प्रवेश
।। ओं ओं नमो नारायणाय।। श्री वेदव्यासाय नमः ।।
श्री कृष्णद्वैपायन वेदव्यास विरचित
श्री महाभारत
आरण्यक पर्व
कैरात पर्व
अध्याय 31
सार
युधिष्ठिरनु तन्न पितृपितामहर क्षत्रिय धर्मवन्नु पालिसुत्तिल्लवॆंदू, धर्मवु अवनन्नु रक्षिसुवुदिल्लवॆंदू द्रौपदियु हेळुवुदु (1-19). लोकवु व्यक्तियल्ल ईश्वरन वशदल्लिदॆ ऎंदु निदर्शनगळन्नित्तु प्रतिपादिसुवुदु (20-40). “कर्मवु अदन्नु ऎसगिद कर्तारनल्लदे बेरॆ यारन्नू काडिसुवुदिल्ल ऎंदाग अंथह कर्मगळ पापवु ईश्वरनिगॆ तागबेकु ताने?” ऎंदु प्रश्निसुवुदु (41-42).
03031001 द्रौपद्युवाच।
03031001a नमो धात्रे विधात्रे च यौ मोहं चक्रतुस्तव।
03031001c पितृपैतामहे वृत्ते वोढव्ये तेऽन्यथा मतिः।।
द्रौपदियु हेळिदळु: “निन्न तंदॆ पितामहरंतॆ नडॆदुकॊळ्ळबेकागिरुव नीनु बेरॆये रीतियल्लि योचिसुत्तिरुवॆ. निन्नल्लि ई गॊंदलवन्नुंटुमाडिरुव धात्र विधात्ररिगॆ वंदनॆगळु!
03031002a नेह धर्मानृशंस्याभ्यां न क्षांत्या नार्जवेन च।
03031002c पुरुषः श्रियमाप्नोति न घृणित्वेन कर्हि चित्।।
03031003a त्वां चेद्व्यसनमभ्यागादिदं भारत दुःस्सहं।
03031003c यत्त्वं नार्हसि नापीमे भ्रातरस्ते महौजसः।।
धर्म, मृदुत्व, क्षमॆ, दिट्टतन, मत्तु कोमलतॆगळिंद याव पुरुषनू श्रेयस्सन्नु हॊंदुवुदिल्ल. भारत! इंदु निनगॆ बंदॊदगिरुव कष्टक्कॆ नीनू अर्हनल्ल मत्तु निन्न ई महौजस तम्मंदिरू अर्हरल्ल.
03031004a न हि तेऽध्यगमज्जातु तदानीं नाद्य भारत।
03031004c धर्मात् प्रियतरं किं चिदपि चेज्जीवितादिह।।
03031005a धर्मार्थमेव ते राज्यं धर्मार्थं जीवितं च ते।
03031005c ब्राह्मणा गुरवश्चैव जानंत्यपि च देवताः।।
भारत! इंदु अवरिगॆ तिळिदिदॆ - निनगॆ धर्मक्किंतलू हॆच्चिगॆ प्रियवादद्दु एनू इल्ल - जीववू अष्टॊंदु प्रियवल्ल! निन्न राज्यवू धर्मक्कागिये, जीवितवू धर्मक्कागिये ऎन्नुवुदन्नु ब्राह्मणरू, हिरियरू, देवतॆगळू तिळिदिद्दारॆ.
03031006a भीमसेनार्जुनौ चैव माद्रेयौ च मया सह।
03031006c त्यजेस्त्वमिति मे बुद्धिर्न तु धर्मं परित्यजेः।।
धर्मवन्नु परित्यजिसुव मॊदलु नीनु भीमार्जुनरन्नू, माद्रेयरन्नू मत्तु नन्नन्नू सह तॊरॆयुत्तीयॆ ऎंदु ननगन्निसुत्तदॆ.
03031007a राजानं धर्मगोप्तारं धर्मो रक्षति रक्षितः।
03031007c इति मे श्रुतमार्याणां त्वां तु मन्ये न रक्षति।।
धर्मवन्नु परिपालिसि रक्षिसुव राजरन्नु धर्मवे रक्षिसुत्तदॆ ऎंदु आर्यरिंद केळिद्देनॆ. आदरॆ अदु निन्ननु रक्षिसुवुदिल्ल ऎंदु नन्न अभिप्राय.
03031008a अनन्या हि नरव्याघ्र नित्यदा धर्ममेव ते।
03031008c बुद्धिः सततमन्वेति चायेव पुरुषं निजा।।
नरव्याघ्र! नॆरळु हेगॆ पुरुषनन्नु सततवू अनुसरिसुत्तिरुत्तदॆयो हागॆ निन्न बुद्धियू कूड नित्यवू आचॆ ईचॆ होगदॆ धर्मवन्ने अनुसरिसुत्तदॆ.
03031009a नावमंस्था हि सदृशान्नावरां श्रेयसः कुतः।
03031009c अवाप्य पृथिवीं कृत्स्नां न ते शृंगमवर्धत।।
निन्न सरिसमरन्नु अथवा निनगिंथ कीळुमट्टदल्लिरुववरन्नु, मत्तु निनगिंथ ऒळ्ळॆयरागिरुववरन्नु नीनु ऎंदू हीयाळिसिल्ल. इडी पृथ्वियन्नु पडॆद मेलू निन्न तलॆयु बॆळॆयलिल्ल!
03031010a स्वाहाकारैः स्वधाभिश्च पूजाभिरपि च द्विजान्।
03031010c दैवतानि पितॄंश्चैव सततं पार्थ सेवसे।।
पार्थ! स्वाहाकार मत्तु स्वधर्मदिंद नीनु द्विजरन्नू, देवतॆगळन्नू, मत्तु पितृगळन्नू सततवू पूजिसुत्तीयॆ मत्तु सेविसुत्तीयॆ.
03031011a ब्राह्मणाः सर्वकामैस्ते सततं पार्थ तर्पिताः।
03031011c यतयो मोक्षिणश्चैव गृहस्थाश्चैव भारत।।
भारत! पार्थ! नीनु सततवू ब्राह्मणर, यतिगळ, मोक्षिणिगळ मत्तु गृहस्थर ऎल्ल आसॆगळन्नू पूरैसुत्तीयॆ.
03031012a आरण्यकेभ्यो लौहानि भाजनानि प्रयच्चसि।
03031012c नादेयं ब्राह्मणेभ्यस्ते गृहे किं चन विद्यते।।
आरण्यकरिगॆ नीनु लोहद पात्रॆगळन्नु कॊडुत्तीयॆ. ब्राह्मणरिगॆ कॊडलागदे इरुवंथहुदु एनू निन्न मनॆयल्लि इल्ल.
03031013a यदिदं वैश्वदेवांते सायंप्रातः प्रदीयते।
03031013c तद्दत्त्वातिथिभृत्येभ्यो राजं शेषेण जीवसि।।
राजन्! प्रति मुंजानॆ मत्तु सायंकाल वैश्वदेववन्नु पूरैसिद नंतर मॊदलु अतिथिगळिगॆ मत्तु अवलंबितरिगॆ ऊटवन्नित्तु उळिदुदन्नु नीनु सेविसुत्तीयॆ.
03031014a इष्टयः पशुबंधाश्च काम्यनैमित्तिकाश्च ये।
03031014c वर्तंते पाकयज्ञाश्च यज्ञकर्म च नित्यदा।।
इष्टिगळु, पशुबंधगळु, काम्यनिमित्तगळु, पाकयज्ञगळु मत्तु यज्ञकर्मगळु नित्यवू नडॆयुत्तले बंदिवॆ.
03031015a अस्मिन्नपि महारण्ये विजने दस्युसेविते।
03031015c राष्ट्रादपेत्य वसतो धार्मस्ते नावसीदति।।
राष्ट्रदिंद हॊरहाकल्पट्टु वासिसुत्तिरुव ई विजन, दस्युगळिंद कूडिरुव महारण्यदल्लियू कूड निन्न धर्मवु तप्पदे नडॆयुत्तिदॆ.
03031016a अश्वमेधो राजसूयः पुंडरीकोऽथ गोसवः।
03031016c एतैरपि महायज्ञैरिष्टं ते भूरिदक्षिणैः।।
नीनु अश्वमेध1, राजसूय, पुंडरीक मत्तु गोसव2 इवॆल्ल महायज्ञगळन्नू इष्टिगळन्नू भूरिदक्षिणॆगळन्नित्तु नॆरवेरिसिद्दीयॆ.
03031017a राजन्परीतया बुद्ध्या विषमेऽक्षपराजये।
03031017c राज्यं वसून्यायुधानि भ्रातॄन्मां चासि निर्जितः।।
राजन्! जूजिनल्लि विषम सोलिनिंद परितपिसिद बुद्धियिंद नीनु राज्य, संपत्तु, आयुधगळु, तम्मंदिरन्नु मत्तु नन्नन्नू कूड सोतॆ.
03031018a ऋजोर्मृदोर्वदान्यस्य ह्रीमतः सत्यवादिनः।
03031018c कथमक्षव्यसनजा बुद्धिरापतिता तव।।
आग नीनु धिट्टनागिद्दॆ. मृदुवागिद्दॆ, कॊडुववनागिद्दॆ, विनीतनागिद्दॆ, मत्तु सत्यवादियागिद्दॆ. आदरू जूजिन व्यसनदिंद निन्न बुद्धियु हेगॆ ताने कॆळगुरुळितु?
03031019a अतीव मोहमायाति मनश्च परिदूयते।
03031019c निशाम्य ते दुःखमिदमिमां चापदमीदृशीं।।
निन्न ई दुःखवन्नु मत्तु इंथह आपत्तन्नु नोडि नन्न बुद्दियु तुंबा गॊंदलदल्लिदॆ मत्तु मनस्सु दुःखदिंद सुडुत्तिदॆ.
03031020a अत्राप्युदाहरंतीममितिहासं पुरातनं।
03031020c ईश्वरस्य वशे लोकस्तिष्ठते नात्मनो यथा।।
लोकवु ईश्वरन वशदल्लिदॆ व्यक्तियिंद अल्ल ऎन्नुवुदर कुरितागि ई पुरातन इतिहासवॊंदन्नु उदाहरिसि हेळुत्तारॆ.
03031021a धातैव खलु भूतानां सुखदुःखे प्रियाप्रिये।
03031021c दधाति सर्वमीशानः पुरस्ताच्शुक्रमुच्चरन्।।
वीर्यस्खलनवागुव मॊदले मानवन सुखदुःखगळन्नू, प्रिय अप्रियवादवुगळन्नू सर्वर ऒडॆय धातने कॊडुत्तानॆ3.
03031022a यथा दारुमयी योषा नरवीर समाहिता।
03031022c ईरयत्यंगमंगानि तथा राजन्निमाः प्रजाः।।
नरवीर! जीविगळु बेरॆ यारो आडिसुत्तिरुव मरद गॊंबॆगळंतॆ! आ बेरॆयवने जीविगळ देह मत्तु कैकालुगळन्नु चलिसुवंतॆ माडुत्तानॆ4.
03031023a आकाश इव भूतानि व्याप्य सर्वाणि भारत।
03031023c ईश्वरो विदधातीह कल्याणं यच्च पापकं।।
भारत! ईश्वरनु आकाशदंतॆ सर्वभूतगळल्लियू व्याप्तनागि, अवुगळिगॆ कल्याणकर मत्तु पापकारकगळन्नु कॊडुत्तानॆ5.
03031024a शकुनिस्तंतुबद्धो वा नियतोऽयमनीश्वरः।
03031024c ईश्वरस्य वशे तिष्ठन्नान्येषां नात्मनः प्रभुः।।
दारक्कॆ कट्टल्पट्ट पक्षियंतॆ मनुष्यनु तन्न स्वामियल्ल. ईश्वरन अधीनदल्लिरुव अवनु स्वतः तन्न अथवा बेरॆ यार स्वामियागिरलू साध्यविल्ल6!
03031025a मणिः सूत्र इव प्रोतो नस्योत इव गोवृषः।
03031025c धातुरादेशमन्वेति तन्मयो हि तदर्पणः।।
दारक्कॆ पोणिसिद मणियंतॆ, मूगुदाणदिंद हिडियल्पट्ट ऎत्तिनंतॆ मनुष्यनु धातुविनल्लिये तन्मयनागि, अवनिगॆ तन्नन्नु समर्पिसिकॊंडु अवन आदेशवन्ने अनुसरिसुत्तानॆ.
03031026a नात्माधीनो मनुष्योऽयं कालं भवति कं चन।
03031026c स्रोतसो मध्यमापन्नः कूलाद्वृक्श इव च्युतः।।
प्रवाहद मध्यदल्लि बिद्दु सिक्कुहाकिकॊंड वृक्षदंतॆ प्रतियॊब्ब मनुष्यनू तन्न अधीनदल्लिरदे कालद अधीनदल्लिरुत्तानॆ.
03031027a अज्ञो जंतुरनीशोऽयमात्मनः सुखदुःखयोः।
03031027c ईश्वरप्रेरितो गच्चेत्स्वर्गं नरकमेव च।।
मनुष्यनिगॆ एनू तिळिदिरुवुदिल्ल. अवनिगॆ अवन सुखदुःखगळ मेलॆ नियंत्रणविरुवुदिल्ल. ईश्वरनिंद प्रेरितनागि अवनु स्वर्गक्कू होगबहुदु अथवा नरकक्कू होगबहुदु.
03031028a यथा वायोस्तृणाग्राणि वशं यांति बलीयसः।
03031028c धातुरेवं वशं यांति सर्वभूतानि भारत।।
भारत! भिरुगाळिय हॊडॆतक्कॆ सिक्किद सण्ण हुल्लुकड्डियु गाळियु चलिसिदत्त चलिसुवंतॆ, सर्वभूतगळू बलिष्ठवाद दैवप्रेरणॆय प्रभावक्कॆ सिलुकिरुत्तारॆ.
03031029a आर्यकर्मणि युंजानः पापे वा पुनरीश्वरः।
03031029c व्याप्य भूतानि चरते न चायमिति लक्ष्यते।।
ईश्वरनु पाप अथवा पुण्यकर्मगळन्नु कट्टिकॊंडु भूतगळल्लि व्याप्तनागि तिरुगुत्तिरुत्तानादरू गमनक्कॆ बरुवुदिल्ल7.
03031030a हेतुमात्रमिदं धातुः शरीरं क्षेत्रसंज्ञितं।
03031030c येन कारयते कर्म शुभाशुभफलं विभुः।।
यावुदर मूलक विभुवु शुभाशुभ कर्मगळन्नु माडिसुत्तानो आ क्षेत्रवॆंदु करॆयल्पडुव शरीरवु धातु विभुविन उपकरण मात्र.
03031031a पश्य मायाप्रभावोऽयमीश्वरेण यथा कृतः।
03031031c यो हंति भूतैर्भूतानि मोहयित्वात्ममायया।।
ईश्वरनिंद माडल्पट्ट ई मायॆय प्रभाववन्नु नोडु. तन्न मायॆयिंद मोहिसि भूतगळन्नु भूतगळे कॊल्लुवंतॆ माडुत्तानॆ.
03031032a अन्यथा परिदृष्टानि मुनिभिर्वेददर्शिभिः।
03031032c अन्यथा परिवर्तंते वेगा इव नभस्वतः।।
वेददर्शि मुनिगळु इदन्नु कंडु बेरॆये दारियन्नु हिडियुत्तारॆ. आकाशदल्लिरुववु बेग बेगनॆ परिवर्तनगॊळ्ळुत्तवॆ.
03031033a अन्यथैव हि मन्यंते पुरुषास्तानि तानि च।
03031033c अन्यथैव प्रभुस्तानि करोति विकरोति च।।
03031034a यथा काष्ठेन वा काष्ठमश्मानं चाश्मना पुनः।
03031034c अयसा चाप्ययश्चिंद्यान्निर्विचेष्टमचेतनं।।
03031035a एवं स भगवान्देवः स्वयंभूः प्रपितामहः।
03031035c हिनस्ति भूतैर्भूतानि चद्म कृत्वा युधिष्ठिर।।
युधिष्ठिर! पुरुषरिगॆ ऒंदु रीति कंडरॆ प्रभुवु अदन्नु बदलायिसुत्तानॆ. कट्टिगॆयन्नु कट्टिगॆयिंद हेगो हागॆ, कल्लन्नु कल्लिनिंद हेगो हागॆ, जडवस्तुवन्नु जडवस्तुविनिंद हेगो हागॆ स्वयंभू, प्रपितामह भगवान् देवनु भूतगळिंदले भूतगळन्नु मरॆसि कॊल्लिसुत्तानॆ.
03031036a संप्रयोज्य वियोज्यायं कामकारकरः प्रभुः।
03031036c क्रीडते भगवन्भूतैर्बालः क्रीडनकैरिव।।
उट्टु सेरिसि, बिट्टुहोगुवंतॆ माडि, आ कुशल कार्यकर्मि भगवान् प्रभुवु मक्कळु गॊंबॆगळॊंदिगॆ आडुवंतॆ भूतगळॊंदिगॆ आडुत्तानॆ.
03031037a न मातृपितृवद्राजन्धाता भूतेषु वर्तते।
03031037c रोषादिव प्रवृत्तोऽयं यथायमितरो जनः।।
राजन्! धातनु भूतगळॊडनॆ तंदॆ अथवा तायियंतॆ वर्तिसुवुदिल्ल. इतर जनरु हेगॆ वर्तिसुत्तारो हागॆ इवनू कूड रोषदिंदलो ऎन्नुवंतॆ वर्तिसुत्तानॆ.
03031038a आर्यां शीलवतो दृष्ट्वा ह्रीमतो वृत्तिकर्शितान्।
03031038c अनार्यान्सुखिनश्चैव विह्वलामीव चिंतया।।
आर्यरु, शीलवंतरु, विनीतरु तम्म तम्म प्रवृत्तिगळल्लि बळलिरुवुदन्नु मत्तु अनार्यरु सुखदिंदिरुवुदन्नु नोडि नन्न मनस्सु चिंतॆयिंद विह्वलवागिदॆ.
03031039a तवेमामापदं दृष्ट्वा समृद्धिं च सुयोधने।
03031039c धातारं गर्हये पार्थ विषमं योऽनुपश्यति।।
पार्थ! निन्न कष्टगळु मत्तु सुयोधनन समृद्धि ई विषमतॆयन्नु नोडि इदक्कॆ ऎडॆमाडिकॊट्ट धातारनन्नु धिक्करिसुत्तेनॆ.
03031040a आर्यशास्त्रातिगे क्रूरे लुब्धे धर्मापचायिनि।
03031040c धार्तराष्ट्रे श्रियं दत्त्वा धाता किं फलमश्नुते।।
आर्यशास्त्रगळन्नु उल्लंघिसि, क्रूर, लुब्ध, अधर्मचारि धार्तराष्ट्ररिगॆ संपत्तन्नु कॊट्टु धातनिगॆ एनु फलदॊरॆयुत्तदॆ?
03031041a कर्म चेत्कृतमन्वेति कर्तारं नान्यमृच्चति।
03031041c कर्मणा तेन पापेन लिप्यते नूनमीश्वरः।।
कर्मवु अदन्नु ऎसगिद कर्तारनल्लदे बेरॆ यारन्नू काडिसुवुदिल्ल ऎंदाग अंथह कर्मगळ पापवु ईश्वरनिगॆ तागबेकु ताने?
03031042a अथ कर्म कृतं पापं न चेत्कर्तारमृच्चति।
03031042c कारणं बलमेवेह जनां शोचामि दुर्बलान्।।
कर्तारनिगॆ अंथह कर्मद पापवु तगलुवुदिल्लवॆंदादरॆ बलवे ऎल्लवक्कू कारणवॆंदादरॆ दुर्बल जनर कुरितु नानु शोकिसुत्तेनॆ.”
समाप्ति
इति श्री महाभारते आरण्यकपर्वणि कैरातपर्वणि द्रौपदीपरितापवाक्ये एकत्रिंशोऽध्यायः।
इदु श्री महाभारतदल्लि आरण्यकपर्वदल्लि कैरातपर्वदल्लि द्रौपदीपरितापवाक्यदल्लि मूवत्तॊंदनॆय अध्यायवु.
-
धर्मराजनु वनवासक्कॆ मॊदलु अश्वमेध यागवन्नु माडिद्दने? ↩︎
-
पुंडरीक मत्तु गोसव यज्ञगळु ऎंदरेनु? ↩︎
-
ऒंदु सण्ण बीजदल्लि वृक्ष-फलगळन्नु निक्षेपिसिरुवंतॆ मानवनु जीवितकालदल्लि अनुभविसबेकाद कष्ट-सुखगळु, प्रियवाद मत्तु अप्रियवाद घटनॆगळु ऎल्लवन्नू हुट्टुव मॊदले परमात्मनु सिद्धमाडिरुत्तानॆ. ↩︎
-
सूत्रधारनु मरद गॊंबॆय कैकालुगळन्नु तन्न कैचळकदिंद हेगॆ आडिसुवनो अदेरीति परमात्मनु सकल जीवकोटिय जीवसूत्रगळन्नू तन्न कैयल्लि हिडिदु तनगिच्छॆबंदंतॆ आडिसुत्तिरुत्तानॆ! ↩︎
-
आकाशवु हेगॆ सर्वव्याप्तियागिरुवुदो हागॆ परमात्मनू सर्वव्यापियागिद्दुकॊंडु जीविगळ सुखदुःखगळ निर्देशन माडुत्तानॆ. ↩︎
-
दारदिंद कट्टिद पक्षियंतॆ जीवकोटियु ईश्वरन अदीनवागिदॆ. ईश्वरनिगिंतलू बेरॆ प्रभुविल्ल. जीवनु तनगू प्रभुवल्ल, बेरॆयवरिगू प्रभुवल्ल. ↩︎
-
परमात्मने तन्न पाप मत्तु पुण्यकर्मगळिगॆ बद्धनागि ताने सर्वजीविगळल्लियू व्याप्तनागि संचरिसिरुत्तानॆ. आदरॆ जीवियु माडुत्तिरुवुदॆल्लवू अवने माडुत्तिरुव कॆलसगळु ऎन्नुवुदु मात्र गमनक्के बरुवुदिल्ल. जीवियु तिळिदुकॊळ्ळुवुदु ऎल्लवन्नू नाने माडुत्तिद्देनॆ ऎंदु! ↩︎