ప్రవేశ
।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।
శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత
శ్రీ మహాభారత
ఆరణ్యక పర్వ
కైరాత పర్వ
అధ్యాయ 32
సార
తాను ఫలవన్ను బయసి ధర్మవన్ను ఆచరిసుత్తిల్ల; ఆదరె అదు ఫల కొడలి అథవా కొడదిరలి, ఒబ్బ గృహస్థను మాడబేకాద్దన్ను మాడుత్తిద్దేనె ఎందు యుధిష్ఠిరను హేళువుదు (1-22). ధర్మవు నిష్ఫలవాగిద్దరె ప్రపంచవే గాఢాంధకారదల్లి ముళుగిహోగుత్తిత్తు; ధర్మద ఫలవన్ను సద్య కాణద మాత్రక్కె ధర్మవన్నూ దేవతెగళన్నూ శంకిసబారదెందు హేళువుదు (23-40).
03032001 యుధిష్ఠిర ఉవాచ।
03032001a వల్గు చిత్రపదం శ్లక్ష్ణం యాజ్ఞసేని త్వయా వచః।
03032001c ఉక్తం తచ్ఛ్రుతమస్మాభిర్నాస్తిక్యం తు ప్రభాషసే।।
యుధిష్ఠిరను హేళిదను: “యాజ్ఞసేని! నీను హేళిద మాతుగళు ఉత్తమ శబ్ధగళన్నొడగూడివె మత్తు చెన్నాగిదె. ఆదరె నీను హేళువుదు నాస్తికర భాషెయంతె ననగె కేళుత్తిదె.
03032002a నాహం ధర్మఫలాన్వేషీ రాజపుత్రి చరామ్యుత।
03032002c దదామి దేయమిత్యేవ యజే యష్టవ్యమిత్యుత।।
రాజపుత్రి! నాను ధర్మద ఫలవన్ను బయసి నడెయుత్తిల్ల. కొడబేకు ఎందు కొడుత్తేనె మత్తు యాజిసబేకెందు యజ్ఞగళన్ను మాడుత్తేనె.
03032003a అస్తు వాత్ర ఫలం మా వా కర్తవ్యం పురుషేణ యత్।
03032003c గృహానావసతా కృష్ణే యథాశక్తి కరోమి తత్।।
కృష్ణే! అదు ఫలవన్ను కొడలి అథవా కొడదిరలి, ఒబ్బ గృహస్థ పురుషను మాడబేకాదుదన్ను యథాశక్తి మాడుత్తేనె.
03032004a ధర్మం చరామి సుశ్రోణి న ధర్మఫలకారణాత్।
03032004c ఆగమాననతిక్రమ్య సతాం వృత్తమవేక్ష్య చ।
03032004e ధర్మ ఏవ మనః కృష్ణే స్వభావాచ్చైవ మే ధృతం।।
సుశ్రోణి! నాను ధర్మదల్లి నడెయుత్తేనె. ఆదరె ధర్మదింద నడెయువుదు ఫలవన్ను కొడుత్తదె ఎన్నువ కారణదిందల్ల. ధర్మవన్ను అతిక్రమిసబారదెందు మత్తు సత్యవంతరంతె నడెదుకొళ్ళబేకెందు. కృష్ణే! స్వభావతః నన్న మనస్సు ధర్మదల్లియే దృఢవాగిదె.
03032005a న ధర్మఫలమాప్నోతి యో ధర్మం దోగ్ధుమిచ్చతి।
03032005c యశ్చైనం శంకతే కృత్వా నాస్తిక్యాత్పాపచేతనః।।
ధర్మవన్ను బళసికొళ్ళలు బయసువవను, మత్తు ధర్మదంతె నడెదుకొండు ఆమేలె అదర కురితు శంకిసువవను, మత్తు నాస్తికనాగిద్దుకొండు ధర్మవన్ను పాలిసువవను మత్తు పాపబుద్ధియింద ధర్మాచరణె మాడువవను ధర్మద ఫలవన్ను హొందువుదిల్ల.
03032006a అతివాదాన్మదాచ్చైవ మా ధర్మమతిశంకిథాః।
03032006c ధర్మాతిశంకీ పురుషస్తిర్యగ్గతిపరాయణః।।
నాను వేదప్రామాణ్యదిందలే ఈ మాతుగళన్ను హేళుత్తిద్దేనె. వేదగళ ప్రమాణవే నమ్మెల్లరిగూ మార్గదర్శనవాగిదె. వేదప్రమాణవాగిరువ ధర్మద విషయదల్లి ఖండితవాగియూ సంశయపడబేడ. యావను ధర్మద విషయదల్లి సంశయపడువనో అవను జన్మాంతరదల్లి తిర్యగ్యోనియల్లి పశు-పక్షిగళాగి హుట్టుత్తానె.
03032007a ధర్మో యస్యాతిశంక్యః స్యాదార్షం వా దుర్బలాత్మనః।
03032007c వేదాచ్శూద్ర ఇవాపేయాత్స లోకాదజరామరాత్।।
యారిగె ధర్మద విషయదల్లి ఋషిప్రోక్త ప్రవచనగళ విషయదల్లి దుర్బల బుద్ధియిరువుదో అవరిగె, శ్రూద్రరిగూ వేదగళిగూ ఎష్టు అంతరవిరువుదో అష్టే ఉత్తమలోకగళూ మత్తు మోక్షమార్గవూ అతిదూరవాగువవు.
03032008a వేదాధ్యాయీ ధర్మపరః కులే జాతో యశస్విని।
03032008c స్థవిరేషు స యోక్తవ్యో రాజభిర్ధర్మచారిభిః।।
ఉత్తమ కులదల్లి హుట్టిద యశస్వినీ వేదాధ్యాయీ ధర్మపరనన్ను ధర్మాత్మరు కేవల జ్ఞానక్కె మత్తు ధర్మక్కె ప్రాధాన్యతెయన్ను కొట్టు రాజర్షిగళంతె పూజిసి గౌరవిసుత్తారె.
03032009a పాపీయాన్ హి స శూద్రేభ్యస్తస్కరేభ్యో విశేషతః।
03032009c శాస్త్రాతిగో మందబుద్ధిర్యో ధర్మమతిశంకతే।।
శాస్త్రగళన్ను తిరస్కరిసి ధర్మవన్ను శంకిసిసువ మందబుద్ధియు శూద్రరు మత్తు కళ్ళరిగింతలూ పాపి.
03032010a ప్రత్యక్షం హి త్వయా దృష్ట ఋషిర్గచ్చన్మహాతపాః।
03032010c మార్కండేయోఽప్రమేయాత్మా ధర్మేణ చిరజీవితాం।।
03032011a వ్యాసో వసిష్ఠో మైత్రేయో నారదో లోమశః శుకః।
03032011c అన్యే చ ఋషయః సిద్ధా ధర్మేణైవ సుచేతసః।।
ఇల్లిగె బందిద్ద మహాతపస్వి ఋషిగళన్ను -అప్రమేయాత్మ, ధర్మదింద చిరంజీవియాగిరువ మార్కండేయ, వ్యాస, వసిష్ఠ, మైత్రేయ, నారద, లోమశ, శుక మత్తు ధర్మదల్లియే నిరతరాగిరువ సిద్ధ సుచేతస ఋషిగళన్ను-నీను ప్రత్యక్షవాగి కండిద్దీయె.
03032012a ప్రత్యక్షం పశ్యసి హ్యేతాన్దివ్యయోగసమన్వితాన్।
03032012c శాపానుగ్రహణే శక్తాన్దేవైరపి గరీయసః।।
దేవతెగళిగింతలూ హిరియరాద, శాప మత్తు అనుగ్రహగళన్ను నీడలు శక్యరాద ఈ దివ్యయోగసమన్వితరన్ను నీను ప్రత్యక్షవాగి నోడిద్దీయె.
03032013a ఏతే హి ధర్మమేవాదౌ వర్ణయంతి సదా మమ।
03032013c కర్తవ్యమమరప్రఖ్యాః ప్రత్యక్షాగమబుద్ధయః।।
అమరరిగె సమానరాద, ప్రత్యక్షవాగి ఆగమగళ విచారవన్ను కండుకొండ ఇవరే ననగె సదా ధర్మదల్లియే నడెదుకొళ్ళలు హేళుత్తా బందిద్దారె.
03032014a అతో నార్హసి కల్యాణి ధాతారం ధర్మమేవ చ।
03032014c రజోమూఢేన మనసా క్షేప్తుం శంకితుమేవ చ।।
కల్యాణి! ఆదుదరింద రజోగుణదింద ప్రభావిత మనస్సినింద నీను ధాతరనన్ను మత్తు ధర్మవన్ను అవహేళనమాడువుదు మత్తు శంకిసువుదు సరియల్ల.
03032015a ధర్మాతిశంకీ నాన్యస్మిన్ప్రమాణమధిగచ్చతి।
03032015c ఆత్మప్రమాణ ఉన్నద్ధః శ్రేయసో హ్యవమన్యకః।।
ధర్మదల్లి అతియాగి సంశయవిరువవనిగె ప్రమాణవెన్నువుదు ఏనూ దొరెయదే తన్నన్నే ప్రమాణవెందు తిళిదు ఇతరర శ్రేయస్సన్ను అల్లగళెయుత్తానె.
03032016a ఇంద్రియప్రీతిసంబద్ధం యదిదం లోకసాక్షికం।
03032016c ఏతావాన్మన్యతే బాలో మోహమన్యత్ర గచ్చతి।।
కణ్ణిగె కాణువ మత్తు ఇంద్రియసుఖక్కె సంబంధిసిద లోకవే సాక్షియెందు తిళిదు బుద్ధియిల్లద బాలకనంతె బేరె ఎల్లియో హోగుత్తానె.
03032017a ప్రాయశ్చిత్తం న తస్యాస్తి యో ధర్మమతిశంకతే।
03032017c ధ్యాయన్స కృపణః పాపో న లోకాన్ప్రతిపద్యతే।।
ధర్మదల్లి సంశయవన్నిట్టుకొండు నడెయువవనిగె ప్రాయశ్చిత్తవెన్నువుదే ఇల్ల. ఎష్టే యోచిసిదరూ అంథహ పాపి కృపణను లోకగళన్ను హొందువుదిల్ల.
03032018a ప్రమాణాన్యతివృత్తో హి వేదశాస్త్రార్థనిందకః।
03032018c కామలోభానుగో మూఢో నరకం ప్రతిపద్యతే।।
వేదప్రమాణగళన్ను నిరాకరిసువవను, వేద మత్తు శాస్త్రగళ అర్థగళన్ను నిందిసువవను, మత్తు కామలోభగళ హిందెహోగువ మూఢను నరకవన్ను హొందుత్తానె.
03032019a యస్తు నిత్యం కృతమతిర్ధర్మమేవాభిపద్యతే।
03032019c అశంకమానః కల్యాణి సోఽముత్రానంత్యమశ్నుతే।।
కల్యాణి! యారు వేద మత్తు ధర్మగళ విషయదల్లి శంకిసదే కర్తవ్యదృష్టియింద నిత్యవూ ధర్మాచరణె మాడువనో అంతవనిగె నిశ్చయవాగియూ ఉత్తమ లోకగళు సిగుత్తవె.
03032020a ఆర్షం ప్రమాణముత్క్రమ్య ధర్మానపరిపాలయన్।
03032020c సర్వశాస్త్రాతిగో మూఢః శం జన్మసు న విందతి।।
ఋషిగళ ప్రమాణగళన్ను అల్లగళెయుత్తా ధర్మవన్ను పరిపాలిసదే సర్వ శాస్త్రగళన్ను విరోధిసి నడెదుకొళ్ళువ మూఢను జన్మజన్మాంతరగళల్లియూ సుఖవన్ను హొందువుదిల్ల.
03032021a శిష్టైరాచరితం ధర్మం కృష్ణే మా స్మాతిశమ్కిథాః।
03032021c పురాణమృషిభిః ప్రోక్తం సర్వజ్ఞైః సర్వదర్శిభిః।।
కృష్ణే! శిష్ఠరు ఆచరిసువ, సర్వవన్నూ తిళిదిరువ, సర్వవన్నూ ప్రమాణపూర్వకవాగి కండిరువ పురాణ ఋషిగళు హేళిద ధర్మద కురితు సంశయపడబేడ.
03032022a ధర్మ ఏవ ప్లవో నాన్యః స్వర్గం ద్రౌపది గచ్చతాం।
03032022c సైవ నౌః సాగరస్యేవ వణిజః పారమృచ్చతః।।
ద్రౌపది! స్వర్గక్కె హోగువవరిగె ధర్మవొందే నౌకె. బేరె యావుదూ అల్ల. అదు సాగరద ఇన్నొందు దడవన్ను సేరలు బయసువ వర్తకరిగిరువ హడగినంతె.
03032023a అఫాలో యది ధర్మః స్యాచ్చరితో ధర్మచారిభిః।
03032023c అప్రతిష్ఠే తమస్యేతజ్జగన్మజ్జేదనిందితే।।
03032024a నిర్వాణం నాధిగచ్చేయుర్జీవేయుః పశుజీవికాం।
03032024c విఘాతేనైవ యుజ్యేయుర్న చార్థం కిం చిదాప్నుయుః।।
అనిందితే! ఒందువేళె ధర్మచారిగళు అనుసరిసువ ఈ ధర్మవు నిష్ఫలవే ఆగిద్దరె ఈ వేళెగె ఇడీ ప్రపంచవే గాఢాంధకారదల్లి ముళుగిహోగుత్తిత్తు. నిర్వాణద హిందె యారూ హోగుత్తిరలిల్ల. మనుష్యరు పశుగళంతె జీవిసుత్తిద్దరు. యాగగళన్ను మాడుత్తిరలిల్ల అథవా యాగగళిగె విఘ్నగళన్నే తరుత్తిద్దరు మత్తు అదరింద యావ లాభవన్నూ పడెయుత్తిరలిల్ల.
03032025a తపశ్చ బ్రహ్మచర్యం చ యజ్ఞః స్వాధ్యాయ ఏవ చ।
03032025c దానమార్జవమేతాని యది స్యురఫలాని వై।।
03032026a నాచరిష్యన్పరే ధర్మం పరే పరతరే చ యే।
03032026c విప్రలంభోఽయమత్యంతం యది స్యురఫలాః క్రియాః।।
తపస్సు, బ్రహ్మచర్య, యజ్ఞ మత్తు స్వాధ్యాయ, అదరంతెయే దాన, ఆర్జవ ముంతాదవుగళు నిష్ప్రయోజకవాగిద్దరె హిందినవరు, అవర హిందినవరు మత్తు అవర హిందినవరు ధర్మదల్లి నడెదుకొళ్ళుత్తిరలిల్ల. ఒందువేళె ఈ క్రియెగళెల్లవూ నిష్ప్రయోజకవాగిద్దరె ఇవుగళన్ను ఆచరిసిదవరు అత్యంత వంచనెగొళగాగిద్దరు ఎందు హేళబహుదు!
03032027a ఋషయశ్చైవ దేవాశ్చ గంధర్వాసురరాక్షసాః।
03032027c ఈశ్వరాః కస్య హేతోస్తే చరేయుర్ధర్మమాదృతాః।।
ఋషిగళు, దేవతెగళు, గంధర్వరు, అసురరు, రాక్షసరు ఎల్లరూ బలశాలిగళు. యావ కారణక్కాగి ఇవరు అతి నంబికెయింద ధర్మవన్ను ఆచరిసుత్తిద్దరు?
03032028a ఫలదం త్విహ విజ్ఞాయ ధాతారం శ్రేయసి ధ్రువే।
03032028c ధర్మం తే హ్యాచరన్కృష్ణే తద్ధి ధర్మసనాతనం।।
కృష్ణే! ధర్మవు ఖండితవాగియూ ఫలదాయక, మత్తు ధర్మవన్నాచరిసిదరె ధాతారను శ్రేయస్సన్ను నీడుత్తానె ఎందు తిళిదే అవరు సనాతన ధర్మవన్ను ఆచరిసుత్తా బందిద్దారె.
03032029a స చాయం సఫలో ధర్మో న ధర్మోఽఫల ఉచ్యతే।
03032029c దృశ్యంతేఽపి హి విద్యానాం ఫలాని తపసాం తథా।।
విద్యె మత్తు తపస్సు ఫలవన్ను నీడుత్తవె ఎందు ప్రత్యక్షవాగి కండిద్దేవె మత్తు తిళిదిద్దేవె. ధర్మవు ఫలవన్ను నీడుత్తదె మత్తు నిష్ఫలవాగువుదిల్ల ఎందు హేళుత్తారె.
03032030a త్వయ్యేతద్వై విజానీహి జన్మ కృష్ణే యథా శ్రుతం।
03032030c వేత్థ చాపి యథా జాతో ధృష్టద్యుమ్నః ప్రతాపవాన్।।
03032031a ఏతావదేవ పర్యాప్తముపమానం శుచిస్మితే।
కృష్ణే! శుచిస్మితే! నిన్న విషయదల్లియూ ఇదే ఆగలిల్లవే? నిన్న జన్మద కురితు నీను ఏనన్ను కేళికొండిద్దీయో అదన్నే స్మరిసికో. ప్రతాపి ధృష్టద్యుమ్ననూ హేగె హుట్టిద ఎన్నువుదన్ను నీను తిళిదిద్దీయె. ఇదే అదక్కె (తపస్సు ఫలవన్ను నీడుత్తదె ఎన్నువుదక్కె) సరియాద ఉపమాన.
03032031c కర్మణాం ఫలమస్తీతి ధీరోఽల్పేనాపి తుష్యతి।।
03032032a బహునాపి హ్యవిద్వాంసో నైవ తుష్యంత్యబుద్ధయః।
03032032c తేషాం న ధర్మజం కిం చిత్ప్రేత్య శర్మాస్తి కర్మ వా।।
కర్మగళింద ఫలదొరెయుత్తదె ఎందు తిళిదు స్వల్పదరల్లియే తృప్తిపడెయువవను విద్వాంసను. బుద్ధియిల్లదవరు యావాగలూ ఎష్టే సిక్కిదరూ అసంతుష్టరాగిద్దుకొండు ఇల్లియూ సంతోషపడువుదిల్ల మత్తు ధర్మాచరణెయన్ను మాడదే ఇద్ద అవరిగె పరలోకదల్లియూ ధర్మజనిత సుఖవు దొరెయువుదిల్ల.
03032033a కర్మణాముత పుణ్యానాం పాపానాం చ ఫలోదయః।
03032033c ప్రభవశ్చాప్యయశ్చైవ దేవగుహ్యాని భామిని।।
భామిని! కర్మగళిగె పాప-పుణ్యఫలగళు హేగె ప్రాప్తవాగుత్తవె మత్తు కర్మగళు హేగె హుట్టుత్తవె మత్తు నాశవాగుత్తవె ఎన్నువుదు దేవరహస్య.
03032034a నైతాని వేద యః కశ్చిన్ముహ్యంత్యత్ర ప్రజా ఇమాః।
03032034c రక్ష్యాణ్యేతాని దేవానాం గూఢమాయా హి దేవతాః।।
ఇవుగళన్ను యారూ తిళిదిల్ల, ప్రజెగళు ఇదర కురితు కత్తలెయల్లియే ఇద్దారె. దేవతెగళ ఈ గూఢ మాయెయన్ను దేవతెగళు రక్షిసుత్తిద్దారె.
03032035a కృశాంగాః సువ్రతాశ్చైవ తపసా దగ్ధకిల్బిషాః।
03032035c ప్రసన్నైర్మానసైర్యుక్తాః పశ్యంత్యేతాని వై ద్విజాః।।
పాప కర్మగళన్ను తపస్సినింద సుట్టుహాకిద, కృశాంగ సువ్రత ప్రసన్న మనస్సన్ను హొందిద ద్విజరు మాత్ర ఇవుగళన్ను కండుకొండిద్దారె.
03032036a న ఫలాదర్శనాద్ధర్మః శంకితవ్యో న దేవతాః।
03032036c యష్టవ్యం చాప్రమత్తేన దాతవ్యం చానసూయతా।।
03032037a కర్మణాం ఫలమస్తీతి తథైతద్ధర్మ శాశ్వతం।
03032037c బ్రహ్మా ప్రోవాచ పుత్రాణాం యదృషిర్వేద కశ్యపః।।
ధర్మద ఫలవన్ను సద్య కాణద మాత్రక్కె ధర్మవన్నూ దేవతెగళన్నూ శంకిసబేడ. అప్రమత్తనాగి యజ్ఞ-యాగగళన్ను మాడబేకు మత్తు అసూయెపడదే దానమాడబేకు. కర్మగళిగె ఫలవిద్దే ఇదె. ఆదుదరిందలే ధర్మవు శాశ్వతవాగిదె ఎందు బ్రహ్మను కశ్యపనే మొదలాద తన్న మక్కళిగె హేళిద్దను.
03032038a తస్మాత్తే సంశయః కృష్ణే నీహార ఇవ నశ్యతు।
03032038c వ్యవస్య సర్వమస్తీతి నాస్తిక్యం భావముత్సృజ।।
కృష్ణే! ఆదుదరింద మంజు కరగువంతె నిన్న సంశయవు నాశవాగలి. ఎల్లవూ హీగెయే ఎందు నిశ్చయిసి నిన్న మనస్సినల్లి హుట్టిద నాస్తిక్యభావవన్ను తొరె.
03032039a ఈశ్వరం చాపి భూతానాం ధాతారం మా విచిక్షిపః।
03032039c శిక్షస్వైనం నమస్వైనం మా తే భూద్బుద్ధిరీదృశీ।।
ప్రాణిగళిగె ధాతారనాగిరువ, సర్వాంతర్యామియాగిరువ, ఎల్లరిగూ స్వామియాగిరువ పరమ పురుషనన్ను నిందిసబేడ. అవనన్ను సేరువుదు హేగెంబుదన్ను తిళిదు అవనిగె శరణాగతళాగు.
03032040a యస్య ప్రసాదాత్తద్భక్తో మర్త్యో గచ్చత్యమర్త్యతాం।
03032040c ఉత్తమం దైవతం కృష్ణే మాతివోచః కథం చన।।
కృష్ణే! యార ప్రసాదదింద మనుష్యను అమర్త్యనాగుత్తానో అంథహ పరమ పురుషననన్ను యావ కారణదిందలూ అనాదరిసబేడ.”
సమాప్తి
ఇతి శ్రీ మహాభారతే ఆరణ్యకపర్వణి కైరాతపర్వణి యుధిష్ఠిరవాక్యే ద్వాత్రింశోఽధ్యాయః।
ఇదు శ్రీ మహాభారతదల్లి ఆరణ్యకపర్వదల్లి కైరాతపర్వదల్లి యుధిష్ఠిరవాక్యదల్లి మూవత్తెరడనెయ అధ్యాయవు.