ପ୍ରଵେଶ
।। ଓଂ ଓଂ ନମୋ ନାରାଯଣାଯ।। ଶ୍ରୀ ଵେଦଵ୍ଯାସାଯ ନମଃ ।।
ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣଦ୍ଵୈପାଯନ ଵେଦଵ୍ଯାସ ଵିରଚିତ
ଶ୍ରୀ ମହାଭାରତ
ସଭା ପର୍ଵ
ଦ୍ଯୂତ ପର୍ଵ
ଅଧ୍ଯାଯ 53
ସାର
ଯୁଧିଷ୍ଠିର-ଶକୁନିଯର ସଂଵାଦ ମତ୍ତୁ ଦ୍ଯୂତାରଂଭ (1-21). ମॊଦଲନॆଯ ପଣଵନ୍ନୁ ଶକୁନିଯୁ ଦୁର୍ଯୋଧନନିଗॆ ଗॆଦ୍ଦୁଦୁଦୁ (22-25).
02053001 ଶକୁନିରୁଵାଚ।
02053001a ଉପସ୍ତୀର୍ଣା ସଭା ରାଜନ୍ରଂତୁଂ ଚୈତେ କୃତକ୍ଷଣାଃ।
02053001c ଅକ୍ଷାନୁପ୍ତ୍ଵା ଦେଵନସ୍ଯ ସମଯୋଽସ୍ତୁ ଯୁଧିଷ୍ଠିର।।
ଶକୁନିଯୁ ହେଳିଦନୁ: “ରାଜନ୍! ସଭॆଯଲ୍ଲି ଜମଖାନଵନ୍ନୁ ହାସିଯାଗିଦॆ ମତ୍ତୁ ଇଲ୍ଲିରୁଵଵରୁ ସଂତୋଷପଡଲୁ ସମଯଵନ୍ନୁ ତॆଗॆଦିଟ୍ଟିଦ୍ଦାରॆ. ଯୁଧିଷ୍ଠିର! ନାଵୁ ଦାଳଗଳନ୍ନୁ ଉରୁଳିସୁଵାଗ ପଣଦ କୁରିତୁ ପରସ୍ପରରଲ୍ଲି ऒପ୍ପଂଦଵିରଲି.”
02053002 ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉଵାଚ।
02053002a ନିକୃତିର୍ଦେଵନଂ ପାପଂ ନ କ୍ଷାତ୍ରୋଽତ୍ର ପରାକ୍ରମଃ।
02053002c ନ ଚ ନୀତିର୍ଧ୍ରୁଵା ରାଜନ୍କିଂ ତ୍ଵଂ ଦ୍ଯୂତଂ ପ୍ରଶଂସସି।।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରନୁ ହେଳିଦନୁ: “ରାଜନ୍! ପଣଵିଟ୍ଟୁ ଜୂଜାଡୁଵୁଦୁ ମୋସ ମତ୍ତୁ ପାପଦ କॆଲସ. ଅଦରଲ୍ଲି କ୍ଷତ୍ରିଯ ପରାକ୍ରମଵେନୂ ଇଲ୍ଲ ମତ୍ତୁ ଶାଶ୍ଵତ ନୀତିଯୂ ଇଲ୍ଲ. ନୀନୁ ଏକॆ ଦ୍ଯୂତଵନ୍ନୁ ପ୍ରଶଂସିସୁତ୍ତିଦ୍ଦୀଯॆ?
02053003a ନ ହି ମାନଂ ପ୍ରଶଂସଂତି ନିକୃତୌ କିତଵସ୍ଯ ହ।
02053003c ଶକୁନେ ମୈଵ ନୋ ଜୈଷୀରମାର୍ଗେଣ ନୃଶଂସଵତ୍।।
ଶକୁନି! ଜୂଜାଡୁଵଵନ କପଟଵନ୍ନୁ ଯାରୂ ପ୍ରଶଂସିସୁଵୁଦିଲ୍ଲ, ଗୌରଵିସୁଵୁଦିଲ୍ଲ. ନମ୍ମନ୍ନୁ କପଟମାର୍ଗଦିଂଦ କ୍ରୂରଵାଗି ସୋଲିସବେଡ.”
02053004 ଶକୁନିରୁଵାଚ।
02053004a ଯୋଽନ୍ଵେତି ସଂଖ୍ଯାଂ ନିକୃତୌ ଵିଧିଜ୍ଞଃ ଚେଷ୍ଟାସ୍ଵଖିନ୍ନଃ କିତଵୋଽକ୍ଷଜାସୁ।
02053004c ମହାମତିର୍ଯଶ୍ଚ ଜାନାତି ଦ୍ଯୂତଂ ସ ଵୈ ସର୍ଵଂ ସହତେ ପ୍ରକ୍ରିଯାସୁ।।
ଶକୁନିଯୁ ହେଳିଦନୁ: “ସଂଖ୍ଯॆଗଳନ୍ନୁ ଅନୁସରିସୁଵ, ମୋସଵନ୍ନୁ ଗୁରୁତିସୁଵ, ଦାଳଗଳନ୍ନୁ ଉରୁଳିସୁଵୁଦରଲ୍ଲି ନିରାଯାସନାଦ, ମତ୍ତୁ ଦ୍ଯୂତଵନ୍ନୁ ତିଳିଦ ମହାମତିଯୁ ଦ୍ଯୂତଦ ऎଲ୍ଲ ପ୍ରକ୍ରିଯॆଗଳନ୍ନୂ ସହିସବଲ୍ଲ.
02053005a ଅକ୍ଷଗ୍ଲହଃ ସୋଽଭିଭଵେତ୍ପରଂ ନଃ ତେନୈଵ କାଲୋ ଭଵତୀଦମାତ୍ଥ।
02053005c ଦୀଵ୍ଯାମହେ ପାର୍ଥିଵ ମା ଵିଶଂକାଂ କୁରୁଷ୍ଵ ପାଣଂ ଚ ଚିରଂ ଚ ମା କୃଥାଃ।।
ଜୂଜିନଲ୍ଲି ଇଡୁଵ ପଣଵନ୍ନୁ କଳॆଦୁକॊଳ୍ଳୁଵୁଦରିଂଦ ନମଗॆ ପରମ କଷ୍ଟଵॆନିସବହୁଦୁ. ଆଦୁଦରିଂଦ ଜୂଜାଡୁଵୁଦୁ କॆଟ୍ଟଦॆଂଦୁ ହେଳୁତ୍ତାରॆ. ପାର୍ଥିଵ! ଜୂଜାଡୋଣ. ଅନୁମାନପଡବେଡ. ଈଗଲେ ପଣଵନ୍ନୁ ଇଡୁ. ତଡମାଡବେଡ.”
02053006 ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉଵାଚ।
02053006a ଏଵମାହାଯମସିତୋ ଦେଵଲୋ ମୁନିସତ୍ତମଃ।
02053006c ଇମାନି ଲୋକଦ୍ଵାରାଣି ଯୋ ଵୈ ସଂଚରତେ ସଦା।।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରନୁ ହେଳିଦନୁ: “ସଦା ଲୋକଦ୍ଵାରଗଳିଗॆ ସଂଚରିସୁଵ ମୁନିସତ୍ତମ ଅସିତ ଦେଵଲନୁ ଈ ରୀତି ହେଳିଦ୍ଦାନॆ:
02053007a ଇଦଂ ଵୈ ଦେଵନଂ ପାପଂ ମାଯଯା କିତଵୈଃ ସହ।
02053007c ଧର୍ମେଣ ତୁ ଜଯୋ ଯୁଦ୍ଧେ ତତ୍ପରଂ ସାଧୁ ଦେଵନଂ।।
“ମାଯॆଯିଂଦ ଜୂଜାଡୁଵଵରॊଂଦିଗॆ ପଣଵିଡୁଵୁଦୁ ପାପ. ଧର୍ମଵନ୍ନୁ ପଣଵିଟ୍ଟୁ ଯୁଦ୍ଧଦଲ୍ଲି ଜଯଗଳିସୁଵୁଦୁ ଇଦକ୍କିଂତଲୂ ଉତ୍ତମଵାଦୁଦୁ.
02053008a ନାର୍ଯା ମ୍ଲେଚ୍ଛଂତି ଭାଷାଭିର୍ମାଯଯା ନ ଚରଂତ୍ଯୁତ।
02053008c ଅଜିହ୍ମମଶଠଂ ଯୁଦ୍ଧମେତତ୍ସତ୍ପୁରୁଷଵ୍ରତଂ।।
ଯାଵ ଆର୍ଯନୂ ମ୍ଲେଚ୍ଛଭାଷॆଯଲ୍ଲି ମାତନାଡୁଵୁଦିଲ୍ଲ ମତ୍ତୁ ମାଯॆଯିଂଦ ନଡॆଦୁକॊଳ୍ଳୁଵୁଦିଲ୍ଲ. ଓରॆ କୋରॆଗଳିଲ୍ଲଦ ନେର ଯୁଦ୍ଧଵେ ସତ୍ପୁରୁଷନ ଵ୍ରତ.”
02053009a ଶକ୍ତିତୋ ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ଵଂଦ୍ଯାଂ ଶିକ୍ଷିତୁଂ ପ୍ରଯତାମହେ।
02053009c ତଦ୍ଵୈ ଵିତ୍ତଂ ମାତିଦେଵୀର୍ମା ଜୈଷୀଃ ଶକୁନେ ପରଂ।।
ନମ୍ମ ଶକ୍ତିଗନୁଗୁଣଵାଗି ଅର୍ହ ବ୍ରାହ୍ମଣରନ୍ନୁ ପୂଜିସଲୁ ପ୍ରଯତ୍ନିସୁତ୍ତେଵॆ. ଶକୁନି! ଆ ଵିତ୍ତଵନ୍ନୁ ମୀରି ପଣଵିଟ୍ଟୁ ଆଡବେଡ. ଅଦକ୍କିଂତଲୂ ହॆଚ୍ଚିନଦନ୍ନୁ ଗॆଲ୍ଲବେଡ.
02053010a ନାହଂ ନିକୃତ୍ଯା କାମଯେ ସୁଖାନ୍ଯୁତ ଧନାନି ଵା।
02053010c କିତଵସ୍ଯାପ୍ଯନିକୃତେର୍ଵୃତ୍ତମେତନ୍ନ ପୂଜ୍ଯତେ।।
ନାନୁ ମୋସଦିଂଦ ସୁଖଵନ୍ନାଗଲୀ ଧନଵନ୍ନାଗଲୀ ବଯସୁଵୁଦିଲ୍ଲ. ଆଦରॆ, ମୋସଵିଲ୍ଲଦ ଜୂଜିଗॆ ମାନ୍ଯତॆଯିଲ୍ଲ.”
02053011 ଶକୁନିରୁଵାଚ।
02053011a ଶ୍ରୋତ୍ରିଯୋଽଶ୍ରୋତ୍ରିଯମୁତ ନିକୃତ୍ଯୈଵ ଯୁଧିଷ୍ଠିର।
02053011c ଵିଦ୍ଵାନଵିଦୁଷୋଽଭ୍ଯେତି ନାହୁସ୍ତାଂ ନିକୃତିଂ ଜନାଃ।।
ଶକୁନିଯୁ ହେଳିଦନୁ: “ଯୁଧିଷ୍ଠିର! ଶ୍ରୋତ୍ରିଯନ୍ନୁ ଅଶ୍ରୋତ୍ରିଯୁ କେଵଲ ମୋସଦିଂଦଲେ ଗॆଲ୍ଲବହୁଦୁ. ଵିଦ୍ଵାନନୁ ଅଵିଦୁଷିଯନ୍ନୂ କୂଡ ମୋସଦିଂଦଲେ ହିଂଦॆମାଡୁତ୍ତାନॆ. ଆଦରॆ ଜନରୁ ଅଦନ୍ନୁ ମୋସଵॆଂଦୁ କରॆଯୁଵୁଦିଲ୍ଲ.
02053012a ଏଵଂ ତ୍ଵଂ ମାମିହାଭ୍ଯେତ୍ଯ ନିକୃତିଂ ଯଦି ମନ୍ଯସେ।
02053012c ଦେଵନାଦ୍ଵିନିଵର୍ତସ୍ଵ ଯଦି ତେ ଵିଦ୍ଯତେ ଭଯଂ।।
ନୀନୁ ନନ୍ନଲ୍ଲିଗॆ ବଂଦିଦ୍ଦୀଯॆ. ऒମ୍ମॆ ନାନୁ ମୋସଗାରନॆଂଦୁ ନିନଗନ୍ନିସିଦରॆ ମତ୍ତୁ ଇଦରଲ୍ଲି ନିନଗॆ ଭଯଵॆନିସିଦରॆ ଜୂଜିନିଂଦ ଦୂରଵିରୁ.”
02053013 ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉଵାଚ।
02053013a ଆହୂତୋ ନ ନିଵର୍ତେଯମିତି ମେ ଵ୍ରତମାହିତଂ।
02053013c ଵିଧିଶ୍ଚ ବଲଵାନ୍ରାଜନ୍ଦିଷ୍ଟସ୍ଯାସ୍ମି ଵଶେ ସ୍ଥିତଃ।।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରନୁ ହେଳିଦନୁ: “ऎଦୁରାଳିଯୁ କରॆଦାଗ ନାନୁ ହିଂଜରିଯୁଵୁଦିଲ୍ଲ. ଇଦୁ ନାନୁ ନଡॆସୁତ୍ତିରୁଵ ଵ୍ରତ. ରାଜନ୍! ଵିଧିଯୁ ବଲଶାଲିଯୁ. ନାନୁ ଦୈଵଦ ଵଶନାଗିଦ୍ଦେନॆ.
02053014a ଅସ୍ମିନ୍ସମାଗମେ କେନ ଦେଵନଂ ମେ ଭଵିଷ୍ଯତି।
02053014c ପ୍ରତିପାଣଶ୍ଚ କୋଽନ୍ଯୋଽସ୍ତି ତତୋ ଦ୍ଯୂତଂ ପ୍ରଵର୍ତତାଂ।।
ଈ ସମାଗମଦଲ୍ଲି ଯାରॊଡନॆ ନାନୁ ଜୂଜାଡବେକାଗୁତ୍ତଦॆ? ऎଦିରୁ ପଣଵେନିଦॆ? ଦ୍ଯୂତଵନ୍ନୁ ଆରଂଭିସୋଣ.”
02053015 ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉଵାଚ।
02053015a ଅହଂ ଦାତାସ୍ମି ରତ୍ନାନାଂ ଧନାନାଂ ଚ ଵିଶାଂ ପତେ।
02053015c ମଦର୍ଥେ ଦେଵିତା ଚାଯଂ ଶକୁନିର୍ମାତୁଲୋ ମମ।।
ଦୁର୍ଯୋଧନନୁ ହେଳିଦନୁ: “ଵିଶାଂପତେ! ନାନୁ ରତ୍ନଗଳନ୍ନୁ ଧନଵନ୍ନୁ ନୀଡୁତ୍ତେନॆ. ନନ୍ନ ପରଵାଗି ନନ୍ନ ମାତୁଲ ଶକୁନିଯୁ ଦାଳଗଳନ୍ନॆସॆଯୁତ୍ତାନॆ.”
02053016 ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉଵାଚ।
02053016a ଅନ୍ଯେନାନ୍ଯସ୍ଯ ଵିଷମଂ ଦେଵନଂ ପ୍ରତିଭାତି ମେ।
02053016c ଏତଦ୍ଵିଦ୍ଵନ୍ନୁପାଦତ୍ସ୍ଵ କାମମେଵଂ ପ୍ରଵର୍ତତାଂ।।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରନୁ ହେଳିଦନୁ: “ऒବ୍ବନ ପରଵାଗି ଇନ୍ନॊବ୍ବନୁ ଜୂଜାଡୁଵୁଦୁ ନନଗॆ ସରିଯॆନିସୁଵୁଦିଲ୍ଲ. ନିନଗॆ ଇଦୁ ତିଳିଦିଦॆ. ଇଦନ୍ନୁ ତିଳିଦୁକॊଂଡୁ ନିନଗିଷ୍ଟଵିଦ୍ଦଂତॆ ଆଟଵୁ ପ୍ରାରଂଭଵାଗଲି.””
02053017 ଵୈଶଂପାଯନ ଉଵାଚ।
02053017a ଉପୋହ୍ଯମାନେ ଦ୍ଯୂତେ ତୁ ରାଜାନଃ ସର୍ଵ ଏଵ ତେ।
02053017c ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ଵିଵିଶୁସ୍ତାଂ ସଭାଂ ତତଃ।।
02053018a ଭୀଷ୍ମୋ ଦ୍ରୋଣଃ କୃପଶ୍ଚୈଵ ଵିଦୁରଶ୍ଚ ମହାମତିଃ।
02053018c ନାତୀଵପ୍ରୀତମନସସ୍ତେଽନ୍ଵଵର୍ତଂତ ଭାରତ।।
ଵୈଶଂପାଯନନୁ ହେଳିଦନୁ: “ଭାରତ! ଦ୍ଯୂତଵୁ ପ୍ରାରଂଭଵାଦ ହାଗॆଯେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରନ ମୁଂଦାଳୁତ୍ଵଦଲ୍ଲି ସର୍ଵ ରାଜରୁ - ଇଦରିଂଦ ଅତୀଵ ପ୍ରୀତମନସ୍କରାଗିରଦ ଭୀଷ୍ମ, ଦ୍ରୋଣ, କୃପ, ମହାମତି ଵିଦୁର, ମତ୍ତୁ ଅନ୍ଯରୁ - ସଭॆଯନ୍ନୁ ପ୍ରଵେଶିସିଦରୁ.
02053019a ତେ ଦ୍ଵଂଦ୍ଵଶଃ ପୃଥକ୍ଚୈଵ ସିଂହଗ୍ରୀଵା ମହୌଜସଃ।
02053019c ସିଂହାସନାନି ଭୂରୀଣି ଵିଚିତ୍ରାଣି ଚ ଭେଜିରେ।।
ଆ ସିଂହଗ୍ରୀଵ ମହୌଜସରୁ ଜୋଡିଗଳଲ୍ଲି ଅଥଵା ऒବ୍ବଂଟିଗରାଗି ସୁଂଦର ଵିଶାଲ ସିଂହାସନଗଳଲ୍ଲି ଆସୀନରାଦରୁ.
02053020a ଶୁଶୁଭେ ସା ସଭା ରାଜନ୍ରାଜଭିସ୍ତୈଃ ସମାଗତୈଃ।
02053020c ଦେଵୈରିଵ ମହାଭାଗୈଃ ସମଵେତୈସ୍ତ୍ରିଵିଷ୍ଟପଂ।।
02053021a ସର୍ଵେ ଵେଦଵିଦଃ ଶୂରାଃ ସର୍ଵେ ଭାସ୍ଵରମୂର୍ତଯଃ।
02053021c ପ୍ରାଵର୍ତତ ମହାରାଜ ସୁହୃଦ୍ଦ୍ଯୂତମନଂତରଂ।।
ରାଜନ୍! ଆ ସଭॆଯୁ ମହାଭାଗ ଦେଵତॆଗଳ ସମାଗମଦିଂଦ ଶୋଭିସୁଵ ଦିଵିଯଂତॆ ସମାଗତ ରାଜରିଂଦ ଶୋଭିସୁତ୍ତିତ୍ତୁ. ऎଲ୍ଲରୂ ଵେଦଵିଦରୂ, ଶୂରରୂ ଆଗିଦ୍ଦୁ ସର୍ଵରୂ ଭାସ୍କରମୂର୍ତିଗଳାଗିଦ୍ଦରୁ. ମହାରାଜ! ନଂତର ଆ ସୁହୃଦଯକର ଦ୍ଯୂତଵୁ ପ୍ରାରଂଭଵାଯିତୁ.
02053022 ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉଵାଚ।
02053022a ଅଯଂ ବହୁଧନୋ ରାଜନ୍ସାଗରାଵର୍ତସଂଭଵଃ।
02053022c ମଣିର୍ହାରୋତ୍ତରଃ ଶ୍ରୀମାନ୍କନକୋତ୍ତମଭୂଷଣଃ।।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରନୁ ହେଳିଦନୁ: “ରାଜନ୍! ଇଗୋ! ସାଗରାଵର୍ତସଂଭଵ ମଣିହାରଗଳୁ ମତ୍ତୁ ଶ୍ରୀମାନ କନକ ଉତ୍ତମ ଭୂଷଣଗଳ ବହୁଧନ.
02053023a ଏତଦ୍ରାଜନ୍ଧନଂ ମହ୍ଯଂ ପ୍ରତିପାଣସ୍ତୁ କସ୍ତଵ।
02053023c ଭଵତ୍ଵେଷ କ୍ରମସ୍ତାତ ଜଯାମ୍ଯେନଂ ଦୁରୋଦରଂ।।
ରାଜନ୍! ଇଦୁ ନନ୍ନ ପଣ. ଇଦକ୍କॆ ପ୍ରତିଯାଦ ନିନ୍ନ ପଣଵେନୁ? ତାତ! ନୀନୁ କ୍ରମଦିଂଦିରୁ. ଈ ପଣଵନ୍ନୁ ନାନେ ଗॆଲ୍ଲୁତ୍ତେନॆ.”
02053024 ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉଵାଚ।
02053024a ସଂତି ମେ ମଣଯଶ୍ଚୈଵ ଧନାନି ଵିଵିଧାନି ଚ।
02053024c ମତ୍ସରଶ୍ଚ ନ ମେଽର୍ଥେଷୁ ଜଯାମ୍ଯେନଂ ଦୁରୋଦରଂ।।
ଦୁର୍ଯୋଧନନୁ ହେଳିଦନୁ: “ନନ୍ନଲ୍ଲିଯୂ ମଣିଗଳିଵॆ. ଵିଵିଧ ଧନଗଳିଵॆ. ଅର୍ଥଦଲ୍ଲି ନନଗॆ ମତ୍ସରଵିଲ୍ଲ. ଈ ପଣଵନ୍ନୁ ନାନେ ଗॆଲ୍ଲୁତ୍ତେନॆ.””
02053025 ଵୈଶଂପାଯନ ଉଵାଚ।
02053025a ତତୋ ଜଗ୍ରାହ ଶକୁନିସ୍ତାନକ୍ଷାନକ୍ଷତତ୍ତ୍ଵଵିତ୍।
02053025c ଜିତମିତ୍ଯେଵ ଶକୁନିର୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରମଭାଷତ।।
ଵୈଶଂପାଯନନୁ ହେଳିଦନୁ: “ଆଗ ଅକ୍ଷତତ୍ଵଵନ୍ନୁ ତିଳିଦିଦ୍ଦ ଶକୁନିଯୁ ଦାଳଗଳନ୍ନୁ ହିଡିଦନୁ. ଶକୁନିଯୁ ଯୁଧିଷ୍ଠିରନିଗॆ “ଗॆଦ୍ଦॆ!” ऎଂଦୁ ହେଳିଦନୁ.
ସମାପ୍ତି
ଇତି ଶ୍ରୀ ମହାଭାରତେ ସଭାପର୍ଵଣି ଦ୍ଯୂତପର୍ଵଣି ଦ୍ଯୂତାରଂଭେ ତ୍ରିପଂଚଶତ୍ତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ।।
ଇଦୁ ଶ୍ରୀ ମହାଭାରତଦଲ୍ଲି ସଭାପର୍ଵଦଲ୍ଲି ଦ୍ଯୂତପର୍ଵଦଲ୍ଲି ଦ୍ଯୂତାରଂଭ ऎନ୍ନୁଵ ଐଵତ୍ମୂରନॆଯ ଅଧ୍ଯାଯଵୁ.