પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
આરણ્યક પર્વ
કૈરાત પર્વ
અધ્યાય 41
સાર
અર્જુનનિગॆ પાશુપતવન્નુ કॊડલુ હરનુ ऒપ્પિકॊંડિદુદુ (1-17). પાશુપતવન્નિત્તુ હરનુ અંતર્ધાનનાદુદુ (18-26).
03041001 ભગવાનુવાચ।
03041001a નરસ્ત્વં પૂર્વદેહે વૈ નારાયણસહાયવાન્।
03041001c બદર્યાં તપ્તવાનુગ્રં તપો વર્ષાયુતાન્બહૂન્।।
ભગવંતનુ હેળિદનુ: “નીનુ હિંદિન દેહદલ્લિ નારાયણન સહાયક નરનાગિદ્દॆ મત્તુ બદરિયલ્લિ બહળષ્ટુ સાવિર વર્ષગળ ઉગ્ર તપસ્સન્નુ તપિસિદ્દॆ.
03041002a ત્વયિ વા પરમં તેજો વિષ્ણૌ વા પુરુષોત્તમે।
03041002c યુવાભ્યાં પુરુષાગ્ર્યાભ્યાં તેજસા ધાર્યતે જગત્।।
પુરુષોત્તમ વિષ્ણુવિનલ્લિરુવ પરમ તેજસ્સુ નિન્નલ્લિયૂ ઇદॆ. નીવિબ્બરુ પુરુષવ્યાઘ્રર તેજસ્સે ઈ જગત્તન્નુ પાલિસુત્તિદॆ.
03041003a શક્રાભિષેકે સુમહદ્ધનુર્જલદનિસ્વનં।
03041003c પ્રગૃહ્ય દાનવાઃ શસ્તાસ્ત્વયા કૃષ્ણેન ચ પ્રભો।।
પ્રભો! શક્રન અભિષેકદલ્લિ નીનુ મત્તુ કૃષ્ણનુ મોડગળંતॆ ધ્વનિસુવ મહા ધનુસ્સન્નુ હિડિદુ દાનવરન્નુ નિયંત્રિસિદ્દિરિ.
03041004a એતત્તદેવ ગાંડીવં તવ પાર્થ કરોચિતં।
03041004c માયામાસ્થાય યદ્ગ્રસ્તં મયા પુરુષસત્તમ।
03041004e તૂણૌ ચાપ્યક્ષયૌ ભૂયસ્તવ પાર્થ યથોચિતૌ।।
પુરુષસત્તમ! પાર્થ! અદે ગાંડીવવન્નુ નિન્ન કૈયિંદ નન્ન માયॆયન્નુ બળસિ નાનુ કસિદુકॊંડॆ. પાર્થ! નિનગॆ ઉચિતવાદ આ ऎરડુ અક્ષય ભત્તળિકॆગળન્નુ હિંદॆ પડॆદુકો.
03041005a પ્રીતિમાનસ્મિ વૈ પાર્થ તવ સત્યપરાક્રમ।
03041005c ગૃહાણ વરમસ્મત્તઃ કાંક્ષિતં યન્નરર્ષભ।।
પાર્થ! નિન્ન સત્યપરાક્રમવન્નુ મॆચ્ચિદ્દેનॆ. નરર્ષભ! નિનગॆ એનુ બેકો આ વરવન્નુ પડॆદુકો.
03041006a ન ત્વયા સદૃશઃ કશ્ચિત્પુમાન્મર્ત્યેષુ માનદ।
03041006c દિવિ વા વિદ્યતે ક્ષત્રં ત્વત્પ્રધાનમરિંદમ।।
માનદ! નિન્ન સરિસમનાદ પુરુષનુ માનવરલ્લિ અથવા દેવલોકદલ્લિ યારૂ ઇલ્લ. અરિંદમ! ક્ષત્રિયરલ્લિ નીને પ્રધાનનાદવનુ.”
03041007 અર્જુન ઉવાચ।
03041007a ભગવન્દદાસિ ચેન્મહ્યં કામં પ્રીત્યા વૃષધ્વજ।
03041007c કામયે દિવ્યમસ્ત્રં તદ્ઘોરં પાશુપતં પ્રભો।।
03041008a યત્તદ્બ્રહ્મશિરો નામ રૌદ્રં ભીમપરાક્રમં।
03041008c યુગાંતે દારુણે પ્રાપ્તે કૃત્સ્નં સંહરતે જગત્।।
અર્જુનનુ હેળિદનુ: “ભગવન્! વૃષધ્વજ! પ્રભો! નનગॆ બેકાદુદન્નુ કॊડલુ ઇચ્છિસુવॆયાદરॆ દિવ્યાસ્ત્રવાદ બ્રહ્મશિર ऎન્નુવ હॆસરિનિંદ યાવુદુ કરॆયલ્પડુત્તદॆયો આ ઘોર, રૌદ્ર, ભીમપરાક્રમ, દારુણ યુગાંતવુ પ્રાપ્તવાદાગ જગત્તન્નુ પૂર્તિ સંહરિસુવ, પાશુપતવન્નુ બયસુત્તેનॆ.
03041009a દહેયં યેન સંગ્રામે દાનવાન્રાક્ષસાંસ્તથા।
03041009c ભૂતાનિ ચ પિશાચાંશ્ચ ગંધર્વાનથ પન્નગાન્।।
અદરિંદ સંગ્રામદલ્લિ દાનવરન્નૂ રાક્ષસરન્નૂ ભૂત, પિશાચિ, ગંધર્વ મત્તુ પન્નગરન્નૂ દહિસબહુદુ.
03041010a યતઃ શૂલસહસ્રાણિ ગદાશ્ચોગ્રપ્રદર્શનાઃ।
03041010c શરાશ્ચાશીવિષાકારાઃ સંભવંત્યનુમંત્રિતાઃ।।
અદન્નુ અનુમંત્રિસિદાગ અદરિંદ સહસ્રારુ શૂલગળુ મત્તુ ઉગ્રવાગિ કાણુવ ગદॆગળુ, વિષકારુવ બાણગળુ હુટ્ટુત્તવॆ. 03041011a યુધ્યેયં યેન ભીષ્મેણ દ્રોણેન ચ કૃપેણ ચ।
03041011c સૂતપુત્રેણ ચ રણે નિત્યં કટુકભાષિણા।।
03041012a એષ મે પ્રથમઃ કામો ભગવન્ભગનેત્રહન્।
03041012c ત્વત્પ્રસાદાદ્વિનિર્વૃત્તઃ સમર્થઃ સ્યામહં યથા।।
ઇદરિંદ રણદલ્લિ ભીષ્મ, દ્રોણ, કૃપ, યાવાગલૂ કટુકાગિ માતનાડુવ સૂતપુત્રનॊડનॆ યુદ્ધમાડબલ્લॆ. ભગવન્! ભગનેત્રહ! ઇદુ નન્ન મॊટ્ટમॊદલિન બયકॆ. નિન્ન પ્રસાદદિંદ નાનુ સમર્થનાગિ હિંદિરુગબહુદુ.”
03041013 ભગવાનુવાચ।
03041013a દદાનિ તેઽસ્ત્રં દયિતમહં પાશુપતં મહત્।
03041013c સમર્થો ધારણે મોક્ષે સંહારે ચાપિ પાંડવ।।
ભગવંતનુ હેળિદનુ: “આ મહા પાશુપત અસ્ત્રવન્નુ નિનગॆ કॊડુત્તેનॆ. પાંડવ અદન્નુ ધારણમાડબલ્લॆ, પ્રયોગમાડબલ્લॆ મત્તુ અદરિંદ સંહારમાડબલ્લॆ.
03041014a નૈતદ્વેદ મહેંદ્રોઽપિ ન યમો ન ચ યક્ષરાટ્।
03041014c વરુણો વાથ વા વાયુઃ કુતો વેત્સ્યંતિ માનવાઃ।।
ઇદન્નુ મહેંદ્રનૂ, યમનૂ, યક્ષરાજનૂ, વરુણનૂ અથવા વાયુવૂ તિળિદિલ્લ. ઇન્નુ મનુષ્યરલ્લિ યારિગॆ તિળિદિરબેકુ?
03041015a ન ત્વેતત્સહસા પાર્થ મોક્તવ્યં પુરુષે ક્વ ચિત્।
03041015c જગદ્વિનિર્દહેત્સર્વમલ્પતેજસિ પાતિતં।।
આદરॆ, પાર્થ! નીનુ ઇદન્નુ યાવાગલૂ સાહસદિંદ મનુષ્યન મેલॆ પ્રયોગિસબારદુ. એકॆંદરॆ અલ્પતેજસ્સિનવન મેલॆ ઇદુ બિદ્દરॆ ઇડી જગત્તન્ને સુટ્ટુહાકિબિડુત્તદॆ.
03041016a અવધ્યો નામ નાસ્ત્યસ્ય ત્રૈલોક્યે સચરાચરે।
03041016c મનસા ચક્ષુષા વાચા ધનુષા ચ નિપાત્યતે।।
મૂરૂ લોકગળલ્લિયૂ ઇદક્કॆ અવધ્ય ऎન્નુવવરુ યાવ ચરાચરરૂ ઇલ્લ. મત્તુ ઇદન્નુ મનસ્સિનિંદ, નોટદિંદ, માતિનિંદ અથવા ધનુસ્સિનિંદ પ્રયોગિસબહુદુ.””
03041017 વૈશંપાયન ઉવાચ।
03041017a તચ્શ્રુત્વા ત્વરિતઃ પાર્થઃ શુચિર્ભૂત્વા સમાહિતઃ।
03041017c ઉપસંગૃહ્ય વિશ્વેશમધીષ્વેતિ ચ સોઽબ્રવીત્।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “ઇદન્નુ કેળિ બેગને પાર્થનુ શુચિર્ભૂતનાગિ દિટ્ટનાગિ વિશ્વેશ્વરન પાદગળન્નુ હિડિયલુ અવનુ “ઇદન્નુ કલિતુકો!” ऎંદુ હેળિદનુ.
03041018a તતસ્ત્વધ્યાપયામાસ સરહસ્ય નિવર્તનં।
03041018c તદસ્ત્રં પાંડવશ્રેષ્ઠં મૂર્તિમંતમિવાંતકં।।
નંતર અવનુ પાંડવશ્રેષ્ઠનિગॆ અંતકન મૂર્તિવત્તાગિદ્દ આ અસ્ત્રવન્નુ હેગॆ પ્રયોગિસબેકુ મત્તુ હેગॆ હિંતॆગॆદુકॊળ્ળબેકુ ऎન્નુવુદન્નુ હેળિકॊટ્ટનુ.
03041019a ઉપતસ્થે મહાત્માનં યથા ત્ર્યક્ષમુમાપતિં।
03041019c પ્રતિજગ્રાહ તચ્ચાપિ પ્રીતિમાનર્જુનસ્તદા।।
મૂરુકણ્ણિનવનॊડનॆ હેગો હાગॆ અદુ આ મહાત્મન બળિબંદિતુ મત્તુ અર્જુનનુ અદન્નુ સ્વીકરિસિદનુ.
03041020a તતશ્ચચાલ પૃથિવી સપર્વતવનદ્રુમા।
03041020c સસાગરવનોદ્દેશા સગ્રામનગરાકરા।।
આગ પૃથ્વિયુ - અદર પર્વત, વન, મરગળુ, સાગર. વનપ્રદેશગળુ, મત્તુ ગ્રામનગરગળॊડનॆ - કંપિસિતુ.
03041021a શંખદુંદુભિઘોષાશ્ચ ભેરીણાં ચ સહસ્રશઃ।
03041021c તસ્મિન્મુહૂર્તે સંપ્રાપ્તે નિર્ઘાતશ્ચ મહાનભૂત્।।
આદે સમયદલ્લિ સહસ્રારુ શંખ, દુંદુભિ, મત્તુ ભેરિગળ ઘોષવુ કેળિબંદિતુ મત્તુ મહા ભૂકંપવાયિતુ.
03041022a અથાસ્ત્રં જાજ્વલદ્ઘોરં પાંડવસ્યામિતૌજસઃ।
03041022c મૂર્તિમદ્વિષ્ઠિતં પાર્શ્વે દદૃશુર્દેવદાનવાઃ।।
આ જાજ્વલ્યમાન ઘોર અસ્ત્રવુ અમિતૌજસ પાંડવન પક્કદલ્લિ મૂર્તિવત્તાગિ નિંતિદ્દુદન્નુ દેવદાનવરુ વીક્ષિસિદરુ.
03041023a સ્પૃષ્ટસ્ય ચ ત્ર્યંબકેન ફલ્ગુનસ્યામિતૌજસઃ।
03041023c યત્કિં ચિદશુભં દેહે તત્સર્વં નાશમેયિવત્।।
ત્ર્યંબકનુ અમિતૌજસ ફલ્ગુનનન્નુ મુટ્ટલુ અવન દેહદલ્લિ એનેનુ અશુભગળિદ્દવો અવॆલ્લવૂ નાશવાદવુ.
03041024a સ્વર્ગં ગચ્ચેત્યનુજ્ઞાતસ્ત્ર્યંબકેન તદાર્જુનઃ।
03041024c પ્રણમ્ય શિરસા પાર્થઃ પ્રાંજલિર્દેવમૈક્ષત।।
શિરબાગિ અંજલી બદ્ધનાગિ પાર્થનુ નમસ્કરિસલુ સ્વર્ગક્કॆ હોગુ ऎંદુ ત્ર્યંબકનુ અર્જુનનિગॆ અનુજ્ઞॆયન્નિત્તનુ.
03041025a તતઃ પ્રભુસ્ત્રિદિવનિવાસિનાં વશી । મહામતિર્ગિરિશ ઉમાપતિઃ શિવઃ।।
03041025c ધનુર્મહદ્દિતિજપિશાચસૂદનં। દદૌ ભવઃ પુરુષવરાય ગાંડિવં।।
આગ દેવતॆગળ પ્રભુ, મહામતિ, ગિરીશ, ઉમાપતિ શિવ ભવનુ દૈત્યરુ મત્તુ પિશાચરન્નુ કॊલ્લબલ્લ મહાધનુસ્સુ ગાંડીવવન્નુ પુરુષશ્રેષ્ઠનિગॆ કॊટ્ટનુ.
03041026a તતઃ શુભં ગિરિવરમીશ્વરસ્તદા। સહોમયા સિતતટસાનુકંદરં।।
03041026c વિહાય તં પતગમહર્ષિસેવિતં। જગામ ખં પુરુષવરસ્ય પશ્યતઃ।।
અનંતર અર્જુનનુ નોડુત્તિદ્ડંતॆયે આ શુભ, ઈશ્વરનુ ઉમॆયॊંદિગॆ આ ગિરિ, તટાક, મત્તુ કણિવॆગળિંદॊડગૂડિદ, પક્ષિગળુ મત્તુ મહર્ષિગળિંદ સેવિત ગિરિશ્રેષ્ઠવન્નુ બિટ્ટુ આકાશવન્નેરિદનુ.”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે આરણ્યકપર્વણિ કૈરાતપર્વણિ શિવપ્રસ્તાને ઈકચત્વારિંશોઽધ્યાયઃ।
ઇદુ શ્રી મહાભારતદ આરણ્યકપર્વદલ્લિ કૈરાતપર્વદલ્લિ શિવપ્રસ્તાનદલ્લિ નલ્વત્તॊંદનॆય અધ્યાયવુ.