034 бхӣмава̄кйах̣

правэш́а

।। ом̣ ом̣ намо на̄ра̄йан̣а̄йа।। ш́рӣ вэдавйа̄са̄йа намах̣ ।।

ш́рӣ кр̣шн̣адваипа̄йана вэдавйа̄са вирачита

ш́рӣ маха̄бха̄рата

а̄ран̣йака парва

каира̄та парва

адхйа̄йа 34

са̄ра

ра̄джадхармаванну то̆рэ̆ду на̄ву экэ̆ ка̄нанадалли ва̄сисуттиддэвэ̆ э̆м̣ду купитана̄ги бхӣману йудхишт̣хирананну праш́нисидану (1-20). таннаннӯ матту митрараннӯ сам̣кат̣акко̆л̤апад̣исува дхармаву дхармавэ̆нисико̆л̤л̤увудилла; ка̄ма-артха-дхармагал̤анну крамава̄ги па̄лисабэкэ̆м̣будэ ш́а̄страгал̤алли ма̄д̣ит̣т̣а видхийэ̆м̣ду хэл̤увуду (21-41). итара джа̄тийара дхармаванну анусарисувудакким̣та свадхармава̄да кшатрийадхармаваннэ а̄чарисабэку э̆ннувуду (42-60). танна сатва баладим̣да па̄лана ма̄д̣увудэ тамма пура̄тана дхармавэ̆м̣дӯ; аданну са̄дхисува̄га алпа па̄пагал̤аннэ̆сагидарӯ випуладакшин̣агал̤аннитту йаджн̃агал̤а мӯлака нива̄рисико̆л̤л̤абахудэ̆м̣ду хэл̤увуду (61-77). им̣дэ хастина̄пурада мэлэ̆ дха̄л̤ийит̣т̣у нинна сам̣паттанну хим̣дэ̆ пад̣э̆йэ̆м̣ду бхӣману йудхишт̣хиранигэ̆ хэл̤увуду (78-85).

03034001 ваиш́ам̣па̄йана ува̄ча।
03034001a йа̄джн̃асэнйа̄ вачах̣ ш́рутва̄ бхӣмасэно'тйамаршан̣ах̣।
03034001c них̣ш́васаннупасам̣гамйа круддхо ра̄джа̄намабравӣт।।
03034002a ра̄джйасйа падавӣм̣ дхармйа̄м̣ враджа сатпурушочита̄м̣।
03034002c дхармака̄ма̄ртхахӣна̄на̄м̣ ким̣ но вастум̣ тапованэ।।

ваиш́ам̣па̄йанану хэл̤идану: “йа̄джн̃асэнийа ма̄тугал̤анну кэл̤ида бхӣмасэнану ати купитана̄ги нит̣т̣усиру бид̣утта̄ кр̣ддхана̄ги ра̄джанигэ̆ хэл̤идану: “сатпурушаригэ̆ учитава̄да ра̄джадхармада ма̄ргадалли над̣э̆! дхарма, ка̄ма матту артхахӣнара̄ги хӣгэ̆ экэ̆ тапованадалли ва̄сисуттиддэвэ̆?

03034003a наива дхармэн̣а тадра̄джйам̣ на̄рджавэна на чауджаса̄।
03034003c акшакӯт̣амадхишт̣ха̄йа хр̣там̣ дурйодханэна нах̣।।

дурйодханану намма ра̄джйаванну дхармадим̣да атхава̄ пра̄ма̄н̣икатэ̆йим̣да атхава̄ вӣратанадим̣да тэ̆гэ̆дуко̆л̤л̤алилла. авану мосада джӯджина мӯлака апахарисалиллавэ?

03034004a гома̄йунэва сим̣ха̄на̄м̣ дурбалэна балӣйаса̄м̣।
03034004c а̄мишам̣ вигхаса̄ш́эна тадвадра̄джйам̣ хи но хр̣там̣।।

о̆м̣ду дурбала нарийу балавам̣та сим̣хада ба̄йийим̣да хасима̄м̣сада тум̣д̣анну касидуко̆м̣д̣ам̣тэ̆ намма ра̄джйаванну наммим̣да касидуко̆л̤л̤ала̄йиту.

03034005a дхармалэш́апратиччаннах̣ прабхавам̣ дхармака̄майох̣।
03034005c артхамутср̣джйа ким̣ ра̄джандургэшу паритапйасэ।।

ра̄джан! дхармавэ̆м̣ба харидухода ча̄дараванну хо̆дду дхарма матту ка̄магал̤игэ̆ мӯлава̄да артхаванну биса̄д̣и ӣ дат̣т̣а ка̄д̣иналли экэ̆ паритаписуттирувэ̆?

03034006a бхавато'нувидха̄нэна ра̄джйам̣ нах̣ паш́йата̄м̣ хр̣там̣।
03034006c аха̄рйамапи ш́акрэн̣а гуптам̣ га̄м̣д̣ӣвадханвана̄।।

га̄м̣д̣ӣва дхануссанну хид̣ида арджунаним̣да ракшисалпат̣т̣а намма ра̄джйаванну ш́акранӯ касидуко̆л̤л̤алу аса̄дхйана̄гирува̄га, нинна ануйа̄йигал̤а̄да на̄ву нод̣уттиддам̣тэ̆йэ наммим̣да аданну апахарисала̄йиту.

03034007a кун̣ӣна̄мива билва̄ни пам̣гӯна̄мива дхэнавах̣।
03034007c хр̣тамаиш́варйамасма̄кам̣ джӣвата̄м̣ бхаватах̣ кр̣тэ।।

каийилладавану билвада хан̣н̣анну киттуко̆м̣д̣ам̣тэ̆ матту кум̣т̣ану хасуванну каддуко̆м̣д̣у ходам̣тэ̆, нинна ка̄ран̣адим̣да, на̄вилларӯ джӣвам̣тавирува̄галэ намма аиш́варйаванну апахарисико̆м̣д̣у ходаралла!

03034008a бхаватах̣ прийамитйэвам̣ махадвйасанамӣдр̣ш́ам̣।
03034008c дхармака̄мэ пратӣтасйа пратипанна̄х̣ сма бха̄рата।।

бха̄рата! дхармадаллийэ над̣э̆йувударалли сукхаванну пад̣э̆йува нинагэ̆ ишт̣ава̄дуданну ма̄д̣алэ̆м̣ду на̄ву ӣ маха̄ вйасанаванну сахисико̆м̣д̣иддэвэ̆.

03034009a карш́айа̄мах̣ свамитра̄н̣и нам̣дайа̄маш́ча ш́а̄трава̄н।
03034009c а̄тма̄нам̣ бхаватах̣ ш́а̄стрэ нийамйа бхаратаршабха।।

бхаратаршабха! нинна сиддха̄м̣таванну анусариси на̄ву намма митрарим̣да дӯрара̄ги ш́атругал̤игэ̆ а̄нам̣даванну нӣд̣уттиддэвэ̆.

03034010a йадвайам̣ на тадаиваита̄н дха̄ртара̄шт̣ра̄нниханмахи।
03034010c бхаватах̣ ш́а̄страма̄да̄йа таннастапати душкр̣там̣।।

нинна ш́а̄страванну свӣкариси ам̣дэ на̄ву дха̄ртара̄шт̣раранну ко̆лладэ иддудэ таппа̄ги хойиту. адакка̄гийэ на̄ву ӣ душкр̣таванну анубхависуттиддэвэ̆.

03034011a атхаина̄манвавэкшасва мр̣гачарйа̄мива̄тманах̣।
03034011c авӣра̄чарита̄м̣ ра̄джанна баластхаирнишэвита̄м̣।।

мр̣гадам̣тэ̆ джӣвисуттирувуданну нод̣у. ра̄джан! вӣраралладавару ӣ рӣти над̣э̆дуко̆л̤л̤утта̄рэ̆йэ хо̆рату балавирувавару хӣгэ̆ над̣э̆дуко̆л̤л̤увудилла.

03034012a йа̄м̣ на кр̣шн̣о на бӣбхатсурна̄бхиманйурна ср̣м̣джайах̣।
03034012c на ча̄хамабхинам̣да̄ми на ча ма̄дрӣсута̄вубхау।।

нинна ӣ над̣атэ̆йанну кр̣шн̣ана̄галӣ, бӣбхатсува̄галӣ, абхиманйува̄галӣ, ср̣м̣джайана̄галӣ, на̄на̄галӣ матту ӣ иббару ма̄дрӣ сутара̄галӣ кхам̣д̣итава̄гийӯ анумодисувудилла.

03034013a бхава̄ндхармо дхарма ити сататам̣ вратакарш́итах̣।
03034013c каччидра̄джанна нирвэда̄да̄паннах̣ клӣбаджӣвика̄м̣।।

нӣну дхарма дхарма э̆м̣ду сататавӯ вратаниратана̄гируттӣйэ̆. ра̄джан! ӣ джӣвана кашт̣аванну сахисала̄гадэ̆ нира̄сэ̆йум̣т̣а̄ги ӣ видхада напум̣сака джӣванаванну авалам̣бисилла та̄нэ?

03034014a дурманушйа̄ хи нирвэдамапхалам̣ сарвагха̄тинам̣।
03034014c аш́акта̄х̣ ш́рийама̄хартума̄тманах̣ курватэ прийам̣।।

дурбалара̄давару ма̄тра та̄ву кал̤э̆дуко̆м̣д̣а сам̣паттанну пунах̣ пад̣э̆йалу асамартхара̄ги нира̄ш́э̆хо̆м̣дутта̄рэ̆. джӣванадалли нира̄ш́э̆йу сарвагха̄такава̄дуду матту нишпхалава̄дуду.

03034015a са бхава̄ндр̣шт̣има̄м̣ ш́актах̣ паш́йанна̄тмани паурушам̣।
03034015c а̄нр̣ш́ам̣сйапаро ра̄джанна̄нартхамавабудхйасэ।।

ра̄джан! нинагэ̆ дӯрадр̣шт̣хийидэ̆ матту ш́актана̄гирувэ̆. на̄ву пара̄крамигал̤э̆м̣ду нинагэ̆ го̆тту. а̄дарӯ ш́а̄м̣тапарана̄да нӣну а̄гирува анартхаванну артхама̄д̣ико̆л̤л̤уттилла.

03034016a асма̄намӣ дха̄ртара̄шт̣ра̄х̣ кшамама̄н̣а̄налам̣ сатах̣।
03034016c аш́акта̄нэва манйам̣тэ таддух̣кхам̣ на̄хавэ вадхах̣।।

тум̣ба̄ кшама̄парара̄гирува намманну дха̄ртара̄шт̣рару аш́актарэ̆м̣дэ тил̤идуко̆м̣д̣идда̄рэ̆. иду ран̣адалли са̄йувудакким̣талӯ дух̣кхатарава̄дуду.

03034017a татра чэдйудхйама̄на̄на̄маджихмаманивартина̄м̣।
03034017c сарваш́о хи вадхах̣ ш́рэйа̄нпрэтйа лока̄'ллабхэмахи।।

нэрава̄ги, хим̣диругадэ, аллийэ йуддхама̄д̣иддарэ̆ чэ̆нна̄гируттитту. на̄вэ̆лларӯ саттарӯ нам̣тара ш́рэйава̄да локагал̤анну пад̣э̆йуттиддэ̆ву.

03034018a атха ва̄ вайамэваита̄ннихатйа бхаратаршабха।
03034018c а̄дадӣмахи га̄м̣ сарва̄м̣ татха̄пи ш́рэйа эва нах̣।।

бхаратаршабха! атхава̄ аваранну сам̣хариси намма бхӯми сарваваннӯ хим̣дэ̆ тэ̆гэ̆дуко̆м̣д̣иддарэ̆ адӯ ш́рэйаскаравэ а̄гуттиралиллавэ?

03034019a сарватха̄ ка̄рйамэтаннах̣ свадхармаманутишт̣хата̄м̣।
03034019c ка̄м̣кшата̄м̣ випула̄м̣ кӣртим̣ ваирам̣ пратичикӣршата̄м̣।।

намма дхармадам̣тэ̆ над̣э̆дуко̆л̤л̤абэкэ̆м̣дарэ̆, випула кӣртийанну байасидарэ̆, ваиригал̤анну э̆дуриси ка̄рйаниратара̄гувудэ сарватха̄ о̆л̤л̤э̆йаду.

03034020a а̄тма̄ртхам̣ йудхйама̄на̄на̄м̣ видитэ кр̣тйалакшан̣э।
03034020c анйаирапахр̣тэ ра̄джйэ праш́ам̣саива на гархан̣а̄।।

анйарим̣да апахр̣тава̄да ра̄джйакка̄ги на̄ву йуддхама̄д̣идэ̆вэ̆м̣дарэ̆ на̄ву сарийа̄дуданнэ ма̄д̣идэ̆вэ̆м̣ду тил̤ийутта̄рэ̆. э̆лларӯ хо̆гал̤утта̄рэ̆йэ хо̆рату ним̣дисувудилла.

03034021a карш́ана̄ртхо хи йо дхармо митра̄н̣а̄ма̄тманастатха̄।
03034021c вйасанам̣ на̄ма тадра̄джанна са дхармах̣ кудхарма тат।।
03034022a сарватха̄ дхарманитйам̣ ту пурушам̣ дхармадурбалам̣।
03034022c джахатаста̄та дхарма̄ртхау прэтам̣ дух̣кхасукхэ йатха̄।।

таннаннӯ матту митрараннӯ сам̣кат̣акко̆л̤апад̣исува дхармаву дхармавэ̆нисувудэ? ра̄джан! аду дхармавалла, кудхарма. йа̄ва̄галӯ дхармавэ̆м̣ду кул̤итирува пурушананну дхармавэ дурбалананна̄ги ма̄д̣ибид̣уттадэ̆. саттавананну дух̣кхасукхагал̤у паритйаджисувам̣тэ̆ дурбалана̄давананну дхарма̄ртхагал̤э̆рад̣ӯ то̆рэ̆йуттавэ̆.

03034023a йасйа дхармо хи дхарма̄ртхам̣ клэш́абха̄мна са пам̣д̣итах̣।
03034023c на са дхармасйа вэда̄ртхам̣ сӯрйасйа̄м̣дхах̣ прабха̄мива।।

дхармакка̄ги кашт̣апад̣увуду пам̣д̣итана дхармавалла. о̆бба куруд̣ану сӯрйана бэ̆л̤аканну арийадэ ирувам̣тэ̆ ам̣тхавану дхармада артхаванну тил̤идуко̆м̣д̣ирувудилла.

03034024a йасйа ча̄ртха̄ртхамэва̄ртхах̣ са ча на̄ртхасйа ковидах̣।
03034024c ракшатэ бхр̣тако'ран̣йам̣ йатха̄ сйа̄тта̄др̣гэва сах̣।।

адарам̣тэ̆ кэвала аиш́варйакка̄гийэ хан̣ада сам̣па̄данэ̆ ма̄д̣увавану хан̣ада прайоджанаванну тил̤ийала̄рану. аран̣йадалли кӯлига̄ги данагал̤анну ка̄йува гопа̄лаканам̣тэ̆ авану хан̣ада ракшан̣э̆йалли ма̄тра а̄сактана̄гирутта̄нэ̆.

03034025a ативэлам̣ хи йо'ртха̄ртхӣ нэтара̄ванутишт̣хати।
03034025c са вадхйах̣ сарвабхӯта̄на̄м̣ брахмахэва джугупситах̣।।

атийа̄ги хан̣аванну сам̣па̄данэ̆ ма̄д̣увавану, итара э̆рад̣у гуригал̤анну (дхарма матту ка̄ма) нирлакшисидарэ̆ сарваджӣвигал̤им̣далӯ вадхйа матту бра̄хман̣ананну ко̆м̣даванашт̣у э̆ллара ним̣дэ̆гэ̆ па̄трана̄гутта̄нэ̆.

03034026a сататам̣ йаш́ча ка̄ма̄ртхӣ нэтара̄ванутишт̣хати।
03034026c митра̄н̣и тасйа наш́йам̣ти дхарма̄ртха̄бхйа̄м̣ ча хӣйатэ।।

ха̄гэ̆йэ, сада̄ ка̄магал̤анну пӯраисувударалли то̆д̣аги, итара э̆рад̣у пуруша̄ртхагал̤анну нирлакшисуваванигэ̆ митрару иллава̄гутта̄рэ̆ матту авану дхарма матту артхагал̤э̆рад̣аннӯ кал̤э̆дуко̆л̤л̤утта̄нэ̆.

03034027a тасйа дхарма̄ртхахӣнасйа ка̄ма̄м̣тэ нидханам̣ дхрувам̣।
03034027c ка̄мато рамама̄н̣асйа мӣнасйэва̄м̣бхасах̣ кшайэ।।

дхарма матту артхахӣнана̄давану ка̄магал̤анну пӯраисико̆м̣д̣а нам̣тара, ко̆л̤аву баттихогува танака ка̄мадалли рамисуттирува мӣнинам̣тэ̆ са̄йувуду сатйа.

03034028a тасма̄ддхарма̄ртхайорнитйам̣ на прама̄дйам̣ти пам̣д̣ита̄х̣।
03034028c пракр̣тих̣ са̄ хи ка̄масйа па̄вакасйа̄ран̣ирйатха̄।।

ӣ ка̄ран̣адим̣далэ пам̣д̣итару дхарма̄ртхагал̤а вишайадалли бахал̤а джа̄гарӯкатэ̆йим̣дирутта̄рэ̆. агнигэ̆ аран̣ийу пракр̣тийа̄гирувам̣тэ̆ ка̄мапра̄птигэ̆ дхарма̄ртхагал̤э̆рад̣ӯ мукхйа̄м̣гагал̤у.

03034029a сарватха̄ дхармамӯло'ртхо дхармаш́ча̄ртхапариграхах̣।
03034029c итарэтарайонӣ тау виддхи мэгходадхӣ йатха̄।।

артхавӯ сарватха̄ дхармада мӯлава̄гирабэку. адарам̣тэ̆ дхармавӯ артхапрайоджанавул̤л̤адда̄гирабэку. самудраву мод̣аваннӯ, мод̣аву самудраваннӯ авалам̣бисико̆м̣д̣ирувам̣тэ̆ дхарма̄ртхагал̤э̆рад̣ӯ о̆м̣данно̆м̣ду авалам̣биси ним̣тивэ̆.

03034030a дравйа̄ртхаспарш́асам̣йогэ йа̄ прӣтирупаджа̄йатэ।
03034030c са ка̄маш́читтасам̣калпах̣ ш́арӣрам̣ на̄сйа видйатэ।।

дравйа̄ртхагал̤а спаршасам̣йогадим̣далэ прӣти (ка̄ма) ум̣т̣а̄гуттадэ̆. ка̄мавэ̆м̣буду кэвала манассиналлирувудэ хо̆рату адаккэ̆ бэрэ̆йа ш́арӣравилла. аду анам̣га. йа̄рӯ аданну нод̣алу са̄дхйавилла.

03034031a артха̄ртхӣ пурушо ра̄джанбр̣хам̣там̣ дхармамр̣ччати।
03034031c артхамр̣ччати ка̄ма̄ртхӣ на ка̄ма̄данйамр̣ччатӣ।।
03034032a на хи ка̄мэна ка̄мо'нйах̣ са̄дхйатэ пхаламэва тат।
03034032c упайога̄тпхаласйэва ка̄шт̣ха̄дбхасмэва пам̣д̣итах̣।।

ра̄джан! артхаванну арасува пурушану аданну дхармадим̣да пад̣э̆йутта̄нэ̆. ка̄ма̄ртхийу аданну артхадим̣да пад̣э̆йутта̄нэ̆. а̄дарэ̆ ка̄мадим̣да э̆нанну пад̣э̆йалӯ са̄дхйавилла. йа̄кэ̆м̣дарэ̆, ка̄мадим̣да инно̆м̣ду ка̄маву пхалава̄ги хут̣т̣увудилла. ка̄маваннэ пхалавэ̆м̣ду упабхогама̄д̣увударим̣да кат̣т̣игэ̆йанну сут̣т̣арэ̆ бхасмавэ ул̤идуко̆л̤л̤увам̣тэ̆ ка̄мадим̣да бэрэ̆ эну пхалавӯ до̆рэ̆йувудилла.

03034033a има̄м̣ ш́акуника̄нра̄джан хам̣ти ваитам̣сико йатха̄।
03034033c этадрӯпамадхармасйа бхӯтэшу ча вихим̣сата̄м̣।।

ра̄джан! ӣ аран̣йадаллирува пакшигал̤анну бэд̣ану хэгэ̆ хим̣сэ̆пад̣исутта̄но ха̄гэ̆ адхармаву локада джӣвигал̤анну хим̣сисуттадэ̆.

03034034a ка̄ма̄ллобха̄чча дхармасйа правр̣ттим̣ йо на паш́йати।
03034034c са вадхйах̣ сарвабхӯта̄на̄м̣ прэтйа чэха ча дурматих̣।।

ка̄малобхагал̤игэ̆ адхӣнана̄ги дхармада ниджасварӯпаванну йа̄ру тил̤ийувудиллаво авану вадха̄рха. иха-парагал̤э̆рад̣араллӯ авану дурматийэ̆нисико̆л̤л̤утта̄нэ̆.

03034035a вйактам̣ тэ видито ра̄джаннартхо дравйапариграхах̣।
03034035c пракр̣тим̣ ча̄пи вэттха̄сйа викр̣тим̣ ча̄пи бхӯйасӣм̣।।

ра̄джан! артхавэ̆м̣дарэ̆ дравйапариграха э̆ннувуду нинагэ̆ тил̤идэ идэ̆. артхада ниджасварӯпаваннӯ викр̣тийаннӯ нӣну чэ̆нна̄ги тил̤идуко̆м̣д̣иддӣйэ̆.

03034036a тасйа на̄ш́ам̣ вина̄ш́ам̣ ва̄ джарайа̄ маран̣эна ва̄।
03034036c анартхамити манйам̣тэ со'йамасма̄су вартатэ।।

вр̣ддха̄пйадалли атхава̄ маран̣ака̄ладалли аиш́варйаву на̄ш́ава̄дарэ̆ анартха‌э̆м̣ду тил̤ийутта̄рэ̆. ам̣тхаха паристхити ӣга наммада̄гидэ̆.

03034037a им̣дрийа̄н̣а̄м̣ ча пам̣ча̄на̄м̣ манасо хр̣дайасйа ча।
03034037c вишайэ вартама̄на̄на̄м̣ йа̄ прӣтирупаджа̄йатэ।
03034037e са ка̄ма ити мэ буддхих̣ карман̣а̄м̣ пхаламуттамам̣।।

пам̣чэм̣дрийагал̤у, манассу матту хр̣дайаву вишайадалли то̆д̣агида̄га ум̣т̣а̄гувудэ ка̄ма. э̆лла кармагал̤им̣да до̆рэ̆йува уттама пхалавэ ка̄ма э̆м̣ду нанна абхипра̄йа.

03034038a эвамэва пр̣тхагдр̣шт̣ва̄ дхарма̄ртхау ка̄мамэва ча।
03034038c на дхармапара эва сйа̄нна ча̄ртхапарамо нарах̣।
03034038e на ка̄мапарамо ва̄ сйа̄тсарва̄нсэвэта сарвада̄।।

а̄дударим̣далэ дхарма, артха, ка̄магал̤анну бэрэ̆ бэрэ̆йа̄ги нод̣аба̄раду. манушйану мо̆далу дхармапарана̄гидду нам̣тара артхаванну пад̣э̆ду таданам̣тара ка̄маванну пӯраисико̆л̤л̤абэку. йа̄ва̄галӯ ӣ мӯраннӯ сэвисабэку1.

03034039a дхармам̣ пӯрвам̣ дханам̣ мадхйэ джагханйэ ка̄мама̄чарэт।
03034039c аханйанучарэдэвамэша ш́а̄стракр̣то видхих̣।।

динада мо̆далабха̄гадалли дхармаваннӯ, мадхйабха̄гадалли дханаваннӯ матту ам̣тйадалли ка̄маваннӯ а̄чарисабэку. идэ ш́а̄страгал̤у ма̄д̣ит̣т̣а видхи2.

03034040a ка̄мам̣ пӯрвам̣ дханам̣ мадхйэ джагханйэ дхармама̄чарэт।
03034040c вайасйанучарэдэвамэша ш́а̄стракр̣то видхих̣।।

мо̆далу ка̄маванну арасабэку, мадхйадалли артхаванну пад̣э̆йабэку матту джӣванада ко̆нэ̆йа бха̄гадалли дхармаванну па̄лисабэку. о̆м̣да̄да нам̣тара инно̆м̣ду. идэ ш́а̄страгал̤у ма̄д̣ит̣т̣а видхи.

03034041a дхармам̣ ча̄ртхам̣ ча ка̄мам̣ ча йатха̄вадвадата̄м̣ вара।
03034041c вибхаджйа ка̄лэ ка̄ладжн̃ах̣ сарва̄нсэвэта пам̣д̣итах̣।।

ма̄тана̄д̣уваваралли ш́рэшт̣ханэ! дхарма, артха, ка̄магал̤анну йатха̄ватта̄ги ка̄лаккэ̆ сарийа̄ги вибхаджанэ̆ ма̄д̣и ка̄лаваннарита пам̣д̣итану ӣ мӯраннӯ сэвисутта̄нэ̆.

03034042a мокшо ва̄ парамам̣ ш́рэйа эша ра̄джансукха̄ртхина̄м̣।
03034042c пра̄птирва̄ буддхима̄стха̄йа сопа̄йам̣ курунам̣дана।।
03034043a тадва̄ш́у крийата̄м̣ ра̄джанпра̄птирва̄пйадхигамйата̄м̣।
03034043c джӣвитам̣ хйа̄турасйэва дух̣кхамам̣таравартинах̣।।

ра̄джан! курунам̣дана! сукхаванну арасуваванигэ̆ сарвапаритйа̄гаву о̆л̤л̤э̆йадо атхава̄ са̄дхисувуду о̆л̤л̤э̆йадо э̆ннувудаккэ̆ буддхийупайогиси уттараванну кам̣д̣уко̆л̤л̤убэку. ра̄джан! аданну нирдхарисида нам̣тара такшан̣авэ мо̆даланэ̆йаданну ма̄д̣абэку атхава̄ са̄дханэ̆гэ̆ прайатнисабэку. йа̄кэ̆м̣дарэ̆ ивэ̆рад̣ара мадхйэ̆ ола̄д̣увавана джӣванаву рогишт̣ана дух̣кхаккэ̆ сама̄нава̄дуду.

03034044a видиташ́чаива тэ дхармах̣ сататам̣ чариташ́ча тэ।
03034044c джа̄натэ твайи ш́ам̣сам̣ти сухр̣дах̣ кармачодана̄м̣।।

нӣну дхармаванну тил̤идиддӣйэ̆ матту сада̄ дхармадаллийэ над̣э̆дуко̆м̣д̣у бам̣диддӣйэ̆. нинна снэхитару ниннанну артхама̄д̣ико̆м̣д̣идда̄рэ̆ матту нинна кармачоданэ̆йанну праш́ам̣сисутта̄рэ̆.

03034045a да̄нам̣ йаджн̃ах̣ сата̄м̣ пӯджа̄ вэдадха̄ран̣ама̄рджавам̣।
03034045c эша дхармах̣ паро ра̄джанпхалава̄нпрэтйа чэха ча।।

ра̄джан! да̄на, йаджн̃а, сам̣тара пӯджэ̆, вэдадха̄ран̣а, ма̄рджава ивэ̆ллавӯ пхалаванну нӣд̣ува уттама дхармавэ сари.

03034046a эша на̄ртхавихӣнэна ш́акйо ра̄джаннишэвитум̣।
03034046c акхила̄х̣ пурушавйа̄гхра гун̣а̄х̣ сйурйадйапӣтарэ।।

а̄дарэ̆ ра̄джан! артхавихӣнана̄давану (бад̣авану) иданну (дхармаванну) сэвисалу ш́актана̄гувудилла. пурушавйа̄гхра! бэрэ̆ йа̄вуду иддарӯ ӣ гун̣агал̤анну сам̣пӯрн̣ава̄ги ирисико̆л̤л̤абэку.

03034047a дхармамӯлам̣ джагадра̄джанна̄нйаддхарма̄двиш́ишйатэ।
03034047c дхармаш́ча̄ртхэна махата̄ ш́акйо ра̄джаннишэвитум̣।।

ра̄джан! ӣ джагаттина мӯла дхарма. дхармакким̣та хирида̄дуду бэрэ̆ йа̄вудӯ илла. ра̄джан! матту ӣ дхармаванну маха̄ сам̣паттиним̣да ма̄тра сэвисалу са̄дхйа.

03034048a на ча̄ртхо бхаикшачарйэн̣а на̄пи клаибйэна кархи чит।
03034048c вэттум̣ ш́акйах̣ сада̄ ра̄джанкэвалам̣ дхармабуддхина̄।।

ам̣тхаха сам̣паттанну бэд̣увударим̣да̄галӣ дӣнатэ̆йим̣да̄галӣ э̆м̣дӯ пад̣э̆йаликка̄гувудилла. ра̄джан! кэвала сада̄ дхармабуддхийим̣да ма̄тра аданну сам̣па̄дисалу ш́акйа.

03034049a пратишиддха̄ хи тэ йа̄чма̄ йайа̄ сидхйати ваи двиджах̣।
03034049c тэджасаива̄ртхалипса̄йа̄м̣ йатасва пурушаршабха।।

двиджаригэ̆ сиддхийанну тарува йа̄чанэ̆йу нинагэ̆ нишиддхава̄дуду. а̄дударим̣да, пурушаршабха! нинна тэджассиним̣да сам̣паттина нинна ко̆ратэ̆йанну пӯраисико.

03034050a бхаикшачарйа̄ на вихита̄ на ча вит̣ш́ӯдраджӣвика̄।
03034050c кшатрийасйа виш́эшэн̣а дхармасту баламаурасам̣।।

бхикша̄т̣анэ̆ ма̄д̣увуда̄галӣ, ваиш́йара атхава̄ ш́ӯдрара джӣванаванну анусарисувуда̄галӣ кшатрийаригэ̆ сарийа̄дудалла. кшатрийаригэ̆ авана э̆дэ̆йа балавэ атидо̆д̣д̣а дхарма.

03034051a уда̄рамэва видва̄м̣со дхармам̣ пра̄хурманӣшин̣ах̣।
03034051c уда̄рам̣ пратипадйасва на̄варэ стха̄тумархаси।।
03034052a анубудхйасва ра̄джэм̣дра вэттха дхарма̄н сана̄тана̄н।
03034052c крӯракарма̄бхиджа̄то'си йасма̄дудвиджатэ джанах̣।।

уда̄ратэ̆йэ дхармавэ̆м̣ду тил̤ида видва̄м̣сару хэл̤утта̄рэ̆. уда̄ратэ̆йанну ниннада̄гиси адарамэлэ̆ стхирана̄ги ниллу. ра̄джэм̣дра! э̆ддэл̤у! сана̄тана дхармаванну нӣну тил̤идиддӣйэ̆. итараригэ̆ кашт̣ако̆д̣ува крӯра кармагал̤анну ко̆нэ̆го̆л̤исалэ нӣну хут̣т̣иддӣйэ̆.

03034053a праджа̄па̄ланасам̣бхӯтам̣ пхалам̣ тава на гархитам̣।
03034053c эша тэ вихито ра̄джандха̄тра̄ дхармах̣ сана̄танах̣।।

праджа̄па̄ланэ̆йим̣да нӣну пад̣э̆йува пхалаванну йа̄рӯ ним̣дисала̄рару. ра̄джан! идэ дха̄тану намагэ̆ вихисида сана̄тана дхармаваллавэ?

03034054a тасма̄двичалитах̣ па̄ртха локэ ха̄сйам̣ гамишйаси।
03034054c свадхарма̄ддхи манушйа̄н̣а̄м̣ чаланам̣ на праш́асйатэ।।

па̄ртха! идарим̣да нӣну вичалитана̄дарэ̆ локада ха̄сйаккэ̆ о̆л̤апад̣уттӣйэ̆. йа̄кэ̆м̣дарэ̆, свадхармаккэ̆ хо̆рата̄ги над̣э̆дуко̆л̤л̤ува манушйаранну праш́ам̣сисувудилла.

03034055a са кша̄трам̣ хр̣дайам̣ кр̣тва̄ тйактвэдам̣ ш́итхилам̣ манах̣।
03034055c вӣрйама̄стха̄йа каум̣тэйа дхурамудваха дхурйават।।

нинна хр̣дайаванну кшатрийа хр̣дайаванна̄гиси манассиналлирува дурбалатэ̆йанну китти ха̄ку. каум̣тэйа! вӣрйаванну торису матту хора̄д̣абэка̄да йуддхаванну хора̄д̣у.

03034056a на хи кэваладхарма̄тма̄ пр̣тхивӣм̣ джа̄ту каш́чана।
03034056c па̄ртхиво вйаджайадра̄джанна бхӯтим̣ на пунах̣ ш́рийам̣।।

ра̄джан! кэвала дхарма̄тмана̄гиддуко̆м̣д̣у йа̄ва ра̄джанӯ пр̣тхвийанну гэ̆ллалилла атхава̄ сам̣паттанну гал̤исалилла.

03034057a джихва̄м̣ даттва̄ бахӯна̄м̣ хи кшудра̄н̣а̄м̣ лубдхачэтаса̄м̣।
03034057c никр̣тйа̄ лабхатэ ра̄джйама̄ха̄рамива ш́алйаках̣।।

нарийу танна а̄ха̄раванну пад̣э̆йувам̣тэ̆, кшудрарӯ лобхигал̤ӯ а̄да джанаригэ̆ сихима̄тугал̤аннитту мосама̄д̣и ра̄джйаванну тэ̆гэ̆дуко̆л̤л̤абэка̄гуттадэ̆3.

03034058a бхра̄тарах̣ пӯрваджа̄та̄ш́ча сусамр̣ддха̄ш́ча сарваш́ах̣।
03034058c никр̣тйа̄ нирджита̄ дэваирасура̄х̣ па̄м̣д̣аваршабха।।

па̄м̣д̣аваршабха! дэватэ̆гал̤а ан̣н̣ам̣дира̄да, аваригим̣та мо̆далэ хут̣т̣идда, э̆лла рӣтийаллийӯ сусамр̣ддхара̄гидда асураранну дэватэ̆гал̤у мосадим̣далэ солисидару.

03034059a эвам̣ балаватах̣ сарвамити буддхва̄ махӣпатэ।
03034059c джахи ш́атрӯнмаха̄ба̄хо пара̄м̣ никр̣тима̄стхитах̣।।

махӣпатэ! маха̄ба̄хо! сарвавӯ балаш́а̄лигэ сэридду э̆м̣ду тил̤иду, мосадим̣да нинна ш́атругал̤анну гэ̆ллувудэ ш́рэшт̣ха.

03034060a на хйарджунасамах̣ каш́чидйудхи йоддха̄ дханурдхарах̣।
03034060c бхавита̄ ва̄ пума̄нкаш́чинматсамо ва̄ гада̄дхарах̣।।

йуддхадалли дханурдхара арджунана самана̄да инно̆бба йодханилла. гада̄дхарана̄да нанна самана̄давару йа̄ридда̄рэ̆?

03034061a саттвэна курутэ йуддхам̣ ра̄джансубалава̄напи।
03034061c на прама̄н̣эна нотса̄ха̄тсаттвастхо бхава па̄м̣д̣ава।।

ра̄джан! па̄м̣д̣ава! уттама балаш́а̄лийӯ кӯд̣а танна сатвада а̄дха̄рада мэлэ̆йэ йуддхаванну ма̄д̣утта̄нэ̆. нӣнӯ кӯд̣а прама̄н̣адим̣далладэ, утса̄хадим̣далладэ, сатвадим̣да хора̄д̣у.

03034062a саттвам̣ хи мӯламартхасйа витатхам̣ йадато'нйатха̄।
03034062c на ту прасактам̣ бхавати вр̣кшачча̄йэва хаиманӣ।।

сатвавэ артхада мӯла матту идаккэ̆ хо̆рата̄дуду сул̤л̤у. чхал̤ига̄ладалли марада нэ̆рал̤инам̣тэ̆ иду сул̤л̤алла.

03034063a артхатйа̄го хи ка̄рйах̣ сйа̄дартхам̣ ш́рэйа̄м̣самиччата̄।
03034063c бӣджаупамйэна каум̣тэйа ма̄ тэ бхӯдатра сам̣ш́айах̣।।

каум̣тэйа! бӣджаванну биттува ха̄гэ̆ сам̣паттанну пад̣э̆йабэкэ̆м̣дарэ̆ свалпа сам̣паттанну тйа̄гама̄д̣абэка̄гуттадэ̆. идаралли нинагэ̆ сам̣ш́айавилладирали.

03034064a артхэна ту само'нартхо йатра лабхйэта нодайах̣।
03034064c на татра випан̣ах̣ ка̄рйах̣ кхаракам̣д̣ӯйитам̣ хи тат।।

а̄дарэ̆ йа̄вударалли ха̄кида бам̣д̣ава̄л̤адашт̣э атхава̄ адакким̣талӯ кад̣имэ̆ до̆рэ̆йуттадэ̆йо алли бам̣д̣ава̄л̤аванну ха̄каба̄раду, йа̄кэ̆м̣дарэ̆ аду турикэ̆йанну турисико̆м̣д̣аха̄гэ̆.

03034065a эвамэва манушйэм̣дра дхармам̣ тйактва̄лпакам̣ нарах̣।
03034065c бр̣хам̣там̣ дхармама̄пноти са буддха ити ниш́читах̣।।

манушйэм̣дра! адэ рӣтийалли свалпа дхармаванну то̆рэ̆ду манушйану адхика дхармаванну пад̣э̆йутта̄нэ̆. ам̣тхавану тил̤идавану э̆м̣ду ниш́читана̄гутта̄нэ̆.

03034066a амитрам̣ митрасам̣паннам̣ митраирбхим̣дам̣ти пам̣д̣ита̄х̣।
03034066c бхиннаирмитраих̣ паритйактам̣ дурбалам̣ курутэ ваш́э।।

пам̣д̣итару тамма митрара мӯлака ш́атругал̤анну авара митрарим̣да бэрпад̣исутта̄рэ̆. митрарим̣да бэрэ̆йа̄ги, аварим̣да паритйактана̄ги дурбалана̄да̄га авананну ваш́апад̣исико̆л̤л̤утта̄рэ̆.

03034067a саттвэна курутэ йуддхам̣ ра̄джансубалава̄напи।
03034067c нодйамэна на хотра̄бхих̣ сарва̄х̣ свӣкурутэ праджа̄х̣।।

ра̄джан! уттама балаш́а̄лигал̤ӯ кӯд̣а сатвадим̣далэ йуддхаванну ма̄д̣утта̄рэ̆. кэвала ш́рамадим̣да атхава̄ сихима̄тугал̤им̣да э̆лларӯ праджэ̆гал̤анна̄ги свӣкарисувудилла.

03034068a сарватха̄ сам̣хатаирэва дурбалаирбалава̄напи।
03034068c амитрах̣ ш́акйатэ хам̣тум̣ мадхуха̄ бхрамараирива।।

дурбалару о̆т̣т̣а̄ги митрариллада балаш́а̄лийаннӯ кӯд̣а джэнанну кӣл̤увавананну джэнухул̤агал̤у хэго ха̄гэ̆ сам̣харисутта̄рэ̆.

03034069a йатха̄ ра̄джанпраджа̄х̣ сарва̄х̣ сӯрйах̣ па̄ти габхастибхих̣।
03034069c атти чаива татхаива твам̣ савитух̣ садр̣ш́о бхава।।

ра̄джан! сӯрйану хэгэ̆ танна киран̣агал̤им̣да сарва праджэ̆гал̤аннӯ па̄лисутта̄но ха̄гэ̆ нӣнӯ кӯд̣а сӯрйанам̣тэ̆ а̄габэку.

03034070a этаддхйапи тапо ра̄джанпура̄н̣амити нах̣ ш́рутам̣।
03034070c видхина̄ па̄ланам̣ бхӯмэрйаткр̣там̣ нах̣ пита̄махаих̣।।

ра̄джан! намма пита̄махару ма̄д̣идаха̄гэ̆ видхийим̣да ӣ бхӯмийанну па̄лана ма̄д̣увудэ намма пура̄тана тапассу э̆м̣ду кэл̤иллавэ?

03034071a апэйа̄ткила бха̄х̣ сӯрйа̄ллакшмӣш́чам̣драмасастатха̄।
03034071c ити локо вйавасито др̣шт̣вэма̄м̣ бхавато вйатха̄м̣।।

нинна ӣ вйатхэ̆йанну нод̣и локада джанару сӯрйану танна ка̄м̣тийанну матту чам̣драну танна саум̣дарйаванну кал̤э̆дуко̆л̤л̤уттидда̄ро э̆м̣ду чим̣тэ̆го̆л̤ага̄гидда̄рэ̆.

03034072a бхаваташ́ча праш́ам̣са̄бхирним̣да̄бхиритарасйа ча।
03034072c катха̄йукта̄х̣ паришадах̣ пр̣тхагра̄джансама̄гата̄х̣।।

ра̄джан! джанару сэрида паришаттугал̤аллэ̆лла нинна праш́ам̣сэ̆ матту итарара ним̣данэ̆йэ над̣э̆йуттадэ̆.

03034073a идамабхйадхикам̣ ра̄джанбра̄хман̣а̄ гураваш́ча тэ।
03034073c самэта̄х̣ катхайам̣тӣха мудита̄х̣ сатйасам̣дхата̄м̣।।
03034074a йанна моха̄нна ка̄рпан̣йа̄нна лобха̄нна бхайа̄дапи।
03034074c анр̣там̣ ким̣ чидуктам̣ тэ на ка̄ма̄нна̄ртхака̄ран̣а̄т।।

ра̄джан! идаккӯ хэ̆ччинадудэ̆м̣дарэ̆, бра̄хман̣ару, хирийару о̆т̣т̣игэ̆ сэрида̄галэ̆лла, мохавиллада, ка̄рпан̣йадим̣даллада, лобхадим̣даллада, бхайадим̣даллада, анр̣таваллада, ка̄мадим̣даллада, артхакка̄гирада нинна ӣ сатйасам̣дхатэ̆йаннэ сам̣тошадим̣да ма̄тана̄д̣ико̆л̤л̤утта̄рэ̆.

03034075a йадэнах̣ курутэ ким̣ чидра̄джа̄ бхӯмимава̄пнуван।
03034075c сарвам̣ таннудатэ паш́ча̄дйаджн̃аирвипуладакшин̣аих̣।।

бхӯмийанну пад̣э̆йува̄га ра̄джану свалпа эна̄дарӯ па̄паванну гал̤исидарӯ авэ̆ллаваннӯ нам̣тара випула дакшин̣э̆гал̤аннитту йаджн̃агал̤а мӯлака иллава̄гисабахуду.

03034076a бра̄хман̣эбхйо дададгра̄ма̄нга̄ш́ча ра̄джансахасраш́ах̣।
03034076c мучйатэ сарвапа̄пэбхйастамобхйа ива чам̣драма̄х̣।।

чам̣драна мӯлака катталэ̆йим̣да бид̣угад̣э̆хо̆м̣дувам̣тэ̆ бра̄хман̣аригэ̆ гра̄магал̤аннӯ, сахасра̄ру говугал̤аннӯ ко̆д̣увударим̣да сарвапа̄пагал̤им̣да бид̣угад̣э̆йа̄гуттадэ̆.

03034077a паураджа̄напада̄х̣ сарвэ пра̄йаш́ах̣ курунам̣дана।
03034077c савр̣ддхаба̄ла̄х̣ сахита̄х̣ ш́ам̣сам̣ти тва̄м̣ йудхишт̣хира।।

курунам̣дана! йудхишт̣хира! гра̄мӣн̣а матту пураджанарэ̆лларӯ, вр̣ддхарӯ ба̄лакарӯ сэри ниннанну пра̄йаш́ах̣ хо̆гал̤утта̄рэ̆.

03034078a ш́вадр̣тау кшӣрама̄сактам̣ брахма ва̄ вр̣шалэ йатха̄।
03034078c сатйам̣ стэнэ балам̣ на̄рйа̄м̣ ра̄джйам̣ дурйодханэ татха̄।।
03034079a ити нирвачанам̣ локэ чирам̣ чарати бха̄рата।
03034079c апи чаитатстрийо ба̄ла̄х̣ сва̄дхйа̄йамива курватэ।।

бха̄рата! дурйодхананалли ра̄джйавирувуду на̄йийа чармадим̣да ма̄д̣ида чӣладалли ха̄лирувам̣тэ̆, кӣл̤уджа̄тийаваналли вэдагал̤ирувам̣тэ̆, кал̤л̤аналли сатйабха̄шан̣авирувам̣тэ̆ матту хэ̆м̣гасаралли пара̄крамавирувам̣тэ̆ сарватха̄ анучитава̄дуду э̆м̣ду джанару параспараралли ма̄тана̄д̣ико̆л̤л̤уттидда̄рэ̆. ӣ рӣтийа нирвачанаву хим̣диним̣далӯ локадалли прасиддхава̄гидэ̆. ват̣угал̤у анудинавӯ вэдаванну адхйайана ма̄д̣увам̣тэ̆ стрӣйарӯ маккал̤ӯ ӣ ш́локаванну хэл̤уттирутта̄рэ̆.

03034080a са бхава̄нратхама̄стха̄йа сарвопакаран̣а̄нвитам̣।
03034080c тварама̄н̣о'бхинирйа̄ту чирамартхопапа̄дакам̣।।
03034081a ва̄чайитва̄ двиджаш́рэшт̣ха̄надйаива гаджаса̄хвайам̣।

нинна ратхаваннэри, сарвопакаран̣агал̤аннӯ тэ̆гэ̆дуко̆м̣д̣у, тварэ̆ма̄д̣и, двиджаш́рэшт̣хару нинагэ̆ сиддхийу бэга а̄гали э̆м̣ду ва̄чисуттиралу, им̣дэ гаджаса̄хвайаккэ̆ хо̆рад̣у.

03034081c астравидбхих̣ паривр̣то бхра̄тр̣бхирдр̣д̣хадханвибхих̣।।
03034081e а̄ш́ӣвишасамаирвӣраирмарудбхирива вр̣траха̄।।

астрадам̣тирува нинна ӣ таммам̣дирим̣да суттуварэ̆йалпат̣т̣у, сарпагал̤а вишасама̄на авара а̄йудхагал̤о̆м̣дигэ̆ маруттугал̤о̆д̣анэ̆ вр̣трахану хэго ха̄гэ̆ хо̆рад̣у.

03034082a амитра̄м̣стэджаса̄ мр̣днаннасурэбхйа ива̄риха̄।
03034082c ш́рийама̄датсва каум̣тэйа дха̄ртара̄шт̣ра̄нмаха̄бала।।

каум̣тэйа! маха̄бала! асураранну им̣драну сам̣харисидам̣тэ̆ нинна тэджассиним̣да ш́атругал̤анну сам̣хариси нинна сам̣паттанну тируги пад̣э̆.

03034083a на хи га̄м̣д̣ӣвамукта̄на̄м̣ ш́ара̄н̣а̄м̣ га̄рдхрава̄саса̄м̣।
03034083c спарш́ама̄ш́ӣвиша̄бха̄на̄м̣ мартйах̣ каш́чана сам̣сахэт।।

га̄м̣д̣ӣвадим̣да бид̣алпат̣т̣а хаддина пуккагал̤анну дхарисида ба̄н̣агал̤а а̄гха̄таванну тад̣э̆дуко̆л̤л̤ува йа̄ва манушйанӯ ӣ бхӯмийалли илла.

03034084a на са вӣро на ма̄там̣го на садаш́во'сти бха̄рата।
03034084c йах̣ сахэта гада̄вэгам̣ мама круддхасйа сам̣йугэ।।

бха̄рата! йуддхадалли кр̣ддхана̄да нанна гада̄вэгаванну сахисува йа̄ро̆бба вӣранӯ илла, а̄нэ̆йӯ илла, матту о̆л̤л̤э̆йа кудурэ̆йӯ илла.

03034085a ср̣м̣джайаих̣ саха каикэйаирвр̣шн̣ӣна̄мр̣шабхэн̣а ча।
03034085c катхам̣ свидйудхи каум̣тэйа ра̄джйам̣ на пра̄пнуйа̄махэ।।

ср̣м̣джайара, каикэйара, вр̣шн̣ивр̣шабхара джо̆тэ̆гӯд̣и намагэ̆ йуддхадалли ра̄джйаванну хим̣дэ̆ пад̣э̆йалу экэ̆ са̄дхйава̄гувудилла?”

сама̄пти

ити ш́рӣ а̄ран̣йакапарван̣и ванапарван̣и каира̄тапарван̣и бхӣмава̄кйэ чатустрим̣ш́о'дхйа̄йах̣।
иду ш́рӣ маха̄бха̄ратадалли а̄ран̣йакапарвадалли каира̄тапарвадалли бхӣмава̄кйадалли мӯваттна̄лканэ̆йа адхйа̄йаву.


  1. бха̄ратадарш́ана: ӣ ка̄ран̣адим̣далэ дхарма̄ртхака̄магал̤у хирийарим̣да анукрамава̄ги хэл̤алпат̣т̣ивэ̆. дхармадим̣да артхапра̄птийӯ артхадим̣да ка̄мапра̄птийӯ а̄гуттадэ̆. йа̄рэ а̄галӣ кэвала дхармаваннэ анусарисутта̄ артха-ка̄магал̤анну тираскарисаба̄раду. артхаваннэ а̄ш́райиси дхарма-ка̄магал̤анну бид̣аба̄раду. атхава̄ кэвала ка̄мийа̄ги дхарма̄ртхагал̤аннӯ алакшисаба̄раду. ↩︎

  2. бха̄рата дарш́ана: динада пӯрва̄хн̣адалли дхармака̄рйагал̤анну ма̄д̣абэку, мадхйа̄хнадалли дхана̄рджанэ̆йанну ма̄д̣абэку, са̄йам̣ка̄ладалли танна маногатава̄да абхила̄шэ̆йанну пӯраисико̆л̤л̤абэку. хӣгэ̆ ма̄д̣абэкэ̆м̣будэ ш́а̄стравидхийа̄гидэ̆. ↩︎

  3. бха̄ратадарш́ана: бэд̣ану ка̄д̣упра̄н̣игал̤игэ̆ а̄ха̄раванну э̆рачи аву бам̣до̆д̣анэ̆йэ балэ̆йанну бӣси авугал̤анну хид̣ийувам̣тэ̆ атхава̄ бэ̆стану га̄л̤аккэ̆ хул̤уванну кат̣и аданну нӣриналли бит̣т̣у мӣну хид̣ийувам̣тэ̆, ра̄джару ш́атрупакшадаллирува адхика̄ригал̤анну эка̄м̣тадалли сам̣дхиси, аваригэ̆ йатхэччха дхана-канака-васту-ва̄ханагал̤анну ко̆д̣увуда̄ги ма̄туко̆т̣т̣у, аваранну ш́атрура̄джаним̣да бэрпад̣иси, ш́атрура̄джйада рахасйагал̤анну тил̤иду, ш́атрура̄джаранну пара̄бхаваго̆л̤иси ра̄джйаванну ваш́апад̣э̆дуко̆л̤л̤утта̄рэ̆. ↩︎