പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
സഭാ പര്വ
അനുദ്യൂത പര്വ
അധ്യായ 66
സാര
ധൃതരാഷ്ട്രനു പാംഡവരിഗെ ഗെദ്ദ രാജ്യവന്നു ഹിംദിരുഗിസിദുദന്നു ദുഃശാസനനു അണ്ണനിഗെ ഹേളുവുദു (1-4). ദുര്യോധനനു മിത്രരൊംദിഗെ സമാലോചിസി, ധൃതരാഷ്ട്രനിഗെ പാംഡവരന്നു പുനഃ ദ്യൂതക്കെ കരെയിസലു ഹേളുവുദു (5-23). ധൃതരാഷ്ട്രനു മരുദ്യൂതക്കെ അപ്പണെയന്നു നീഡുവുദു (24). സഭാസദരു മരുദ്യൂതവു ബേഡവെന്നുവുദു (25-27). ഗാംധാരിയു ധൃതരാഷ്ട്രനിഗെ മരുദ്യൂതദ വിരുദ്ധ സലഹെ നീഡുവുദു (28-35). എല്ലര സലഹെഗളന്നൂ തിരസ്കരിസി രാജനു മരുദ്യൂതക്കെ ആജ്ഞെയന്നു മാഡുവുദു (36-37).
02066001 ജനമേജയ ഉവാച।
02066001a അനുജ്ഞാതാംസ്താന്വിദിത്വാ സരത്നധനസംചയാന്।
02066001c പാംഡവാന്ധാര്തരാഷ്ട്രാണാം കഥമാസീന്മനസ്തദാ।।
ജനമേജയനു ഹേളിദനു: “പാംഡവരിഗെ രത്നധനസംചയദ ജൊതെഗെ ഹോഗലു അപ്പണെ സിക്കിതു എംദു തിളിദ നംതര ധാര്തരാഷ്ട്രരിഗെ ഹേഗന്നിസിതു?”
02066002 വൈശംപായന ഉവാച।
02066002a അനുജ്ഞാതാംസ്താന്വിദിത്വാ ധൃതരാഷ്ട്രേണ ധീമതാ।
02066002c രാജന്ദുഃശാസനഃ ക്ഷിപ്രം ജഗാമ ഭ്രാതരം പ്രതി।।
വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “രാജന്! ധീമത ധൃതരാഷ്ട്രനു അവരിഗെ ഹോഗലു അനുമതിയന്നു കൊട്ട എംദു തിളിദാക്ഷണവേ ദുഃശാസനനു അണ്ണന ബളി ഹോദനു.
02066003a ദുര്യോധനം സമാസാദ്യ സാമാത്യം ഭരതര്ഷഭ।
02066003c ദുഃഖാര്തോ ഭരതശ്രേഷ്ഠ ഇദം വചനമബ്രവീത്।।
ഭരതര്ഷഭ! ഭരതശ്രേഷ്ഠ! അല്ലി അമാത്യര ജൊതെഗിദ്ദ ദുര്യോധനന്നു ഭെട്ടിയാഗി ദുഃഖാര്തനാഗി ഹേളിദനു:
02066004a ദുഃഖേനൈതത്സമാനീതം സ്ഥവിരോ നാശയത്യസൌ।
02066004c ശത്രുസാദ്ഗമയദ്ദ്രവ്യം തദ്ബുധ്യധ്വം മഹാരഥാഃ।।
“കഷ്ടപട്ടു ഗളിസിദ എല്ലവന്നൂ ആ മുദുകനു നാശമാഡിബിട്ടനല്ല! എല്ല സംപത്തന്നൂ ശത്രുഗളിഗെ ഹോഗുവ ഹാഗെ മാഡിദ്ദാനെ. മഹാരഥിഗളേ! ഇദന്നു യോചിസി.”
02066005a അഥ ദുര്യോധനഃ കര്ണഃ ശകുനിശ്ചാപി സൌബലഃ।
02066005c മിഥഃ സംഗമ്യ സഹിതാഃ പാംഡവാന്പ്രതി മാനിനഃ।।
02066006a വൈചിത്രവീര്യം രാജാനം ധൃതരാഷ്ട്രം മനീഷിണം।
02066006c അഭിഗമ്യ ത്വരായുക്താഃ ശ്ലക്ഷ്ണം വചനമബ്രുവന്।।
ആഗ മാനിന ദുര്യോധനനു കര്ണ മത്തു സൌബല ശകുനിയരൊഡഗൂഡി ഒട്ടിഗേ പാംഡവര പ്രതി സംചു ഹൂഡിദനു. അവരു അവസര മാഡി വൈചിത്രവീര്യ മനീഷിണി രാജ ധൃതരാഷ്ട്രനല്ലിഗെ ഹോഗി മൃദു മാതുഗളിംദ ഹേളിദരു:
02066007 ദുര്യോധന ഉവാച।
02066007a ന ത്വയേദം ശ്രുതം രാജന്യജ്ജഗാദ ബൃഹസ്പതിഃ।
02066007c ശക്രസ്യ നീതിം പ്രവദന്വിദ്വാന്ദേവപുരോഹിതഃ।।
ദുര്യോധനനു ഹേളിദനു: “രാജന്! ദേവപുരോഹിത വിദ്വാന് ബൃഹസ്പതിയു ശക്ര നീതിയന്നു പ്രതിപാദിസുത്താ ഏനു ഹേളിദനെംദു നീനു കേളില്ലവേ?
02066008a സര്വോപായൈര്നിഹംതവ്യാഃ ശത്രവഃ ശത്രുകര്ഷണ।
02066008c പുരാ യുദ്ധാദ്ബലാദ്വാപി പ്രകുര്വംതി തവാഹിതം।।
ശത്രുകര്ഷണ! ശത്രുഗളു യുദ്ധ അഥവാ ബലവന്നുപയോഗിസി നിനഗെ ഹാനിയന്നുംടുമാഡുവ മൊദലേ എല്ല ഉപായഗളന്നൂ ബളസി അവരന്നു ബഗ്ഗിസബേകു.
02066009a തേ വയം പാംഡവധനൈഃ സര്വാന്സംപൂജ്യ പാര്ഥിവാന്।
02066009c യദി താന്യോധയിഷ്യാമഃ കിം വാ നഃ പരിഹാസ്യതി।।
പാംഡവര ധനദിംദ നാവു സര്വ പാര്ഥിവരന്നൂ മെച്ചിസി നംതര നാവു അവര മേലെ ആക്രമണ മാഡിദരെ നാവു സോലുവുദേ ഇല്ല.
02066010a അഹീനാശീവിഷാന്ക്രുദ്ധാന്ദംശായ സമുപസ്ഥിതാന്।
02066010c കൃത്വാ കംഠേ ച പൃഷ്ഠേ ച കഃ സമുത്സ്രഷ്ടുമര്ഹതി।।
ആദരെ സിട്ടിഗെദ്ദു കച്ചലു സിദ്ധവാദ വിഷഭരിത സര്പവന്നു തന്ന ബെന്നമേലെ ഹാകികൊംഡു കുത്തിഗെഗെ സുത്തികൊംഡരെ അദരിംദ ബിഡുഗഡെ ഹൊംദുവുദാദരൂ ഹേഗെ?
02066011a ആത്തശസ്ത്രാ രഥഗതാഃ കുപിതാസ്താത പാംഡവാഃ।
02066011c നിഃശേഷം നഃ കരിഷ്യംതി ക്രുദ്ധാ ഹ്യാശീവിഷാ യഥാ।।
താത! കുപിത പാംഡവരു ശസ്ത്രഗളന്നു പഡെദു രഥവന്നേരിദ്ദാരെ. കൃദ്ധ വിഷസര്പദംതെ അവരു നമ്മന്നു നിശ്യേഷ നാശപഡിസുത്താരെ.
02066012a സന്നദ്ധോ ഹ്യര്ജുനോ യാതി വിവൃത്യ പരമേഷുധീ।
02066012c ഗാംഡീവം മുഹുരാദത്തേ നിഃയ്വസംശ്ച നിരീക്ഷതേ।।
അര്ജുനനു തന്ന എരഡു ബത്തളികെഗളന്നു തെരെദു മത്തെ മത്തെ ഗാംഡീവവന്നെത്തികൊംഡു നിട്ടിസുരു ബിഡുത്താ സുത്തലൂ നോഡുത്തിദ്ദാനെ.
02066013a ഗദാം ഗുര്വീം സമുദ്യമ്യ ത്വരിതശ്ച വൃകോദരഃ।
02066013c സ്വരഥം യോജയിത്വാശു നിര്യാത ഇതി നഃ ശ്രുതം।।
വൃകോദരനു ഭാരീ ഗദെയന്നു വേഗവാഗി മേലെത്തി കട്ടിദ സ്വരഥദല്ലി ഹൊരഡുത്തിദ്ദാനെ എംദു കേളിദെവു.
02066014a നകുലഃ ഖഡ്ഗമാദായ ചര്മ ചാപ്യഷ്ടചംദ്രകം।
02066014c സഹദേവശ്ച രാജാ ച ചക്രുരാകാരമിംഗിതൈഃ।।
നകുലനു അഷ്ടചംദ്രക ഗുരാണി മത്തു ഖഡ്ഗവന്നു ഹിഡിദിദ്ദാനെ. രാജ മത്തു സഹദേവരു തമ്മ ഇംഗിതഗളന്നു ബഹിരംഗപഡിസുത്തിദ്ദാരെ.
02066015a തേ ത്വാസ്ഥായ രഥാന്സര്വേ ബഹുശസ്ത്രപരിച്ഛദാന്।
02066015c അഭിഘ്നംതോ രഥവ്രാതാന്സേനായോഗായ നിര്യയുഃ।।
ബഹളഷ്ടു ശസ്ത്രസമേതരാഗി അവരെല്ലരൂ രഥഗളന്നേരി രഥഗളിഗെ കട്ടിദ കുദുരെഗളന്നു ഹൊഡെയുത്താ സേനെഗളന്നു ഒട്ടുഗൂഡിസലു ഹൊരടിദ്ദാരെ.
02066016a ന ക്ഷംസ്യംതേ തഥാസ്മാഭിര്ജാതു വിപ്രകൃതാ ഹി തേ।
02066016c ദ്രൌപദ്യാശ്ച പരിക്ലേശം കസ്തേഷാം ക്ഷംതുമര്ഹതി।।
നാവു അവരന്നു അവമാനിസിദ്ദേവെ. അവരു നമ്മന്നു എംദൂ ക്ഷമിസുവുദില്ല. അവരല്ലി യാരുതാനെ ദ്രൌപദിയ അപമാനവന്നു ക്ഷമിസിയാരു?
02066017a പുനര്ദീവ്യാമ ഭദ്രം തേ വനവാസായ പാംഡവൈഃ।
02066017c ഏവമേതാന്വശേ കര്തും ശക്ഷ്യാമോ ഭരതര്ഷഭ।।
ഭരതര്ഷഭ! നിനഗെ മംഗളവാഗലി! പാംഡവര വനവാസക്കാഗി ഇന്നൊമ്മെ ജൂജാഡബേകു. ഹീഗെ മാത്ര നാവു അവരന്നു വശപഡിസികൊള്ളലു സാധ്യ.
02066018a തേ വാ ദ്വാദശ വര്ഷാണി വയം വാ ദ്യൂതനിര്ജിതാഃ।
02066018c പ്രവിശേമ മഹാരണ്യമജിനൈഃ പ്രതിവാസിതാഃ।।
അവരാഗലീ നാവാഗലീ യാരു ദ്യൂതദല്ലി സോലുത്താരോ അവരു ഹന്നെരഡു വര്ഷഗളു മഹാരണ്യവന്നു പ്രവേശിസി ജിനധാരിഗളാഗി വാസിസബേകു.
02066019a ത്രയോദശം ച സജനേ അജ്ഞാതാഃ പരിവത്സരം।
02066019c ജ്ഞാതാശ്ച പുനരന്യാനി വനേ വര്ഷാണി ദ്വാദശ।।
ഹദിമൂരനെയ വര്ഷ ജനമദ്യദല്ലി അജ്ഞാതരാഗി ഇരബേകു. ഒംദുവേളെ കംഡുഹിഡിയല്പട്ടരെ, വനദല്ലി പുനഃ ഹന്നെരഡു വര്ഷഗളന്നു കളെയബേകു.
02066020a നിവസേമ വയം തേ വാ തഥാ ദ്യൂതം പ്രവര്തതാം।
02066020c അക്ഷാനുപ്ത്വാ പുനര്ദ്യൂതമിദം ദീവ്യംതു പാംഡവാഃ।।
നാവു അഥവാ അവരു ഉളിദുകൊള്ളബേകു. ഹാഗെ ദ്യൂതവു നഡെയലി. ഇദന്നു പണവാഗിട്ടു പാംഡവരു ദാളഗളന്നു എസെദു ജൂജാഡലി.
02066021a ഏതത്കൃത്യതമം രാജന്നസ്മാകം ഭരതര്ഷഭ।
02066021c അയം ഹി ശകുനിര്വേദ സവിദ്യാമക്ഷസംപദം।।
ഭരതര്ഷഭ! രാജന്! ഇദു നാവു മുഖ്യവാഗി മാഡബേകാഗിരുവ കെലസ. അക്ഷവിദ്യെയന്നു തിളിദിരുവ ഈ ശകുനിയു നമ്മ സംപന്മൂല വ്യക്തി.
02066022a ദൃഢമൂലാ വയം രാജ്യേ മിത്രാണി പരിഗൃഹ്യ ച।
02066022c സാരവദ്വിപുലം സൈന്യം സത്കൃത്യ ച ദുരാസദം।।
മിത്രരന്നു സംപാദിസി, ദുരാസദ, ശക്തിയുത സൈന്യവന്നു ബെളെസി നാവു നമ്മ രാജ്യദല്ലി ദൃഢ നെലെയന്നു സാധിസബല്ലെവു.
02066023a തേ ച ത്രയോദശേ വര്ഷേ പാരയിഷ്യംതി ചേദ്വ്രതം।
02066023c ജേഷ്യാമസ്താന്വയം രാജന്രോചതാം തേ പരംതപ।।
രാജന്! പരംതപ! ഒംദുവേളെ അവരു ഈ ഹദിമൂരു വര്ഷഗള വ്രതവന്നു മാഡി ജീവംത ഉളിദരെ അവരന്നു നാവു ജയിസബഹുദു. ഇദക്കെ അനുമതിയന്നു നീഡു.”
02066024 ധൃതരാഷ്ട്ര ഉവാച।
02066024a തൂര്ണം പ്രത്യാനയസ്വൈതാന്കാമം വ്യധ്വഗതാനപി।
02066024c ആഗച്ഛംതു പുനര്ദ്യൂതമിദം കുര്വംതു പാംഡവാഃ।।
ധൃതരാഷ്ട്രനു ഹേളിദനു: “അവരു തമ്മ ദാരിയല്ലി ദൂര ഹോഗിദ്ദരൂ കൂഡ അവരന്നു കൂഡലെ ഹിംദക്കെ കരെയിരി. പാംഡവരു ഹിംദുരിഗി ബംദു ഇന്നൊമ്മെ ദ്യൂതവന്നു ആഡബേകു!””
02066025 വൈശംപായന ഉവാച।
02066025a തതോ ദ്രോണഃ സോമദത്തോ ബാഹ്ലീകശ്ച മഹാരഥഃ।
02066025c വിദുരോ ദ്രോണപുത്രശ്ച വൈശ്യാപുത്രശ്ച വീര്യവാന്।।
02066026a ഭൂരിശ്രവാഃ ശാംതനവോ വികര്ണശ്ച മഹാരഥഃ।
02066026c മാ ദ്യൂതമിത്യഭാഷംത ശമോഽസ്ത്വിതി ച സര്വശഃ।।
വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “ആഗ ദ്രോണ, സോമദത്ത, മഹാരഥി ബാഹ്ലീക, വിദുര, ദ്രോണപുത്ര, വൈശ്യാപുത്ര, വീര്യവാന് ഭൂരിശ്രവ, ശാംതനവ, മഹാരഥി വികര്ണ എല്ലരൂ “ദ്യൂതവു ബേഡ! ശാംതതെയന്നു കാപാഡിരി!” എംദു ഹേളിദരു.
02066027a അകാമാനാം ച സര്വേഷാം സുഹൃദാമര്ഥദര്ശിനാം।
02066027c അകരോത്പാംഡവാഹ്വാനം ധൃതരാഷ്ട്രഃ സുതപ്രിയഃ।।
അദര പരിണാമഗളന്നു കംഡ സര്വ സുഹൃദയരൂ ഇഷ്ടപഡദേ ഇദ്ദരൂ സുതപ്രിയ ധൃതരാഷ്ട്രനു പാംഡവരിഗെ ആഹ്വാനവന്നു കളുഹിസിദനു.
02066028a അഥാബ്രവീന്മഹാരാജ ധൃതരാഷ്ട്രം ജനേശ്വരം।
02066028c പുത്രഹാര്ദാദ്ധര്മയുക്തം ഗാംധാരീ ശോകകര്ശിതാ।।
ആഗ പുത്രന മേലെ പ്രീതിയിദ്ദരൂ ധര്മനിരതെ ഗാംധാരിയു ശോകാര്തളാഗി ജനേശ്വര മഹാരാജ ധൃതരാഷ്ട്രനിഗെ ഹേളിദളു:
02066029a ജാതേ ദുര്യോധനേ ക്ഷത്താ മഹാമതിരഭാഷത।
02066029c നീയതാം പരലോകായ സാധ്വയം കുലപാംസനഃ।।
“ദുര്യോധനനു ഹുട്ടിദാഗ മഹാമതി ക്ഷത്തനു ഈ കുലപാംസനനന്നു പരലോകക്കെ കളുഹിസുവുദേ ലേസു എംദു ഹേളിദ്ദനു.
02066030a വ്യനദജ്ജാതമാത്രോ ഹി ഗോമായുരിവ ഭാരത।
02066030c അംതോ നൂനം കുലസ്യാസ്യ കുരവസ്തന്നിബോധത।।
ഭാരത! ഹുട്ടുത്തിരുവാഗലേ ഇവനു നരിയംതെ കൂഗിദനു. കുരുഗളേ! നോഡുത്തിരി! ഇവനു ഈ കുലദ അംത്യക്കെ കാരണനാഗുത്താനെ.
02066031a മാ ബാലാനാമശിഷ്ടാനാമഭിമംസ്ഥാ മതിം പ്രഭോ।
02066031c മാ കുലസ്യ ക്ഷയേ ഘോരേ കാരണം ത്വം ഭവിഷ്യസി।।
പ്രഭോ! ശിഷ്ടരല്ലദ ബാലകര അഭിപ്രായഗളന്നു തെഗെദുകൊള്ളബേഡ. കുലദ ഘോര ക്ഷയക്കെ നീനു കാരണനാഗബേഡ.
02066032a ബദ്ധം സേതും കോ നു ഭിംദ്യാദ്ധമേച്ചാംതം ച പാവകം।
02066032c ശമേ ധൃതാന്പുനഃ പാര്ഥാന്കോപയേത്കോ നു ഭാരത।।
കട്ടിദ സേതുവെയന്നു യാരു ഒഡെയുത്താരെ? ആരിഹോഗുത്തിരുവ ബെംകിയന്നു യാരു ഗാളി ഹാകി ഉരിസുത്താരെ? ഭാരത! ശാംതരാഗിരുവ പാര്ഥരന്നു പുനഃ യാരുതാനെ സിട്ടിഗേളിസുത്താരെ?
02066033a സ്മരംതം ത്വാമാജമീഢ സ്മാരയിഷ്യാമ്യഹം പുനഃ।
02066033c ശാസ്ത്രം ന ശാസ്തി ദുര്ബുദ്ധിം ശ്രേയസേ വേതരായ വാ।।
ആജമീഡ! നിനഗെ നെനപിരബഹുദു. ആദരൂ നിനഗെ പുനഃ നെനപിസികൊഡുത്തേനെ. ശാസ്ത്രവു ദുര്ബുദ്ധിഗെ ഒള്ളെയദന്നല്ലദേ ബേരെയദന്നു കലിസലാരദു.
02066034a ന വൈ വൃദ്ധോ ബാലമതിര്ഭവേദ്രാജന്കഥം ചന।
02066034c ത്വന്നേത്രാഃ സംതു തേ പുത്രാ മാ ത്വാം ദീര്ണാഃ പ്രഹാസിഷുഃ।।
രാജന്! ഹാഗെയേ ബാലമതിയു എംദൂ വൃദ്ധനെനിസലാര. നീനേ നിന്ന പുത്രരിഗെ ദാരിതോരിസബേകു. ഇല്ലവാദരെ സോത അവരു നിന്നന്നു ദൂരമാഡുത്താരെ.
02066035a ശമേന ധര്മേണ പരസ്യ ബുദ്ധ്യാ ജാതാ ബുദ്ധിഃ സാസ്തു തേ മാ പ്രതീപാ।
02066035c പ്രധ്വംസിനീ ക്രൂരസമാഹിതാ ശ്രീഃ മൃദുപ്രൌഢാ ഗച്ഛതി പുത്രപൌത്രാന്।।
ഇതരര ബുദ്ധിയിംദ ഹുട്ടിദ നിന്ന ബുദ്ധിയു ശമ-ധര്മഗളിഗെ ഹൊരതാഗദിരലി. ക്രൂരകര്മഗളിംദ സംപാദിസിദ ഐശ്വര്യവു നാശവാഗി ഹോഗുത്തദെ. ആദരെ സൌമ്യകര്മഗളിംദ ഹെച്ചിസിദ ധനവു പുത്രപൌത്രരിഗൂ സംദുത്തദെ.”
02066036a അഥാബ്രവീന്മഹാരാജോ ഗാംധാരീം ധര്മദര്ശിനീം।
02066036c അംതഃ കാമം കുലസ്യാസ്തു ന ശക്ഷ്യാമി നിവാരിതും।।
ആഗ മഹാരാജനു ധര്മദര്ശിനീ ഗാംധാരിഗെ ഹേളിദനു: “നമ്മ കുലവു അംത്യഗൊള്ളുവുദേ ആദരെ അദന്നു തഡെയലു നാനു ശക്യനില്ല.
02066037a യഥേച്ഛംതി തഥൈവാസ്തു പ്രത്യാഗച്ഛംതു പാംഡവാഃ।
02066037c പുനര്ദ്യൂതം പ്രകുര്വംതു മാമകാഃ പാംഡവൈഃ സഹ।।
അവരു ഏനന്നു ബയസുത്താരോ ഹാഗെയേ ആഗലി. പാംഡവരു ഹിംദിരുഗബേകു. നന്നവരു പാംഡവരൊംദിഗെ പുനഃ ദ്യൂതവന്നു നഡെസലി!””
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീ മഹാഭാരതേ സഭാപര്വണി അനുദ്യൂതപര്വണി യുധിഷ്ഠിരപ്രത്യാനയനേ ഷട്‌ഷഷ്ടിതമോഽധ്യായഃ।।
ഇദു ശ്രീ മഹാഭാരതദല്ലി സഭാപര്വദല്ലി അനുദ്യൂതപര്വദല്ലി യുധിഷ്ഠിരനന്നു പുനഃ കരെയിസിദ്ദുദു എന്നുവ അരവത്താരനെയ അധ്യായവു.