પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
આરણ્યક પર્વ
કૈરાત પર્વ
અધ્યાય 25
સાર
પાંડવરુ દ્વૈતવનવન્નુ પ્રવેશિસિ નॆલॆસિદ્દુદુ (1-26).
03025001 વૈશંપાયન ઉવાચ।
03025001a તતસ્તેષુ પ્રયાતેષુ કૌંતેયઃ સત્યસંગરઃ।
03025001c અભ્યભાષત ધર્માત્મા ભ્રાતૄન્સર્વાન્યુધિષ્ઠિરઃ।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “અવરુ હॊરટુહોદ નંતર સત્યસંગર, ધર્માત્મ, કૌંતેય યુધિષ્ઠિરનુ તન્ન તમ્મંદિરॆલ્લરિગॆ હેળિદનુ:
03025002a દ્વાદશેમાઃ સમાસ્માભિર્વસ્તવ્યં નિર્જને વને।
03025002c સમીક્ષધ્વં મહારણ્યે દેશં બહુમૃગદ્વિજં।।
03025003a બહુપુષ્પફલં રમ્યં શિવં પુણ્યજનોચિતં।
03025003c યત્રેમાઃ શરદઃ સર્વાઃ સુખં પ્રતિવસેમહિ।।
“ઈ હન્નॆરડુ વર્ષગળુ નાવુ નિર્જન વનદલ્લિ વાસિસબેકુ. આદુદરિંદ મહારણ્યદલ્લિ બહળષ્ટુ મૃગજિંકॆગળિરુવ, બહળ પુષ્પફલગળિંદ રમ્યવાગિરુવ, મંગળકર, પુણ્યજનરુ બરલુ ઉચિતવાદ, આરોગ્યકર, ઈ ऎલ્લ વર્ષગળૂ સુખકરવાગિ વાસમાડબલ્લ પ્રદેશવન્નુ નોડોણ.”
03025004a એવમુક્તે પ્રત્યુવાચ ધર્મરાજં ધનંજયઃ।
03025004c ગુરુવન્માનવગુરું માનયિત્વા મનસ્વિનં।।
હીગॆ હેળિદ ધર્મરાજનિગॆ ધનંજયનુ, ગુરુવિગॆ હેગો હાગॆ આ મનસ્વિ, માનવગુરુવન્નુ ગૌરવિસિ ઉત્તરિસિદનુ.
03025005 અર્જુન ઉવાચ।
03025005a ભવાનેવ મહર્ષીણાં વૃદ્ધાનાં પર્યુપાસિતા।
03025005c અજ્ઞાતં માનુષે લોકે ભવતો નાસ્તિ કિં ચન।।
અર્જુનનુ હેળિદનુ: “નીનાદરો મહર્ષિગળ, વૃદ્ધર પાદગળન્નુ પૂજિસિ કાલકળॆદવનુ. માનુષ લોકદલ્લિ નિનગॆ તિળિયદે ઇરુવુદુ એનૂ ઇલ્લ.
03025006a ત્વયા હ્યુપાસિતા નિત્યં બ્રાહ્મણા ભરતર્ષભ।
03025006c દ્વૈપાયનપ્રભૃતયો નારદશ્ચ મહાતપાઃ।।
03025007a યઃ સર્વલોકદ્વારાણિ નિત્યં સંચરતે વશી।
03025007c દેવલોકાદ્બ્રહ્મલોકં ગંધર્વાપ્સરસામપિ।।
ભરતર્ષભ! નીનુ નિત્યવૂ દ્વૈપાયનને મॊદલાદ, સર્વલોકદ્વારગળિગॆ - દેવલોકદિંદ બ્રહ્મલોક, મત્તુ ગંધર્વ-અપ્સર લોકગળિગૂ, નિત્યવૂ સંચરિસુવ નારદનન્નૂ સેરિ મહાતપસ્વિ બ્રાહ્મણર ઉપાસનॆયન્નુ માડિદ્દીયॆ.
03025008a સર્વા ગતીર્વિજાનાસિ બ્રાહ્મણાનાં ન સંશયઃ।
03025008c પ્રભાવાંશ્ચૈવ વેત્થ ત્વં સર્વેષામેવ પાર્થિવ।।
બ્રાહ્મણર સર્વ ગતિયન્નુ તિળિદિદ્દીયॆ ऎન્નુવુદરલ્લિ સંશયવે ઇલ્લ. પાર્થિવ! નીનુ અવરॆલ્લર પ્રભાવગળન્નૂ કૂડ તિળિદિદ્દીયॆ.
03025009a ત્વમેવ રાજંજાનાસિ શ્રેયઃકારણમેવ ચ।
03025009c યત્રેચ્ચસિ મહારાજ નિવાસં તત્ર કુર્મહે।।
રાજન્! શ્રેયકારણવન્નુ નીને તિળિદિદ્દીયॆ. આદુદરિંદ મહારાજ! નીનુ ऎલ્લિ બયસુત્તીયો અલ્લિયે નિવાસવન્નુ માડોણ.
03025010a ઇદં દ્વૈતવનં નામ સરઃ પુણ્યજનોચિતં।
03025010c બહુપુષ્પફલં રમ્યં નાનાદ્વિજનિષેવિતં।।
ઇદુ દ્વૈતવન ऎંબ હॆસરિન પુણ્યજનરુ બરુવ, બહળષ્ટુ પુષ્પફલગળિંદ કૂડિ રમ્યવાદ, નાના પક્ષિગણગળુ બરુવ સરોવર.
03025011a અત્રેમા દ્વાદશ સમા વિહરેમેતિ રોચયે।
03025011c યદિ તેઽનુમતં રાજન્કિં વાન્યન્મન્યતે ભવાન્।।
રાજન્! ऒંદુવેળॆ નિનગॆ અનુમતિયિદ્દરॆ ઇલ્લિયે હન્નॆરડુ વર્ષગળન્નુ કળॆયોણ ऎંદુ નનગન્નિસુત્તદॆ. અથવા નીનુ બેરॆ સ્થળવન્નુ યોચિસિદ્દીયા?”
03025012 યુધિષ્ઠિર ઉવાચ।
03025012a મમાપ્યેતન્મતં પાર્થ ત્વયા યત્સમુદાહૃતં।
03025012c ગચ્ચામ પુણ્યં વિખ્યાતં મહદ્દ્વૈતવનં સરઃ।।
યુધિષ્ઠિરનુ હેળિદનુ: “પાર્થ! નીનુ હેળિદુદન્નુ નાનુ ऒપ્પિકॊળ્ળુત્તેનॆ. પુણ્યવૂ વિખ્યાતવૂ આદ મહા દ્વૈતવન સરોવરક્કॆ હોગોણ.””
03025013 વૈશંપાયન ઉવાચ।
03025013a તતસ્તે પ્રયયુઃ સર્વે પાંડવા ધર્મચારિણઃ।
03025013c બ્રાહ્મણૈર્બહુભિઃ સાર્ધં પુણ્યં દ્વૈતવનં સરઃ।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “અનંતર ધર્મચારિ સર્વ પાંડવરુ બહળષ્ટુ બ્રાહ્મણરॊડનॆ પુણ્ય દ્વૈતવનક્કॆ હॊરટરુ.
03025014a બ્રાહ્મણાઃ સાગ્નિહોત્રાશ્ચ તથૈવ ચ નિરગ્નયઃ।
03025014c સ્વાધ્યાયિનો ભિક્ષવશ્ચ સજપા વનવાસિનઃ।।
અગ્નિહોત્રગળન્નુ ઇટ્ટ બ્રાહ્મણરુ, અગ્નિહોત્રવિલ્લદવરુ, સ્વાધ્યાયિગળુ, ભિક્ષુગળુ, જપિગળુ મત્તુ વનવાસિગળુ ઇદ્દરુ.
03025015a બહવો બ્રાહ્મણાસ્તત્ર પરિવવ્રુર્યુધિષ્ઠિરં।
03025015c તપસ્વિનઃ સત્યશીલાઃ શતશઃ સંશિતવ્રતાઃ।।
યુધિષ્ઠિરન જॊતॆ હોગુત્તિદ્દવરલ્લિ બહળષ્ટુ નૂરુ બ્રાહ્મણરુ, તપસ્વિગળુ, સત્યશીલરુ સંશિતવ્રતરુ ઇદ્દરુ.
03025016a તે યાત્વા પાંડવાસ્તત્ર બહુભિર્બ્રાહ્મણૈઃ સહ।
03025016c પુણ્યં દ્વૈતવનં રમ્યં વિવિશુર્ભરતર્ષભાઃ।।
હીગॆ બહળષ્ટુ બ્રાહ્મણરॊંદિગॆ પ્રયાણમાડિ ભરતર્ષભ પાંડવરુ પુણ્યવૂ રમ્યવૂ આદ દ્વૈતવનવન્નુ પ્રવેશિસિદરુ.
03025017a તચ્શાલતાલાંરમધૂકનીપ । કદંબસર્જાર્જુનકર્ણિકારૈઃ।।
03025017c તપાત્યયે પુષ્પધરૈરુપેતં । મહાવનં રાષ્ટ્રપતિર્દદર્શ।।
બેસગॆય કॊનॆયાગિદ્દુદરિંદ રાષ્ટ્રપતિયુ આ મહાવનદલ્લિ હૂગળન્નુ સુરિસુત્તિદ્દ શાલ, માવુ, તાળॆ, મધૂક, કદંબ, સર્જ, અર્જુન મત્તુ મલ્લિગॆય મરગળન્નુ નોડિદનુ.
03025018a મહાદ્રુમાણાં શિખરેષુ તસ્થુર્ । મનોરમાં વાચમુદીરયંતઃ।।
03025018c મયૂરદાત્યૂહચકોરસંઘાસ્ । તસ્મિન્વને કાનનકોકિલાશ્ચ।।
આ વનદ મહાદ્રુમગળ તુદિયલ્લિ મનોરમ ગાયનવન્નુ હાડુત્તિદ્દ નવિલુગળુ, ચકોર ગણગળુ, કાનનકોકિલગળુ ઇદ્દવુ.
03025019a કરેણુયૂથૈઃ સહ યૂથપાનાં । મદોત્કટાનામચલપ્રભાણાં।।
03025019c મહાંતિ યૂથાનિ મહાદ્વિપાનાં । તસ્મિન્વને રાષ્ટ્રપતિર્દદર્શ।।
આ વનદલ્લિ રાષ્ટ્રપતિયુ, પર્વતગળંતॆ તોરુત્તિદ્દ મદોત્કટ સલગગળન્નॊડગૂડિદ અતિ દॊડ્ડ આનॆય હિંડુગળન્નુ નોડિદનુ.
03025020a મનોરમાં ભોગવતીમુપેત્ય । ધૃતાત્મનાં ચીરજટાધરાણાં।।
03025020c તસ્મિન્વને ધર્મભૃતાં નિવાસે । દદર્શ સિદ્ધર્ષિગણાનનેકાન્।।
મનોરમॆ ભોગવતિયન્નુ સમીપિસિ આ વનદલ્લિ વાસિસુત્તિદ્દ ધૃતાત્મરન્નૂ, ચીરજટાધારણિગળન્નૂ, અનેક સિદ્ધર્ષિગણગળન્નૂ નોડિદનુ.
03025021a તતઃ સ યાનાદવરુહ્ય રાજા । સભ્રાતૃકઃ સજનઃ કાનનં તત્।।
03025021c વિવેશ ધર્માત્મવતાં વરિષ્ઠસ્ । ત્રિવિષ્ટપં શક્ર ઇવામિતૌજાઃ।।
યાનદિંદિળિદુ આ ધર્માત્મવંતરલ્લિયે શ્રેષ્ઠ રાજનુ, અમિતૌજસ ત્રિવિષ્ટપરॊંદિગॆ શક્રનુ હેગો હાગॆ તમ્મંદિરુ મત્તુ તન્ન જનર જॊતॆ આ કાનનવન્નુ પ્રવેશિસિદનુ.
03025022a તં સત્યસંધં સહિતાભિપેતુર્ । દિદૃક્ષવશ્ચારણસિદ્ધસંઘાઃ।।
03025022c વનૌકસશ્ચાપિ નરેંદ્રસિંહં । મનસ્વિનં સંપરિવાર્ય તસ્થુઃ।।
આ સત્યસંધ નરેંદ્રસિંહનન્નુ નોડલુ કુતૂહલદિંદ ચારણ સિદ્ધર ગણગળૂ, ઇતર વનવાસિગળૂ કॆળગિળિદુ આ મનસ્વિનિયન્નુ સુત્તુવરॆદુ નિંતરુ.
03025023a સ તત્ર સિદ્ધાનભિવાદ્ય સર્વાન્ । પ્રત્યર્ચિતો રાજવદ્દેવવચ્ચ।।
03025023c વિવેશ સર્વૈઃ સહિતો દ્વિજાગ્ર્યૈઃ । કૃતાંજલિર્ધર્મભૃતાં વરિષ્ઠઃ।।
અવનુ અલ્લિ ऎલ્લ સિદ્ધરિગૂ અભિવંદિસિદનુ મત્તુ રાજ અથવા દેવતॆયંતॆ અવરિંદ ગૌરવિસલ્પટ્ટનુ. આ ધર્મભૃતરલ્લિ વરિષ્ઠનુ સર્વ દ્વિજાગ્રરॊડનॆ અંજલી બદ્ધનાગિ પ્રવેશિસિદનુ.
03025024a સ પુણ્યશીલઃ પિતૃવન્મહાત્મા । તપસ્વિભિર્ધર્મપરૈરુપેત્ય।।
03025024c પ્રત્યર્ચિતઃ પુષ્પધરસ્ય મૂલે । મહાદ્રુમસ્યોપવિવેશ રાજા।।
આ પુણ્યશીલ મહાત્મનુ તંદॆયંતॆ ધર્મપર તપસ્વિગળિંદ સ્વાગતગॊંડનુ. નંતર રાજનુ હૂગળિંદ તુંબિદ્દ ऒંદુ મહાવૃક્ષદ બુડદલ્લિ કુળિતુકॊંડનુ.
03025025a ભીમશ્ચ કૃષ્ણા ચ ધનંજયશ્ચ । યમૌ ચ તે ચાનુચરા નરેંદ્રં।।
03025025c વિમુચ્ય વાહાનવરુહ્ય સર્વે । તત્રોપતસ્થુર્ભરતપ્રબર્હાઃ।।
ભરતપ્રબર્હરાદ ભીમ, કૃષ્ણા, ધનંજય, યમળરુ મત્તુ આ નરેંદ્રન અનુચરરॆલ્લરૂ વાહનગળન્નુ બિટ્ટુ કॆળગિળિદુ બંદુ અલ્લિ કુળિતુકॊંડરુ.
03025026a લતાવતાનાવનતઃ સ પાંડવૈર્ । મહાદ્રુમઃ પંચભિરુગ્રધન્વિભિઃ।।
03025026c બભૌ નિવાસોપગતૈર્મહાત્મભિર્ । મહાગિરિર્વારણયૂથપૈરિવ।।
કॆળગॆ ઇળિદિદ્દ બળ્ળિગળન્નુ હॊંદિદ્દ આ મહામરવુ અલ્લિગॆ વાસિસલુ બંદિરુવ આ ઐવરુ મહાત્મ પાંડવ ઉગ્રધન્વિગળિંદ આનॆગળ હિંડુગળન્નુ હॊંદિદ્દ મહાગિરિયંતॆ તોરિતુ.”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે આરણ્યકપર્વણિ કૈરાતપર્વણિ દ્વૈતવનપ્રવેશે પંચવિંશોઽધ્યાયઃ।
ઇદુ શ્રી મહાભારતદલ્લિ આરણ્યકપર્વદલ્લિ કૈરાતપર્વદલ્લિ દ્વૈતવનપ્રવેશદલ્લિ ઇપ્પત્તૈદનॆય અધ્યાયવુ.