭṭavāda cigurelegaḷiṁda kūḍidda, manōrama taṇṇagina neraḷannu hoṁdidda, tiḷinīrina vicitra sarōvaragaḷiṁda kūḍidda, kamalagaḷiṁda mattu tāvaregaḷiṁda elleḍeyū hoḷeyuttidda suṁdara rūpagaḷannu nōḍuttā alli pāṁḍavaru ramisidaru.
03146005a puṇyagaṁdhaḥ sukhasparśō vavau tatra samīraṇaḥ।
03146005c hlādayanpāṁḍavānsarvānsakr̥ṣṇānsadvijarṣabhān।।
alli puṇyavāda suvāsaneyannu hotta saṁtōṣavannu nīḍuva maṁdamārutavu draupadiyoṁdige pāṁḍavarannū brāhmaṇarannū āhlādagoḷisi bīsitu.
03146006a tataḥ pūrvōttarō vāyuḥ pavamānō yadr̥ccayā।
03146006c sahasrapatramarkābhaṁ divyaṁ padmamudāvahat।।
āga pūrvōttara gāḷiyu bīsatoḍagitu mattu adu sahasra daḷagaḷa prabheyannu hoṁdidda divya padmavannu hottu taṁditu.
03146007a tadapaśyata pāṁcālī divyagaṁdhaṁ manōramaṁ।
03146007c anilēnāhr̥taṁ bhūmau patitaṁ jalajaṁ śuci।।
gāḷiyu hottu taṁdu nelada mēle bīḷuttidda śuciyāgidda manōramavāgidda divyasuvāsaneyannu hoṁdidda ā kamalavannu pāṁcāli draupadiyu nōḍidaḷu.
03146008a tacchubhā śubhamāsādya saugaṁdhikamanuttamaṁ।
03146008c atīva muditā rājanbhīmasēnamathābravīt।।
rājan! ā śubheyu ā śubha anuttama saugaṁdhikā puṣpavannu paḍedu atīva saṁtōṣagoṁḍaḷu mattu bhīmasēnanige hēḷidaḷu:
03146009a paśya divyaṁ suruciraṁ bhīma puṣpamanuttamaṁ।
03146009c gaṁdhasaṁsthānasaṁpannaṁ manasō mama naṁdanaṁ।।
“bhīma! ī divya suṁdara anuttama oḷḷeya sugaṁdhavannu hoṁdi nanna manassige ānaṁdavannu nīḍuttiruva ī puṣpavannu nōḍu!
03146010a ētattu dharmarājāya pradāsyāmi paraṁtapa।
03146010c harēridaṁ mē kāmāya kāmyakē punarāśramē।।
paraṁtapa! idannu dharmarājanige oppisuttēne mattu nanna saṁtōṣakkāgi idannu kāmyakadalliruva namma āśramakkū koṁḍoyyuttēne.
03146011a yadi tē'haṁ priyā pārtha bahūnīmānyupāhara।
03146011c tānyahaṁ nētumiccāmi kāmyakaṁ punarāśramaṁ।।
pārtha! nīnu nannannu prītisuveyādare innū anēka hūvugaḷannu taṁdukoḍu. avugaḷannu nānu namma kāmyakavanada āśramakke tegedukoṁḍu hōgalu bayasuttēne.”
03146012a ēvamuktvā tu pāṁcālī bhīmasēnamaniṁditā।
03146012c jagāma dharmarājāya puṣpamādāya tattadā।।
03146013a abhiprāyaṁ tu vijñāya mahiṣyāḥ puruṣarṣabhaḥ।
03146013c priyāyāḥ priyakāmaḥ sa bhīmō bhīmaparākramaḥ।।
03146014a vātaṁ tamēvābhimukhō yatastatpuṣpamāgataṁ।
03146014c ājihīrṣurjagāmāśu sa puṣpāṇyaparāṇyapi।।
03146015a rukmapr̥ṣṭhaṁ dhanurgr̥hya śarāṁścāśīviṣōpamān।
03146015c mr̥garāḍiva saṁkruddhaḥ prabhinna iva kuṁjaraḥ।।
bhīmasēnanige hīge hēḷi aniṁdete pāṁcāliyu dharmarājanallige hōgi ā puṣpavannu avanige oppisidaḷu. rāṇiya abhiprāyavannu tiḷida puruṣarṣabha bhīmanu, priyarige prītiyāguvudannu māḍuva ā bhīmaparākrama bhīmanu, ā puṣpavannu hottu taṁda gāḷiyu baruva kaḍe mukhamāḍi, baṁgārada koneyiruva dhanussannu mattu sarpagaḷaṁtiruva śaragaḷannu ettikoṁḍu, kr̥ddhanāda siṁhanaṁte mattu madavērida āneyaṁte, innū anēka puṣpagaḷannu taraleṁdu takṣaṇavē horaṭanu.
03146016a draupadyāḥ priyamanviccansvabāhubalamāśritaḥ।
03146016c vyapētabhayasammōhaḥ śailamabhyapatadbalī।।
draupadiya saṁtōṣada kuritu yōcisuttā mattu tanna balavannu āśrayisi ā baliyu bhaya sammōhagaḷannu toredu parvatada kaḍe naḍedanu.
03146017a sa taṁ drumalatāgulmaccannaṁ nīlaśilātalaṁ।
03146017c giriṁ cacārāriharaḥ kinnarācaritaṁ śubhaṁ।।
ariharanu kinnararu saṁcarisuttidda, nīli kallugaḷa nelada, mara mattu baḷḷigaḷiṁda tuṁbida ā suṁdara giriyalli saṁcarisidanu.
03146018a nānāvarṇadharaiścitraṁ dhātudrumamr̥gāṁḍajaiḥ।
03146018c sarvabhūṣaṇasaṁpūrṇaṁ bhūmērbhujamivōccritaṁ।।
baṇṇabaṇṇada dhātugaḷiṁda, maragaḷiṁda, mr̥gagaḷiṁda mattu pakṣigaḷiṁda kūḍida ā parvatavu bhūmiya sarvābharaṇa bhūṣita tōḷinaṁte tōruttittu.
03146019a sarvarturamaṇīyēṣu gaṁdhamādanasānuṣu।
03146019c saktacakṣurabhiprāyaṁ hr̥dayēnānuciṁtayan।।
ella r̥tugaḷalliyū ramaṇīyavāgidda gaṁdhamādana śikharada mēle avana kaṇṇu abhiprāyagaḷeraḍannū iṭṭu hr̥dayadalli ciṁtisidanu.
03146020a puṁskōkilaninādēṣu ṣaṭpadābhirutēṣu ca।
03146020c baddhaśrōtramanaścakṣurjagāmāmitavikramaḥ।।
gaṁḍukōkilagaḷa ninādadiṁda mattu duṁbigaḷa jhēṁkāradiṁda tuṁbidda ā parvatadeḍege tanna kivi-kaṇṇugaḷannirisi ā amitavikramanu naḍedanu.
03146021a jighramāṇō mahātējāḥ sarvartukusumōdbhavaṁ।
03146021c gaṁdhamuddāmamuddāmō vanē matta iva dvipaḥ।।
sarvar̥tugaḷalliruva ā puṣpadiṁda horahommuttidda suvāsaneya mārgavannu hiṁbālisuttā ā mahātējasviyu madavērida āneyaṁte mūsuttā gaṁdhamādanada kaḍe horaṭanu.
03146022a hriyamāṇaśramaḥ pitrā saṁprahr̥ṣṭatanūruhaḥ।
03146022c pituḥ saṁsparśaśītēna gaṁdhamādanavāyunā।।
avana taṁdeyu gaṁdhamādanadiṁda bīsuva chaḷi gāḷiya mūlaka avana āyāsavannu kaḍimemāḍidanu mattu mai navirēḷisi saṁtōṣagoḷisidanu.
03146023a sa yakṣagaṁdharvasurabrahmarṣigaṇasēvitaṁ।
03146023c vilōḍayāmāsa tadā puṣpahētōrariṁdamaḥ।।
hīge puṣpada kāraṇadiṁdāgi ariṁdamanu ā yakṣa-gaṁdharva-sura-brahmarṣigaṇagaḷu pūjisuva jāgagaḷiṁda hādu hōdanu.
03146024a viṣamaccēdaracitairanuliptamivāṁgulaiḥ।
03146024c vimalairdhātuviccēdaiḥ kāṁcanāṁjanarājataiḥ।।
vividha varṇagaḷa - kappu, cinna, mattu beḷḷi baṇṇagaḷa dhātugaḷu, sama prakāragaḷalli hoḷeyuttiralu ā śailakke beraḷugaḷiṁda baṇṇa haccalāgideyō eṁdu tōruttittu.
03146025a sapakṣamiva nr̥tyaṁtaṁ pārśvalagnaiḥ payōdharaiḥ।
03146025c muktāhārairiva citaṁ cyutaiḥ prasravaṇōdakaiḥ।।
eraḍū pakkagaḷalli mōḍagaḷu tāgikoṁḍu adu rekkegaḷoṁdige kuṇiyuttideyō eṁdu tōruttittu. dhumukuttiruva nadī dhāregaḷu muttina hāragaḷaṁte tōruttiddavu.
03146026a abhirāmanadīkuṁjanirjharōdarakaṁdaraṁ।
03146026c apsarōnūpuraravaiḥ pranr̥ttabahubarhiṇaṁ।।
adara nadigaḷu, vanagaḷu, jalapātagaḷu mattu kaṁdaragaḷu suṁdaravāgiddavu mattu navilugaḷu apsareyara kālgejjeya nādakke kuṇiyuttiddavu.
03146027a digvāraṇaviṣāṇāgrairghr̥ṣṭōpalaśilātalaṁ।
03146027c srastāṁśukamivākṣōbhyairnimnagāniḥsr̥tairjalaiḥ।।
dikkugaḷannu kāyuva diggajagaḷu tamma soṁḍilugaḷa tuṭigaḷiṁda śilātalavannu tikkalu adariṁda horacimmida nadiyu parvatada keḷage haridubaṁdu tanna śuddha jaladiṁda parvatada pakkegaḷannu toḷeyuttiruvaṁte kāṇuttittu.
03146028a saśaṣpakavalaiḥ svasthairadūraparivartibhiḥ।
03146028c bhayasyājñaiśca hariṇaiḥ kautūhalanirīkṣitaḥ।।
bhayavannē ariyada ārōgyadiṁdidda jiṁkegaḷu bāyituṁbā hullannu tinnuttā kutūhaladiṁda avanannu hattiradiṁdalē nōḍuttiddavu.
03146029a cālayannūruvēgēna latājālānyanēkaśaḥ।
03146029c ākrīḍamānaḥ kauṁtēyaḥ śrīmānvāyusutō yayau।।
03146030a priyāmanōrathaṁ kartumudyataścārulōcanaḥ।
03146030c prāṁśuḥ kanakatālābhaḥ siṁhasaṁhananō yuvā।।
03146031a mattavāraṇavikrāṁtō mattavāraṇavēgavān।
03146031c mattavāraṇatāṁrākṣō mattavāraṇavāraṇaḥ।।
03146032a priyapārśvōpaviṣṭābhirvyāvr̥ttābhirvicēṣṭitaiḥ।
03146032c yakṣagaṁdharvayōṣābhiradr̥śyābhirnirīkṣitaḥ।।
tanna toḍegaḷa baladiṁda baḷḷigaḷa gaṁṭugaḷannu haridu āṭavāḍuttā priyeya manōrathavannu pūraisalōsuga madisida āneya naḍugeyalli, madisida āneya vēgadalli, madisida āneyaṁte tāmrada baṇṇada kaṇṇugaḷiruva avanu innoṁdu madisida āneyannu edurisaballanō ennuvaṁte muduvareyuttidda ā suṁdara kaṇṇina, taruṇa siṁhadaṁte dēhavannu hoṁdidda, baṁgārada tāḷavr̥kṣadaṁte ettaravāgidda, vāyuputra śrīmān kauṁtēyanannu adr̥śyarāgi tamma saṁgātigaḷoḍane kuḷitu kāmacēṣṭegaḷalli toḍagidda yakṣarū gaṁdharvarū nōḍidaru.
03146033a navāvatāraṁ rūpasya vikrīṇanniva pāṁḍavaḥ।
03146033c cacāra ramaṇīyēṣu gaṁdhamādanasānuṣu।।
rūpada hosa avatāravannē mārāṭakkiṭṭiddānō ennuvaṁte ā pāṁḍavanu ramaṇīya gaṁdhamādanada kaṇivegaḷalli muṁduvaredanu.
03146034a saṁsmaranvividhānklēśānduryōdhanakr̥tānbahūn।
03146034c draupadyā vanavāsinyāḥ priyaṁ kartuṁ samudyataḥ।।
vanavāsiniyāgidda draupadige priyavādudannu māḍalōsuga horaṭa avanu duryōdhananu nīḍidda halavāru kaṣṭagaḷannu nenapisikoṁḍanu.
03146035a sō'ciṁtayadgatē svargamarjunē mayi cāgatē।
03146035c puṣpahētōḥ kathaṁ nvāryaḥ kariṣyati yudhiṣṭhiraḥ।।
hāgeyē ciṁtisatoḍagidanu: “arjunanu svargakke hōdamēle mattu nānū kūḍa ī hūvina kāraṇadiṁda hōdanaṁtara ārya yudhiṣṭhiranu ēnu māḍuttāne?
03146036a snēhānnaravarō nūnamaviśvāsādvanasya ca।
03146036c nakulaṁ sahadēvaṁ ca na mōkṣyati yudhiṣṭhiraḥ।।
avaribbara mēlina prītiyiṁda mattu vanada kuritu avanigidda aviśvāsadiṁda naravara yudhiṣṭhiranu nakula sahadēvarannū kaḷuhisikoḍalāra!
03146037a kathaṁ nu kusumāvāptiḥ syācchīghramiti ciṁtayan।
03146037c pratasthē naraśārdūlaḥ pakṣirāḍiva vēgitaḥ।।
03146038a kaṁpayanmēdinīṁ padbhyāṁ nirghāta iva parvasu।
03146038c trāsayangajayūthāni vātaraṁhā vr̥kōdaraḥ।।
03146039a siṁhavyāghragaṇāṁścaiva mardamānō mahābalaḥ।
03146039c unmūlayanmahāvr̥kṣānpōthayaṁścōrasā balī।।
03146040a latāvallīśca vēgēna vikarṣanpāṁḍunaṁdanaḥ।
03146040c uparyupari śailāgramārurukṣuriva dvipaḥ।।
03146040e vinardamānō'tibhr̥śaṁ savidyudiva tōyadaḥ।।
ati śīghradalli ī hūvugaḷannu hēge paḍeyali?” eṁdu ciṁtisuttā ā naraśārdūlanu pakṣirājanaṁte vēgadiṁda, tanna hejjegaḷa hoḍetakke siluki parvakālavō ennuvaṁte bhūmiyannu naḍugisuttā, ānegaḷa hiṁḍugaḷannu bedarisuttā naḍedanu. huli-siṁhagaḷannu hoḍeyuttā, tanna edeyoḍḍi mahā maragaḷannu kitteseyuttā, baḷḷigaḷannu hariyuttā vēgadiṁda ā mahābali pāṁḍunaṁdana vr̥kōdaranu, parvatada tudige hōgalu mēliṁda mēle hattuttidda miṁcina aṁcugaḷa mōḍadaṁte gharjisuttā muṁduvaredanu.
03146041a tasya śabdhēna ghōrēṇa dhanurghōṣēṇa cābhibhō।
03146041c trastāni mr̥gayūthāni samaṁtādvipradudruvuḥ।।
vibhō! avana ā ghōra śabdha mattu dhanurghōṣavannu kēḷi mr̥gagaḷa hiṁḍugaḷu hedari cellāpilliyāgi ōḍidavu.
03146042a athāpaśyanmahābāhurgaṁdhamādanasānuṣu।
03146042c suramyaṁ kadalīṣaṁḍaṁ bahuyōjanavistr̥taṁ।।
āga ā mahābāhuvu gaṁdhamādana parvatada kaṁdaradalli suṁdaravāgidda bahuyōjana vistāravāgidda oṁdu bāḷeya vanavannu kaṁḍanu.
03146043a tamabhyagaccadvēgēna kṣōbhayiṣyanmahābalaḥ।
03146043c mahāgaja ivāsrāvī prabhaṁjanvividhāndrumān।।
mahābali bhīmanu adannu nāśagoḷisalu vēgadiṁda allige hōgi kenneyoḍeda mahā āneyaṁte halavāru bāḷeya maragaḷannu tuḷidu dhvaṁsa māḍidanu.
03146044a utpāṭya kadalīskaṁdhānbahutālasamuccrayān।
03146044c cikṣēpa tarasā bhīmaḥ samaṁtādbalināṁ varaḥ।।
balaśāligaḷalliyē śrēṣṭha bhīmanu tāḷeya maragaḷaṁte ettaravāgidda halavāru bāḷeya maragaḷannu kittu elleḍeyalliyū esedanu.
03146045a tataḥ sattvānyupākrāmanbahūni ca mahāṁti ca।
03146045c ruruvāraṇasaṁghāśca mahiṣāśca jalāśrayāḥ।।
āga alliṁda halavāru mahā mr̥gagaḷu - ruru jiṁkegaḷu, emmegaḷu, maṁgagaḷu mattu nīrinalliruva prāṇigaḷu - horage ōḍibaṁdavu.
03146046a siṁhavyāghrāśca saṁkruddhā bhīmasēnamabhidravan।
03146046c vyāditāsyā mahāraudrā vinadaṁtō'tibhīṣaṇāḥ।।
siṭṭigedda huli-siṁhagaḷu mahāraudravāgi gharjisutta atibhīṣaṇarāgi bhīmasēnana mēle eragidavu.
03146047a tatō vāyusutaḥ krōdhātsvabāhubalamāśritaḥ।
03146047c gajēnāghnangajaṁ bhīmaḥ siṁhaṁ siṁhēna cābhibhūḥ।
03146047e talaprahārairanyāṁśca vyahanatpāṁḍavō balī।।
āga vāyusuta bhīmanu siṭṭiniṁda tanna bāhubaladiṁda ānegaḷannu ānegaḷiṁda hoḍedu, siṁhagaḷannu siṁhagaḷiṁda hoḍedu mattu itara prāṇigaḷannu tanna aṁgaigaḷiṁda hoḍedu sāyisidanu.
03146048a tē hanyamānā bhīmēna siṁhavyāghratarakṣavaḥ।
03146048c bhayādvisasr̥puḥ sarvē śakr̥nmūtraṁ ca susruvuḥ।।
ī rīti sāyisuttidda bhīmanannu nōḍi siṁha, huli mattu hayīnagaḷellavū bhayadiṁda malamūtragaḷannu visarjisuttā hiṁdesaridavu.
03146049a pravivēśa tataḥ kṣipraṁ tānapāsya mahābalaḥ।
03146049c vanaṁ pāṁḍusutaḥ śrīmāṁ śabdhēnāpūrayandiśaḥ।।
03146050a tēna śabdhēna cōgrēṇa bhīmasēnaravēṇa ca।
03146050c vanāṁtaragatāḥ sarvē vitrēsurmr̥gapakṣiṇaḥ।।
03146051a taṁ śabdhaṁ sahasā śrutvā mr̥gapakṣisamīritaṁ।
03146051c jalārdrapakṣā vihagāḥ samutpētuḥ sahasraśaḥ।।
hīge avugaḷannu alliṁda ōḍisida naṁtara ā mahābali śrīmān pāṁḍuvina maganu ā vanada ella dikkugaḷalliyū moḷaguvaṁte jōrāgi garjisidanu. naravara bhīmasēnana ā ugra śabdhavu vanadallidda sarva mr̥ga-pakṣigaḷannū hedarisitu. ā śabdhavannu kēḷi takṣaṇavē mr̥ga-pakṣigaḷu, nīrinallidda pakṣigaḷū sēri sahasrāru saṁkhyegaḷalli tamma odde rekkegaḷoḍane mēlakke hāridavu.
03146052a tānaudakānpakṣigaṇānnirīkṣya bharatarṣabhaḥ।
03146052c tānēvānusaranramyaṁ dadarśa sumahatsaraḥ।।
03146053a kāṁcanaiḥ kadalīṣaṁḍairmaṁdamārutakaṁpitaiḥ।
03146053c vījyamānamivākṣōbhyaṁ tīrāṁtaravisarpibhiḥ।।
ā jalapakṣigaḷannu kaṁḍa bharatarṣabhanu avugaḷannē anusarisi hōgi ati doḍḍa ramya sarōvaravannu kaṁḍanu. daḍada mēle beḷedidda bāḷeya marada elegaḷu gāḷiyannu bīsuttiralu nidhānavāgi alegaḷu ā sarōvaradalli kāṇuttiddavu.
03146054a tatsarō'thāvatīryāśu prabhūtakamalōtpalaṁ।
03146054c mahāgaja ivōddāmaścikrīḍa balavadbalī।
03146054e vikrīḍya tasminsuciramuttatārāmitadyutiḥ।।
takṣaṇavē avanu keṁpu mattu nīli kamalagaḷuḷḷa ā sarōvarakke dhumukidanu mattu ā mahābalaśāliyu, baṁdhanavillada mahāgajadaṁte nīrannu sōki bahaḷa hottu āḍi sarōvaradiṁda mēleddanu.
03146055a tatō'vagāhya vēgēna tadvanaṁ bahupādapaṁ।
03146055c dadhmau ca śaṁkhaṁ svanavatsarvaprāṇēna pāṁḍavaḥ।।
anaṁtara vēgadalli ā daṭṭa araṇyavannu hokku pāṁḍavanu jōrāgi tanna śaṁkhavannu ūdidanu.
03146056a tasya śaṁkhasya śabdhēna bhīmasēnaravēṇa ca।
03146056c bāhuśabdhēna cōgrēṇa nardaṁtīva girērguhāḥ।।
bhīmasēnana śaṁkhada dhvani mattu kūgu bahaḷaṣṭu dhvanigaḷāgi ā giriya guhegaḷiṁda pratidhvanisitu.
03146057a taṁ vajraniṣpēṣasamamāsphōṭitaravaṁ bhr̥śaṁ।
03146057c śrutvā śailaguhāsuptaiḥ siṁhairmuktō mahāsvanaḥ।।
03146058a siṁhanādabhayatrastaiḥ kuṁjarairapi bhārata।
03146058c muktō virāvaḥ sumahānparvatō yēna pūritaḥ।।
vajrāyudhadiṁda taṭṭuttiruvaṁtidda ā guḍugina śabdhavannu kēḷi guhegaḷalli malagidda siṁhagaḷu eccettu jōrāgi garjisidavu. ā siṁhagaḷa garjaneyu ānegaḷannu hedarisalu, bhārata, ānegaḷa ghīḷina dhvaniyu parvatavannu tuṁbitu.
03146059a taṁ tu nādaṁ tataḥ śrutvā suptō vānarapuṁgavaḥ।
03146059c prājr̥ṁbhata mahākāyō hanūmānnāma vānaraḥ।।
āga avana ā nādavannu kēḷi malagidda mahākāya, hanūmān eṁba hesarina vānara puṁgava vānaranu ākaḷisidanu.
03146060a kadalīṣaṁḍamadhyasthō nidrāvaśagatastadā।
03146060c jr̥ṁbhamāṇaḥ suvipulaṁ śakradhvajamivōccritaṁ।।
03146060e āsphōṭayata lāṁgūlamiṁdrāśanisamasvanaṁ।।
03146061a tasya lāṁgūlaninadaṁ parvataḥ sa guhāmukhaiḥ।
03146061c udgāramiva gaurnardamutsasarja samaṁtataḥ।।
bāḷeya maragaḷa madhye malagidda iṁdrana dhvajadaṣṭu ettaravāgidda ā ati doḍḍa vānaranu ākaḷisi vajradaṁtiruva tanna bālavannu nelakke hoḍedanu. hīge avanu bālavannu hoḍediddudara dhvaniyu parvatada kaṇivegaḷalella pratidhvanisitu.
03146062a sa lāṁgūlaravastasya mattavāraṇanisvanaṁ।
03146062c aṁtardhāya vicitrēṣu cacāra girisānuṣu।।
madisida ānegaḷa ghīḷannū muccisuva avana bālada hoḍetada guḍugina dhvaniyu baṇṇa baṇṇada giriśikharagaḷalli moḷagitu.
03146063a sa bhīmasēnastaṁ śrutvā saṁprahr̥ṣṭatanūruhaḥ।
03146063c śabdhaprabhavamanviccaṁścacāra kadalīvanaṁ।।
adannu kēḷida bhīmasēnana dēhadamēlina kūdalugaḷu edduniṁtavu. ā śabdhavu elliṁda baṁditeṁdu avanu iḍī bāḷeya vanavannu huḍukāḍidanu.
03146064a kadalīvanamadhyasthamatha pīnē śilātalē।
03146064c sa dadarśa mahābāhurvānarādhipatiṁ sthitaṁ।।
03146065a vidyutsaṁghātaduṣprēkṣyaṁ vidyutsaṁghātapiṁgalaṁ।
03146065c vidyutsaṁghātasadr̥śaṁ vidyutsaṁghātacaṁcalaṁ।।
āga ā mahābāhuvu bāḷeya vanada madhyadalli oṁdu kallina gaseya mēle kaṇṇu kōregoḷisuva miṁcinaṁte hoḷeyuttā, miṁcinaṁte haḷadī baṇṇada, miṁcinaṁte kāṇuttidda, miṁcinaṁte caṁcalanāgi kuḷitidda vānarādhipatiyannu nōḍidanu.
03146066a bāhusvastikavinyastapīnaḥrasvaśirōdharaṁ।
03146066c skaṁdhabhūyiṣṭhakāyatvāttanumadhyakaṭītaṭaṁ।।
03146067a kiṁ ciccābhugnaśīrṣēṇa dīrgharōmāṁcitēna ca।
03146067c lāṁgūlēnōrdhvagatinā dhvajēnēva virājitaṁ।।
avana baliṣṭha kuḷḷagina kattu tōḷugaḷa mēle niṁtittu, avana viśāla bāhugaḷa keḷage soṁṭavu atyaṁta saṇṇadāgittu mattu uddavāda kūdalugaḷiṁda kūḍida bālavu tudiyalli svalpa bāgiddu, ettarada bāvuṭadaṁte hoḷeyuttittu.
03146068a raktōṣṭhaṁ tāmrajihvāsyaṁ raktakarṇaṁ caladbhruvaṁ।
03146068c vadanaṁ vr̥ttadaṁṣṭrāgraṁ raśmivaṁtamivōḍupaṁ।।
caṁdranaṁte hoḷeyuttidda avana mukhadalli keṁpu tuṭigaḷu, tāmradaṁte keṁpāgidda nāligegaḷu, gulābi baṇṇada kivigaḷu, monacāda hubbugaḷu, mattu moṁḍāda horacācida kōredāḍegaḷiddavu.
03146069a vadanābhyaṁtaragataiḥ śuklabhāsairalaṁkr̥taṁ।
03146069c kēsarōtkarasammiśramaśōkānāmivōtkaraṁ।।
avana bāyiyoḷagidda hallugaḷu hoḷeyuttiddavu mattu aśōka puṣpagaḷaṁte avana kittaḷe baṇṇada kūdalu mukhada mēle rārājisuttittu.
03146070a hiraṇmayīnāṁ madhyasthaṁ kadalīnāṁ mahādyutiṁ।
03146070c dīpyamānaṁ svavapuṣā arciṣmaṁtamivānalaṁ।।
03146071a nirīkṣaṁtamavitrastaṁ lōcanairmadhupiṁgalaiḥ।
baṁgārada baṇṇada bāḷeya vanada madhyadalli uriyuttiruva beṁkiyaṁte tanna dēhada beḷakiniṁdalē beḷaguttā jēnuhaniya baṇṇada kaṇṇugaḷiṁda yārannō nirīkṣisuttiruvaṁte alli kuḷitukoṁḍiddanu.
03146071c taṁ vānaravaraṁ vīramatikāyaṁ mahābalaṁ।।
03146072a athōpasr̥tya tarasā bhīmō bhīmaparākramaḥ।
03146072c siṁhanādaṁ samakarōdbōdhayiṣyankapiṁ tadā।।
03146073a tēna śabdhēna bhīmasya vitrēsurmr̥gapakṣiṇaḥ।
āga bhīma parākrami bhīmanu bēganē ā vānaraśrēṣṭha, vīra, atikāya, mahābalana hattira hōgi ā kapige kēḷuvaṁte jōrāgi siṁhanādavannu māḍidanu. ā bhīmana śabdhadiṁda mr̥gapakṣigaḷu gaḍagaḍane naḍugidavu.
03146073c hanūmāṁśca mahāsattva īṣadunmīlya lōcanē।।
03146073e avaikṣadatha sāvajñaṁ lōcanairmadhupiṁgalaiḥ।।
mahāsatvaśāli hanumaṁtanu kaṇṇannu svalpavē teredu tanna jēnina baṇṇada kaṇṇugaḷiṁda tiraskārabhāvadiṁda dr̥ṣṭiyannu keḷamāḍi nōḍidanu.
03146074a smitēnābhāṣya kauṁtēyaṁ vānarō naramabravīt।
03146074c kimarthaṁ sarujastē'haṁ sukhasuptaḥ prabōdhitaḥ।।
muguḷnaguttā ā vānaranu nara kauṁtēyanige hēḷidanu: “ārōgya cennāgilladē sukha niddeyannu māḍuttiruva nannannu nīnu ēke ebbiside?
03146075a nanu nāma tvayā kāryā dayā bhūtēṣu jānatā।
03146075c vayaṁ dharmaṁ na jānīmastiryagyōniṁ samāśritāḥ।।
tiḷidiruva nīnu ella jīvigaḷigū dayeyannu tōrabāradē? prāṇiyōniyalli huṭṭida namage dharmavēneṁdu tiḷiyadu.
03146076a manuṣyā buddhisaṁpannā dayāṁ kurvaṁti jaṁtuṣu।
03146076c krūrēṣu karmasu kathaṁ dēhavākcittadūṣiṣu।।
03146076e dharmaghātiṣu sajjaṁtē buddhimaṁtō bhavadvidhāḥ।।
ādare buddhisaṁpannarāda manuṣyaru jīvigaḷige dayeyannu tōrisuttāre. buddhivaṁtanāda nīnu hēge tāne dēha, mātu mattu manassugaḷannu kaluṣitagoḷisuva krūrakarmavannesagi dharmavannu ghātigoḷisuttiruve?
03146077a na tvaṁ dharmaṁ vijānāsi vr̥ddhā nōpāsitāstvayā।
03146077c alpabuddhitayā vanyānutsādayasi yanmr̥gān।।
ninage dharmavennuvudēneṁdu tiḷidilla mattu nīnu vr̥ddhara sēveyannu māḍidaṁtilla. ninna alpabuddhiyiṁda vanadalli vāsisuva mr̥gagaḷannu mēlebbisuttiddīye.
03146078a brūhi kastvaṁ kimarthaṁ vā vanaṁ tvamidamāgataḥ।
03146078c varjitaṁ mānuṣairbhāvaistathaiva puruṣairapi।।
hēḷu! nīnu yāru? mattu manuṣyaru bāradē iruva ī vanakke ēke baṁdiddīye?
03146079a ataḥ paramagamyō'yaṁ parvataḥ sudurāruhaḥ।
03146079c vinā siddhagatiṁ vīra gatiratra na vidyatē।।
illiṁda muṁde ī parvatavannēralu sādhyavilla. vīra! siddharigalladē bēre yārigū hōgalikke āguvudilla. ninage muṁde hōgalikke ēnū illa.
03146080a kāruṇyātsauhr̥dāccaiva vārayē tvāṁ mahābala।
03146080c nātaḥ paraṁ tvayā śakyaṁ gaṁtumāśvasihi prabhō।।
mahābalaśāliyē! ninna mēlina karuṇeyiṁdāgi mattu mitratvadiṁdāgi nānu ninnannu taḍeyuttiddēne. prabhō! illiṁda muṁde ninage hōgalu sādhyavilla. illiyē nillu.
03146081a imānyamr̥takalpāni mūlāni ca phalāni ca।
03146081c bhakṣayitvā nivartasva grāḥyaṁ yadi vacō mama।।
nanna mātannu svīkarisuve eṁdādare amr̥takke samānavāda ī phala mūlagaḷannu tiṁdu hiṁdirugu.””
samāpti
iti śrī mahābhāratē āraṇyakaparvaṇi tīrthayātrāparvaṇi lōmaśatīrthayātrāyāṁ bhīmakadalīśaṁḍapravēśē ṣaṭcatvāriṁśadadhikaśatatamō'dhyāyaḥ।
idu mahābhāratada āraṇyakaparvadalli tīrthayātrāparvadalli lōmaśatīrthayātreyalli bhīmakadalīśaṁḍapravēśaveṁba nūrānalvattāraneya adhyāyavu.