praveśa
|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||
śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita
śrī mahābhārata
āraṇyaka parva
tīrthayātrā parva
adhyāya 129
sāra
yamunā tīrada itara mahatvagal̤u (1-22).
03129001 lomaśa uvāca|
03129001a asminkila svayaṃ rājanniṣṭavānvai prajāpatiḥ|
03129001c satramiṣṭīkṛtaṃ nāma purā varṣasahasrikaṃ||
lomaśanu hel̤idanu: “rājan! illiye svayaṃ prajāpatiyu sahasravarṣagal̤a purātana iṣṭīkṛta èṃba hèsarina satravannu - yājisidanu.
03129002a aṃbarīṣaśca nābhāga iṣṭavānyamunāmanu|
03129002c yajñaiśca tapasā caiva parāṃ siddhimavāpa saḥ||
nābhāga aṃbarīṣanu yamunātīradalli iṣṭiyannu nèraverisidanu. yajña mattu tapassina mūlaka avanu parama siddhiyannu hòṃdidanu.
03129003a deśo nāhuṣayajñānāmayaṃ puṇyatamo nṛpa|
03129003c yatreṣṭvā daśa padmāni sadasyebhyo nisṛṣṭavān||
nṛpa! ide puṇyatama pradeśadalli nāhuṣa yayātiyu sadasyarigè hattu padmagal̤aṣṭannu kòṭṭu yajñamāḍidanu.
03129004a sārvabhaumasya kauṃteya yayāteramitaujasaḥ|
03129004c spardhamānasya śakreṇa paśyedaṃ yajñavāstviha||
kauṃteya! idannu noḍu! amitaujasa yayātiyu illi yajñamāḍi śakranòḍanè spardhisi sārvabhaumatvavannu paḍèdanu.
03129005a paśya nānāvidhākārairagnibhirnicitāṃ mahīṃ|
03129005c majjaṃtīmiva cākrāṃtāṃ yayāteryajñakarmabhiḥ||
noḍu! yayātiya yajñakarmagal̤iṃda nānāvidhada agnivedi rāśigal̤a bhāradiṃda bhūmiyu sotu taggādaṃtè kāṇuttadè.
03129006a eṣā śamyekapatrā sā śarakaṃ caitaduttamaṃ|
03129006c paśya rāmahradānetānpaśya nārāyaṇāśramaṃ||
idu òṃde èlèya śamī vṛkṣa, idu uttama caitya. illiye rāmasarovarannu noḍu mattu nārāyaṇāśramavannū noḍu.
03129007a etadārcīkaputrasya yogairvicarato mahīṃ|
03129007c apasarpaṇaṃ mahīpāla raupyāyāmamitaujasaḥ||
mahīpāla! illi amitaujasa ārcīkana maganu raupyanadiyalli tanna yogadiṃda bhūmiyannu saṃcarisidanu.
03129008a atrānuvaṃśaṃ paṭhataḥ śṛṇu me kurunaṃdana|
03129008c ulūkhalairābharaṇaiḥ piśācī yadabhāṣata||
kurunaṃdana! ulūkhala ābharaṇagal̤annu dharisida piśācigal̤u hel̤ida ī anuvaṃśavannu oduttenè. kel̤u.
03129009a yugaṃdhare dadhi prāśya uṣitvā cācyutasthale|
03129009c tadvadbhūtilaye snātvā saputrā vastumiccasi||
“yugaṃdharadalli mòsarannu tiṃdu acyutasthaladalli òṃdu rātriyannu ul̤idu naṃtara bhūmilayadalli snānamāḍi putranòṃdigè illi vāsisalu bayasuttīyè!”
03129010a ekarātramuṣitveha dvitīyaṃ yadi vatsyasi|
03129010c etadvai te divā vṛttaṃ rātrau vṛttamato'nyathā||
òṃdu rātri illi ul̤idu èraḍane dinavū illiye ul̤idarè hagalu māḍidudū rātri māḍidudū badalāguvavu.
03129011a atrādyāho nivatsyāmaḥ kṣapāṃ bharatasattama|
03129011c dvārametaddhi kauṃteya kurukṣetrasya bhārata||
bharatasattama! iṃdu illiye ul̤iyoṇa. bhārata kauṃteya! idu kurukṣetrada dvāravèṃdu til̤i.
03129012a atraiva nāhuṣo rājā rājankratubhiriṣṭavān|
03129012c yayātirbahuratnāḍhyairyatreṃdro mudamabhyagāt||
rājan! illiye rājā nāhuṣa yayātiyu bahuratnagal̤iṃda deveṃdranu saṃtoṣagòṃḍa kratuvannu nèraverisidanu.
03129013a etatplakṣāvataraṇaṃ yamunātīrthamucyate|
03129013c etadvai nākapṛṣṭhasya dvāramāhurmanīṣiṇaḥ||
ī yamunā tīrthavannu plakṣāvataraṇa èṃdu karèyuttārè. ide nākapṛṣṭada dvāravèṃdu til̤idavaru hel̤uttārè.
03129014a atra sārasvatairyajñairījānāḥ paramarṣayaḥ|
03129014c yūpolūkhalinastāta gaccaṃtyavabhṛthāplavaṃ||
illi sārasvata yajñavannu mugisi parama ṛṣigal̤u yūpa ulūkhagal̤annu hiḍidu avabhṛtasnānakkè hodaru.
03129015a atraiva bharato rājā medhyamaśvamavāsṛjat|
03129015c asakṛtkṛṣṇasāraṃgaṃ dharmeṇāvāpya medinīṃ||
illiye rājā bharatanu kṛṣṇasāraṃgavannu hòdisi aśvamedhada kudurèyannu biṭṭu dharmadiṃda bhūmiyannu paḍèdanu.
03129016a atraiva puruṣavyāghra maruttaḥ satramuttamaṃ|
03129016c āste devarṣimukhyena saṃvartenābhipālitaḥ||
puruṣavyāghra! illiye maruttanu uttama satravannu devarṣigal̤a mukhadiṃda saṃvartanana rakṣaṇèyalli nèraverisidanu.
03129017a atropaspṛśya rājeṃdra sarvā'llokānprapaśyati|
03129017c pūyate duṣkṛtāccaiva samupaspṛśya bhārata||
rājeṃdra! illi snānamāḍu! bhārata! sarvalokagal̤annū noḍuttīyè mattu èlla duṣkṛtagal̤iṃdalū śuddhanāguttīyè.””
03129018 vaiśaṃpāyana uvāca|
03129018a tatra sabhrātṛkaḥ snātvā stūyamāno maharṣibhiḥ|
03129018c lomaśaṃ pāṃḍavaśreṣṭha idaṃ vacanamabravīt||
vaiśaṃpāyananu hel̤idanu: “alli tammaṃdiròḍanè snānamāḍi, maharṣigal̤u hògal̤uttiralu pāṃḍavaśreṣṭhanu lomaśanigè ī mātugal̤annāḍidanu:
03129019a sarvā'llokānprapaśyāmi tapasā satyavikrama|
03129019c ihasthaḥ pāṃḍavaśreṣṭhaṃ paśyāmi śvetavāhanaṃ||
“satyavikrama! tapassiniṃda sarva lokagal̤annu kaṃḍè. illi niṃtiruvāga pāṃḍavaśreṣṭha śvetavāhananannu kāṇuttiddenè.”
03129020 lomaśa uvāca|
03129020a evametanmahābāho paśyaṃti paramarṣayaḥ|
03129020c sarasvatīmimāṃ puṇyāṃ paśyaikaśaraṇāvṛtāṃ||
lomaśanu hel̤idanu: “mahābāho! paramaṛṣigal̤ū adanne noḍuttārè. suttuvarèdiruvavara ekaika śaraṇèyāda ī puṇya sarasvatiyannu noḍu.
03129021a yatra snātvā naraśreṣṭha dhūtapāpmā bhaviṣyati|
03129021c iha sārasvatairyajñairiṣṭavaṃtaḥ surarṣayaḥ||
03129021e ṛṣayaścaiva kauṃteya tathā rājarṣayo'pi ca||
naraśreṣṭha! illi snānamāḍidarè pāpagal̤èllavū tòl̤èyalpaḍuttavè. kauṃteya! illi iṣṭavaṃta surarṣigal̤u, ṛṣigal̤ū, mattu rājarṣigal̤ū kūḍa sārasvata yajñavannu naḍèsidaru.
03129022a vedī prajāpatereṣā samaṃtātpaṃcayojanā|
03129022c kurorvai yajñaśīlasya kṣetrametanmahātmanaḥ||
idu aidu yojanè paridhiyiruva prajāpatiya vedi. idu yajñaśīla mahātma kuruvina kṣetra.”
samāpti
iti śrī mahābhārate āraṇyakaparvaṇi tīrthayātrāparvaṇi lomaśatīrthayātrāyāṃ ekonaviṃśatyadhikaśatatamo'dhyāyaḥ|
idu mahābhāratada āraṇyakaparvadalli tīrthayātrāparvadalli lomaśatīrthayātrèyalli nūrāippattòṃbhattanèya adhyāyavu.