118 ലോമശതീര്ഥയാത്രായാം പ്രഭാസേ യാദവപാംഡവസമാഗമഃ

പ്രവേശ

।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।

ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത

ശ്രീ മഹാഭാരത

ആരണ്യക പര്വ

തീര്ഥയാത്രാ പര്വ

അധ്യായ 118

സാര

തീര്ഥയാത്രെയന്നു മുംദുവരെസി യുധിഷ്ഠിരനു പ്രഭാസക്ഷേത്രക്കെ ബംദുദു (1-15). രാമ-ജനാര്ദനരു മത്തു ഇതര വൃഷ്ണിഗളു പാംഡവര കഷ്ടവന്നു നോഡി ദുഃഖിസിദുദു (16-23).

03118001 വൈശംപായന ഉവാച।
03118001a ഗച്ചന്സ തീര്ഥാനി മഹാനുഭാവഃ। പുണ്യാനി രമ്യാണി ദദര്ശ രാജാ।
03118001c സര്വാണി വിപ്രൈരുപശോഭിതാനി। ക്വ ചിത്ക്വ ചിദ്ഭാരത സാഗരസ്യ।।

വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “ഭാരത! ആ മഹാനുഭാവ രാജനു മുംദുവരെദു എല്ല വിപ്രരിംദൊഡഗൂഡി ഒംദൊംദാഗി സാഗരതീരദല്ലി പുണ്യ മത്തു രമ്യ തീര്ഥഗളന്നു നോഡിദനു.

03118002a സ വൃത്തവാംസ്തേഷു കൃതാഭിഷേകഃ। സഹാനുജഃ പാര്ഥിവപുത്രപൌത്രഃ।
03118002c സമുദ്രഗാം പുണ്യതമാം പ്രശസ്താം। ജഗാമ പാരിക്ഷിത പാംഡുപുത്രഃ।।

പാരിക്ഷിത! പാര്ഥിവര മഗ-മൊമ്മഗനാദ ആ പാംഡുപുത്രനു അനുജരൊംദിഗെ അവുഗളല്ലി വിനീതനാഗി സ്നാനമാഡി പുണ്യതമ പ്രശസ്ത സമുദ്രഗെഗെ ഹോദനു.

03118003a തത്രാപി ചാപ്ലുത്യ മഹാനുഭാവഃ। സംതര്പയാമാസ പിതൄന്സുരാംശ്ച।
03118003c ദ്വിജാതിമുഖ്യേഷു ധനം വിസൃജ്യ। ഗോദാവരിം സാഗരഗാമഗച്ചത്।।

അല്ലിയൂ കൂഡ മഹാനുഭാവനു സ്നാനമാഡി പിതൃഗളിഗെ ദേവതെഗളിഗെ തര്പണവന്നിത്തു, ബ്രാഹ്മണ പ്രമുഖരിഗെ ധനവന്നു ഹംചി, സാഗരവന്നു സേരുവ ഗോദാവരിഗെ ഹോദനു.

03118004a തതോ വിപാപ്മാ ദ്രവിഡേഷു രാജന്। സമുദ്രമാസാദ്യ ച ലോകപുണ്യം।
03118004c അഗസ്ത്യതീര്ഥം ച പവിത്രപുണ്യം। നാരീതീര്ഥാന്യഥ വീരോ ദദര്ശ।।

ആഗ രാജന്! ദ്രവിഡദല്ലി പാപവിരഹിതനാഗി സമുദ്രവന്നു സേരി ലോകപുണ്യക പവിത്രപുണ്യ അഗസ്ത്യതീര്ഥ, നാരീതീര്ഥ മത്തു ഇതര തീര്ഥഗളന്നു വീരനു നോഡിദനു.

03118005a തത്രാര്ജുനസ്യാഗ്ര്യധനുര്ധരസ്യ। നിശമ്യ തത്കര്മ പരൈരസഹ്യം।
03118005c സംപൂജ്യമാനഃ പരമര്ഷിസംഘൈഃ। പരാം മുദം പാംഡുസുതഃ സ ലേഭേ।।

അല്ലി അഗ്രധനുര്ധര അര്ജുനനന പൌരസാഹസ കര്മഗള കുരിതു കേളിദനു. പരമ ഋഷിഗള ഗുംപുഗളു അവനന്നു ഗൌരവിസലു പാംഡുസുതനു പരമ സംതോഷവന്നു ഹൊംദിദനു.

03118006a സ തേഷു തീര്ഥേഷ്വഭിഷിക്തഗാത്രഃ। കൃഷ്ണാസഹായഃ സഹിതോഽനുജൈശ്ച।
03118006c സംപൂജയന്വിക്രമമര്ജുനസ്യ। രേമേ മഹീപാലപതിഃ പൃഥിവ്യാം।।

ആ തീര്ഥഗളല്ലി കൃഷ്ണെയ സഹിത മത്തു തമ്മംദിരൊഡനെ അംഗാംഗഗളന്നു തൊളെദു, അര്ജുനന വിക്രമക്കെ ഗൌരവിസി, മഹീപാല പതിയു പൃഥ്വിയല്ലി രമിസിദനു.

03118007a തതഃ സഹസ്രാണി ഗവാം പ്രദായ। തീര്ഥേഷു തേഷ്വംബുധരോത്തമസ്യ।
03118007c ഹൃഷ്ടഃ സഹ ഭ്രാതൃഭിരര്ജുനസ്യ। സംകീര്തയാമാസ ഗവാം പ്രദാനം।।

അര്ജുനനന്നു തമ്മംദിരൊഡനെ പ്രശംസിസുത്താ ആ ഉത്തമ നദീ തീര്ഥഗളല്ലി സഹസ്രാരു ഗോവുഗളന്നു ദാനവന്നാഗിത്തനു.

03118008a സ താനി തീര്ഥാനി ച സാഗരസ്യ। പുണ്യാനി ചാന്യാനി ബഹൂനി രാജന്।
03118008c ക്രമേണ ഗച്ചന്പരിപൂര്ണകാമഃ। ശൂര്പാരകം പുണ്യതമം ദദര്ശ।।

രാജന്! സാഗരതീരദല്ലി ആ പുണ്യ തീര്ഥഗളിഗൂ ഇന്നൂ ഇതര ബഹള തീര്ഥഗളിഗൂ ഹോഗി ക്രമേണവാഗി ആ പരിപൂര്ണകാമനു പുണ്യതമ ശൂര്പാരകവന്നു നോഡിദനു.

03118009a തത്രോദധേഃ കം ചിദതീത്യ ദേശം। ഖ്യാതം പൃഥിവ്യാം വനമാസസാദ।
03118009c തപ്തം സുരൈര്യത്ര തപഃ പുരസ്താദ്। ഇഷ്ടം തഥാ പുണ്യതമൈര്നരേംദ്രൈഃ।।

സാഗരതീരദല്ലി കെലവു പ്രദേശഗളന്നു ദാടി ഭൂമിയല്ലിയേ ഖ്യാത, ഹിംദെ ദേവതെഗളു തപസ്സന്നു തപിസിദ, നരേംദ്രരരിഗെ ഇഷ്ടവാദ പുണ്യതമ വനദ ബളിബംദനു.

03118010a സ തത്ര താമഗ്ര്യധനുര്ധരസ്യ। വേദീം ദദര്ശായതപീനബാഹുഃ।
03118010c ഋചീകപുത്രസ്യ തപസ്വിസംഘൈഃ। സമാവൃതാം പുണ്യകൃദര്ചനീയാം।।
03118011a തതോ വസൂനാം വസുധാധിപഃ സ। മരുദ്ഗണാനാം ച തഥാശ്വിനോശ്ച।
03118011c വൈവസ്വതാദിത്യധനേശ്വരാണാം। ഇംദ്രസ്യ വിഷ്ണോഃ സവിതുര്വിഭോശ്ച।।
03118012a ഭഗസ്യ ചംദ്രസ്യ ദിവാകരസ്യ। പതേരപാം സാധ്യഗണസ്യ ചൈവ।
03118012c ധാതുഃ പിതൄണാം ച തഥാ മഹാത്മാ। രുദ്രസ്യ രാജന്സഗണസ്യ ചൈവ।।
03118013a സരസ്വത്യാഃ സിദ്ധഗണസ്യ ചൈവ। പൂഷ്ണശ്ച യേ ചാപ്യമരാസ്തഥാന്യേ।
03118013c പുണ്യാനി ചാപ്യായതനാനി തേഷാം। ദദര്ശ രാജാ സുമനോഹരാണി।।

രാജന്! അനംതര ആ വസുധാധിപ രാജനു വസുഗള, മരുദ്ഗണഗള, ഹാഗെയേ അശ്വിനിയര, വൈവസ്വത, ആദിത്യ, കുബേരന, ഇംദ്ര, വിഷ്ണു, വിഭു സവിതുവിന, ഭഗ, ചംദ്ര മത്തു ദിവാകരന, അപാംപതി, മത്തു സാധ്യഗണദ, ധാതൃ, പിതൃഗള, മത്തു ഗണഗളൊംദിഗെ മഹാത്മ രുദ്രന, സരസ്വതിയ, സിദ്ധഗണഗള, പൂഷ്ണന, മത്തു ഇതര അമരര പുണ്യ, അവരിഗെ പ്രിയവാദ സുമനോഹര തീര്ഥഗളന്നു നോഡിദനു.

03118014a തേഷൂപവാസാന്വിവിധാനുപോഷ്യ। ദത്ത്വാ ച രത്നാനി മഹാധനാനി।
03118014c തീര്ഥേഷു സര്വേഷു പരിപ്ലുതാംഗഃ। പുനഃ സ ശൂര്പാരകമാജഗാമ।।

അല്ലി ഉപവാസദിംദിദ്ദു വിവിധ രത്നഗളന്നു മഹാധനഗളന്നു ദാനവന്നാഗിത്തു എല്ല തീര്ഥഗളല്ലി സ്നാനമാഡി പുനഃ ശൂര്പാരകക്കെ ബംദനു,

03118015a സ തേന തീര്ഥേന തു സാഗരസ്യ। പുനഃ പ്രയാതഃ സഹ സോദരീയൈഃ।
03118015c ദ്വിജൈഃ പൃഥിവ്യാം പ്രഥിതം മഹദ്ഭിസ്। തീര്ഥം പ്രഭാസം സമുപാജഗാമ।।

സാഗര തീരദല്ലിരുവ ആ എല്ല തീര്ഥഗളിഗൂ ഹോഗി, തന്ന തമ്മംദിരൊഡനെ പുനഃ പ്രയാണമാഡി ബ്രാഹ്മണരു സാഗരദിംദ പഡെദ ഭൂമി പ്രഭാസ തീര്ഥക്കെ ബംദനു.

03118016a തത്രാഭിഷിക്തഃ പൃഥുലോഹിതാക്ഷഃ। സഹാനുജൈര്ദേവഗണാന്പിതൄംശ്ച।
03118016c സംതര്പയാമാസ തഥൈവ കൃഷ്ണാ। തേ ചാപി വിപ്രാഃ സഹ ലോമശേന।।

അഗലവാദ കെംപുകണ്ണുഗളുള്ള അവനു അല്ലി അനുജരു മത്തു കൃഷ്ണെയൊംദിഗെ, ലോമശ മത്തു വിപ്രരൊംദിഗെ പിതൃ-ദേവഗണഗളിഗെ തര്പണവന്നിത്തനു.

03118017a സ ദ്വാദശാഹം ജലവായുഭക്ഷഃ। കുര്വന് ക്ഷപാഹഃസു തദാഭിഷേകം।
03118017c സമംതതോഽഗ്നീനുപദീപയിത്വാ। തേപേ തപോ ധര്മഭൃതാം വരിഷ്ഠഃ।।

ധര്മഭൃതരല്ലി ശ്രേഷ്ഠനാദ അവനു ഹന്നെരഡു ദിനഗളു കേവല നീരു-ഗാളിയന്നു സേവിസികൊംഡിദ്ദു പ്രാതഃ മത്തു സംധ്യാകാലഗളല്ലി സ്നാനമാഡി, സുത്തലൂ അഗ്നിയന്നു ഉരിയിസികൊംഡു തപസ്സന്നു തപിസിദനു.

03118018a തമുഗ്രമാസ്ഥായ തപശ്ചരംതം। ശുശ്രാവ രാമശ്ച ജനാര്ദനശ്ച।
03118018c തൌ സര്വവൃഷ്ണിപ്രവരൌ സസൈന്യൌ। യുധിഷ്ഠിരം ജഗ്മതുരാജമീഢം।।

അവനു ഉഗ്രതപസ്സിനല്ലി നിരതനാഗിദ്ദാനെംദു രാമ-ജനാര്ദരനു കേളിദരു. അവരിബ്ബരൂ എല്ല വൃഷ്ണിപ്രമുഖരു മത്തു സൈന്യദൊംദിഗെ അജമീഢ യുധിഷ്ഠിരനല്ലിഗെ ബംദരു.

03118019a തേ വൃഷ്ണയഃ പാംഡുസുതാന്സമീക്ഷ്യ। ഭൂമൌ ശയാനാന്മലദിഗ്ധഗാത്രാന്।
03118019c അനര്ഹതീം ദ്രൌപദീം ചാപി ദൃഷ്ട്വാ। സുദുഃഖിതാശ്ചുക്രുശുരാര്തനാദം।।

ആ വൃഷ്ണിഗളു നെലദ മേലെ മലഗുത്തിദ്ദ, അംഗാഗഗളല്ലി ധൂളു തുംബിസികൊംഡിദ്ദ പാംഡുസുതരന്നു നോഡി മത്തു ഇവുഗളിഗെ അര്ഹളല്ലദ ദ്രൌപദിയന്നൂ നോഡി ബഹള ദുഃഖിതരാഗി ആര്തനാദമാഡിദരു.

03118020a തതഃ സ രാമം ച ജനാര്ദനം ച। കാര്ഷ്ണിം ച സാംബം ച ശിനേശ്ച പൌത്രം।
03118020c അന്യാംശ്ച വൃഷ്ണീനുപഗമ്യ പൂജാം। ചക്രേ യഥാധര്മമദീനസത്ത്വഃ।।

ആഗ ആ അദീനസത്വരു രാമ, ജനാര്ദന, കൃഷ്ണന മഗ സാംബ, ശിനിയ മൊമ്മഗ മത്തു ഇതര വൃഷ്ണിഗള ബളി ബംദു യഥാധര്മവാഗി പൂജിസിദരു.

03118021a തേ ചാപി സര്വാന്പ്രതിപൂജ്യ പാര്ഥാംസ്। തൈഃ സത്കൃതാഃ പാംഡുസുതൈസ്തഥൈവ।
03118021c യുധിഷ്ഠിരം സംപരിവാര്യ രാജന്ന്। ഉപാവിശന്ദേവഗണാ യഥേംദ്രം।।

രാജന്! അവരെല്ലരൂ കൂഡ പാര്ഥരന്നു പ്രതിപൂജിസിദരു. ഹാഗെയേ പാംഡുസുതരിംദ സത്കൃതരാദരു. ഇംദ്രനന്നു ദേവഗണഗളു ഹേഗോ ഹാഗെ അവരു യുധിഷ്ഠിരനന്നു സുത്തുവരെദു കുളിതുകൊംഡരു.

03118022a തേഷാം സ സര്വം ചരിതം പരേഷാം। വനേ ച വാസം പരമപ്രതീതഃ।
03118022c അസ്ത്രാര്ഥമിംദ്രസ്യ ഗതം ച പാര്ഥം। കൃഷ്ണേ ശശംസാമരരാജപുത്രം।।

ആ പരമപ്രതീതനു അവരിഗെ മത്തു കൃഷ്ണനിഗെ തന്ന ശത്രുഗള എല്ല നഡതെഗള കുരിതു, മത്തു വനദല്ലി വാസിസുത്തിരുവുദര കുരിതു, ഇംദ്രന മഗ പാര്ഥനു അസ്ത്രഗളിഗാഗി ഇംദ്രനല്ലിഗെ ഹോഗിദ്ദുദര കുരിതു വരദിമാഡിദനു.

03118023a ശ്രുത്വാ തു തേ തസ്യ വചഃ പ്രതീതാസ്। താംശ്ചാപി ദൃഷ്ട്വാ സുകൃശാനതീവ।
03118023c നേത്രോദ്ഭവം സമ്മുമുചുര്ദശാര്ഹാ। ദുഃഖാര്തിജം വാരി മഹാനുഭാവാഃ।।

അവന മാതുഗളന്നു പ്രതീതരാഗി കേളി, അവരു കൃഷരാഗിദ്ദുദന്നു നോഡി ആ മഹാനുഭാവ ദാശാര്ഹര കണ്ണുഗളിംദ ജനിസിദ ദുഃഖദ കണ്ണീരു ഹരിയിതു.”

സമാപ്തി

ഇതി ശ്രീ മഹാഭാരതേ ആരണ്യകപര്വണി തീര്ഥയാത്രാപര്വണി ലോമശതീര്ഥയാത്രായാം പ്രഭാസേ യാദവപാംഡവസമാഗമേ അഷ്ടാദശാധികശതതമോഽധ്യായഃ।
ഇദു മഹാഭാരതദ ആരണ്യകപര്വദല്ലി തീര്ഥയാത്രാപര്വദല്ലി ലോമശതീര്ഥയാത്രെയല്ലി പ്രഭാസദല്ലി യാദവപാംഡവസമാഗമദല്ലി നൂരാഹദിനെംടനെയ അധ്യായവു.