ปฺรวเศ
ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ
ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต
ศฺรี มหาภารต
อารณฺยก ปรฺว
อิํทฺรลโกาภิคมน ปรฺว
อธฺยาย 77
สาร
นลนุ ตนฺน ราชฺยกฺกเะ ตเะรฬิ ปุษฺกรนนฺนุ ปุนห์ ทูตกฺกเะ อาหฺวานิสุวุทุ (1-7); ปุษฺกรนุ โอะปฺปิกโะฬฺฬุวุทุ (8-17). ทฺยูตทลฺลิ ราชฺยวนฺนุ คเะทฺทุ, คเะลุวุ-สโลุคฬิคเะ การณคฬนฺนุ หเฬิ ปุษฺกรนนฺนุ ปฺรีติยิํท พีฬฺกโะํฑิทุทุ (18-29).
03077001 พฺฤหทศฺว อุวาจฯ
03077001a ส มาสมุษฺย กเาํตเย ภีมมามํตฺรฺย นไษธห์ฯ
03077001c ปุราทลฺปปรีวารโ ชคาม นิษธานฺปฺรติฯฯ
03077002a รถเนไกเน ศุภฺรเณ ทํติภิห์ ปริษโฑศไห์ฯ
03077002c ปํจาศทฺภิรฺหยไศฺจไว ษฏฺศตไศฺจ ปทาติภิห์ฯฯ
พฺฤหทศฺวนุ หเฬิทนุ: “โอะํทุ ติํคฬ นํตร นไษธนุ ภีมน อนุชฺญเะยนฺนุ ปฑเะทุ, กเะลวเ ชนริํทโะฑคูฑิ, โอะํทเ ศุภฺร รถทลฺลิ, หทินารุ อานเะคฬุ, ไอวตฺตุ กุทุรเะคฬุ, มตฺตุ อารุนูรุ ปทสไนิกริํทโะฑคูฑิ นครทิํท นิษธท กฑเะ หโะรฏนุ.
03077003a ส กํปยนฺนิว มหีํ ตฺวรมาณโ มหีปติห์ฯ
03077003c ปฺรวิวเศาติสํรพฺธสฺตรสไว มหามนาห์ฯฯ
มหิยนฺนเ นฑุคิสุตฺตา มหามน มหีปติยุ ศีฆฺรทลฺลิยเ ปุรวนฺนุ ปฺรวเศิสิทนุ.
03077004a ตตห์ ปุษฺกรมาสาทฺย วีรสเนสุตโ นลห์ฯ
03077004c อุวาจ ทีวฺยาว ปุนรฺพหุ วิตฺตํ มยารฺชิตํฯฯ
วีรสเนสุต นลนุ ปุษฺกรน พฬิ หโคิ หเฬิทนุ: “ปุนห์ ชูชาฑโณ! อีค นานุ พหุ สํปตฺตนฺนุ คฬิสิทฺทเนเะ.
03077005a ทมยํตี จ ยจฺจานฺยนฺมยา วสุ สมรฺชิตํฯ
03077005c เอษ วไ มม สํนฺยาสสฺตว ราชฺยํ ตุ ปุษฺกรฯฯ
ทมยํติ มตฺตุ นานุ เอนเะลฺล สํปตฺตนฺนุ อรฺชิสิทฺทีนโ อา เอะลฺลวนฺนู ปณวิฑุตฺตเนเะ. ปุษฺกร! นีนุ ราชฺยวนฺนุ ปณวาคิฑุ.
03077006a ปุนห์ ปฺรวรฺตตาํ ทฺยูตมิติ มเ นิศฺจิตา มติห์ฯ
03077006c เอกปาณเน ภทฺรํ ตเ ปฺราณยโศฺจ ปณาวหเฯฯ
โอะํทเ โอะํทุ ปณวนฺนิฏฺฏุ ปุนห์ ทฺยูตวนฺนุ มุํทุวริสพเกเะํทุ นานุ สิศฺจยิสิทฺทเนเะ. นมฺม ปฺราณคฬนฺนเ ปณวนฺนาคิฑโณ. นินคเะ โอะฬฺฬเะยทาคลิ.
03077007a ชิตฺวา ปรสฺวมาหฺฤตฺย ราชฺยํ วา ยทิ วา วสุฯ
03077007c ปฺรติปาณห์ ปฺรทาตวฺยห์ ปรํ หิ ธนมุจฺยตเฯฯ
ยาราทรู อินฺนโะพฺพน ราชฺยวนฺนาคลี อถวา สํปตฺตนฺนาคลี คเะทฺทุ ตเะคเะทุกโะํฑรเะ, อทกฺกโะํทุ ปฺรติ ปณวนฺนุ อิฑพเกาคุตฺตทเะ; อิทนฺนเ กโะนเะย ปณวเะํทุ หเฬลาคุตฺตทเะ.
03077008a น จเทฺวาํจสิ ตทฺทฺยูตํ ยุทฺธทฺยูตํ ปฺรวรฺตตาํฯ
03077008c ทฺวไรถเนาสฺตุ วไ ศาํติสฺตว วา มม วา นฺฤปฯฯ
ราช! นีนุ ทฺยูตวนฺนาฑลุ อิจฺฉิสทิทฺทรเะ, นินคเะ อถวา นนคเะ จิรศาํติ ทโะรเะยุววรเะคเะ เอะรฑุ รถคฬ มเลเะ ยุทฺธท ทฺยูตวาทรู ปฺรารํภวาคพเกุ.
03077009a วํศภโชฺยมิทํ ราชฺยํ มารฺคิตวฺยํ ยถา ตถาฯ
03077009c ยเน ตเนาปฺยุปายเน วฺฤทฺธานามิติ ศาสนํฯฯ
วํศียวาคิ ปฑเะทุกโะํฑ อี ราชฺยวนฺนุ ยาว มารฺควนฺนาทรู อนุสริสิ ปุนห์ ปฑเะทุกโะฬฺฬพหุทุ เอะํทุ วฺฤทฺธรุ หเฬุตฺตารเะ.
03077010a ทฺวยโรเกตรเ พุทฺธิห์ กฺริยตามทฺย ปุษฺกรฯ
03077010c กไตวเนากฺษวตฺยาํ วา ยุทฺธเ วา นมฺยตาํ ธนุห์ฯฯ
ปุษฺกร! อี เอะรฑรลฺลิ โอะํทนฺนุ อีค นิศฺจยมาฑุ. ทฺยูตทลฺลิ ทาฬคฬนฺนาทรู เอะสเะ อถวา ยุทฺธทลฺลิ ธนุสฺสนฺนาทรู เอะฬเะทุ พิฑุ.”
03077011a นไษธเนไวมุกฺตสฺตุ ปุษฺกรห์ ปฺรหสนฺนิวฯ
03077011c ธฺรุวมาตฺมชยํ มตฺวา ปฺรตฺยาห ปฺฤถิวีปติํฯฯ
นไษธน อี มาตุคฬิคเะ ปุษฺกรนุ นกฺกนุ. ตนคเ ชย นิศฺจย เอะํทุ ติฬิทุ ปฺฤถิวีปติคเะ อุตฺตริสิทนุ:
03077012a ทิษฺฏฺยา ตฺวยารฺชิตํ วิตฺตํ ปฺรติปาณาย นไษธฯ
03077012c ทิษฺฏฺยา จ ทุษฺกฺฤตํ กรฺม ทมยํตฺยาห์ กฺษยํ คตํฯ
03077012e ทิษฺฏฺยา จ ธฺริยสเ ราชนฺสทารโ'รินิพรฺหณฯฯ
“นไษธ! ปฺรติยาคิ ปณวนฺนิฑลุ นีนุ สํปตฺตนฺนุ คฬิสิทฺทียเะ เอะํทรเะ เอะษฺฏุ สํตโษท วิษย! ทมยํติย ทุษฺกฺฤต กรฺมคฬเะลฺล นาศวาทวุ เอะํทรเะ เอะษฺฏุ สํตโษท วิษย! อรินาศก! หเะํฑติยโะํทิคเะ นีนู ชีวํตวาคิทฺทียลฺล อิทุ อินฺนู สํตโษท วิษย!
03077013a ธนเนานเน วไทรฺภี ชิตเน สมลํกฺฤตาฯ
03077013c มามุปสฺถาสฺยติ วฺยกฺตํ ทิวิ ศกฺรมิวาปฺสราห์ฯฯ
นานุ คเะลฺลุว อี สํปตฺตินิํท สฺวรฺคทลฺลิ สมลํกฺฤต อปฺสรเะยรุ ศกฺรนนฺนุ สเวิสุวํตเะ นนฺนนฺนุ วไทรฺภิยุ สเวิสุวฬุ เอะนฺนุวุทุ นิชวาคุตฺติทเะ.
03077014a นิตฺยศโ หิ สฺมรามิ ตฺวาํ ปฺรตีกฺษามิ จ นไษธฯ
03077014c ทเวนเ จ มม ปฺรีติรฺน ภวตฺยสุหฺฤทฺคณไห์ฯฯ
นไษธ! นินฺนนฺนุ นิตฺยวู สฺมริสุตฺติทฺทเะ มตฺตุ นินฺน ปฺรตีกฺษเะ มาฑุตฺติทฺทเะ. นนฺน สุหฺฤทยรลฺลทวร ชโะตเะ ทฺยูตวนฺนาฑลุ นนคเะ มนสเ อิรลิลฺล.
03077015a ชิตฺวา ตฺวทฺย วรารโหาํ ทมยํตีมนิํทิตาํฯ
03077015c กฺฤตกฺฤตฺยโ ภวิษฺยามิ สา หิ มเ นิตฺยศโ หฺฤทิฯฯ
อิํทุ อนิํทิตเะ วรารโหเะ ทมยํติยนฺนุ คเะทฺทุ นานุ กฺฤตกฺฤตฺยนาคุตฺตเนเะ; เอกเะํทรเะ อวฬุ นิตฺยวู นนฺน หฺฤทยทลฺลิ อิทฺทวฬุ!”
03077016a ศฺรุตฺวา ตุ ตสฺย ตา วาจโ พหฺวพทฺธปฺรลาปินห์ฯ
03077016c อิยเษ ส ศิรศฺจเตฺตุํ ขฑฺคเน กุปิตโ นลห์ฯฯ
อวน อี พาลิศ มาตุคฬนฺนุ กเฬิท นลนุ ขฑฺคทิํท อวน ศิรวนฺนุ ฉเธิสพเกเะนฺนุวษฺฏุ กุปิตนาทนุ.
03077017a สฺมยํสฺตุ รโษตาํรากฺษสฺตํ อุวาจ ตตโ นฺฤปห์ฯ
03077017c ปณาวห์ กิํ วฺยาหรสเ ชิตฺวา วไ วฺยาหริษฺยสิฯฯ
อาค นฺฤปนุ สิฏฺฏินิํท กณฺณุคฬุ กเะํปาคิทฺทรู นคุตฺตา หเฬิทนุ: “อาฑโณ พา! มาตนาฑุวุทุ ยากเะ? คเะทฺทุ มาตนาฑุวเะยเะํตเะ!”
03077018a ตตห์ ปฺราวรฺตต ทฺยูตํ ปุษฺกรสฺย นลสฺย จฯ
03077018c เอกปาณเน ภทฺรํ ตเ นลเน ส ปราชิตห์ฯ
03077018e สรตฺนกโศนิจยห์ ปฺราณเน ปณิตโ'ปิ จฯฯ
หีคเะ นล-ปุษฺกรร ทฺยูตวุ ปุนห์ ปฺรารํภวายิตุ. โอะํทเ โอะํทุ ปณทลฺลิ อวนุ นลนิํท ปราชิตนาทนุ. ตนฺน รตฺนกโศคฬ ราศิยนฺนุ มตฺตุ ตนฺน ปฺราณวนฺนู ปณวิฏฺฏุ สโตนุ.
03077019a ชิตฺวา จ ปุษฺกรํ ราชา ปฺรหสนฺนิทมพฺรวีตฺฯ
03077019c มม สรฺวมิทํ ราชฺยมวฺยคฺรํ หตกํฏกํฯฯ
ปุษฺกรนนฺนุ คเะทฺท ราชนุ มุคุฬฺนคุตฺตา หเฬิทนุ: “หตกํฏก! อี เอะลฺล ราชฺยวู นนฺนทุ. อิทกฺกเะ สฺปรฺธิคฬุ ยารู อิลฺล.
03077020a วไทรฺภี น ตฺวยา ศกฺยา ราชาปสท วีกฺษิตุํฯ
03077020c ตสฺยาสฺตฺวํ สปรีวารโ มูฒ ทาสตฺวมาคตห์ฯฯ
ราชภฺรษฺฐ! นีนุ อินฺนุ วไทรฺภิยมเลเะ กณฺณนฺนุ อิฑลุ ศกฺยนลฺล. มูฒนเ นีนุ มตฺตุ นินฺน ปริวารวเะลฺลวู ทาสตฺววนฺนุ ปฑเะทวราคิทฺทีริ.
03077021a น ตตฺตฺวยา กฺฤตํ กรฺม ยเนาหํ นิรฺชิตห์ ปุราฯ
03077021c กลินา ตตฺกฺฤตํ กรฺม ตฺวํ ตุ มูฒ น พุธฺยสเฯ
03077021e นาหํ ปรกฺฤตํ ทโษํ ตฺวยฺยาธาสฺยเ กถํ จนฯฯ
หิํทเะ นานุ สโติทฺทุทุ นินฺนิํทาคิ อลฺล. อทุ กลิยุ มาฑิท กรฺมวาคิตฺตุ. อาทรเะ มูฒ! อทุ นินคเะ ติฬิทิรลิลฺล. ปรรุ มาฑิท ทโษกฺกเะ นานาทรู นินฺนนฺนุ หเคเะ นิํทิสลิ?
03077022a ยถาสุขํ ตฺวํ ชีวสฺว ปฺราณานภฺยุตฺสฺฤชามิ ตเฯ
03077022c ตถไว จ มม ปฺรีติสฺตฺวยิ วีร น สํศยห์ฯฯ
นีนุ นินคิษฺฏวิทฺทํตเะ ชีวิสุ. นินฺน ปฺราณวนฺนุ นินคเ หิํทิรุคิสุตฺติทฺทเนเะ. หาคเะยเ วีร! นินฺน มเลเะ นนฺน ปฺรีติยิรุตฺตทเะ เอะนฺนุวุทรลฺลิ สํศยวเ อิลฺล.
03077023a สเาภฺราตฺรํ จไว มเ ตฺวตฺตโ น กทา จิตฺปฺรหาสฺยติฯ
03077023c ปุษฺกร ตฺวํ หิ มเ ภฺราตา สํชีวสฺว ศตํ สมาห์ฯฯ
นนฺน ภฺราตฺฤ ปฺรเมวุ นินฺนนฺนุ อิํทู วํจิสุวุทิลฺล. ปุษฺกร! นีนุ นนฺน ภฺราตฺฤ. นูรุ วรฺษ ชีวิสุ!”
03077024a เอวํ นลห์ สาํตฺวยิตฺวา ภฺราตรํ สตฺยวิกฺรมห์ฯ
03077024c สฺวปุรํ ปฺรเษยามาส ปริษฺวชฺย ปุนห์ ปุนห์ฯฯ
อี รีติ สตฺยวิกฺรม นลนุ ภฺราตนนฺนุ สํตวิสิ, ปุนห์ ปุนห์ อปฺปิกโะฬฺฬุตฺตา อวน ปุรกฺกเะ พีฬฺกโะฏฺฏนุ.
03077025a สาํตฺวิตโ นไษธเนไวํ ปุษฺกรห์ ปฺรตฺยุวาจ ตํฯ
03077025c ปุณฺยศฺลโกํ ตทา ราชนฺนภิวาทฺย กฺฤตาํชลิห์ฯฯ
ราชนฺ! นไษธนิํท สาํตฺวนคโะํฑ ปุษฺกรนุ อา ปุณฺยศฺลโกนิคเะ กฺฤตาํชลิยาคิ อภิวํทิสิ อุตฺตริสิทนุ:
03077026a กีรฺติรสฺตุ ตวากฺษยฺยา ชีว วรฺษายุตํ สุขีฯ
03077026c ยโ มเ วิตรสิ ปฺราณานธิษฺฐานํ จ ปารฺถิวฯฯ
“นนฺน ปฺราณ มตฺตุ อธิษฺฐานวนฺนุ หิํทิรุคิสิท ปารฺถิว! นีนุ อนเก วรฺษคฬ ปรฺยํต ชีวิสุ มตฺตุ นินฺน กีรฺติยุ อกฺษยวาคิรลิ!”
03077027a ส ตถา สตฺกฺฤตโ ราชฺญา มาสมุษฺย ตทา นฺฤปห์ฯ
03077027c ปฺรยยเา สฺวปุรํ หฺฤษฺฏห์ ปุษฺกรห์ สฺวชนาวฺฤตห์ฯฯ
03077028a มหตฺยา สเนยา ราชนฺวินีตไห์ ปริจารกไห์ฯ
03077028c ภฺราชมาน อิวาทิตฺยโ วปุษา ปุรุษรฺษภฯฯ
ปุรุษรฺษภ! ราช ปุษฺกรนุ นฺฤปน อติถิยาคิ โอะํทุ ติํคฬุ อลฺลิยเ อิทฺทุ นํตร สํตสทิํท สฺวชนรโะนฺนโะฑคูฑิ, มหตฺตร สเนเะยโะํทิคเะ, วินีต ปริจารกรโะํทิคเะ, รูปทลฺลิ อาทิตฺยนํตเะ พเะฬคุตฺตา สฺวปุรกฺกเะ ปฺรยาณิสิทนุ.
03077029a ปฺรสฺถาปฺย ปุษฺกรํ ราชา วิตฺตวํตมนามยํฯ
03077029c ปฺรวิวเศ ปุรํ ศฺรีมานตฺยรฺถมุปศโภิตํฯ
03077029e ปฺรวิศฺย สาํตฺวยามาส ปเาราํศฺจ นิษธาธิปห์ฯฯ
วิตฺตวํต อนามย ปุษฺกรนนฺนุ กฬุหิสิ, ราชนุ อทฺภุตวาคิ อลํกฺฤตวาคิทฺท ตนฺน ปุรวนฺนุ ปฺรวเศิสิทนุ. ปฺรวเศิสิ นิษธาธิปนุ ปุรชนรนฺนุ สาํตฺวยิสิทนุ.”
สมาปฺติ
อิติ ศฺรี มหาภารตเ อารณฺยกปรฺวณิ อิํทฺรลโกาภิคมนปรฺวณิ นลโปาขฺยานเ ปุษฺกรปราภวปูรฺวกํ ราชฺยปฺรตฺยานยนเ สปฺตสปฺตติตมโ'ธฺยายห์ฯ
อิทุ มหาภารตท อารณฺยกปรฺวทลฺลิ อิํทฺรลโกาภิคมนปรฺวทลฺลิ นลโปาขฺยานทลฺลิ ปุษฺกร ปราภว มตฺตุ ราชฺยปฺราปฺติ เอะนฺนุว เอะปฺปตฺตเฬนเะย อธฺยายวุ.