100 लोमशतीर्थयात्रायां अगस्त्योपाख्यानः

प्रवेश

।। ओं ओं नमो नारायणाय।। श्री वेदव्यासाय नमः ।।

श्री कृष्णद्वैपायन वेदव्यास विरचित

श्री महाभारत

आरण्यक पर्व

तीर्थयात्रा पर्व

अध्याय 100

सार

कालेयरु भूमियल्लि ब्राह्मणरन्नु नाशगॊळिसिदुदु (1-15). देवतॆगळु नारायणन मॊरॆहॊक्किदुदु (16-24).

03100001 लोमश उवाच।
03100001a समुद्रं ते समाश्रित्य वारुणं निधिमंभसां।
03100001c कालेयाः संप्रवर्तंत त्रैलोक्यस्य विनाशने।।

लोमशनु हेळिदनु: “वारुण निधिमांबुस समुद्रवन्नु आश्रयिसिद कालेयरु त्रैलोक्यद विनाशनक्कॆ तयारि नडॆसिदरु.

03100002a ते रात्रौ समभिक्रुद्धा भक्षयंति सदा मुनीन्।
03100002c आश्रमेषु च ये संति पुन्येष्वायतनेषु च।।

प्रति रात्रियू आ कृद्ध असुररु आश्रमगळल्लि मत्तु पुण्यक्षेत्रगळल्लिद्द मुनिगळन्नु भक्षिसिदरु.

03100003a वसिष्ठस्याश्रमे विप्रा भक्षितास्तैर्दुरात्मभिः।
03100003c अशीतिशतमष्टौ च नव चान्ये तपस्विनः।।

वसिष्ठन आश्रमदल्लि आ दुरात्मरु नूरा‌ऎंटु विप्ररन्नू मत्तु इन्नू इतर ऒंभत्तु तपस्विगळन्नु भक्षिसिदरु.

03100004a च्यवनस्याश्रमं गत्वा पुण्यं द्विजनिषेवितं।
03100004c फलमूलाशनानां हि मुनीनां भक्षितं शतं।।

पुण्य द्विजनिषेवित च्यवनाश्रमक्कॆ होगि फलमूलगळन्ने आहारवागिसिकॊंडिद्द ऒंदु नूरु मुनिगळन्नु भक्षिसिदरु.

03100005a एवं रात्रौ स्म कुर्वंति विविशुश्चार्णवं दिवा।
03100005c भरद्वाजाश्रमे चैव नियता ब्रह्मचारिणः।।
03100005e वाय्वाहारांबुभक्षाश्च विंशतिः संनिपातिताः।।

रात्रियसमदल्लि हीगॆ माडि हगलिनल्लि समुद्रदल्लि अडगिरुत्तिद्दरु. भरद्वाजन आश्रमदल्लि नियतरागिद्द, केवल गाळि मत्तु नीरन्नु सेविसुत्तिद्द इप्पत्तु ब्रह्मचारिगळन्नु कॊंदु उरुळिसिदरु.

03100006a एवं क्रमेण सर्वांस्तानाश्रमान्दानवास्तदा।
03100006c निशायां परिधावंति मत्ता भुजबलाश्रयात्।।
03100006e कालोपसृष्टाः कालेया घ्नंतो द्विजगणान्बहून्।।

ई रीति क्रमेणवागि कालवे अवरन्नु सुत्तुवरॆयुववरॆगॆ कालेय दानवरु तम्म भुजबलवन्नु आश्रयिसि मत्तरागि रात्रि ऎल्ल आश्रमगळन्नु आक्रमणिसि बहळष्टु द्विजगणगळन्नु संहरिसिदरु.

03100007a न चैनानन्वबुध्यंत मनुजा मनुजोत्तम।
03100007c एवं प्रवृत्तान्दैत्यांस्तांस्तापसेषु तपस्विषु।।

मनुजोत्तम! ई रीति तापसरन्नु पीडिसुत्तिरुववरु दैत्यरु ऎंदु मनुष्यर्यारिगू तिळिदिरलिल्ल.

03100008a प्रभाते समदृश्यंत नियताहारकर्शिताः।
03100008c महीतलस्था मुनयः शरीरैर्गतजीवितैः।।

बॆळिग्गॆ समयदल्लि नियताहारगळिंद कृशरागिद्द मुनिगळ निर्जीव शरीरगळु भूमिय मेलॆ बिद्दिरुवुदन्नु नोडुत्तिद्दरु.

03100009a क्षीणमांसैर्विरुधिरैर्विमज्जांत्रैर्विसंधिभिः।
03100009c आकीर्णैराचिता भूमिः शंखानामिव राशिभिः।।

कृशराद, मांस-रक्त-मज्जगळिल्लद, कैकालुगळन्नु तुंडरिसिद, अकीर्ण शंखगळ राशियंतिद्द हॆणगळ राशिगळिंद भूमियु तुंबि कॊंडितु.

03100010a कलशैर्विप्रविद्धैश्च स्रुवैर्भग्नैस्तथैव च।
03100010c विकीर्णैरग्निहोत्रैश्च भूर्बभूव समावृता।।

विप्रविदर ऒडॆद कलशगळ चूरुगळिंद मत्तु अग्निहोत्रगळ तुंडुगळिंद भूमियु तुंबिकॊंडितु.

03100011a निःस्वाध्यायवषट्कारं नष्टयज्ञोत्सवक्रियं।
03100011c जगदासीन्निरुत्साहं कालेयभयपीडितं।।

स्वाध्याय, वषट्कारगळु निंतु, यज्ञवे मॊदलाद उत्सव क्रियॆगळु निंतु कालेयर भयपीडितवाद जगत्तु उत्साहवन्ने कळॆदुकॊंडितु.

03100012a एवं प्रक्षीयमाणाश्च मानवा मनुजेश्वर।
03100012c आत्मत्राणपरा भीताः प्राद्रवंत दिशो भयात्।।

मनुजेश्वर! ई रीति मानवरु कुंदुत्तिरलु तम्मन्नु रक्षिसिकॊळ्ळलु भयभीतरागि दिक्कुदिक्कुगळिगॆ ओडिदरु.

03100013a के चिद्गुहाः प्रविविशुर्निर्झरांश्चापरे श्रिताः।
03100013c अपरे मरणोद्विग्ना भयात्प्राणान्समुत्सृजन्।।

कॆलवरु गुहॆगळल्लि अडगिकॊंडरॆ, इतररु जलपातगळ हिंदॆ अडगिकॊंडरु. इन्नु कॆलवरु साविगॆ ऎष्टु हॆदरिदरॆंदरॆ भयवे अवरन्नु सायिसितु.

03100014a के चिदत्र महेष्वासाः शूराः परमदर्पिताः।
03100014c मार्गमाणाः परं यत्नं दानवानां प्रचक्रिरे।।
03100015a न चैतानधिजग्मुस्ते समुद्रं समुपाश्रितान्।
03100015c श्रमं जग्मुश्च परममाजग्मुः क्षयमेव च।।

अल्लिद्द कॆलवु महादर्पित महेष्वास शूररु दानवरन्नु बेटॆयाडलु परम यत्नवन्नु माडिदरु. आदरॆ आ दानवरु समद्रदल्लि अडगि कॊंडिद्दुदरिंद अवरन्नु काणदे अवर प्रयत्नदल्लिये सोतु मरण हॊंदिदरु.

03100016a जगत्युपशमं याते नष्टयज्ञोत्सवक्रिये।
03100016c आजग्मुः परमामार्तिं त्रिदशा मनुजेश्वर।।

मनुजेश्वर! यज्ञोत्सवगळु निंतु जगत्ते नाशद अंचिनल्लिरलु देवतॆगळु अतीव चिंतॆगॊळगादरु.

03100017a समेत्य समहेंद्राश्च भयान्मंत्रं प्रचक्रिरे।
03100017c नारायणं पुरस्कृत्य वैकुंठमपराजितं।।

भयदिंद इंद्रनॊडनॆ सेरि मंत्रालोचनॆ माडि, अपराजित वैकुंठ नारायणनल्लिगॆ बंदरु.

03100018a ततो देवाः समेतास्ते तदोचुर्मधुसूदनं।
03100018c त्वं नः स्रष्टा च पाता च भर्ता च जगतः प्रभो।।
03100018e त्वया सृष्टमिदं सर्वं यच्चेंगं यच्च नेंगति।।

अल्लि सेरिद्द देवतॆगळु मधुसूदननिगॆ हेळिदरु: “नीने नम्म सृष्ट, नम्म पालक, नम्म ऒडॆय, मत्तु जगत्तिन प्रभु! हंदाडुव मत्तु हंदाडदे इरुव ऎल्लवन्नू नीने सृष्टिसिदॆ.

03100019a त्वया भूमिः पुरा नष्टा समुद्रात्पुष्करेक्षण।
03100019c वाराहं रूपमास्थाय जगदर्थे समुद्धृता।।

पुष्करेक्षण! हिंदॆ भूमियु समुद्रदल्लि नष्टवादाग जगत्तिगागि नीनु वराहद रूपवन्नु ताळि समद्रदिंद मेल्तंदॆ!

03100020a आदिदैत्यो महावीर्यो हिरण्यकशिपुस्त्वया।
03100020c नारसिंहं वपुः कृत्वा सूदितः पुरुषोत्तम।।

पुरुषोत्तम! महावीर्य आदिदैत्य हिरण्यकशिपुवन्नु नारसिंहन देहताळि संहरिसिदॆ.

03100021a अवध्यः सर्वभूतानां बलिश्चापि महासुरः।
03100021c वामनं वपुराश्रित्य त्रैलोक्याद्भ्रंशितस्त्वया।।

सर्वभूतगळिंदलू अवध्यनागिद्द महासुर बलियन्नू कूड नीनु वामनन रूपधरिसि मूरू लोकगळिंद हॊरहाकिदॆ.

03100022a असुरश्च महेष्वासो जंभ इत्यभिविश्रुतः।
03100022c यज्ञक्षोभकरः क्रूरस्त्वयैव विनिपातितः।।

यज्ञगळन्नु ध्वंसमाडुत्तिद्द जंभ ऎन्नुव महेष्वास क्रूर असुरनु निन्निंदले कॆळगुरिळिदनु.

03100023a एवमादीनि कर्माणि येषां संख्या न विद्यते।
03100023c अस्माकं भयभीतानां त्वं गतिर्मधुसूदन।।

मधुसूदन! भयभीतराद नमगॆ गतियाद नीनु इवे मॊदलागि संख्यॆये सिगदष्टु कार्यगळन्नु माडिद्दीयॆ!

03100024a तस्मात्त्वां देव देवेश लोकार्थं ज्ञापयामहे।
03100024c रक्ष लोकांश्च देवांश्च शक्रं च महतो भयात्।।

देवदेवेश! आदुदरिंदले लोकार्थवागि नावु निन्नल्लि बेडिकॊळ्ळुत्तिद्देवॆ. लोकगळन्नू, देवतॆगळन्नु मत्तु इंद्रनन्नु ई महाभयदिंद रक्षिसु!”

समाप्ति

इति श्री महाभारते आरण्यकपर्वणि तीर्थयात्रापर्वणि लोमशतीर्थयात्रायां अगस्त्योपाख्याने शततमोऽध्यायः।
इदु महाभारतद आरण्यकपर्वदल्लि तीर्थयात्रापर्वदल्लि लोमशतीर्थयात्रॆयल्लि अगस्त्योपाख्यानदल्लि नूरनॆय अध्यायवु.