043

ప్రవేశ

।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।

శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత

శ్రీ మహాభారత

ఆరణ్యక పర్వ

ఇంద్రలోకాభిగమన పర్వ

అధ్యాయ 43

సార

మాతలియు దేవరథవన్ను అర్జుననిగాగి తందుదు (1-15). అర్జునను శైలవన్ను బీళ్కొండు రథవన్నేరిదుదు (16-26). దేవలోకమార్గద వర్ణనె (27-38).

03043001 వైశంపాయన ఉవాచ।
03043001a గతేషు లోకపాలేషు పార్థః శత్రునిబర్హణః।
03043001c చింతయామాస రాజేంద్ర దేవరాజరథాగమం।।

వైశంపాయనను హేళిదను: “రాజేంద్ర! లోకపాలకరు హొరటుహోద నంతర శత్రునిబర్హణ పార్థను దేవరాజన రథవు బరువుదర కురితు చింతిసిదను.

03043002a తతశ్చింతయమానస్య గుడాకేశస్య ధీమతః।
03043002c రథో మాతలిసంయుక్త ఆజగామ మహాప్రభః।।

హీగె ధీమత గుడాకేశను యోచిసుత్తిరువాగలే మాతలియొందిగె మహాప్రభెయుళ్ళ రథవు ఆగమిసితు.

03043003a నభో వితిమిరం కుర్వం జలదాన్పాటయన్నివ।
03043003c దిశః సంపూరయన్నాదైర్మహామేఘరవోపమైః।।
03043004a అసయః శక్తయో భీమా గదాశ్చోగ్రప్రదర్శనాః।
03043004c దివ్యప్రభావాః ప్రాసాశ్చ విద్యుతశ్చ మహాప్రభాః।।
03043005a తథైవాశనయస్తత్ర చక్రయుక్తా హుడాగుడాః।
03043005c వాయుస్ఫోటాః సనిర్ఘాతా బర్హిమేఘనిభస్వనాః।।
03043006a తత్ర నాగా మహాకాయా జ్వలితాస్యాః సుదారుణాః।
03043006c సితాభ్రకూటప్రతిమాః సంహతాశ్చ యథోపలాః।।
03043007a దశ వాజిసహస్రాణి హరీణాం వాతరంహసాం।
03043007c వహంతి యం నేత్రముషం దివ్యం మాయామయం రథం।।
03043008a తత్రాపశ్యన్మహానీలం వైజయంతం మహాప్రభం।
03043008c ధ్వజమిందీవరశ్యామం వంశం కనకభూషణం।।

ఆకాశదల్లి కత్తలెయన్ను దూరమాడి, మోడగళన్ను కత్తరిసిబరుత్తిదెయో ఎన్నువంతె అదు మళెగాలద మోడగళ గుడుగినంతె ఘర్జిసుత్తా దిశవన్నెల్లా ఆవరిసి బందితు. అదరల్లి ఖడ్గగళు, భయంకర ఈటిగళు, ఉగ్రరూపి గదెగళు, దివ్యప్రభావద ప్రాసగళు, మహాప్రభెయుళ్ళ మించుగళు మత్తు సిడిలుగళూ, వాయువినల్లి స్ఫోటవాగువ గుడుగిన శబ్దవుళ్ళ చక్రయుక్త ఫిరంగిగళిద్దవు. అదరల్లి ఉరియుత్తిరువ మహాకాయ దారుణ నాగగళూ, బిళియ మోడదంతె స్చచ్ఛవాద మత్తు హెచ్చు బిళుపాద కల్లిన రాశిగళూ ఇద్దవు. ఆ రథక్కె చిన్నద బణ్ణద కాంతియ హత్తు సావిర కుదురెగళన్ను కట్టిద్దరు మత్తు అదు గాళియ వేగవన్నూ మీరి సంచరిసువ సామర్థ్యవుళ్ళద్దాగిత్తు. ఆ మాయామయ మహారథద వేగవన్ను కణ్ణినింద నోడి అళెయలు సాధ్యవిరలిల్ల. ఆ రథద మేలిద్ద బిదురినంతె నీళవాద, కాంతియుక్త, వైడూర్య అథవా కన్నైదిలెయంతె నీలిబణ్ణద, స్వర్ణాభరణగళింద అలంకృత వైజయంత ధ్వజవన్ను ఆ రథద తుదియల్లి అర్జునను కండను.

03043009a తస్మిన్రథే స్థితం సూతం తప్తహేమవిభూషితం।
03043009c దృష్ట్వా పార్థో మహాబాహుర్దేవమేవాన్వతర్కయత్।।

ఆ రథదల్లిద్ద, కుదిసిద బంగారదింద విభూషితనాద సూతనన్ను నోడి మహాబాహు పార్థను అవనూ దేవనిరబహుదు ఎందు యోచిసిదను.

03043010a తథా తర్కయతస్తస్య ఫల్గునస్యాథ మాతలిః।
03043010c సన్నతః ప్రశ్రితో భూత్వా వాక్యమర్జునమబ్రవీత్।।

ఈ రీతి యోచిసుత్తిరువాగ, మాతలియు ఫల్గునన బళిబందు వినయావనతనాగి తలెబాగి అర్జుననిగె ఈ మాతుగళన్నాడిదను:

03043011a భో భో శక్రాత్మజ శ్రీమాన్ శక్రస్త్వాం ద్రష్టుమిచ్చతి।
03043011c ఆరోహతు భవాం శీఘ్రం రథమింద్రస్య సమ్మతం।।

“భో భో శక్రాత్మజ! శ్రీమాన్ శక్రను నిన్నన్ను నోడలు బయసిద్దానె. నీను శీఘ్రదల్లియే ఇంద్రన ఈ రథవన్ను ఏరువ కృపెమాడు.

03043012a ఆహ మామమరశ్రేష్ఠః పితా తవ శతక్రతుః।
03043012c కుంతీసుతమిహ ప్రాప్తం పశ్యంతు త్రిదశాలయాః।।

ఆ అమరశ్రేష్ఠ, నిన్న తందె శతక్రతువు “కుంతీపుత్రనన్ను ఇల్లిగె కరెదుకొండు బా! త్రిదశాలయరు అవనన్ను నోడలి!” ఎందు ననగె హేళిద్దానె.

03043013a ఏష శక్రః పరివృతో దేవైరృషిగణైస్తథా।
03043013c గంధర్వైరప్సరోభిశ్చ త్వాం దిదృక్షుః ప్రతీక్షతే।।

దేవతెగళిందలూ, ఋషిగణగళిందలూ, గంధర్వ అప్సరెయరిందలూ సుత్తువరెదిరువ శక్రను నిన్నన్ను నోడలు ప్రతీక్షిసుత్తిద్దానె.

03043014a అస్మాల్లోకాద్దేవలోకం పాకశాసనశాసనాత్।
03043014c ఆరోహ త్వం మయా సార్ధం లబ్ధాస్త్రః పునరేష్యసి।।

పాకశాసనియ శాసనదంతె ఈ లోకదింద దేవలోకక్కె హోగలు నన్నొందిగె ఈ రథవన్నేరు. అస్త్రగళన్ను పడెదు పునః బరుత్తీయె.”

03043015 అర్జున ఉవాచ।
03043015a మాతలే గచ్చ శీఘ్రం త్వమారోహస్వ రథోత్తమం।
03043015c రాజసూయాశ్వమేధానాం శతైరపి సుదుర్లభం।।

అర్జునను హేళిదను: “మాతలి! శీఘ్రదల్లి నీను నూరారు రాజసూయ అశ్వమేధగళన్ను మాడిదరూ దుర్లభవాద ఆ ఉత్తమ రథవన్ను ఏరి హోగు.

03043016a పార్థివైః సుమహాభాగైర్యజ్వభిర్భూరిదక్షిణైః।
03043016c దైవతైర్వా సమారోఢుం దానవైర్వా రథోత్తమం।।

భూరిదక్షిణెగళింద యాగగళన్ను మాడిద సుమహాభాగ పార్థివరూ, దేవతెగళూ, దానవరూ ఈ ఉత్తమ రథవన్ను ఏరలారరు.

03043017a నాతప్తతపసా శక్య ఏష దివ్యో మహారథః।
03043017c ద్రష్టుం వాప్యథ వా స్ప్రష్టుమారోఢుం కుత ఏవ తు।।

తపస్సన్ను తపిసద యారూ ఈ దివ్య మహారథవన్ను నోడలు అథవా ముట్టలు శక్యరిల్ల. ఇన్ను అదన్ను హేగె ఏరియారు?

03043018a త్వయి ప్రతిష్ఠితే సాధో రథస్థే స్థిరవాజిని।
03043018c పశ్చాదహమథారోక్ష్యే సుకృతీ సత్పథం యథా।।

సాధో! నీను హత్తి నింతు కుదురెగళన్ను స్థిరపడిసి నిల్లిసిద నంతర నాను సుకృతను సత్పథదల్లి హేగో హాగె ఈ మహారథవన్ను ఏరుత్తేనె.””

03043019 వైశంపాయన ఉవాచ।
03043019a తస్య తద్వచనం శ్రుత్వా మాతలిః శక్రసారథిః।
03043019c ఆరురోహ రథం శీఘ్రం హయాన్యేమే చ రశ్మిభిః।।
03043020a తతోఽర్జునో హృష్టమనా గంగాయామాప్లుతః శుచిః।
03043020c జజాప జప్యం కౌంతేయో విధివత్కురునందనః।।

వైశంపాయనను హేళిదను: “అవన ఈ మాతుగళన్ను కేళిద శక్రసారథి మాతలియు శీఘ్రదల్లియే రథవన్ను ఏరి కుదురెగళ గాళగళన్ను హిడిదను. ఆగ కురునందన కౌంతేయ అర్జునను హృష్టమనస్కనాగి గంగెయల్లి మిందు శుచనాగి విధివత్తాగి జపవన్ను జపిసిదను.

03043021a తతః పితౄన్యథాన్యాయం తర్పయిత్వా యథావిధి।
03043021c మందరం శైలరాజం తమాప్రష్టుముపచక్రమే।।

నంతర యథాన్యాయవాగి పితృగళిగె తర్పణవన్నిత్తు, యధావిధియాగి శైలరాజ మందరనన్ను బీళ్కొడలు ముందాదను.

03043022a సాధూనాం ధర్మశీలానాం మునీనాం పుణ్యకర్మణాం।
03043022c త్వం సదా సంశ్రయః శైల స్వర్గమార్గాభికాంక్షిణాం।।

“శైల! నీను సదా సాధుగళ, ధర్మశీలర, పుణ్యకర్మి మునిగళిగె, మత్తు స్వర్గమార్గదల్లి హోగలు బయసువవరిగె ఆశ్రయనాగిరువె.

03043023a త్వత్ప్రసాదాత్సదా శైల బ్రాహ్మణాః క్షత్రియా విశః।
03043023c స్వర్గం ప్రాప్తాశ్చరంతి స్మ దేవైః సహ గతవ్యథాః।।

శైల! నిన్న ప్రసాదదింద సదా బ్రాహ్మణరు, క్షత్రియరు, మత్తు వైశ్యరు స్వర్గవన్ను సేరి అల్లి దేవతెగళ సంగడ గతవ్యథరాగిరుత్తారె.

03043024a అద్రిరాజ మహాశైల మునిసంశ్రయ తీర్థవన్।
03043024c గచ్చామ్యామంత్రయామి త్వాం సుఖమస్మ్యుషితస్త్వయి।।

అద్రిరాజ! మహాశైల! మునిగళిగె ఆశ్రయదాత! తీర్థగళన్ను హొందిరువవనే! ననగె హోగబేకు. నిన్నింద బీళ్కొళ్ళుత్తిద్దేనె. నిన్నమేలె సుఖవాగి సమయవన్ను కళెదె.

03043025a తవ సానూని కుంజాశ్చ నద్యః ప్రస్రవణాని చ।
03043025c తీర్థాని చ సుపుణ్యాని మయా దృష్టాన్యనేకశః।।

నాను నోడిద నిన్న అనేక శిఖరగళు, కణివెగళు, నదిగళు, మత్తు చిలుమెగళు పుణ్యకర తీర్థగళు.”

03043026a ఏవముక్త్వార్జునః శైలమామంత్ర్య పరవీరహా।
03043026c ఆరురోహ రథం దివ్యం ద్యోతయన్నివ భాస్కరః।।

పరవీరహ అర్జునను హీగె హేళి శైలవన్ను బీళ్కొండు భాస్కరనంతె బెళగుత్తిరువ ఆ దివ్య రథవన్ను ఏరిదను.

03043027a స తేనాదిత్యరూపేణ దివ్యేనాద్భుతకర్మణా।
03043027c ఊర్ధ్వమాచక్రమే ధీమాన్ప్రహృష్టః కురునందనః।।

ధీమాన్ కురునందనను సంతోషగొండు ఆ ఆదిత్యరూపి అద్భుతకర్మి, దివ్య రథద మేలేరిదను.

03043028a సోఽదర్శనపథం యాత్వా మర్త్యానాం భూమిచారిణాం।
03043028c దదర్శాద్భుతరూపాణి విమానాని సహస్రశః।।

భూమియ మేలె నడెదాడువ మర్త్యరిగె కాణదే ఇరువ దారియన్ను సాగి అవను అల్లి సహస్రారు సంఖ్యెగళల్లి అద్భుతవాగి తోరుత్తిద్ద విమానగళన్ను కండను.

03043029a న తత్ర సూర్యః సోమో వా ద్యోతతే న చ పావకః।
03043029c స్వయైవ ప్రభయా తత్ర ద్యోతంతే పుణ్యలబ్ధయా।।

అల్లి యావుదూ సూర్యన అథవా చంద్రన అథవా బెంకియ బెళకినింద బెళగుత్తిరలిల్ల. ఆదరె పుణ్యగళింద సంపాదిసిద తమ్మదే ప్రభెయింద బెళగుత్తిద్దవు.

03043030a తారారూపాణి యానీహ దృశ్యంతే ద్యుతిమంతి వై।
03043030c దీపవద్విప్రకృష్టత్వాదణూని సుమహాంత్యపి।।

తుంబా దూరగళల్లిరువుదరింద నక్షత్రగళు బెళగుత్తిరువ చిక్క దీపగళంతె తోరుత్తవె. ఆదరె అవు తుంబా దొడ్డవు.

03043031a తాని తత్ర ప్రభాస్వంతి రూపవంతి చ పాండవః।
03043031c దదర్శ స్వేషు ధిష్ణ్యేషు దీప్తిమంతి స్వయార్చిషా।।

పాండవను తమ్మదే అగ్నియింద, తమ్మదే ఒలెయల్లి బెళగుత్తిరువ ఆ సుందర ప్రకాశవుళ్ళ నక్షత్రగళన్ను నోడిదను.

03043032a తత్ర రాజర్షయః సిద్ధా వీరాశ్చ నిహతా యుధి।
03043032c తపసా చ జితస్వర్గాః సంపేతుః శతసంఘశః।।

అల్లి యుద్ధదల్లి నిహతరాద వీర సిద్ధ రాజర్షిగళు, మత్తు తపస్సినింద స్వర్గవన్ను జయిసిదవరు నూరారు గుంపుగళల్లి సేరిద్దరు.

03043033a గంధర్వాణాం సహస్రాణి సూర్యజ్వలనతేజసాం।
03043033c గుహ్యకానామృషీణాం చ తథైవాప్సరసాం గణాః।।

హాగెయే సూర్యన జ్వలనదంతె తేజస్సుళ్ళ సహస్రారు గంధర్వరు, గుహ్యకరు, ఋషిగళు మత్తు అప్సరెయర గుంపుగళిద్దవు.

03043034a లోకానాత్మప్రభాన్పశ్యన్ఫల్గునో విస్మయాన్వితః।
03043034c పప్రచ్చ మాతలిం ప్రీత్యా స చాప్యేనమువాచ హ।।

తమ్మదే ప్రభెయింద బెళగుత్తిరువ ఆ లోకగళన్ను నోడి విస్మితనాద ఫల్గునను మాతలియన్ను ప్రీతియింద ప్రశ్నిసలు అవను ఉత్తరిసిదను:

03043035a ఏతే సుకృతినః పార్థ స్వేషు ధిష్ణ్యేష్వవస్థితాః।
03043035c యాన్దృష్టవానసి విభో తారారూపాణి భూతలే।।

“పార్థ! విభో! నీను నోడుత్తిరువ, భూతలదల్లి నక్షత్రగళంతె కాణువ, తమ్మదే కుండగళల్లి ఉరియుత్తిరువ ఇవరు ఉత్తమ కర్మగళన్ను మాడిదవరు.”

03043036a తతోఽపశ్యత్ స్థితం ద్వారి సితం వైజయినం గజం।
03043036c ఐరావతం చతుర్దంతం కైలాసమివ శృంగిణం।।

ఆగ అవను ద్వారదల్లి కైలాసశిఖరదంతె నింతిరువ నాల్కు దంతగళ బిళియ విజయ గజ ఐరావతవన్ను కండను.

03043037a స సిద్ధమార్గమాక్రమ్య కురుపాండవసత్తమః।
03043037c వ్యరోచత యథా పూర్వం మాంధాతా పార్థివోత్తమః।।

ఆ కురుపాండవసత్తమను సిద్ధర మార్గవన్ను దాటి హిందె పార్థివోత్తమ మాంధాతనంతె కాంతియింద బెళగిదను.

03043038a అతిచక్రామ లోకాన్స రాజ్ఞాం రాజీవలోచనః।
03043038c తతో దదర్శ శక్రస్య పురీం తామమరావతీం।।

ఆ రాజీవలోచనను రాజర లోకగళన్ను దాటి శక్రన పుర అమరావతియన్ను కండను.”

సమాప్తి

ఇతి శ్రీ మహాభారతే ఆరణ్యకపర్వణి ఇంద్రలోకాభిగమనపర్వణి త్రిచత్వారింశోఽధ్యాయః।
ఇదు శ్రీ మహాభారతద ఆరణ్యకపర్వదల్లి ఇంద్రలోకాభిగమనపర్వదల్లి నల్వత్మూరనెయ అధ్యాయవు.