023 സൌഭവധോപാഖ്യാനഃ

പ്രവേശ

।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।

ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത

ശ്രീ മഹാഭാരത

ആരണ്യക പര്വ

കൈരാത പര്വ

അധ്യായ 23

സാര

കൃഷ്ണ-ശാല്വര മായാ യുദ്ധ മുംദുവരെദുദു (1-19). സൌഭവധെ (20-41). കൃഷ്ണനന്നൂ സേരി കാമ്യകക്കെ പാംഡവരന്നു കാണലു ബംദിദ്ദവരെല്ലരൂ മരളിദുദു (42-48). പാംഡവരു ദ്വൈതവനക്കെ ഹൊരടിദുദു (49-50).

03023001 വാസുദേവ ഉവാച।
03023001a തതോഽഹം ഭരതശ്രേഷ്ഠ പ്രഗൃഹ്യ രുചിരം ധനുഃ।
03023001c ശരൈരപാതയം സൌഭാച്ഛിരാംസി വിബുധദ്വിഷാം।।

വാസുദേവനു ഹേളിദനു: “ഭരതശ്രേഷ്ഠ! ആഗ നാനു സുംദര ധനുസ്സന്നു ഹിഡിദു സൌഭദല്ലിദ്ദ ദേവതെഗള ശത്രുഗളന്നു ശരഗളിംദ തുംഡരിസിദനു.

03023002a ശരാംശ്ചാശീവിഷാകാരാനൂര്ധ്വഗാംസ്തിഗ്മതേജസഃ।
03023002c അപ്രൈഷം ശാല്വരാജായ ശാങ്രമുക്താന്സുവാസസഃ।।

നന്ന ശാങ്രദിംദ വിഷവന്നു കാരുത്തിദ്ദ സര്പഗളംതിരുവ അഗ്നിയ തേജസ്സിനിംദ മേലെ ഹാരുവ മൊനചാദ ബാണഗളന്നു പ്രയോഗിസി ശാല്വരാജനെഡെഗെ എസെദെനു.

03023003a തതോ നാദൃശ്യത തദാ സൌഭം കുരുകുലോദ്വഹ।
03023003c അംതര്ഹിതം മായയാഭൂത്തതോഽഹം വിസ്മിതോഽഭവം।।

കുരുകുലോദ്ധഹ! ആഗ സൌഭവു അദൃശ്യവായിതു. മായെയിംദ അദു അദൃശ്യവാദുദന്നു നോഡി നാനു വിസ്മിതനാദെനു.

03023004a അഥ ദാനവസംഘാസ്തേ വികൃതാനനമൂര്ധജാഃ।
03023004c ഉദക്രോശന്മഹാരാജ വിഷ്ഠിതേ മയി ഭാരത।।

ഭാരത! മഹാരാജ! ആഗ നാനു നിംതിരുവംതെയേ വികാര മുഖ-ഹണെഗള ദാനവര ഗുംപു ജോരാഗി കിരിചിതു.

03023005a തതോഽസ്ത്രം ശബ്ധസാഹം വൈ ത്വരമാണോ മഹാഹവേ।
03023005c അയോജയം തദ്വധായ തതഃ ശബ്ധ ഉപാരമത്।।

തക്ഷണവേ നാനു മഹാരണദല്ലി അവരന്നു വധിസലു ശബ്ധസാഹ അസ്ത്രവന്നു (ശബ്ധവന്നു ഹുഡുകി കൊല്ലുവ അസ്ത്ര) പ്രയോഗിസലു അവര ശബ്ധവു നിംതിതു.

03023006a ഹതാസ്തേ ദാനവാഃ സര്വേ യൈഃ സ ശബ്ധ ഉദീരിതഃ।
03023006c ശരൈരാദിത്യസംകാശൈര്ജ്വലിതൈഃ ശബ്ധസാധനൈഃ।।

ശബ്ധസാധനഗളിംദ ഹൊരട ആദിത്യനംതെ ഉരിയുത്തിരുവ ശരഗളിംദ ആ എല്ല ദാനവരൂ ഹതരാഗി അവര ശബ്ധവു കഡിമെയായിതു.

03023007a തസ്മിന്നുപരതേ ശബ്ദേ പുനരേവാന്യതോഽഭവത്।
03023007c ശബ്ധോഽപരോ മഹാരാജ തത്രാപി പ്രാഹരം ശരാന്।।

മഹാരാജ! ആ ശബ്ധവു കഡിമെയാഗലു പുനഃ ഇന്നൊംദു കഡെയിംദ ഹൊസ തുമുലവു പ്രാരംഭവായിതു. ആ കഡെ കൂഡ ബാണഗളന്നു പ്രയോഗിസിദെനു.

03023008a ഏവം ദശ ദിശഃ സര്വാസ്തിര്യഗൂര്ധ്വം ച ഭാരത।
03023008c നാദയാമാസുരസുരാസ്തേ ചാപി നിഹതാ മയാ।।

ഭാരത! ഹീഗെ ഹത്തൂ ദിക്കുഗളല്ലി മേലെ മത്തു കെളഗെ എല്ലകഡെയിംദ അസുരരു കിരുചലു അവരെല്ലരന്നൂ നാനു സംഹരിസിദെനു.

03023009a തതഃ പ്രാഗ്ജ്യോതിഷം ഗത്വാ പുനരേവ വ്യദൃശ്യത।
03023009c സൌഭം കാമഗമം വീര മോഹയന്മമ ചക്ഷുഷീ।।

വീര! ആഗ ബേകാദല്ലി ഹോഗബല്ല സൌഭവു പ്രാഗ്ജ്യോതിഷക്കെ ഹോഗി പുനഃ കാണിസികൊംഡിതു മത്തു നന്ന കണ്ണുഗളന്നു കുരുഡുമാഡിതു.

03023010a തതോ ലോകാംതകരണോ ദാനവോ വാനരാകൃതിഃ।
03023010c ശിലാവര്ഷേണ സഹസാ മഹതാ മാം സമാവൃണോത്।।

നംതര തക്ഷണവേ ലോകാംതകനംതെ തോരുത്തിദ്ദ ദാനവനു വാനര വേശദല്ലി ബംദു നന്ന മേലെ ദൊഡ്ഡ ദൊഡ്ഡ കല്ലുഗള മളെയന്നേ സുരിസിദനു.

03023011a സോഽഹം പര്വതവര്ഷേണ വധ്യമാനഃ സമംതതഃ।
03023011c വല്മീക ഇവ രാജേംദ്ര പര്വതോപചിതോഽഭവം।।

നാനു എല്ല കഡെഗളിംദലൂ പര്വതഗള മളെയ ഹൊഡെതക്കെ സിക്കെ മത്തു രാജേംദ്ര! നാനു പര്വതഗളിംദ മുച്ചല്പട്ട ഒംദു ഹുത്തദംതെ ആദെ.

03023012a തതോഽഹം പര്വതചിതഃ സഹയഃ സഹസാരഥിഃ।
03023012c അപ്രഖ്യാതിമിയാം രാജന്സധ്വജഃ പര്വതൈശ്ചിതഃ।।

രാജന്! സാരഥിയൊംദിഗെ മത്തു ധ്വജദൊംദിഗെ നാനു പര്വതഗള കെളഗി ഹുഗിയല്പട്ടു സംപൂര്ണവാഗി കാണദേ ഹോദെ.

03023013a തതോ വൃഷ്ണിപ്രവീരാ യേ മമാസന്സൈനികാസ്തദാ।
03023013c തേ ഭയാര്താ ദിശഃ സര്വാഃ സഹസാ വിപ്രദുദ്രുവുഃ।।

നന്നൊഡനിദ്ദ വൃഷ്ണി പ്രവീര സൈനികരെല്ലാ ആഗ ഭയാര്തരാഗി എല്ല ദിക്കുഗളല്ലി അവസരദിംദ ഓഡിഹോഗ തൊഡഗിദരു.

03023014a തതോ ഹാഹാകൃതം സര്വമഭൂത്കില വിശാം പതേ।
03023014c ദ്യൌശ്ച ഭൂമിശ്ച ഖം ചൈവാദൃശ്യമാനേ തഥാ മയി।।

വിശാംപതേ! നാനു ഹാഗെ കാണദംതാഗലു ഇഡീ ആകാശ, ഭൂമി, ദേവലോക സര്വവൂ ഹാഹാകാരമാഡിദവു.

03023015a തതോ വിഷണ്ണമനസോ മമ രാജന്സുഹൃജ്ജനാഃ।
03023015c രുരുദുശ്ചുക്രുശുശ്ചൈവ ദുഃഖശോകസമന്വിതാഃ।।

രാജന്! നന്ന സ്നേഹിതരു വിഷണ്ണ മനസ്കരാഗി ദുഃഖശോകസമന്വിതരാഗി രോദിസിദരു മത്തു അത്തരു.

03023016a ദ്വിഷതാം ച പ്രഹര്ഷോഽഭൂദാര്തിശ്ചാദ്വിഷതാമപി।
03023016c ഏവം വിജിതവാന്വീര പശ്ചാദശ്രൌഷമച്യുത।।

വീര! അച്യുത! വിജയദ നംതര നാനു കേളിദെ - ആഗ വൈരിഗളു ഹര്ഷിതരാദരു മത്തു സ്നേഹിതരു ദുഃഖിതരാദരു.

03023017a തതോഽഹമസ്ത്രം ദയിതം സര്വപാഷാണഭേദനം।
03023017c വജ്രമുദ്യമ്യ താന്സര്വാന്പര്വതാന്സമശാതയം।।

ആഗ നാനു സര്വ പാഷാണഗളന്നൂ ഭേദിസബല്ല വജ്രാസ്ത്രവന്നു തെഗെദുകൊംഡു ആ എല്ല പര്വതഗളന്നൂ പുഡിപുഡിമാഡിദെനു.

03023018a തതഃ പര്വതഭാരാര്താ മംദപ്രാണവിചേഷ്ടിതാഃ।
03023018c ഹയാ മമ മഹാരാജ വേപമാനാ ഇവാഭവന്।।

മഹാരാജ! പര്വതഗള ഭാരദിംദ കഷ്ടപട്ട നന്ന കുദുരെഗളു തമ്മ ഉസിരു മത്തു ചലനെഗളന്നു കളെദുകൊംഡു നഡുഗുത്തിദ്ദവു.

03023019a മേഘജാലമിവാകാശേ വിദാര്യാഭ്യുദിതം രവിം।
03023019c ദൃഷ്ട്വാ മാം ബാംധവാഃ സര്വേ ഹര്ഷമാഹാരയന്പുനഃ।।

മേഘജാലമുക്ത ആകാശദിംദ മേലേളുവ രവിയംതെ മേലെദ്ദ നന്നന്നു നോഡിദ സര്വ ബാംധവരൂ പുനഃ ഹര്ഷിതരാദരു.

03023020a തതോ മാമബ്രവീത്സൂതഃ പ്രാംജലിഃ പ്രണതോ നൃപ।
03023020c സാധു സംപശ്യ വാര്ഷ്ണേയ ശാല്വം സൌഭപതിം സ്ഥിതം।।

നൃപ! ആഗ അംജലീബദ്ധനാഗി നമസ്കരിസി സൂതനു നനഗെ ഹേളിദനു: “വാര്ഷ്ണേയ! നിംതിരുവ സൌഭപതിയന്നു ചെന്നാഗി നോഡു!

03023021a അലം കൃഷ്ണാവമന്യൈനം സാധു യത്നം സമാചര।
03023021c മാര്ദവം സഖിതാം ചൈവ ശാല്വാദദ്യ വ്യപാഹര।।

കൃഷ്ണ! അപമാനഗൊളിസുവ ഇദന്നു സാകുമാഡു. ഇന്നൂ ഒള്ളെയ പ്രയത്നവന്നു മാഡു. ശാല്വന മേലിദ്ദ നിന്ന സഖ്യഭാവവന്നു അഥവാ മൃദുത്വവന്നു ഹിംദെ തെഗെദുകോ!

03023022a ജഹി ശാല്വം മഹാബാഹോ മൈനം ജീവയ കേശവ।
03023022c സര്വൈഃ പരാക്രമൈര്വീര വധ്യഃ ശത്രുരമിത്രഹന്।।

മഹാബാഹു കേശവ! ശാല്വനന്നു ജീവംത ബിഡബേഡ! വീര! അമിത്രഹന്! നിന്ന എല്ല പരാക്രമവന്നൂ ബളസി ഈ ശത്രുവന്നു വധിസു!

03023023a ന ശത്രുരവമംതവ്യോ ദുര്ബലോഽപി ബലീയസാ।
03023023c യോഽപി സ്യാത്പീഠഗഃ കസ്ചിത്കിം പുനഃ സമരേ സ്ഥിതഃ।।

ശത്രുവു എഷ്ടേ ദുര്ബലനാഗിദ്ദരൂ, കാലകെളഗിനവനാഗിദ്ദരൂ, സമരദല്ലി എദുരാദാഗ ബലശാലിയു അപമാനിസ കൂഡദു.

03023024a സ ത്വം പുരുഷശാര്ദൂല സര്വയത്നൈരിമം പ്രഭോ।
03023024c ജഹി വൃഷ്ണികുലശ്രേഷ്ഠ മാ ത്വാം കാലോഽത്യഗാത്പുനഃ।।

പ്രഭോ! പുരുഷശാര്ദൂല! സര്വ യത്നഗളിംദ നീനു ഈ ശത്രുവന്നു കൊല്ലബേകു. വൃഷ്ണികുലശ്രേഷ്ഠ! പുനഃ സുമ്മനെ കാലവന്നു കളെയബേഡ.

03023025a നൈഷ മാര്ദവസാധ്യോ വൈ മതോ നാപി സഖാ തവ।
03023025c യേന ത്വം യോധിതോ വീര ദ്വാരകാ ചാവമര്ദിതാ।।

മൃദുത്വദിംദ അവനന്നു ഗെല്ലലു സാധ്യവില്ല. വീര! ദ്വാരകെയന്നു അസ്തവ്യസ്തഗൊളിസിദ നിന്നൊഡനെ യുദ്ധ മാഡുത്തിരുവ അവനു നിന്ന സഖനല്ല എംദു നന്ന അഭിപ്രായ!”

03023026a ഏവമാദി തു കൌംതേയ ശ്രുത്വാഹം സാരഥേര്വചഃ।
03023026c തത്ത്വമേതദിതി ജ്ഞാത്വാ യുദ്ധേ മതിമധാരയം।।
03023027a വധായ ശാല്വരാജസ്യ സൌഭസ്യ ച നിപാതനേ।
03023027c ദാരുകം ചാബ്രുവം വീര മുഹൂര്തം സ്ഥീയതാമിതി।।

കൌംതേയ! ഈ രീതിയ മാതുഗളന്നു സാരഥിയിംദ കേളിദ നാനു അവനു ഹേളിദുദു സത്യ എംദു തിളിദു യുദ്ധദല്ലി ശാല്വരാജന വധെ മത്തു സൌഭവന്നു ഉരുളിസുവ കുരിതു മനസ്സന്നിട്ടെനു. വീര! “ഒംദു ക്ഷണ നില്ലു!” എംദു ദാരുകനിഗെ ഹേളിദെനു.

03023028a തതോഽപ്രതിഹതം ദിവ്യമഭേദ്യമതിവീര്യവത്।
03023028c ആഗ്നേയമസ്ത്രം ദയിതം സര്വസാഹം മഹാപ്രഭം।।
03023029a യക്ഷാണാം രാക്ഷസാനാം ച ദാനവാനാം ച സംയുഗേ।
03023029c രാജ്ഞാം ച പ്രതിലോമാനാം ഭസ്മാംതകരണം മഹത്।।
03023030a ക്ഷുരാംതമമലം ചക്രം കാലാംതകയമോപമം।
03023030c അഭിമംത്ര്യാഹമതുലം ദ്വിഷതാം ച നിബര്ഹണം।।

നംതര നാനു യാരന്നൂ സംഹരിസബല്ല, ദിവ്യ, അഭേദ്യ, അതിവീര്യവംത, മഹാപ്രഭെയന്നുള്ള, സര്വസാഹ, യക്ഷ-രാക്ഷസ-ദാനവരന്നു, മത്തു അധര്മി രാജരന്നു ഒട്ടിഗേ ഭസ്മമാഡബല്ല, തീക്ഷ്ണ കൊനെഗളന്നുള്ള, അമല, കാലാംതക യമനംതിദ്ദ, ആഗ്നേയാസ്ത്ര ചക്രവന്നു ഹിഡിദു, ശത്രുഗളന്നു സംഹരിസബല്ല, സരിസാടിയില്ലദ അദന്നു അഭിമംത്രിസിദെനു:

03023031a ജഹി സൌഭം സ്വവീര്യേണ യേ ചാത്ര രിപവോ മമ।
03023031c ഇത്യുക്ത്വാ ഭുജവീര്യേണ തസ്മൈ പ്രാഹിണവം രുഷാ।।

“നിന്ന വീരത്വദിംദ സൌഭവന്നു മത്തു അദരല്ലിരുവ നാനാ ശത്രുഗളന്നു കൊല്ലു!” എംദു ഹേളി രോഷഗൊംഡു നന്ന ബാഹുബലദിംദ അദന്നു പ്രയോഗിസിദെനു.

03023032a രൂപം സുദര്ശനസ്യാസീദാകാശേ പതതസ്തദാ।
03023032c ദ്വിതീയസ്യേവ സൂര്യസ്യ യുഗാംതേ പരിവിഷ്യതഃ।।

ആകാശദല്ലി ഹാരിഹോഗുത്തിദ്ദ ആ സുദര്ശനവു യുഗാംതദല്ലി പ്രകാശിത എരഡനേ സൂര്യനോ എന്നുവംതെ തോരുത്തിത്തു.

03023033a തത്സമാസാദ്യ നഗരം സൌഭം വ്യപഗതത്വിഷം।
03023033c മധ്യേന പാടയാമാസ ക്രകചോ ദാര്വിവോച്ച്രിതം।।

അദു സത്വവന്നു കളെദുകൊംഡ സൌഭനഗരവന്നു തലുപി ഗരഗസദംതെ അദന്നു മധ്യദല്ലി എരഡന്നാഗി കത്തരിസിതു.

03023034a ദ്വിധാ കൃതം തതഃ സൌഭം സുദര്ശനബലാദ്ധതം।
03023034c മഹേശ്വരശരോദ്ധൂതം പപാത ത്രിപുരം യഥാ।।

സുദര്ശനദ ബലക്കെ സിലുകി എരഡാഗി തുംഡാദ ആ സൌഭവു മഹേശ്വരന ശരദിംദ ഒഡെദു കെളഗെ ബിദ്ദ ത്രിപുര1ദംതെ കംഡിതു.

03023035a തസ്മിന്നിപതിതേ സൌഭേ ചക്രമാഗാത്കരം മമ।
03023035c പുനശ്ചോദ്ധൂയ വേഗേന ശാല്വായേത്യഹമബ്രുവം।।

സൌഭവു കെളഗുരുളലു ചക്രവു നന്ന കൈഗെ ബംദു സേരിതു. പുനഃ അദന്നു പ്രയോഗിസുത്താ “വേഗദിംദ ശാല്വനന്നു കൊല്ലു!” എംദു ഹേളിദെനു.

03023036a തതഃ ശാല്വം ഗദാം ഗുര്വീമാവിധ്യംതം മഹാഹവേ।
03023036c ദ്വിധാ ചകാര സഹസാ പ്രജജ്വാല ച തേജസാ।।

ആ മഹായുദ്ധദല്ലി ശാല്വനു ഭാരീ ഗദെയന്നു പ്രഹാരിസലു മുംദെബരുത്തിരുവാഗ അദു തക്ഷണവേ അവനന്നു എരഡാഗി കത്തരിസി തേജസ്സിനിംദ ബെളഗിതു.

03023037a തസ്മിന്നിപതിതേ വീരേ ദാനവാസ്ത്രസ്തചേതസഃ।
03023037c ഹാഹാഭൂതാ ദിശോ ജഗ്മുരര്ദിതാ മമ സായകൈഃ।।

ആ വീരനു കെളഗെ ബീളലു വീര ദാനവരു അസ്ത്രദിംദ തത്തരിസി, നന്ന ബാണഗളിംദ പീഡിതരാഗി ഹാഹാകാര മാഡുത്താ ദിക്കു ദിക്കിഗെ ചദുരിദരു.

03023038a തതോഽഹം സമവസ്ഥാപ്യ രഥം സൌഭസമീപതഃ।
03023038c ശംഖം പ്രധ്മാപ്യ ഹര്ഷേണ സുഹൃദഃ പര്യഹര്ഷയം।।

സൌഭദ ബളിയല്ലി നന്ന രഥവന്നു നില്ലിസി, സംതോഷദിംദ ശംഖവന്നു ഊദി നന്ന സ്നേഹിതരിഗെ ഹര്ഷവന്നുംടുമാഡിദെനു.

03023039a തന്മേരുശിഖരാകാരം വിധ്വസ്താട്ടാലഗോപുരം।
03023039c ദഹ്യമാനമഭിപ്രേക്ഷ്യ സ്ത്രിയസ്താഃ സംപ്രദുദ്രുവുഃ।।

മേരുശിഖരദ ആകാരദല്ലിദ്ദ മഹാദ്വാരഗളു മത്തു ഗോപുരഗളിംദ കൂഡിദ്ദ അദു ഉരിയുത്തിരുവുദന്നു നോഡി സ്ത്രീയരു ഓഡി ഹോദരു.

03023040a ഏവം നിഹത്യ സമരേ ശാല്വം സൌഭം നിപാത്യ ച।
03023040c ആനര്താന്പുനരാഗമ്യ സുഹൃദാം പ്രീതിമാവഹം।।

ഈ രീതി സമരദല്ലി ശാല്വനന്നു കൊംദു സൌഭവന്നു കെളഗുരുളിസി, ആനര്തര പുരക്കെ ഹിംദുരിഗി സുഹൃദയരിഗെ സംതോഷവന്നു തംദെനു.

03023041a ഏതസ്മാത്കാരണാദ്രാജന്നാഗമം നാഗസാഹ്വയം।
03023041c യദ്യഗാം പരവീരഘ്ന ന ഹി ജീവേത്സുയോധനഃ।।

രാജന്! പരവീരഘ്ന! ഈ കാരണദിംദലേ നാനു നാഗസാഹ്വയക്കെ ബരലിക്കാഗലില്ല. ബംദിദ്ദരെ സുയോധനനു ജീവിതവിരുത്തിരലില്ല!””

03023042 വൈശംപായന ഉവാച।
03023042a ഏവമുക്ത്വാ മഹാബാഹുഃ കൌരവം പുരുഷോത്തമഃ।
03023042c ആമംത്ര്യ പ്രയയൌ ധീമാന്പാംഡവാന്മധുസൂദനഃ।।

വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “കൌരവനിഗെ ഈ രീതി ഹേളിദ മഹാബാഹു പുരുഷോത്തമ മധുസൂദനനു ധീമംത പാംഡവരിംദ ബീള്കൊംഡു ഹൊരടനു.

03023043a അഭിവാദ്യ മഹാബാഹുര്ധര്മരാജം യുധിഷ്ഠിരം।
03023043c രാജ്ഞാ മൂര്ധന്യുപാഘ്രാതോ ഭീമേന ച മഹാഭുജഃ।।
03023044a സുഭദ്രാമഭിമന്യും ച രഥമാരോപ്യ കാംചനം।
03023044c ആരുരോഹ രഥം കൃഷ്ണഃ പാംഡവൈരഭിപൂജിതഃ।।

ആ മഹാബാഹുവു ധര്മരാജ യുധിഷ്ഠിരനന്നു അഭിവംദിസിദനു. രാജ മത്തു മഹാഭുജ ഭീമരു അവന നെത്തിയന്നു ആഘ്രാണിസിദരു. പാംഡവരിംദ അഭിപൂജിത കൃഷ്ണനു സുഭദ്രെ മത്തു അഭിമന്യുവന്നു കാംചനരഥദല്ലി കുള്ളിരിസി രഥവന്നേരിദനു.

03023045a സൈന്യസുഗ്രീവയുക്തേന രഥേനാദിത്യവര്ചസാ।
03023045c ദ്വാരകാം പ്രയയൌ കൃഷ്ണഃ സമാശ്വാസ്യ യുധിഷ്ഠിരം।।

യുധിഷ്ഠിരനന്നു സമാധാന പഡിസി, ആദിത്യവര്ചസ സൈന്യ-സുഗ്രീവരന്നു കട്ടിദ്ദ രഥദല്ലി കൃഷ്ണനു ദ്വാരകെഗെ തെരളിദനു.

03023046a തതഃ പ്രയാതേ ദാശാര്ഹേ ധൃഷ്ടദ്യുമ്നോഽപി പാര്ഷതഃ।
03023046c ദ്രൌപദേയാനുപാദായ പ്രയയൌ സ്വപുരം തദാ।।

ദാശാര്ഹനു ഹോദ നംതര പാര്ഷത ധൃഷ്ടദ്യുമ്നനൂ കൂഡ ദ്രൌപദേയരന്നു കരെദുകൊംഡു തന്ന നഗരക്കെ തെരളിദനു.

03023047a ധൃഷ്ടകേതുഃ സ്വസാരം ച സമാദായാഥ ചേദിരാട്।
03023047c ജഗാമ പാംഡവാന്ദൃഷ്ട്വാ രമ്യാം ശുക്തിമതീം പുരീം।।

ചേദിരാജ ധൃഷ്ടകേതുവു പാംഡവരന്നു കംഡു തന്ന തംഗി2യന്നു ജൊതെയല്ലി കരെദുകൊംഡു രമ്യ ശക്തിമതീ പുരക്കെ തെരളിദനു.

03023048a കേകയാശ്ചാപ്യനുജ്ഞാതാഃ കൌംതേയേനാമിതൌജസാ।
03023048c ആമംത്ര്യ പാംഡവാന് സര്വാന് പ്രയയുസ്തേഽപി ഭാരത।।

ഭാരത! അമിതൌജസ കൌംതേയരിംദ ബീള്കൊംഡു കേകയനൂ കൂഡ പാംഡവരെല്ലരന്നൂ ആമംത്രിസി ഹൊരടനു.

03023049a ബ്രാഹ്മണാശ്ച വിശശ്ചൈവ തഥാ വിഷയവാസിനഃ।
03023049c വിസൃജ്യമാനാഃ സുഭൃശം ന ത്യജംതി സ്മ പാംഡവാന്।।

ആ പ്രദേശദല്ലി വാസിസുത്തിദ്ദ ബ്രാഹ്മണരു മത്തു സാമാന്യ ജനരു, ഒംദേ സമനെ ഹോഗി എംദു ഹേളിദരൂ പാംഡവരന്നു ബിട്ടു ഹോഗലു നിരാകരിസിദരു.

03023050a സമവായഃ സ രാജേംദ്ര സുമഹാദ്ഭുതദര്ശനഃ।
03023050c ആസീന്മഹാത്മനാം തേഷാം കാമ്യകേ ഭരതര്ഷഭ।।

രാജേംദ്ര! ഭരതര്ഷഭ! ആ ഗുംപു കാമ്യക വനദല്ലി ആ മഹാത്മര ജൊതെഗേ ഇദ്ദുദു ഒംദു മഹാ അദ്ഭുതവാഗി കാണുത്തിത്തു.

03023051a യുധിഷ്ഠിരസ്തു വിപ്രാംസ്താനനുമാന്യ മഹാമനാഃ।
03023051c ശശാസ പുരുഷാന്കാലേ രഥാന്യോജയതേതി ഹ।।

ആ മഹാമന വിപ്രരന്നു ഗൌരവിസി യുധിഷ്ഠിരനു സകാലദല്ലി രഥഗളന്നു കട്ടലു സേവകരിഗെ അപ്പണെയന്നിത്തനു.”

സമാപ്തി

ഇതി ശ്രീ മഹാഭാരതേ ആരണ്യകപര്വണി കൈരാതപര്വണി സൌഭവധോപാഖ്യാനേ ത്രയോവിംശോഽധ്യായഃ।
ഇദു ശ്രീ മഹാഭാരതദല്ലി ആരണ്യകപര്വദല്ലി കൈരാതപര്വദല്ലി സൌഭവധോപാഖ്യാനദല്ലി ഇപ്പത്ത്മൂരനെയ അധ്യായവു.


  1. ത്രിപുര ധ്വംസദ കഥെയു കര്ണപര്വദല്ലി ബരുത്തദെ. ↩︎

  2. നകുലന പത്നി കരേണുവതി (ആദിപര്വ, അധ്യായ 90). ↩︎