005 วิทุรวากฺยปฺรตฺยาขฺยานห์

ปฺรวเศ

ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ

ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต

ศฺรี มหาภารต

อารณฺยก ปรฺว

อรณฺยก ปรฺว

อธฺยาย 5

สาร

ปาํฑวรุ วนกฺกเะ ตเะรฬิท นํตร ปริตปิสุตฺติทฺท ธฺฤตราษฺฏฺรนุ วิทุรนนฺนุ กรเะยิสิ อวริคเะ มตฺตุ ตนคเะ ยาวุทุ โอะฬฺฬเะยทุ เอะํทุ กเฬุวุทุ (1-3). อธิกวาท เอนนฺนเะลฺล ปาํฑวริํท ปฑเะทิทฺทนโ อทนฺนุ อวริคเะ หิํทิรุคิสลุ วิทุรนุ หเฬุวุทุ (4-15). “นีนุ นนฺน หิตทลฺลิลฺลวเะํทุ นนคนฺนิสุตฺตทเะ…นีนุ อีค เอะลฺลิ พเกาทรู หโคพหุทุ, พเกเะํทรเะ อิลฺลิยู อิรพหุทุ” เอะํทุ ธฺฤตราษฺฏฺรนุ วิทุรนนฺนุ นิํทิสิ อํตห์ปุรกฺกเะ ตเะรฬุวุทุ; วิทุรนุ ปาํฑวริทฺทลฺลิคเะ หโะรฑุวุทุ (16-20).

03005001 วไศํปายน อุวาจฯ
03005001a วนํ ปฺรวิษฺฏเษฺวถ ปาํฑวเษุ ปฺรชฺญาจกฺษุสฺตปฺยมานโ'ํพิกเยห์ฯ
03005001c ธรฺมาตฺมานํ วิทุรมคาธพุทฺธิํ สุขาสีนโ วากฺยมุวาจ ราชาฯฯ

วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “ปาํฑวรุ วนกฺกเะ หโะรฏุ หโท นํตร ปริตปิสุตฺติทฺท ปฺรชฺญาจกฺษุ ราช อํพิกเยนุ สุขาสีนนาคิทฺท อคาธพุทฺธิ ธรฺมาตฺม วิทุรนิคเะ หเฬิทนุ:

03005002a ปฺรชฺญา จ ตเ ภารฺควสฺยเว ศุทฺธา ธรฺมํ จ ตฺวํ ปรมํ วเตฺถ สูกฺษฺมํฯ
03005002c สมศฺจ ตฺวํ สมฺมตห์ กเารวาณาํ ปถฺยํ จไษาํ มม จไว พฺรวีหิฯฯ

“นินฺน พุทฺธิยุ ภารฺควนษฺฏเ ศุทฺธวาทุทุ. นินฺน ธรฺมวุ ศฺรเษฺฐวู สูกฺษฺมวู เอะํทุ ติฬิทิทเะ. กุรุคฬุ นินฺนนฺนุ นิษฺปกฺษปาติ เอะํทุ โอะปฺปิกโะฬฺฬุตฺตารเะ. อีค อวริคเะ มตฺตุ นนคเะ ยาวุทุ โอะฬฺฬเะยทุ เอะนฺนุวุทนฺนุ หเฬุ.

03005003a เอวํ คตเ วิทุร ยททฺย การฺยํ ปเาราศฺจเมเ กถมสฺมานฺภชเรนฺฯ
03005003c ตเ จาปฺยสฺมานฺนโทฺธรเยุห์ สมูลานฺ น กามยเ ตาํศฺจ วินศฺยมานานฺฯฯ

วิทุร! หีคเะ นฑเะทุหโคิรลุ อิํทุ นานุ เอนุ มาฑพเกุ? ปฺรชเะคฬุ นมฺมโะํทิคเ อิรุวํตเะ หเคเะ มาฑพหุทุ? อวรุ นมฺมนฺนุ สมูลวาคิ นาศมาฑุวุทนฺนู พยสุวุทิลฺล. อวรุ นาศหโะํทุวุทนฺนู พยสุวุทิลฺล.”

03005004 วิทุร อุวาจฯ
03005004a ตฺริวรฺคโ'ยํ ธรฺมมูลโ นรเํทฺร ราชฺยํ จเทํ ธรฺมมูลํ วทํติฯ
03005004c ธรฺมเ ราชนฺวรฺตมานห์ สฺวศกฺตฺยา ปุตฺรานฺสรฺวานฺปาหิ กุํตีสุตาํศฺจฯฯ

วิทุรนุ หเฬิทนุ: “นรเํทฺร! ธรฺมกฺกเะ มูรุ รีติย มูลคฬิวเะยเะํทู ราชฺยวู โอะํทุ ธรฺมมูลวเะํทู หเฬุตฺตารเะ. ราชนฺ! นินคเะ ศกฺติยิทฺทษฺฏุ ธรฺมทลฺลิ นฑเะทุกโะํฑุ นินฺน ปุตฺรรุ มตฺตุ กุํตี ปุตฺรรุ เอะลฺลรนฺนู ปาลิสุ.

03005005a ส วไ ธรฺมโ วิปฺรลุปฺตห์ สภายาํ ปาปาตฺมภิห์ สเาพลเยปฺรธานไห์ฯ
03005005c อาหูย กุํตีสุตมกฺษวตฺยาํ ปราชไษีตฺสตฺยสํธํ สุตสฺตเฯฯ

อิทเ ธรฺมวนฺนุ สเาพลปฺรมุข ปาปาตฺมรุ สภเะยลฺลิ อุลฺลํฆิสิทรุ. นินฺน มคนุ อา สตฺยสํธ กุํตีสุตนนฺนุ ชูชิคเะ อาหฺวานิสิ สโลิสิทนุ.

03005006a เอตสฺย ตเ ทุษฺปฺรณีตสฺย ราชํ ศเษสฺยาหํ ปริปศฺยามฺยุปายํฯ
03005006c ยถา ปุตฺรสฺตว กเารวฺย ปาปานฺ มุกฺตโ ลโกเ ปฺรติติษฺฐเต สาธุฯฯ

ราชนฺ! อํทุ นีนุ ทุษฺปฺรณีตนาคิทฺทรู อิํทุ นินฺนนฺนุ อุฬิสิกโะฬฺฬุว อุปายวนฺนุ กํฑิทฺทเนเะ. กเารวฺย! อิทริํท นินฺน ปุตฺรนุ ปาปคฬิํท มุกฺตนาคิ ลโกทลฺลิ โอะฬฺฬเะยวนาคิ คเารวิสลฺปฑุตฺตานเะ.

03005007a ตทฺวไ สรฺวํ ปาํฑุปุตฺรา ลภํตาํ ยตฺตทฺราชนฺนติสฺฤษฺฏํ ตฺวยาสีตฺฯ
03005007c เอษ ธรฺมห์ ปรมโ ยตฺสฺวกเน ราชา ตุษฺยเนฺน ปรสฺวเษุ คฺฤธฺยเตฺฯฯ

ราชนฺ! นินฺนทกฺกิํต อธิกวาท เอนนฺนเะลฺล ปาํฑุปุตฺรริํท นีนุ ปฑเะทิทฺทียโ อวเะลฺลวนฺนู ปาํฑุปุตฺรริคเะ หิํทิรุคิสุ. ราชนาทวนุ ตนฺนทาคิทฺทุทรลฺลิ ตฺฤปฺติยนฺนุ ปฑเะทุ อิตรรทฺทนฺนุ มโสทิํท ตนฺนทาคิสิกโะฬฺฬพารทุ เอะนฺนุวุทเ ปรม ธรฺม.

03005008a เอตตฺการฺยํ ตว สรฺวปฺรธานํ ตเษาํ ตุษฺฏิห์ ศกุนเศฺจาวมานห์ฯ
03005008c เอวํ ศเษํ ยทิ ปุตฺรเษุ ตเ สฺยาทฺ เอตทฺราราชนฺ‌ สฺตฺวรมาณห์ กุรุษฺวฯฯ

อวรนฺนุ สํตโษปฑิสุวุทุ มตฺตุ ศกุนิยนฺนุ นิํทิสุวุทุ อิทเ นีนุ มาฑพเกาท เอะลฺลกฺกิํตลู ปฺรมุขฺย การฺย. ราชนฺ! นินฺน มกฺกฬุ อุฬิยพเกุ เอะํทิทฺทรเะ อาทษฺฏุ พเค อิทนฺนุ มาฑุ.

03005009a อถไตทเวํ น กรโษิ ราชนฺ ธฺรุวํ กุรูณาํ ภวิตา วินาศห์ฯ
03005009c น หิ กฺรุทฺธโ ภีมสเนโ'รฺชุนโ วา ศเษํ กุรฺยาจฺจาตฺรวาณามนีกเฯฯ

ราชนฺ! อิทนฺนุ นีนุ มาฑทิทฺหรเะ กุรุคฬ วินาศวาคุตฺตทเะ เอะนฺนุวุทุ นิศฺจิต. กฺฤทฺธ ภีมสเน-อรฺชุนรุ ยุทฺธทลฺลิ อวร ศตฺรุคฬลฺลิ ยารนฺนู อุฬิสุวุทิลฺล.

03005010a ยเษาํ ยโทฺธา สวฺยสาจี กฺฤตาสฺตฺรโ ธนุรฺยเษาํ คาํฑิวํ ลโกสารํฯ
03005010c ยเษาํ ภีมโ พาหุศาลี จ ยโทฺธา ตเษาํ ลโกเ กิํ นุ น ปฺราปฺยมสฺติฯฯ

ลโกทลฺลิยเ ศฺรเษฺฐ คาํฑีว ธนุสฺสิน กฺฤตาสฺตฺร สวฺยสาจิยุ ยาร ยโทฺธนโ มตฺตุ ภีมนํถ พลศาลิยุ ยาร ยโทฺธนโ อํถวริคเะ อี ลโกทลฺลิ เอนนฺนุ ปฑเะยลุ สาธฺยวิลฺล?

03005011a อุกฺตํ ปูรฺวํ ชาตมาตฺรเ สุตเ ตเ มยา ยตฺตเ หิตมาสีตฺตทานีํฯ
03005011c ปุตฺรํ ตฺยชเมมหิตํ กุลสฺยเตฺยฺ เอตทฺราชนฺน จ ตตฺตฺวํ จกรฺถฯ
03005011e อิทานีํ ตเ หิตมุกฺตํ น จเตฺตฺวํ กรฺตาสิ ราชนฺปริตปฺตาสิ ปศฺจาตฺฯฯ

หิํทเะ นินฺนมคนุ หุฏฺฏุวาคลเ นานุ นินคเะ หิตกร มาตนฺนุ หเฬิทฺทเะ – “ราชนฺ! นินฺน อี ปุตฺรนนฺนุ กุลกฺกาคิ ตฺยชิสุ!” เอะํทุ. อาทรู นีนุ อทนฺนุ มาฑลิลฺล. ราชนฺ! อีคลู อี หิตมาตุคฬํตเะ มาฑทิทฺทรเะ นํตร ปศฺจาตฺตาป ปฑุตฺตียเะ.

03005012a ยทฺยเตทเวํ อนุมํตา สุตสฺตเ สํปฺรียมาณห์ ปาํฑวไรเกราชฺยํฯ
03005012c ตาปโ น ตเ วไ ภวิตา ปฺรีติยโคาตฺ ตฺวํ จเนฺน คฺฤหฺณาสิ สุตํ สหายไห์ฯ
03005012e อถาปรโ ภวติ หิ ตํ นิคฺฤหฺย ปาํฑโห์ ปุตฺรํ ปฺรกุรุษฺวาธิปตฺยเฯฯ

โอะํทุวเฬเะ นินฺน มคนุ ปาํฑวรโะํทิคเะ โอะํทเ ราชฺยวนฺนุ อาฬลุ โอะปฺปิกโะํฑรเะ หาคู นีนุ นินฺน มค มตฺตุ อวน สหายกรนฺนุ นิยํตฺรณทลฺลิริกโะํฑรเะ อี ปฺรีติ สํยโคทิํท นีนุ ทุห์ขิสุวุทิลฺล. อิทกฺกเะ วิรุทฺธวาคิ นฑเะทรเะ อวนนฺนุ สเะรเะหิฑิทุ ปาํฑุปุตฺรนนฺนุ อธิปติยนฺนาคิ นิยโชิสุ.

03005013a อชาตศตฺรุรฺหิ วิมุกฺตราคโ ธรฺมเณเมาํ ปฺฤถิวีํ ศาสฺตุ ราชนฺฯ
03005013c ตตโ ราชนฺปารฺถิวาห์ สรฺว เอว วไศฺยา อิวาสฺมานุปติษฺฏํตุ สทฺยห์ฯฯ

ราชนฺ! วิมุกฺตราคนาคิรุว อชาตศตฺรุวเ ธรฺมทิํท อี ภูมิยนฺนุ อาฬลิ. ราชนฺ! อาค อีคิรุว สรฺว ปารฺถิวรู นมคเะ วไศฺยรํตเะ อนุยายิคฬาคิรุตฺตารเะ.

03005014a ทุรฺยโธนห์ ศกุนิห์ สูตปุตฺรห์ ปฺรีตฺยา ราชนฺปาํฑุปุตฺรานฺภชํตาํฯ
03005014c ทุห์ศาสนโ ยาจตุ ภีมสเนํ สภามธฺยเ ทฺรุปทสฺยาตฺมชาํ จฯฯ

ราชนฺ! ทุรฺยโธน, ศกุนิ มตฺตุ สูตปุตฺรนุ ปาํฑุปุตฺรรโะํทิคเะ ปฺรีติยิํทิรพเกุ. ทุห์ศาสนนุ สภามธฺยทลฺลิ ทฺรุปทาตฺมชเะ มตฺตุ ภีมสเนริํท กฺษมเะยนฺนุ กเฬพเกุ.

03005015a ยุธิษฺฐิรํ ตฺวํ ปริสาํตฺวยสฺว ราชฺยเ จไนํ สฺถาปยสฺวาภิปูชฺยฯ
03005015c ตฺวยา ปฺฤษฺฏห์ กิมหมนฺยทฺวทเยํ เอตตฺกฺฤตฺวา กฺฤตกฺฤตฺยโ'สิ ราชนฺฯฯ

สฺวยํ นีนเ ยุธิษฺฐิรนนฺนุ สํตวิสุ. อวนนฺนุ คเารวิสิ ราชฺยทลฺลิ สฺถาปิสุ. ราชนฺ! นีนุ กเฬิทเะยเะํทุ นานุ อินฺนู เอนนฺนุ หเฬลิ? อิทนฺนุ มาฑิทรเะ นีนุ กฺฤตกฺฤตฺยนาคุวเะ.”

03005016 ธฺฤตราษฺฏฺร อุวาจฯ
03005016a เอตทฺวากฺยํ วิทุร ยตฺตเ สภายาํ อิห ปฺรโกฺตํ ปาํฑวานฺปฺราปฺย มาํ จฯ
03005016c หิตํ ตเษามหิตํ มามกานาํ เอตตฺสรฺวํ มม นโปไติ จเตห์ฯฯ

ธฺฤตราษฺฏฺรนุ หเฬิทนุ: “วิทุร! สภเะยลฺลิ ปาํฑวริคเะ มตฺตุ นนคเะ อิทนฺนเ - อวริคเะ หิตวาคิรุว มตฺตุ นนฺนวริคเะ อหิตวาคิรุว มาตุคฬนฺนุ หเฬิทฺทเะ. อิวุ ยาวุทู นนฺน มนสฺสิคเะ หิฑิยุวุทิลฺล.

03005017a อิทํ ตฺวิทานีํ กุต เอว นิศฺจิตํ ตเษามรฺถเ ปาํฑวานาํ ยทาตฺถฯ
03005017c ตเนาทฺย มนฺยเ นาสิ หิตโ มมเติ กถํ หิ ปุตฺรํ ปาํฑวารฺถเ ตฺยชเยํฯฯ

ปาํฑวร ปรวาคิ นีนุ หเคเะ อี รีติย นิศฺจยวนฺนุ มาฑพลฺลเะ? นีนุ นนฺน หิตทลฺลิลฺลวเะํทุ นนคนฺนิสุตฺตทเะ. ปาํฑวริคาคิ นานุ นนฺน มคนนฺนุ หเคเะตานเ ตฺยชิสิยเนุ?

03005018a อสํศยํ ตเ'ปิ มมไว ปุตฺรา ทุรฺยโธนสฺตุ มม ทเหาตฺปฺรสูตห์ฯ
03005018c สฺวํ วไ ทเหํ ปรหเตโสฺตฺยชเติ กโ นุ พฺรูยาตฺสมตามนฺววเกฺษนฺฯฯ

อวรู กูฑ นนฺน ปุตฺรรเะนฺนุวุทรลฺลิ สํศยวเ อิลฺล. อาทรู ทุรฺยโธนนุ นนฺน ทเหทิํท หุฏฺฏิทวนุ. สมตเะยนฺนุ ตโริสุว ยารุ ตานเ ปรริคาคิ นานุ นนฺน ทเหวนฺนเ ตฺยชิสุตฺตเนเะ เอะํทุ หเฬิยานุ?

03005019a ส มา ชิหฺมํ วิทุร สรฺวํ พฺรวีษิ มานํ จ ตเ'หมธิกํ ธารยามิฯ
03005019c ยถเจฺจกํ คจฺจ วา ติษฺฐ วา ตฺวํ สุสาํตฺวฺยมานาปฺยสตี สฺตฺรี ชหาติฯฯ

วิทุร! นีนุ เอะํทู นนคเะ ตปฺปนฺนุ หเฬิลฺล. อาทุทริํท นินฺน อี อธิกตนวนฺนุ สหิสุตฺตเนเะ. อีค นีนุ เอะลฺลิ พเกาทรู หโคพหุทุ อถวา พเกเะํทรเะ อิลฺลิยเ อิรุ. สติยลฺลท สฺตฺรียุ สํตวิสิทรู หโะรฏุ หโคุตฺตาฬเะ.””

03005020 วไศํปายน อุวาจฯ
03005020a เอตาวทุกฺตฺวา ธฺฤตราษฺฏฺรโ'นฺวปทฺยทฺ อํตรฺวเศฺม สหสโตฺถาย ราชนฺฯ
03005020c นเทมสฺตีตฺยถ วิทุรโ ภาษมาณห์ สํปฺราทฺรวทฺยตฺร ปารฺถา พภูวุห์ฯฯ

วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “ราชนฺ! อิทนฺนุ หเฬิ ธฺฤตราษฺฏฺรนุ อวสรทลฺลิ เอะทฺทุ อํตห์ปุรกฺกเะ ตเะรฬิทนุ. “หีคลฺล!” เอะํทุ หเฬุตฺตา วิทุรนุ ปารฺถรุ อิรุวลฺลิคเะ ตเะรฬลุ ตฺวรเะมาฑิทนุ.”

สมาปฺติ

อิติ ศฺรี มหาภารตเ อารณฺยกปรฺวณิ อรณฺยกปรฺวณิ วิทุรวากฺยปฺรตฺยาขฺยานเ ปํจมโ'ธฺยายห์ฯ
อิทุ ศฺรี มหาภารตทลฺลิ อารณฺยกปรฺวทลฺลิ อรณฺยกปรฺวทลฺลิ วิทุรวากฺยปฺรตฺยาขฺยาน เอะนฺนุว ไอทนเะย อธฺยายวุ.