ปฺรวเศ
ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ
ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต
ศฺรี มหาภารต
อารณฺยก ปรฺว
ตีรฺถยาตฺรา ปรฺว
อธฺยาย 117
สาร
กฺษตฺริยรเะลฺลรนฺนู วธิสุวุทาคิ รามนุ ปฺรติชฺญเะมาฑิทุทุ (1-6). ปรศุรามนุ ๒๑ พาริ กฺษตฺริย นิรฺมูลน มาฑิ, ภูมิยนฺนุ พฺราหฺมณริคิตฺตุ มหเํทฺรคิริยนฺนุ สเริทฺทุทุ (7-18).
03117001 ราม อุวาจฯ
03117001a มมาปราธาตฺตไห์ กฺษุทฺรไรฺหตสฺตฺวํ ตาต พาลิศไห์ฯ
03117001c การฺตวีรฺยสฺย ทายาทไรฺวนเ มฺฤค อิวเษุภิห์ฯฯ
รามนุ หเฬิทนุ: “อปฺปา! นนฺน อปราธทิํทลเ อี กฺษุทฺร พาลิศ การฺตวีรฺยน ทายทิคฬุ วนทลฺลิ มฺฤควนฺนุ พาณคฬิํท กโะลฺลุวํตเะ นินฺนนฺนุ กโะํทิทฺทารเะ.
03117002a ธรฺมชฺญสฺย กถํ ตาต วรฺตมานสฺย สตฺปถเฯ
03117002c มฺฤตฺยุรเวํวิธโ ยุกฺตห์ สรฺวภูตเษฺวนาคสห์ฯฯ
อปฺปา! สตฺยปถทลฺลิ นฑเะทุกโะํฑุ หโคุตฺติรุว, เอะลฺล ภูตคฬิคู อนาคสนาคิรุว ธรฺมชฺญนาท นินคเะ อี รีติย มฺฤตฺยุวุ หเคเะ สริยาคุตฺตทเะ?
03117003a กิํ นุ ตไรฺน กฺฤตํ ปาปํ ยไรฺภวาํสฺตปสิ สฺถิตห์ฯ
03117003c อยุธฺยมานโ วฺฤทฺธห์ สนฺ หตห์ ศรศตไห์ ศิตไห์ฯฯ
ตปสฺถนาคิทฺท ยุทฺธมาฑทเ อิรุว วฺฤทฺธนาท นินฺนนฺนุ นูรารุ หริต พาณคฬิํท กโะํทุ อวรุ เอะษฺฏุ ปาปคฬนฺนุ สํคฺรหิสิรลิกฺกิลฺล?
03117004a กิํ นุ ตเ ตตฺร วกฺษฺยํติ สจิวเษุ สุหฺฤตฺสุ จฯ
03117004c อยุธฺยมานํ ธรฺมชฺญมเกํ หตฺวานปตฺรปาห์ฯฯ
หโราฑทเ อิทฺท เอกาํคิยาคิทฺท ธรฺมชฺญนนฺนุ นาจิกเะยิลฺลทเ กโะํท อวรุ ตมฺม สจิวริคเะ มตฺตุ สฺนเหิตริคเะ เอนเะํทุ หเฬุวุทิลฺล?””
03117005 อกฺฤตวฺรณ อุวาจฯ
03117005a วิลปฺยไวํ ส กรุณํ พหุ นานาวิธํ นฺฤปฯ
03117005c ปฺรเตการฺยาณิ สรฺวาณิ ปิตุศฺจกฺรเ มหาตปาห์ฯฯ
อกฺฤตวฺรณนุ หเฬิทนุ: “นฺฤป! อี รีติ อา กรุณิยุ นานาวิธวาคิ วิลปิสิทนุ มตฺตุ อา มหาตปสฺวิยุ ตํทเะย ปฺรเตกรฺมคฬเะลฺลวนฺนู นฑเะสิทนุ.
03117006a ททาห ปิตรํ จาคฺนเา รามห์ ปรปุรํชยห์ฯ
03117006c ปฺรติชชฺญเ วธํ จาปิ สรฺวกฺษตฺรสฺย ภารตฯฯ
ปรปุรํชย รามนุ ตํทเะยนฺนุ อคฺนิยลฺลิ ทหิสิทนุ มตฺตุ ภารต! กฺษตฺริยรเะลฺลรนฺนู วธิสุว ปฺรติชฺญเะ มาฑิทนุ.
03117007a สํกฺรุทฺธโ'ติพลห์ ศูรห์ ศสฺตฺรมาทาย วีรฺยวานฺฯ
03117007c ชฆฺนิวานฺการฺตวีรฺยสฺย สุตานเกโ'อํตกโปมห์ฯฯ
อํตกนํติทฺท อา อติพล ศูร วีรฺยวํตนุ กโปทิํท ศสฺตฺรวนฺนุ หิฑิทุ โอะพฺพนเ การฺตวีรฺยน มกฺกฬนฺนุ สํหริสิทนุ.
03117008a ตเษาํ จานุคตา ยเ จ กฺษตฺริยาห์ กฺษตฺริยรฺษภฯ
03117008c ตาํศฺจ สรฺวานวามฺฤทฺนาทฺรามห์ ปฺรหรตาํ วรห์ฯฯ
กฺษตฺริยรฺษภ! ปฺรหริคฬลฺลิ ศฺรเษฺฐ รามนุ อวร อนุยายิ กฺษตฺริยรเะลฺลรนฺนู สทเะพฑิทนุ.
03117009a ตฺริหฺสปฺตกฺฤตฺวห์ ปฺฤถิวีํ กฺฤตฺวา นิห์กฺษตฺริยาํ ปฺรภุห์ฯ
03117009c สมํตปํจกเ ปํจ จการ รุธิรหฺรทานฺฯฯ
อิปฺปตฺตโะํทุ พาริ ภูมิยมเลเะ กฺษตฺริยริลฺลทํตเะ มาฑิ ปฺรภุวุ สมํตปํจกทลฺลิ รกฺตท ไอทุ สรโวรคฬนฺนุ นิรฺมิสิทนุ.
03117010a ส ตเษุ ตรฺปยามาส ปิตฺฤๅนฺภฺฤคุกุลโทฺวหห์ฯ
03117010c สากฺษาทฺททรฺศ จรฺจีกํ ส จ รามํ นฺยวารยตฺฯฯ
อา ภฺฤคุกุลโทฺวหนุ อวุคฬิํท ปิตฺฤคฬิคเะ ตรฺปณเะยนฺนิตฺตนุ. อาค สากฺษาตฺ ฤจีกนุ อลฺลิคเะ พํทุ รามนนฺนุ ตฑเะทนุ.
03117011a ตตโ ยชฺญเน มหตา ชามทคฺนฺยห์ ปฺรตาปวานฺฯ
03117011c ตรฺปยามาส ทเวเํทฺรมฺฤตฺวิคฺภฺยศฺจ มหีํ ททเาฯฯ
อนํตร มหาตฺม ปฺรตาปิ ชามทคฺนิยุ มหา ยชฺญทิํท ทเวเํทฺรนนฺนุ ตฺฤปฺติปฑิสิ ภูมิยนฺนุ พฺราหฺมณริคเะ ทานวาคิตฺตนุ.
03117012a วเทีํ จาปฺยทททฺธไมีํ กศฺยปาย มหาตฺมนเฯ
03117012c ทศวฺยามายตาํ กฺฤตฺวา นวโตฺสเธาํ วิศาํ ปตเฯฯ
วิศาํปตเ! หตฺตุ อฬตเะ อุทฺทท มตฺตุ โอะํภตฺตุ อฬตเะ เอะตฺตรท พํคารท วเทิยนฺนุ นิรฺมิสิ มหาตฺม กศฺยปนิคเะ ทานวาคิตฺตนุ.
03117013a ตาํ กศฺยปสฺยานุมตเ พฺราหฺมณาห์ ขํฑศสฺตทาฯ
03117013c วฺยภชํสฺตเน ตเ ราชนฺปฺรขฺยาตาห์ ขาํฑวายนาห์ฯฯ
กศฺยปน อนุมติยนฺนุ ปฑเะทุ พฺราหฺมณรุ อทนฺนุ ตุํฑุตุํฑุคฬนฺนาคิ มาฑิ หํจิกโะํฑรุ มตฺตุ อาทุทริํท ราชนฺ! อวรุ ขาํฑวายนรเะํทุ ปฺรขฺยาตราทรุ.
03117014a ส ปฺรทาย มหีํ ตสฺมไ กศฺยปาย มหาตฺมนเฯ
03117014c อสฺมินฺมหเํทฺรเ ศไลเํทฺรเ วสตฺยมิตวิกฺรมห์ฯฯ
ภูมิยนฺนุ มหาตฺม กศฺยปนิคิตฺตุ อา อมิตวิกฺรมนุ อี มหเํทฺร คิริยลฺลิ วาสมาฑุตฺติทฺทานเะ.
03117015a เอวํ วไรมภูตฺตสฺย กฺษตฺริยไรฺลโกวาสิภิห์ฯ
03117015c ปฺฤถิวี จาปิ วิชิตา รามเณามิตตเชสาฯฯ
อี ปฺรการวาคิ ลโกทลฺลิ วาสิสุตฺติทฺท กฺษตฺริยรโะํทิคเะ อวน วไรวิตฺตุ มตฺตุ หีคเะ อมิตตเชสฺวิ รามนุ อี ภูมิยนฺนุ คเะทฺทนุ.”
03117016 วไศํปายน อุวาจฯ
03117016a ตตศฺจตุรฺทศีํ รามห์ สมยเน มหามนาห์ฯ
03117016c ทรฺศยามาส ตานฺวิปฺรานฺธรฺมราชํ จ สานุชํฯฯ
วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “อนํตร โอะปฺปํททํตเะ จตุรฺทศิยํทุ มหามนสฺวิ รามนุ อา วิปฺรริคู, อนุชร สมเต ธรฺมราชนิคู ทรฺศนวนฺนิตฺตนุ.
03117017a ส ตมานรฺจ ราชเํทฺรโ ภฺราตฺฤภิห์ สหิตห์ ปฺรภุห์ฯ
03117017c ทฺวิชานาํ จ ปราํ ปูชาํ จกฺรเ นฺฤปติสตฺตมห์ฯฯ
ตมฺมํทิรโะฑนเะ อา ปฺรภุ ราชเํทฺรนุ อวนนฺนุ อรฺจิสิทนุ มตฺตุ อา นฺฤปติสตฺตมนุ พฺราหฺมณริคู ปรม ปูชเะยนฺนุ คไทนุ.
03117018a อรฺจยิตฺวา ชามทคฺนฺยํ ปูชิตสฺตเน จาภิภูห์ฯ
03117018c มหเํทฺร อุษฺย ตาํ ราตฺริํ ปฺรยยเา ทกฺษิณามุขห์ฯฯ
ชามทคฺนิยนฺนุ อรฺจิสิ มตฺตุ อวนิํท คเารวิสลฺปฏฺฏ ปฺรภุวุ มหเํทฺร ปรฺวตทลฺลิ อา ราตฺริยนฺนุ กฬเะทุ ทกฺษิณาภิมุขวาคิ ปฺรยาณิสิทนุ.”
สมาปฺติ
อิติ ศฺรี มหาภารตเ อารณฺยกปรฺวณิ ตีรฺถยาตฺราปรฺวณิ ลโมศตีรฺถยาตฺรายาํ การฺตวีรฺยโปาขฺยานเ สปฺตทศาธิกศตตมโ'ธฺยายห์ฯ
อิทุ มหาภารตท อารณฺยกปรฺวทลฺลิ ตีรฺถยาตฺราปรฺวทลฺลิ ลโมศตีรฺถยาตฺรเะยลฺลิ การฺตวีรฺยโปาขฺยานทลฺลิ นูราหทินเฬนเะย อธฺยายวุ.