પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
સભા પર્વ
દ્યૂત પર્વ
અધ્યાય 44
સાર
દુર્યોધનનુ અસૂયॆપડુવુદુ સરિયલ્લવॆંદુ શકુનિયુ સલહॆ નીડુવુદુ (1-11). પાંડવરન્નુ સોલિસલુ ઉપાયવેનॆંદુ કેળલુ શકુનિયુ દ્યૂતવન્નુ સૂચિસુવુદુ (12-22).
02044001 શકુનિરુવાચ।
02044001a દુર્યોધન ન તેઽમર્ષઃ કાર્યઃ પ્રતિ યુધિષ્ઠિરં।
02044001c ભાગધેયાનિ હિ સ્વાનિ પાંડવા ભુંજતે સદા।।
શકુનિયુ હેળિદનુ: “દુર્યોધન! યુધિષ્ઠિરન કુરિતુ યાવુદે રીતિય અસૂયॆ માડબેડ. યાકॆંદરॆ પાંડવરુ સદા ભાગ્યવંતરાગિદ્દારॆ.
02044002a અનેકૈરભ્યુપાયૈશ્ચ ત્વયારબ્ધાઃ પુરાસકૃત્।
02044002c વિમુક્તાશ્ચ નરવ્યાઘ્રા ભાગધેયપુરસ્કૃતાઃ।।
હિંદॆ નીનુ અવર મેલॆ અનેક ઉપાય પ્રયત્નગળન્નુ માડિદ્દીયॆ. આદરॆ આ નરવ્યાઘ્રરુ ભાગ્યદિંદલે વિમુક્તરાદરુ.
02044003a તૈર્લબ્ધા દ્રૌપદી ભાર્યા દ્રુપદશ્ચ સુતૈઃ સહ।
02044003c સહાયઃ પૃથિવીલાભે વાસુદેવશ્ચ વીર્યવાન્।।
પૃથ્વિયન્નુ ગॆલ્લુવુદક્કॆ અવરુ દ્રૌપદિયન્નુ પત્નિયનાગિ, સુતર સહિત દ્રુપદનન્નુ હાગૂ વીર્યવાન્ વાસુદેવનન્નુ સહાયકરન્નાગિ ગॆદ્દરુ.
02044004a લબ્ધશ્ચ નાભિભૂતોઽર્થઃ પિત્ર્યોઽંશઃ પૃથિવીપતે।
02044004c વિવૃદ્ધસ્તેજસા તેષાં તત્ર કા પરિદેવના।।
અવરુ પૃથ્વીપતિ તંદॆય ભાગવાદ સંપત્તન્નુ પડॆદરુ મત્તુ અવરદ્દે તેજસ્સિનિંદ અદન્નુ વૃદ્ધિસિદરુ. અદરલ્લિ દુઃખપડુવંથહુદુ એનિદॆ?
02044005a ધનંજયેન ગાંડીવમક્ષય્યૌ ચ મહેષુધી।
02044005c લબ્ધાન્યસ્ત્રાણિ દિવ્યાનિ તર્પયિત્વા હુતાશનં।।
મહેષુધી ધનંજયનુ હુતાશનનન્નુ તૃપ્તિગॊળિસિ ગાંડીવવન્નૂ, અક્ષય બત્તળિકॆગળન્નૂ, દિવ્યાસ્ત્રગળન્નૂ પડॆદનુ.
02044006a તેન કાર્મુકમુખ્યેન બાહુવીર્યેણ ચાત્મનઃ।
02044006c કૃતા વશે મહીપાલાસ્તત્ર કા પરિદેવના।।
આ ઉત્તમ ધનુસ્સિનિંદ મત્તુ તન્નદે બાહુવીર્યદિંદ અવનુ મહીપાલરન્નુ વશગॊળિસિદનુ. અદરલ્લિ બેસરપડુવંથહુદુ એનિદॆ?
02044007a અગ્નિદાહાન્મયં ચાપિ મોક્ષયિત્વા સ દાનવં।
02044007c સભાં તાં કારયામાસ સવ્યસાચી પરંતપઃ।।
આ પરંતપ સવ્યસાચિયુ દહિસુત્તિરુવ અગ્નિયિંદ દાનવ મયનન્નુ ઉળિસિ અવનિંદ સભॆયન્નુ કટ્ટિસિદનુ.
02044008a તેન ચૈવ મયેનોક્તાઃ કિંકરા નામ રાક્ષસાઃ।
02044008c વહંતિ તાં સભાં ભીમાસ્તત્ર કા પરિદેવના।।
અદે મયન હેળિકॆયંતॆ કિંકરરॆંબ હॆસરિન ભયંકર રાક્ષસરુ આ સભॆયન્નુ નડॆસુત્તિદ્દારॆ. ઇદરલ્લિ દુઃખિસુવુદાદરૂ એનિદॆ?
02044009a યચ્ચાસહાયતાં રાજન્નુક્તવાનસિ ભારત।
02044009c તન્મિથ્યા ભ્રાતરો હીમે સહાયાસ્તે મહારથાઃ।।
ભારત! રાજન્! નિન્ન સહાયકરુ યારૂ ઇલ્લ ऎંદુ હેળુત્તિદ્દીયલ્લ. અદુ સુળ્ળુ! નિન્ન મહારથિ સહોદરરે નિન્ન સહાયકરુ.
02044010a દ્રોણસ્તવ મહેષ્વાસઃ સહ પુત્રેણ ધીમતા।
02044010c સૂતપુત્રશ્ચ રાધેયો ગૌતમશ્ચ મહારથઃ।।
હાગॆયે તન્ન ધીમંત પુત્ર સહિત મહેષ્વાસ દ્રોણ, સૂતપુત્ર રાધેય, મત્તુ મહારથિ ગૌતમિ ઇવરૂ નિન્નવરે.
02044011a અહં ચ સહ સોદર્યૈઃ સૌમદત્તિશ્ચ વીર્યવાન્।
02044011c એતૈસ્ત્વં સહિતઃ સર્વૈર્જય કૃત્સ્નાં વસુંધરાં।।
સોદરરॊંદિગॆ નાનૂ કૂડ, મત્તુ વીર્યવંત સૌમદત્તિ, ઇવરॆલ્લર જॊતॆગૂડિ નીનુ ઇડી વસુંધરॆયન્ને જયિસબહુદુ.”
02044012 દુર્યોધન ઉવાચ।
02044012a ત્વયા ચ સહિતો રાજન્નેતૈશ્ચાન્યૈર્મહારથૈઃ।
02044012c એતાનેવ વિજેષ્યામિ યદિ ત્વમનુમન્યસે।।
દુર્યોધનનુ હેળિદનુ: “રાજન્! નીનુ ऒપ્પુવુદાદરॆ, નિન્ન મત્તુ ઇતર મહારથિગળॊડગૂડિ અવરન્નુ સોલિસુત્તેનॆ.
02044013a એતેષુ વિજિતેષ્વદ્ય ભવિષ્યતિ મહી મમ।
02044013c સર્વે ચ પૃથિવીપાલાઃ સભા સા ચ મહાધના।।
અવરન્નુ સોલિસિદાગ ઈ મહિ, સર્વ પૃથિવીપાલરુ, આ સભॆ, આ મહા ઐશ્વર્ય ऎલ્લવૂ નન્નદાગુત્તદॆ.”
02044014 શકુનિરુવાચ।
02044014a ધનંજયો વાસુદેવો ભીમસેનો યુધિષ્ઠિરઃ।
02044014c નકુલઃ સહદેવશ્ચ દ્રુપદશ્ચ સહાત્મજૈઃ।।
02044015a નૈતે યુધિ બલાજ્જેતું શક્યાઃ સુરગણૈરપિ।
02044015c મહારથા મહેષ્વાસાઃ કૃતાસ્ત્રા યુદ્ધદુર્મદાઃ।।
શકુનિયુ હેળિદનુ: “આ મહારથિ, મહેષ્વાસ, કૃતાસ્ત્ર મત્તુ યુદ્ધદુર્મદ ધનંજય, વાસુદેવ, ભીમસેન, યુધિષ્ઠિર, નકુલ, સહદેવ મત્તુ પુત્રર સહિત દ્રુપદ ઇવરન્નુ બલદિંદ યુદ્ધદલ્લિ જયિસલુ સુરગણરિગૂ શક્યવિલ્લ.
02044016a અહં તુ તદ્વિજાનામિ વિજેતું યેન શક્યતે।
02044016c યુધિષ્ઠિરં સ્વયં રાજંસ્તન્નિબોધ જુષસ્વ ચ।।
રાજન્! આદરॆ યુધિષ્ઠિરનન્નુ હેગॆ સોલિસબહુદુ ऎન્નુવુદન્નુ નાનુ તિળિદિદ્દેનॆ. અદન્નુ કેળુ મત્તુ અદરંતॆ માડુ.”
02044017 દુર્યોધન ઉવાચ।
02044017a અપ્રમાદેન સુહૃદામન્યેષાં ચ મહાત્મનાં।
02044017c યદિ શક્યા વિજેતું તે તન્મમાચક્ષ્વ માતુલ।।
દુર્યોધનનુ હેળિદનુ: “માવ! સુહૃદયરિગॆ મત્તુ ઇતર મહાત્મરિગॆ અપ્રમાદવાગદ રીતિયલ્લિ અવરન્નુ જયિસલુ શક્યવિદ્દરॆ અદન્નુ હેળુ!”
02044018 શકુનિરુવાચ।
02044018a દ્યૂતપ્રિયશ્ચ કૌંતેયો ન ચ જાનાતિ દેવિતું।
02044018c સમાહૂતશ્ચ રાજેંદ્રો ન શક્ષ્યતિ નિવર્તિતું।।
શકુનિયુ હેળિદનુ: “કૌંતેયનુ દ્યૂતપ્રિય. આદરॆ જૂજાડુવુદુ અવનિગॆ ગॊત્તિલ્લ. આહ્વાનિસિદરॆ આ રાજેંદ્રનિગॆ નિરાકરિસલુ કષ્ટવાગુત્તદॆ.
02044019a દેવને કુશલશ્ચાહં ન મેઽસ્તિ સદૃશો ભુવિ।
02044019c ત્રિષુ લોકેષુ કૌંતેયં તં ત્વં દ્યૂતે સમાહ્વય।।
નાનુ જૂજિનલ્લિ કુશલ મત્તુ ઇદરલ્લિ નન્ન સરિસમનુ મૂરૂ લોકગળલ્લિયૂ, ભૂમિયલ્લિયૂ યારૂ ઇલ્લ. કૌંતેયનન્નુ દ્યૂતક્કॆ આહ્વાનિસુ.
02044020a તસ્યાક્ષકુશલો રાજન્નાદાસ્યેઽહમસંશયં।
02044020c રાજ્યં શ્રિયં ચ તાં દીપ્તાં ત્વદર્થં પુરુષર્ષભ।
રાજન્! પુરુષર્ષભ! જૂજાટદલ્લિ નન્ન ઈ કુશલતॆયિંદ નિશ્ચયવાગિયૂ અવન રાજ્ય મત્તુ સંપત્તન્નુ નિન્નદાગિસુત્તેનॆ.
02044021a ઇદં તુ સર્વં ત્વં રાજ્ઞે દુર્યોધન નિવેદય।
02044021c અનુજ્ઞાતસ્તુ તે પિત્રા વિજેષ્યે તં ન સંશયઃ।।
દુર્યોધન! ઇવॆલ્લવન્નુ નીનુ રાજનિગॆ નિવેદિસુ. નિન્ન તંદॆયુ અપ્પણॆયિત્તરॆ નાનુ અવનન્નુ જયિસુત્તેનॆ. સંશયવે ઇલ્લ.”
02044022 દુર્યોધન ઉવાચ।
02044022a ત્વમેવ કુરુમુખ્યાય ધૃતરાષ્ટ્રાય સૌબલ।
02044022c નિવેદય યથાન્યાયં નાહં શક્ષ્યે નિશંસિતું।।
દુર્યોધનનુ હેળિદનુ: “સૌબલ! નીને ઇદન્નુ કુરુમુખ્ય ધૃતરાષ્ટ્રનલ્લિ સરિયાદ રીતિયલ્લિ હેળબેકુ. ઈ વિષયવન્નુ પ્રસ્તાપિસલુ નનગॆ સાધ્યવિલ્લ.””
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે સભાપર્વણિ દ્યૂતપર્વણિ દુર્યોધનસંતાપે ચતુશ્ચત્વારિંશોઽધ્યાયઃ।।
ઇદુ શ્રી મહાભારતદલ્લિ સભાપર્વદલ્લિ દ્યૂતપર્વદલ્લિ દુર્યોધનસંતાપ ऎન્નુવ નલવત્નાલ્કનॆય અધ્યાયવુ.