praveśa
|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||
śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita
śrī mahābhārata
āraṇyaka parva
tīrthayātrā parva
adhyāya 119
sāra
yudhiṣṭhirana melina anukaṃpadiṃda balarāmanu duryodhananannu niṃdisuvudu; seḍu tīrisikòl̤l̤abekènnuvudu (1-22).
03119001 janamejaya uvāca|
03119001a prabhāsatīrthaṃ saṃprāpya vṛṣṇayaḥ pāṃḍavāstathā|
03119001c kimakurvankathāścaiṣāṃ kāstatrāsaṃstapodhana||
janamejayanu hel̤idanu: “tapodhana! prabhāsatīrthadalli vṛṣṇigal̤ū pāṃḍavarū seridāga avaru alli enu māḍidaru? yāva viṣayada kuritu mātanāḍidaru?
03119002a te hi sarve mahātmānaḥ sarvaśāstraviśāradāḥ|
03119002c vṛṣṇayaḥ pāṃḍavāścaiva suhṛdaśca parasparaṃ||
avarèllarū mahātmaru mattu sarva śāstra viśāradaru. vṛṣṇigal̤ū pāṃḍavarū paraspara suhṛdayigal̤u.”
03119003 vaiśaṃpāyana uvāca|
03119003a prabhāsatīrthaṃ saṃprāpya puṇyaṃ tīrthaṃ mahodadheḥ|
03119003c vṛṣṇayaḥ pāṃḍavānvīrānparivāryopatasthire||
vaiśaṃpāyananu hel̤idanu: “sāgara tīradalli puṇya tīrtha prabhāsatīrthadalli seridāga vṛṣṇigal̤u vīra pāṃḍavarannu suttuvarèdu gauravisidaru.
03119004a tato gokṣīrakuṃdeṃdumṛṇālarajataprabhaḥ|
03119004c vanamālī halī rāmo babhāṣe puṣkarekṣaṇaṃ||
āga hasuvina hālinaṃtè, malligèyaṃtè, caṃdranaṃtè, kamalada èl̤èyaṃtè bil̤iyāgi hòl̤èyuttidda vanamāli, halāyudha rāmanu puṣkarekṣaṇa kṛṣṇanigè hel̤idanu:
03119005a na kṛṣṇa dharmaścarito bhavāya| jaṃtoradharmaśca parābhavāya|
03119005c yudhiṣṭhiro yatra jaṭī mahātmā| vanāśrayaḥ kliśyati cīravāsāḥ||
“kṛṣṇa! mahātma yudhiṣṭhiranu jaṭādhāriyāgi cīravastragal̤annu dharisi vanavannāśrayisi kaṣṭapaḍuttiddānè èṃdarè dharmadalli naḍèyuvavarigè jayavāgalī adharmadalli naḍèyuvavarigè parābhavavāgalī illavèṃdallave!
03119006a duryodhanaścāpi mahīṃ praśāsti| na cāsya bhūmirvivaraṃ dadāti|
03119006c dharmādadharmaścarito garīyān| itīva manyeta naro'lpabuddhiḥ||
duryodhananu bhūmiyannu āl̤uttiddānè. ādarè bhūmiyu avanannu kabal̤isuvudilla. idariṃda alpabuddhi naranu dharmadalli naḍèyuvudakkiṃta adharmadalli naḍèyuvude lesu èṃdu aṃdukòl̤l̤abahudu.
03119007a duryodhane cāpi vivardhamāne| yudhiṣṭhire cāsukha āttarājye|
03119007c kiṃ nvadya kartavyamiti prajābhiḥ| śaṃkā mithaḥ saṃjanitā narāṇāṃ||
duryodhananu abhivṛddhi hòṃduttiddānè mattu yudhiṣṭhiranu rājyavannu kal̤èdukòṃḍu asukhiyāgiddānè èṃdarè sādhāraṇa janaru el̤igè hòṃdalu enu māḍabeku èṃdu manuṣyaralli òṃdu śaṃkhèyu mūḍuvudillave?
03119008a ayaṃ hi dharmaprabhavo nareṃdro| dharme rataḥ satyadhṛtiḥ pradātā|
03119008c caleddhi rājyācca sukhācca pārtho| dharmādapetaśca kathaṃ vivardhet||
dharmave balavāgidda, dharmaratanāda, satyadhṛtiyāda, dāniyāda ī rājanu rājyavannu kal̤èdukòṃḍanèṃdarè, pārtharu el̤igè hòṃdabekèṃdarè avaru dharmada dāriyannu biḍabeke?
03119009a kathaṃ nu bhīṣmaśca kṛpaśca vipro| droṇaśca rājā ca kulasya vṛddhaḥ|
03119009c pravrājya pārthānsukhamāpnuvaṃti| dhikpāpabuddhīnbharatapradhānān||
pārtharannu hòragaṭṭi hegè tāne bhīṣma, viprarāda kṛpa droṇaru, kulada vṛddha rājanu sukhavannu hòṃdiddārè? bharata pradhānara pāpabuddhigè dhikkāra!
03119010a kiṃ nāma vakṣyatyavanipradhānaḥ| pitṝnsamāgamya paratra pāpaḥ|
03119010c putreṣu samyakcaritaṃ mayeti| putrānapāpānavaropya rājyāt||
pāpavèsagade idda makkal̤annu rājyadiṃda hòrahāki rājanu tanna pitṛgal̤annu seridāga enu hel̤uttānè? tānu innòbbara makkal̤òṃdigè sariyāgi naḍèdukòl̤l̤ade pāpavèsagiddenèṃde?
03119011a nāsau dhiyā saṃpratipaśyati sma| kiṃ nāma kṛtvāhamacakṣurevaṃ|
03119011c jātaḥ pṛthivyāmiti pārthiveṣu| pravrājya kauṃteyamathāpi rājyāt||
pārthivaralli kuruḍanāgi huṭṭida tānu tanna buddhiya kaṇṇugal̤iṃda noḍade kauṃteyarannu rājyadiṃda hòra hākidènèṃdu hel̤uttānèye?
03119012a nūnaṃ samṛddhānpitṛlokabhūmau| cāmīkarābhān kṣitijān praphullān|
03119012c vicitravīryasya sutaḥ saputraḥ| kṛtvā nṛśaṃsaṃ bata paśyati sma||
tanna putraròṃdigè vicitravīryana maganu pitṛlokada nèladalli samṛddhavāgi ciguruva baṃgārada baṇṇada maragal̤annu khaṃḍitavāgiyū noḍuttānè.
03119013a vyūḍhottarāṃsānpṛthulohitākṣān| nemānsma pṛccansa śṛṇoti nūnaṃ|
03119013c prasthāpayadyatsa vanaṃ hyaśaṃko| yudhiṣṭhiraṃ sānujamāttaśastraṃ||
ā èttara mattu agala bhujagal̤annu hòṃdida, agalavāda kèṃpu kaṇṇugal̤ul̤l̤avarannu kel̤uva avaśyakatèyilla. yākèṃdarè avaru śastragal̤annu paḍèda yudhiṣṭhiranannu avana tammaṃdirannu śaṃkèyillade araṇyakkè aṭṭidarèṃdu uttarisuttārè.
03119014a yo'yaṃ pareṣāṃ pṛtanāṃ samṛddhāṃ| nirāyudho dīrghabhujo nihanyāt|
03119014c śrutvaiva śabdhaṃ hi vṛkodarasya| muṃcaṃti sainyāni śakṛtsamūtraṃ||
ī dīrghabhujagal̤a vṛkodaranu ā śatrugal̤a samṛddha senèyannu nirāyudhanāgiye sadèbaḍiyuttānè! avana yuddhagarjanèyannu kel̤ida senègal̤u mala mūtragal̤a visarjanè māḍuttārè!
03119015a sa kṣutpipāsādhvakṛśastarasvī| sametya nānāyudhabāṇapāṇiḥ|
03119015c vane smaranvāsamimaṃ sughoraṃ| śeṣaṃ na kuryāditi niścitaṃ me||
hasivè, bāyārikè mattu prayāṇadiṃda kṛśanāgiruva ī tarasviyu āyudha bāṇagal̤annu hiḍidu avarannu èdurisidāga ghorataravāda ī araṇyavāsavannu nènapisikòṃḍu avarannu niḥśeṣagòl̤isuttānè ènnuvudu nanagè khaṃḍitavènisuttadè.
03119016a na hyasya vīryeṇa balena kaścit| samaḥ pṛthivyāṃ bhavitā nareṣu|
03119016c śītoṣṇavātātapakarśitāṃgo| na śeṣamājāvasuhṛtsu kuryāt||
ivana vīrya mattu balakkè sarisāṭiyādavanu èṃdū ī pṛthviya rājaralli iralilla mattu iralāraru! chal̤i, sèkhè, gāl̤i mattu bisiliniṃda bal̤ali bèṃḍāgidda ivanu raṇaraṃgadalli tanna śatrugal̤u ul̤iyadaṃtè māḍuttānè!
03119017a prācyāṃ nṛpānekarathena jitvā| vṛkodaraḥ sānucarānraṇeṣu|
03119017c svastyāgamadyo'tirathastarasvī| so'yaṃ vane kliśyati cīravāsāḥ||
rathadalli ekāṃgiyāgiddu pūrvadikkina rājarannu raṇadalli anucararòṃdigè gèddanaṃtara svāgatisalpaṭṭa ā atiratha, tarasvī vṛkodaranu iṃdu vanadalli cīravannu dharisikòṃḍu kaṣṭapaḍuttiddānè!
03119018a yo daṃtakūre vyajayannṛdevān| samāgatāndākṣiṇātyānmahīpān|
03119018c taṃ paśyatemaṃ sahadevamadya| tapasvinaṃ tāpasaveṣarūpaṃ||
daṃtakūradalli seridda dakṣiṇātyada mahīpāla rājarugal̤annu solisida ī sahadevanu iṃdu tapasvigal̤aṃtè tāpasaveṣa dharisidudannu noḍu!
03119019a yaḥ pārthivānekarathena vīro| diśaṃ pratīcīṃ prati yuddhaśauṃḍaḥ|
03119019c so'yaṃ vane mūlaphalena jīvaṃ| jaṭī caratyadya malācitāṃgaḥ||
òṃṭiyāgi rathadalli kul̤itu paścimadikkinallidda yuddhada matteridda rājarugal̤annu solisida vīranu ī vanadalli iṃdu jaṭādhāriyāgi, malināṃganāgi saṃcarisuttā, phalamūlagal̤iṃda jīvanavannu naḍèsuttiddānallā!
03119020a satre samṛddhe'ti rathasya rājño| vedītalādutpatitā sutā yā|
03119020c seyaṃ vane vāsamimaṃ suduḥkhaṃ| kathaṃ sahatyadya satī sukhārhā||
samṛddhavāda satrada vediyiṃda utpannal̤āda atiratha rājana magal̤u, sukhārhal̤āda ī satiyu hegè tāne ī vanavāsada duḥkhavannu iṃdu sahisikòṃḍiddāl̤è?
03119021a trivargamukhyasya samīraṇasya| deveśvarasyāpyatha vāśvinośca|
03119021c eṣāṃ surāṇāṃ tanayāḥ kathaṃ nu| vane caraṃtyalpasukhāḥ sukhārhāḥ||
trivargamukhyana, samīraṇana, deveśvarana mattu aśviniyara - ī surara makkal̤u, sukhakkè arharāgiddarū, hegè tāne kaṣṭakara araṇyadalli alèyuttiddārè?
03119022a jite hi dharmasya sute sabhārye| sabhrātṛke sānucare niraste|
03119022c duryodhane cāpi vivardhamāne| kathaṃ na sīdatyavaniḥ saśailā||
hèṃḍatiyòṃdigè dharmajananannu gèddu, tammaṃdiru mattu anuyāyigal̤òṃdigè avanannu hòragaṭṭiyū duryodhananu abhivṛddhihòṃduttiddānādarū giriśikharagal̤òḍanè ī bhūmiyu ekè nāśavāguttilla?”
samāpti
iti śrī mahābhārate āraṇyakaparvaṇi tīrthayātrāparvaṇi lomaśatīrthayātrāyāṃ prabhāse yādavapāṃḍavasamāgame ekonaviṃśatyadhikaśatatamo'dhyāyaḥ|
idu mahābhāratada āraṇyakaparvadalli tīrthayātrāparvadalli lomaśatīrthayātrèyalli prabhāsadalli yādavapāṃḍavasamāgamadalli nūrāhattòṃbhattanèya adhyāyavu.