ପ୍ରଵେଶ
।। ଓଂ ଓଂ ନମୋ ନାରାଯଣାଯ।। ଶ୍ରୀ ଵେଦଵ୍ଯାସାଯ ନମଃ ।।
ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣଦ୍ଵୈପାଯନ ଵେଦଵ୍ଯାସ ଵିରଚିତ
ଶ୍ରୀ ମହାଭାରତ
ଆରଣ୍ଯକ ପର୍ଵ
ଇଂଦ୍ରଲୋକାଭିଗମନ ପର୍ଵ
ଅଧ୍ଯାଯ 75
ସାର
ଦମଯଂତିଯୁ ନଲନନ୍ନୁ ହୁଡୁକଲୁ ତାନୁ ମାଡିଦ ପ୍ରଯତ୍ନଗଳନ୍ନୁ ହେଳିକॊଂଡୁ ନିର୍ଦୋଷିଯॆଂଦୂ ହେଳିଦୁଦୁ (1-10). ଵାଯୁଵୁ ଦମଯଂତିଯ ମାତନ୍ନୁ ଧୃଢୀକରିସିଦ୍ଦୁଦୁ (11-16). ନଲନୁ ନାଗରାଜନିତ୍ତିଦ୍ଦ ଵସ୍ତ୍ରଗଳନ୍ନୁ ଧରିସି ସ୍ଵରୂପଵନ୍ନୁ ପଡॆଦୁଦୁ; ପରସ୍ପରରନ୍ନୁ ବିଗିଦପ୍ପି ସଂତସ ପଟ୍ଟିଦୁଦୁ (17-27).
03075001 ଦମଯଂତ୍ଯୁଵାଚ।
03075001a ନ ମାମର୍ହସି କଲ୍ଯାଣ ପାପେନ ପରିଶଂକିତୁଂ।
03075001c ମଯା ହି ଦେଵାନୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ଵୃତସ୍ତ୍ଵଂ ନିଷଧାଧିପ।।
ଦମଯଂତିଯୁ ହେଳିଦଳୁ: “ନିଷଧାଧିପ! କଲ୍ଯାଣ! ନନ୍ନନ୍ନୁ ପାପିଯॆଂଦୁ ପରିଶଂକିସବେଡ. ଯାକॆଂଦରॆ ନାନୁ ଦେଵତॆଗଳନ୍ନୂ ତିରସ୍କରିସି ନିନ୍ନନ୍ନୁ ଵରିସିଦ୍ଦେନॆ.
03075002a ତଵାଭିଗମନାର୍ଥଂ ତୁ ସର୍ଵତୋ ବ୍ରାହ୍ମଣା ଗତାଃ।
03075002c ଵାକ୍ଯାନି ମମ ଗାଥାଭିର୍ଗାଯମାନା ଦିଶୋ ଦଶ।।
ନିନ୍ନନ୍ନୁ ବରୁଵଂତॆ ମାଡଲୋସୁଗଵେ ऎଲ୍ଲକଡॆଗୂ ବ୍ରାହ୍ମଣରୁ ହୋଗି ଦଶ ଦିଶॆଗଳଲ୍ଲିଯୂ ନନ୍ନ ଵାଖ୍ଯଗଳନ୍ନୁ ହାଡି ହେଳିଦରୁ.
03075003a ତତସ୍ତ୍ଵାଂ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଵିଦ୍ଵାନ୍ପର୍ଣାଦୋ ନାମ ପାର୍ଥିଵ।
03075003c ଅଭ୍ଯଗଚ୍ଚତ୍କୋସଲାଯାଂ ଋତୁପର୍ଣନିଵେଶନେ।।
ପାର୍ଥିଵ! ଈ ରୀତି ପର୍ଣାଦ ऎଂବ ହॆସରିନ ଵିଦ୍ଵାନ୍ ବ୍ରାହ୍ମଣନୁ କୋସଲକ୍କॆ ହୋଦାଗ ଅଲ୍ଲି ଋତୁପର୍ଣନ ନିଵେଶନଦଲ୍ଲି ନିନ୍ନନ୍ନୁ କଂଡନୁ.
03075004a ତେନ ଵାକ୍ଯେ ହୃତେ ସମ୍ଯକ୍ପ୍ରତିଵାକ୍ଯେ ତଥାହୃତେ।
03075004c ଉପାଯୋଽଯଂ ମଯା ଦୃଷ୍ଟୋ ନୈଷଧାନଯନେ ତଵ।।
ନୈଷଧ! ନନ୍ନ ଵାଖ୍ଯଗଳିଗॆ ସରିଯାଦ ପ୍ରତିଵାଖ୍ଯଵନ୍ନୁ ନୀନୁ ହେଳିଦହାଗॆଯେ ଅଵନୁ ତଂଦ ନଂତର ନିନ୍ନନ୍ନୁ ଇଲ୍ଲିଗॆ ବରୁଵଂତॆ ମାଡୁଵ ଉପାଯଵନ୍ନୁ ନାନୁ କଂଡॆ.
03075005a ତ୍ଵାଂ ଋତେ ନ ହି ଲୋକେଽନ୍ଯ ଏକାହ୍ନା ପୃଥିଵୀପତେ।
03075005c ସମର୍ଥୋ ଯୋଜନଶତଂ ଗଂତୁମଶ୍ଵୈର୍ନରାଧିପ।।
ପୃଥିଵୀପତେ! ନରାଧିପ! ନିନ୍ନନ୍ନୁ ବିଟ୍ଟୁ ଈ ଲୋକଗଳଲ୍ଲି ऒଂଦୁ ଦିନଦଲ୍ଲି ନୂରୁ ଯୋଜନॆଗଳନ୍ନୁ ଅଶ୍ଵଗଳମେଲॆ ପ୍ରଯାଣ ମାଡଲୁ ସମର୍ଥରାଦଵରୁ ବେରॆ ଯାରॊବ୍ବରୂ ଇଲ୍ଲ.
03075006a ତଥା ଚେମୌ ମହୀପାଲ ଭଜେଽହଂ ଚରଣୌ ତଵ।
03075006c ଯଥା ନାସତ୍କୃତଂ କିଂ ଚିନ୍ମନସାପି ଚରାମ୍ଯହଂ।।
ମହୀପାଲ! ନିନ୍ନ ଈ ଚରଣଗଳନ୍ନୁ ନାନୁ ହେଗॆ ଅପ୍ପି ହିଡିଦିଦ୍ଦେନୋ ହାଗॆ ऎଂଦୂ ନନ୍ନ ମନସ୍ସିନଲ୍ଲିଯୂ ନିନଗॆ ଅପକୃତିଯନ୍ନୁ ऎସॆଗଲିଲ୍ଲ.
03075007a ଅଯଂ ଚରତି ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ଭୂତସାକ୍ଷୀ ସଦାଗତିଃ।
03075007c ଏଷ ମୁଂଚତୁ ମେ ପ୍ରାଣାନ୍ଯଦି ପାପଂ ଚରାମ୍ଯହଂ।।
ऒମ୍ମॆଯାଦରୂ ନାନୁ ପାପଦିଂଦ ନଡॆଦୁକॊଂଡିଦ୍ଦରॆ ସଦା ଚଲିସୁତ୍ତିରୁଵ, ଈ ଲୋକଦଲ୍ଲି ଇରୁଵଵॆଲ୍ଲଵକ୍କୂ ସାକ୍ଷିଯାଗିରୁଵ, ଯାଵାଗଲୂ ଚଲିସୁତ୍ତିରୁଵ ଵାଯୁଵୁ ନନ୍ନ ପ୍ରାଣଵନ୍ନୁ ହାରିସଲି.
03075008a ତଥା ଚରତି ତିଗ୍ମାଂଶୁଃ ପରେଣ ଭୁଵନଂ ସଦା।
03075008c ସ ଵିମୁଂଚତୁ ମେ ପ୍ରାଣାନ୍ଯଦି ପାପଂ ଚରାମ୍ଯହଂ।।
ଅଦେରୀତି ନାନୁ ऎଂଦାଦରୂ ପାପଦିଂଦ ନଡॆଦୁକॊଂଡିଦ୍ଦରॆ ବେରॆଯଵର ମନॆଗଳିଗॆ ସଦା ହୋଗୁତ୍ତିରୁଵ ସୂର୍ଯନୁ ନନ୍ନ ପ୍ରାଣଵନ୍ନୁ ବିଡୁଗଡॆମାଡଲି.
03075009a ଚଂଦ୍ରମାଃ ସର୍ଵଭୂତାନାମଂତଶ୍ଚରତି ସାକ୍ଷିଵତ୍।
03075009c ସ ଵିମୁଂଚତୁ ମେ ପ୍ରାଣାନ୍ଯଦି ପାପଂ ଚରାମ୍ଯହଂ।।
ସର୍ଵ ଭୂତଗଳॊଳଗॆ ସାକ୍ଷିଯାଗି ସଂଚରିସୁତ୍ତିରୁଵ ଚଂଦ୍ରମନୁ ନାନୁ ऎଂଦାଦରୂ ପାପଦିଂଦ ନଡॆଦୁକॊଂଡିଦ୍ଦରॆ ନନ୍ନ ପ୍ରାଣଵନ୍ନୁ କॊଂଡॊଯ୍ଯଲି.
03075010a ଏତେ ଦେଵାସ୍ତ୍ରଯଃ କୃତ୍ସ୍ନଂ ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯଂ ଧାରଯଂତି ଵୈ।
03075010c ଵିବ୍ରୁଵଂତୁ ଯଥାସତ୍ଯମେତେ ଵାଦ୍ଯ ତ୍ଯଜଂତୁ ମାଂ।।
ମୂରୂ ଲୋକଗଳିଗॆ ଧାରକ ଈ ମୂରୂ ଦେଵତॆଗଳୁ ସତ୍ଯଵେନॆଂଦୁ ହେଳୁଵରୁ ଅଥଵା ନନ୍ନନ୍ନୁ ଇଲ୍ଲିଯେ ତ୍ଯଜିସୁଵରୁ.”
03075011a ଏଵମୁକ୍ତେ ତତୋ ଵାଯୁରଂତରିକ୍ଷାଦଭାଷତ।
03075011c ନୈଷା କୃତଵତୀ ପାପଂ ନଲ ସତ୍ଯଂ ବ୍ରଵୀମି ତେ।।
ହୀଗॆ ହେଳୁତ୍ତିଦ୍ଦଂତॆଯେ ଅଂତରିକ୍ଷଦଲ୍ଲି ଵାଯୁଵୁ ହେଳିଦନୁ: “ନଲ! ଇଵଳିଂଦ ଯାଵ ପାପଵୂ ନଡॆଦିଲ୍ଲ. ନିନଗॆ ସତ୍ଯଵନ୍ନୁ ହେଳୁତ୍ତିଦ୍ଦେନॆ.
03075012a ରାଜଂ ଶୀଲନିଧିଃ ସ୍ଫୀତୋ ଦମଯଂତ୍ଯା ସୁରକ୍ଷିତଃ।
03075012c ସାକ୍ଷିଣୋ ରକ୍ଷିଣଶ୍ଚାସ୍ଯା ଵଯଂ ତ୍ରୀନ୍ପରିଵତ୍ସରାନ୍।।
ରାଜନ୍! ଦମଯଂତିଯୁ ତନ୍ନ ଶୀଲନିଧିଯନ୍ନୁ ସୁରକ୍ଷିତଵାଗି କାପାଡିକॊଂଡୁ ବଂଦିଦ୍ଦାଳॆ. ଈ ମୂରୁ ଵର୍ଷଗଳୁ ଅଵଳନ୍ନୁ ରକ୍ଷିସୁତ୍ତା ବଂଦିରୁଵ ନାଵେ ଅଦକ୍କॆ ସାକ୍ଷି.
03075013a ଉପାଯୋ ଵିହିତଶ୍ଚାଯଂ ତ୍ଵଦର୍ଥମତୁଲୋଽନଯା।
03075013c ନ ହ୍ଯେକାହ୍ନା ଶତଂ ଗଂତା ତ୍ଵଦୃତେଽନ୍ଯଃ ପୁମାନିହ।।
ନିନଗାଗି ବଳସିଦ ଈ ଉପାଯକ୍କॆ ସରିସାଟି ଇନ୍ନॊଂଦିଲ୍ଲ. ଯାକॆଂଦରॆ ନିନ୍ନନ୍ନୁ ହॊରତୁ ଈ ଭୂମିଯଲ୍ଲି ऒଂଦେ ଦିନଦଲ୍ଲି ନୂରୁ ଯୋଜନॆ ହୋଗୁଵଂତଵରୁ ଇନ୍ନॊବ୍ବରିଲ୍ଲ.
03075014a ଉପପନ୍ନା ତ୍ଵଯା ଭୈମୀ ତ୍ଵଂ ଚ ଭୈମ୍ଯା ମହୀପତେ।
03075014c ନାତ୍ର ଶଂକା ତ୍ଵଯା କାର୍ଯା ସଂଗଚ୍ଚ ସହ ଭାର୍ଯଯା।।
ମହୀପତେ! ଭୈମିଯୁ ନିନ୍ନନ୍ନୁ ପଡॆଦିଦ୍ଦାଳॆ. ନୀନୁ ଅଵଳନ୍ନୁ ପଡॆଦିଦ୍ଦୀଯॆ. ଈ ଵିଷଯଦଲ୍ଲି ଯାଵୁଦେ ସଂଶଯଵନ୍ନୁ ତାଳଦିରୁ. ନିନ୍ନ ଭାର୍ଯॆଯନ୍ନୁ କୂଡୁ!”
03075015a ତଥା ବ୍ରୁଵତି ଵାଯୌ ତୁ ପୁଷ୍ପଵୃଷ୍ଟିଃ ପପାତ ହ।
03075015c ଦେଵଦୁଂଦୁଭଯୋ ନେଦୁର୍ଵଵୌ ଚ ପଵନଃ ଶିଵଃ।।
ଵାଯୁଵୁ ହେଳୁତ୍ତିଦ୍ଦ ହାଗॆଯେ ପୁଷ୍ପଵୃଷ୍ଟିଯାଯିତୁ, ଦେଵ ଦୁଂଦୁଭିଗଳୁ ମॊଳଗିଦଵୁ ମତ୍ତୁ ମଂଗଲକର ଗାଳି ବୀସିତୁ.
03075016a ତଦଦ୍ଭୁତତମଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ନଲୋ ରାଜାଥ ଭାରତ।
03075016c ଦମଯଂତ୍ଯାଂ ଵିଶଂକାଂ ତାଂ ଵ୍ଯପାକର୍ଷଦରିଂଦମଃ।।
ଭାରତ! ଆ ଅଦ୍ଭୁତଵନ୍ନୁ ନୋଡି ଅରିଂଦମ ରାଜ ନଲନୁ ଦମଯଂତିଯ ମେଲିଦ୍ଦ ऎଲ୍ଲ ଶଂକॆଗଳନ୍ନୁ କଳॆଦୁକॊଂଡନୁ.
03075017a ତତସ୍ତଦ୍ଵସ୍ତ୍ରମରଜଃ ପ୍ରାଵୃଣୋଦ୍ଵସୁଧାଧିପଃ।
03075017c ସଂସ୍ମୃତ୍ଯ ନାଗରାଜାନଂ ତତୋ ଲେଭେ ଵପୁଃ ସ୍ଵକଂ।।
ଵସୁଧାଧିପନୁ ନାଗରାଜନନ୍ନୁ ସଂସ୍ମରିସୁତ୍ତା ଶୁଦ୍ଧ ଵସ୍ତ୍ରଵନ୍ନୁ ଧରିସିଦନୁ ମତ୍ତୁ ତନ୍ନ ସ୍ଵ-ରୂପଵନ୍ନୁ ହॊଂଦିଦନୁ.
03075018a ସ୍ଵରୂପିଣଂ ତୁ ଭର୍ତାରଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ଭୀମସୁତା ତଦା।
03075018c ପ୍ରାକ୍ରୋଶଦୁଚ୍ଚୈରାଲିଂଗ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଶ୍ଲୋକମନିଂଦିତା।।
ସ୍ଵରୂପି ତନ୍ନ ପତିଯନ୍ନୁ ନୋଡି ଅନିଂଦିତॆ ଭୀମସୁତॆଯୁ ଗଟ୍ଟିଯାଗି କୂଗୁତ୍ତା ପୁଣ୍ଯଶ୍ଲୋକନନ୍ନୁ ଆଲିଂଗିସିଦଳୁ.
03075019a ଭୈମୀମପି ନଲୋ ରାଜା ଭ୍ରାଜମାନୋ ଯଥା ପୁରା।
03075019c ସସ୍ଵଜେ ସ୍ଵସୁତୌ ଚାପି ଯଥାଵତ୍ପ୍ରତ୍ଯନଂଦତ।।
ମॊଦଲିନଂତॆ ହॊଳॆଯୁତ୍ତିଦ୍ଦ ରାଜ ନଲନୂ କୂଡ ଭୈମିଯନ୍ନୁ ଆଲଂଗିସିଦନୁ ମତ୍ତୁ ତନ୍ନ ସୁତରୀର୍ଵରନ୍ନୂ ଆନଂଦଦିଂଦ ବରମାଡିକॊଂଡନୁ.
03075020a ତତଃ ସ୍ଵୋରସି ଵିନ୍ଯସ୍ଯ ଵକ୍ତ୍ରଂ ତସ୍ଯ ଶୁଭାନନା।
03075020c ପରୀତା ତେନ ଦୁଃଖେନ ନିଶଶ୍ଵାସାଯତେକ୍ଷଣା।।
ଅନଂତର ଆ ଆଯତାକ୍ଷି ଶୁଭାନନॆଯୁ ତନ୍ନ ମୁଖଵନ୍ନୁ ଅଵନ ऎଦॆଯ ମେଲିରିସି ଦୁଃଖ ତୁଂବିବଂଦୁ ନିଟ୍ଟୁସିରୁ ବିଟ୍ଟଳୁ.
03075021a ତଥୈଵ ମଲଦିଗ୍ଧାଂଗୀ ପରିଷ୍ଵଜ୍ଯ ଶୁଚିସ୍ମିତା।
03075021c ସୁଚିରଂ ପୁରୁଷଵ୍ଯାଘ୍ରଂ ତସ୍ଥୌ ସାଶ୍ରୁପରିପ୍ଲୁତା।।
କॊଳॆଯିଂଦ ଲେପିତଗॊଂଡିଦ୍ଦ ଆ ଶୁଚିସ୍ମିତॆଯୁ କଣ୍ଣୀରୁତୁଂବିଦଵଳାଗି ଆ ପୁରୁଷଵ୍ଯାଘ୍ରନନ୍ନୁ ତୁଂବା ହॊତ୍ତୁ ଅପ୍ପିକॊଂଡେ ଇଦ୍ଦଳୁ.
03075022a ତତଃ ସର୍ଵଂ ଯଥାଵୃତ୍ତଂ ଦମଯଂତ୍ଯା ନଲସ୍ଯ ଚ।
03075022c ଭୀମାଯାକଥଯତ୍ପ୍ରୀତ୍ଯା ଵୈଦର୍ଭ୍ଯା ଜନନୀ ନୃପ।।
ନୃପ! ଆଗ ଵୈଦର୍ଭିଯ ଜନନିଯୁ ଭୀମନିଗॆ ଦମଯଂତି ମତ୍ତୁ ନଲର ମଧ୍ଯॆ ନଡॆଦୁଦॆଲ୍ଲଵନ୍ନୂ ହେଳିଦଳୁ.
03075023a ତତୋଽବ୍ରଵୀନ୍ମହାରାଜଃ କୃତଶୌଚମହଂ ନଲଂ।
03075023c ଦମଯଂତ୍ଯା ସହୋପେତଂ କାଲ୍ଯଂ ଦ୍ରଷ୍ଟା ସୁଖୋଷିତଂ।।
ଆଗ ମହାରାଜନୁ ହେଳିଦନୁ: “ସୁଖଵାଗି ଵିଶ୍ରମିସି ନାଳॆ ଶୌଚାଦିଗଳନ୍ନୁ ମୁଗିସିଦନଂତର ନଲ ମତ୍ତୁ ଦମଯଂତିଯରନ୍ନୁ ऒଟ୍ଟିଗେ ନୋଡୁତ୍ତେନॆ!”
03075024a ତତସ୍ତୌ ସହିତୌ ରାତ୍ରିଂ କଥଯଂତୌ ପୁରାତନଂ।
03075024c ଵନେ ଵିଚରିତଂ ସର୍ଵମୂଷତୁମୁଦିତୌ ନୃପ।।
ଆ ରାତ୍ରିଯନ୍ନୁ ଅଵରିବ୍ବରୂ ହିଂଦॆ ଅରଣ୍ଯଦଲ୍ଲି ନଡॆଦୁଦନ୍ନୁ ପରସ୍ପରରଲ୍ଲି ହେଳିକॊଳ୍ଳୁତ୍ତା ସଂତୋଷଦିଂଦ କଳॆଦରୁ.
03075025a ସ ଚତୁର୍ଥେ ତତୋ ଵର୍ଷେ ସଂଗମ୍ଯ ସହ ଭାର୍ଯଯା।
03075025c ସର୍ଵକାମୈଃ ସୁସିଦ୍ଧାର୍ଥୋ ଲବ୍ଧଵାନ୍ପରମାଂ ମୁଦଂ।।
ମୂରୁ ଵର୍ଷଗଳ ନଂତର ଭାର୍ଯॆଯନ୍ନୁ ସେରି ଅଵନୁ ସର୍ଵକାମଗଳନ୍ନୂ ପୂରୈସିଦଂଥଵନାଗି ପରମ ସୁଖଵନ୍ନୁ ହॊଂଦିଦନୁ.
03075026a ଦମଯଂତ୍ଯପି ଭର୍ତାରମଵାପ୍ଯାପ୍ଯାଯିତା ଭୃଶଂ।
03075026c ଅର୍ଧସଂଜାତସସ୍ଯେଵ ତୋଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ଵସୁଂଧରା।।
ଦମଯଂତିଯୂ କୂଡ ତନ୍ନ ପତିଯନ୍ନୁ କୂଡି ଅର୍ଧଵେ ବॆଳॆଦିରୁଵ ସସିଗଳ ମେଲॆ ମଳॆ ବିଦ୍ଦରॆ ହେଗॆ ଭୂମିଯୁ ହର୍ଷଗॊଳ୍ଳୁଵୁଦୋ ହାଗॆ ହର୍ଷିତଳାଦଳୁ.
03075027a ସୈଵଂ ସମେତ୍ଯ ଵ୍ଯପନୀତତଂଦ୍ରୀ । ଶାଂତଜ୍ଵରା ହର୍ଷଵିଵୃଦ୍ଧସତ୍ତ୍ଵା।।
03075027c ରରାଜ ଭୈମୀ ସମଵାପ୍ତକାମା । ଶୀତାଂଶୁନା ରାତ୍ରିରିଵୋଦିତେନ।।
ଅଵଳ ପତିଯନ୍ନୁ ପୁନଃ ସେରି, ଆଯାସଵନ୍ନୁ କଳॆଦୁକॊଂଡୁ, ଜ୍ଵରଵୁ ଶାଂତଵାଗି, ହୃଦଯଵୁ ହର୍ଷଭରିତଵାଗି, ऎଲ୍ଲ ଆସॆଗଳନ୍ନୂ ପୂରୈସିକॊଂଡଵଳାଗି ଭୌମିଯୁ ଉଦଯିସୁତ୍ତିରୁଵ ଚଂଦ୍ରନॊଡନିରୁଵ ରାତ୍ରିଯଂତॆ କଂଗॊଳିସିଦଳୁ.”
ସମାପ୍ତି
ଇତି ଶ୍ରୀ ମହାଭାରତେ ଆରଣ୍ଯକପର୍ଵଣି ଇଂଦ୍ରଲୋକାଭିଗମନପର୍ଵଣି ନଲୋପାଖ୍ଯାନେ ନଲଦମଯଂତୀସମାଗମେ ପଂଚସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ।
ଇଦୁ ମହାଭାରତଦ ଆରଣ୍ଯକପର୍ଵଦଲ୍ଲି ଇଂଦ୍ରଲୋକାଭିଗମନପର୍ଵଦଲ୍ଲି ନଲୋପାଖ୍ଯାନଦଲ୍ଲି ନଲଦମଯଂତୀସମାଗମ ऎନ୍ନୁଵ ऎପ୍ପତ୍ତୈଦନॆଯ ଅଧ୍ଯାଯଵୁ.