પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
આરણ્યક પર્વ
તીર્થયાત્રા પર્વ
અધ્યાય 140
સાર
યુધિષ્ઠિરાદિગળુ શ્વેતગિરિયન્નૂ મંદર પર્વતવન્નૂ પ્રવેશિસિદુદુ (1-4). લોમશનુ યક્ષર કાવલિનલ્લિરુવ આ પ્રદેશવન્નુ પ્રવેશિસુવાગ પરમ સમાધિયલ્લિરબેકॆંદુ ऎચ્ચરિસુવુદુ (5-15). ભીમનિગॆ દ્રૌપદિયન્નુ નોડિકॊળ્ળલુ યુધિષ્ઠિરનુ હેળુવુદુ (16-17).
03140001 લોમશ ઉવાચ।
03140001a ઉશીરબીજં મૈનાકં ગિરિં શ્વેતં ચ ભારત।
03140001c સમતીતોઽસિ કૌંતેય કાલશૈલં ચ પાર્થિવ।।
લોમશનુ હેળિદનુ: “ભારત! પાર્થિવ કૌંતેય! ઈગ નીનુ ઉશીરબીજ, મૈનાક મત્તુ શ્વેત ગિરિગળન્નુ હાગૂ કાલશૈલવન્નૂ દાટિદ્દીયॆ.
03140002a એષા ગંગા સપ્તવિધા રાજતે ભરતર્ષભ।
03140002c સ્થાનં વિરજસં રમ્યં યત્રાગ્નિર્નિત્યમિધ્યતે।।
ભરતર્ષભ! ઇલ્લિ ગંગॆયુ એળુ પ્રવાહગળાગિ રાજિસુત્તાળॆ. ઇદુ રમ્ય મત્તુ શુદ્ધવાદ સ્થળ. ઇલ્લિ અગ્નિયુ સદા ઉરિયુત્તિરુત્તદॆ.
03140003a એતદ્વૈ માનુષેણાદ્ય ન શક્યં દ્રષ્ટુમપ્યુત।
03140003c સમાધિં કુરુતાવ્યગ્રાસ્તીર્થાન્યેતાનિ દ્રક્ષ્યથ।।
ઈગ ઇદન્નુ મનુષ્યરુ નોડલુ શક્યરિલ્લ. આદરॆ સમાધિસ્થિતિયલ્લિદ્દુ યાવુદે વિચલતॆયિલ્લદે ઇદ્દરॆ ઈ તીર્થપ્રદેશગળન્નુ નોડબહુદુ.
03140004a શ્વેતં ગિરિં પ્રવેક્ષ્યામો મંદરં ચૈવ પર્વતં।
03140004c યત્ર માણિચરો યક્ષઃ કુબેરશ્ચાપિ યક્ષરાટ્।।
ઈગ નાવુ શ્વેતગિરિયન્નૂ મત્તુ મંદર પર્વતવન્નૂ પ્રવેશિસોણ. અલ્લિ યક્ષ મણિચરનૂ યક્ષરાજ કુબેરનૂ વાસિસુત્તારॆ.
03140005a અષ્ટાશીતિસહસ્રાણિ ગંધર્વાઃ શીઘ્રચારિણઃ।
03140005c તથા કિંપુરુષા રાજન્યક્ષાશ્ચૈવ ચતુર્ગુણાઃ।।
03140006a અનેકરૂપસંસ્થાના નાનાપ્રહરણાશ્ચ તે।
03140006c યક્ષેંદ્રં મનુજશ્રેષ્ઠ માણિભદ્રમુપાસતે।।
રાજન્! મનુજશ્રેષ્ઠ! અનેક રૂપગળન્નુ ધરિસિદ, નાના આયુધગળન્નુ હિડિદ ऎંભત્તॆંટુ સાવિર શીઘ્રચારિ ગંધર્વરુ, અવરિગૂ નાલ્કુ પટ્ટુ કિંપુરુષરુ મત્તુ યક્ષરુ યક્ષેંદ્ર મણિભદ્રનન્નુ ઉપાસિસુત્તારॆ.
03140007a તેષામૃદ્ધિરતીવાગ્ર્યા ગતૌ વાયુસમાશ્ચ તે।
03140007c સ્થાનાત્પ્રચ્યાવયેયુર્યે દેવરાજમપિ ધ્રુવં।।
અવર સંપત્તુ અપાર મત્તુ ગતિયુ વાયુ સમ. અવરુ દેવરાજનન્નૂ કૂડ અવન સ્થાનદિંદ નૂકબલ્લરુ ऎન્નુવુદુ સત્ય.
03140008a તૈસ્તાત બલિભિર્ગુપ્તા યાતુધાનૈશ્ચ રક્ષિતાઃ।
03140008c દુર્ગમાઃ પર્વતાઃ પાર્થ સમાધિં પરમં કુરુ।।
પાર્થ! ઈ બલશાલિગળ કણ્ણુગાવલિરુવ મત્તુ યાતુધાનરિંદ રક્ષિતવાદ ઈ પર્વતગળુ દુર્ગમ. આદુદરિંદ પરમ સમાધિયલ્લિરબેકુ.
03140009a કુબેરસચિવાશ્ચાન્યે રૌદ્રા મૈત્રાશ્ચ રાક્ષસાઃ।
03140009c તૈઃ સમેષ્યામ કૌંતેય યત્તો વિક્રમણે ભવ।।
કુબેરન ઇન્નૂ ઇતર રૌદ્ર સચિવરુ મત્તુ રાક્ષસ મિત્રરિદ્દારॆ. કૌંતેય! અવરન્નૂ કૂડ નાવુ ऎદુરિસબહુદુ. આદુદરિંદ વિક્રમદિંદ પ્રયાણિસબેકાગુત્તદॆ.
03140010a કૈલાસઃ પર્વતો રાજન્ષડ્યોજનશતાન્યુત।
03140010c યત્ર દેવાઃ સમાયાંતિ વિશાલા યત્ર ભારત।।
03140011a અસંખ્યેયાસ્તુ કૌંતેય યક્ષરાક્ષસકિન્નરાઃ।
03140011c નાગાઃ સુપર્ણા ગંધર્વાઃ કુબેરસદનં પ્રતિ।।
03140012a તાન્વિગાહસ્વ પાર્થાદ્ય તપસા ચ દમેન ચ।
03140012c રક્ષ્યમાણો મયા રાજન્ભીમસેનબલેન ચ।।
રાજન્! કૈલાસ પર્વતવુ આરુનૂરુ યોજનॆગળ આયતવન્નુ હॊંદિદॆ. ભારત! આ વિશાલપ્રદેશદલ્લિ દેવતॆગળુ સભॆસેરુત્તારॆ. કૌંતેય! અલ્લિ અસંખ્યॆયલ્લિ યક્ષ, રાક્ષસ, કિન્નર, નાગ, પક્ષિ, ગંધર્વરુ કુબેરન સન્નિધિયલ્લિદ્દારॆ. પાર્થ! રાજન્! ઇંદુ તપસ્સુ, દમ, ભીમસેનન બલ મત્તુ નન્ન રક્ષણॆયિંદ અદન્નુ એરુ.
03140013a સ્વસ્તિ તે વરુણો રાજા યમશ્ચ સમિતિંજયઃ।
03140013c ગંગા ચ યમુના ચૈવ પર્વતશ્ચ દધાતુ તે।।
રાજા વરુણ, સમિતિંજય યમ, ગંગॆ, યમુનॆ મત્તુ પર્વતવુ નિનગॆ મંગળવન્નુ નીડલિ.
03140014a ઇંદ્રસ્ય જાંબૂનદપર્વતાગ્રે। શૃણોમિ ઘોષં તવ દેવિ ગંગે।
03140014c ગોપાયયેમં સુભગે ગિરિભ્યઃ। સર્વાજમીઢાપચિતં નરેંદ્રં।।
03140014e ભવસ્વ શર્મ પ્રવિવિક્ષતોઽસ્ય। શૈલાનિમાં શૈલસુતે નૃપસ્ય।।
દેવિ ગંગે! ઇંદ્રન બંગારદ પર્વતદ તુદિયલ્લિ નિન્ન પ્રવાહઘોષદ ધ્વનિયન્નુ કેળુત્તેનॆ. સુભગે! ऎલ્લ અજમીડરૂ ગૌરવિસુવ ઈ નરેંદ્રનન્નુ ઈ ગિરિગળિંદ રક્ષિસુ. ઈ પર્વતગળન્નુ પ્રવેશિસલુ સિદ્ધનાગિરુવ ઇવન રક્ષકॆયાગિરુ ઓ શૈલસુતॆયે!”
03140015 યુધિષ્ઠિર ઉવાચ।
03140015a અપૂર્વોઽયં સંભ્રમો લોમશસ્ય। કૃષ્ણાં સર્વે રક્ષત મા પ્રમાદં।
03140015c દેશો હ્યયં દુર્ગતમો મતોઽસ્ય। તસ્માત્પરં શૌચમિહાચરધ્વં।।
યુધિષ્ઠિરનુ હેળિદનુ: “લોમશન ઈ ઉદ્વેગવુ હॊસતુ! નીવॆલ્લરૂ કૃષ્ણॆયન્નુ રક્ષિસિરિ મત્તુ પ્રમાદક્કॊળગાગદિરિ! ઈ પ્રદેશવુ બહળ કષ્ટકરવાદુદુ ऎંદુ અવન મત. આદુદરિંદ પરમ શુચિયન્નુ આચરિસિ!””
03140016 વૈશંપાયન ઉવાચ।
03140016a તતોઽબ્રવીદ્ભીમમુદારવીર્યં। કૃષ્ણાં યત્તઃ પાલય ભીમસેન।
03140016c શૂન્યેઽર્જુનેઽસન્નિહિતે ચ તાત। ત્વમેવ કૃષ્ણાં ભજસેઽસુખેષુ।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “અનંતર અવનુ ઉદારવીર્ય ભીમનિગॆ હેળિદનુ: “ભીમસેન! કૃષ્ણॆયન્નુ ચॆન્નાગિ નોડિકો! મગૂ! અર્જુનનુ હત્તિરદલ્લિ ઇલ્લદે ઇરુવાગ કષ્ટદલ્લિરુવ કૃષ્ણॆયન્નુ નીને નોડિકॊળ્ળુત્તીયॆ.”
03140017a તતો મહાત્મા યમજૌ સમેત્ય। મૂર્ધન્યુપાઘ્રાય વિમૃજ્ય ગાત્રે।
03140017c ઉવાચ તૌ બાષ્પકલં સ રાજા। મા ભૈષ્ટમાગચ્ચતમપ્રમત્તૌ।।
અનંતર મહાત્મ નકુલ સહદેવર બળિબંદુ અવર નॆત્તિગળન્નુ મૂસિ, તોળુગળન્નુ મુટ્ટિ, કણ્ણીરુ તુંબિદ ધ્વનિયલ્લિ આ રાજનુ હેળિદનુ: “હॆદરિકॆયિલ્લદે અપ્રમત્તરાગિ મુંદુવરॆયિરિ.”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે આરણ્યકપર્વણિ તીર્થયાત્રાપર્વણિ લોમશતીર્થયાત્રાયાં કૈલાસાદિગિરિપ્રવેશે ચત્વારિંશદધિકશતતમોઽધ્યાયઃ।
ઇદુ મહાભારતદ આરણ્યકપર્વદલ્લિ તીર્થયાત્રાપર્વદલ્લિ લોમશતીર્થયાત્રॆયલ્લિ કૈલાસાદિગિરિપ્રવેશદલ્લિ નૂરાનલ્વત્તનॆય અધ્યાયવુ.