praveśa
|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||
śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita
śrī mahābhārata
sabhā parva
śiśupālavadha parva
adhyāya 40
sāra
śiśupālanigè kṛṣṇane vidhi vahisida mṛtyuvèṃdu avanu śiśuvāgiddāgina caritèyannu bhīṣmanu hel̤iddudu (1-23).
02040001 bhīṣma uvāca|
02040001a cedirājakule jātastryakṣa eṣa caturbhujaḥ|
02040001c rāsabhārāvasadṛśaṃ rurāva ca nanāda ca||
bhīṣmanu hel̤idanu: “cedirājakuladalli ivanu mūru kaṇṇugal̤u mattu nālku bhujagal̤ul̤l̤avanāgi janisidanu. mattu avanu kattèyahāgè cīrikòl̤l̤uttiddanu.
02040002a tenāsya mātāpitarau tresatustau sabāṃdhavau|
02040002c vaikṛtaṃ tacca tau dṛṣṭvā tyāgāya kurutāṃ matiṃ||
bāṃdhavaròṃdigè avana taṃdè-tāyiyaru avanannu noḍi naḍugidaru mattu avana vaikṛtavannu kaṃḍu avanannu tyāgisuva manassu māḍidaru.
02040003a tataḥ sabhāryaṃ nṛpatiṃ sāmātyaṃ sapurohitaṃ|
02040003c ciṃtāsammūḍhahṛdayaṃ vāguvācāśarīriṇī||
patni, amātyaru mattu purohitaròṃdigè ciṃtèyiṃda sammūḍha hṛdayanāda ā nṛpatigè òṃdu aśarīravāṇiyu nuḍiyitu:
02040004a eṣa te nṛpate putraḥ śrīmāṃ jāto mahābalaḥ|
02040004c tasmādasmānna bhetavyamavyagraḥ pāhi vai śiśuṃ||
“nṛpate! ninagè huṭṭida putranu śrīmaṃtanū, mahābaliyū āgiddānè. ādudariṃda ī śiśuvannu jāgarūkatèyiṃda paripālisu.
02040005a na caivaitasya mṛtyustvaṃ na kālaḥ pratyupasthitaḥ|
02040005c mṛtyurhaṃtāsya śastreṇa sa cotpanno narādhipa||
nīnu ivana mṛtyuvigè kāraṇanalla mattu ivana mṛtyuvina kālavū baṃdilla. narādhipa! ivanannu śastradiṃda kòlluvavanu1 īgāgale huṭṭiddānè.”
02040006a saṃśrutyodāhṛtaṃ vākyaṃ bhūtamaṃtarhitaṃ tataḥ|
02040006c putrasnehābhisaṃtaptā jananī vākyamabravīt||
ī rītiya aṃtarhita mātugal̤annu kel̤ida avana jananiyu putrasnehadiṃda saṃtaptal̤āgi hel̤idal̤u:
02040007a yenedamīritaṃ vākyaṃ mamaiva tanayaṃ prati|
02040007c prāṃjalistaṃ namasyāmi bravītu sa punarvacaḥ||
“nanna magana kuritāgi ī vākyavannu hel̤idavanigè kaijoḍisi namaskarisi punaḥ hel̤alu kel̤ikòl̤l̤uttenè.
02040008a śrotumicchāmi putrasya ko'sya mṛtyurbhaviṣyati|
02040008c aṃtarhitaṃ tato bhūtamuvācedaṃ punarvacaḥ||
nanna ī putrana mṛtyuvu yāriṃda āguttadè ènnuvudannu til̤iyalu bayasuttenè.” āga aṃtarhita bhūtavu punaḥ hīgè hel̤itu:
02040009a yenotsaṃge gṛhītasya bhujāvabhyadhikāvubhau|
02040009c patiṣyataḥ kṣititale paṃcaśīrṣāvivoragau||
02040010a tṛtīyametadbālasya lalāṭasthaṃ ca locanaṃ|
02040010c nimajjiṣyati yaṃ dṛṣṭvā so'sya mṛtyurbhaviṣyati||
“yāru tanna tòḍèyamelè ivanannu hiḍidāga avana adhika èraḍu kaigal̤u aiduhèḍèya sarpadaṃtè bhūmiyamelè bīl̤uttavèyo mattu ī bālakana haṇèya meliruva mūranèya kaṇṇu karagi hoguttadèyo avane ivana mṛtyuvāguttānè.”
02040011a tryakṣaṃ caturbhujaṃ śrutvā tathā ca samudāhṛtaṃ|
02040011c dharaṇyāṃ pārthivāḥ sarve abhyagacchan didṛkṣavaḥ||
avanigè mūru kaṇṇugal̤u mattu nālku bhujagal̤ivè èṃdu kel̤ida dharaṇiya sarva pārthiva samudāyavū avanannu noḍalu baṃdaru.
02040012a tānpūjayitvā saṃprāptānyathārhaṃ sa mahīpatiḥ|
02040012c ekaikasya nṛpasyāṃke putramāropayattadā||
02040013a evaṃ rājasahasrāṇāṃ pṛthaktvena yathākramaṃ|
02040013c śiśuraṃke samārūḍho na tatprāpa nidarśanaṃ||
āgamisidavarannu mahīpatiyu yathārha svāgatisi òbbòbbara tòḍèya melū putranannu kūrisidanu. ī rīti āgamisida sahasrāru rājara tòḍèyamelè kūrisidarū bhaviṣyavāṇiyu nijavāgalilla.
02040014a tataścedipuraṃ prāptau saṃkarṣaṇajanārdanau|
02040014c yādavau yādavīṃ draṣṭuṃ svasāraṃ tāṃ pitustadā||
āga saṃkarṣaṇa janārdanaribbaru yādavarū tamma taṃdèya taṃgi yādaviyannu noḍalu cedipurakkè baṃdaru.
02040015a abhivādya yathānyāyaṃ yathājyeṣṭhaṃ nṛpāṃśca tān|
02040015c kuśalānāmayaṃ pṛṣṭvā niṣaṇṇau rāmakeśavau||
jeṣṭharannū nṛpatiyannū yathānyāya abhivaṃdisi rāma-keśavaru kuśalapraśnègal̤annu kel̤i kul̤itukòṃḍaru.
02040016a abhyarcitau tadā vīrau prītyā cābhyadhikaṃ tataḥ|
02040016c putraṃ dāmodarotsaṃge devī samnyadadhātsvayaṃ||
ibbaru vīrarannū svāgatisalāyitu mattu adhika prītiyiṃda deviyu tanna maganannu svayaṃ dāmodarana tòḍèya melè kūrisidal̤u.
02040017a nyastamātrasya tasyāṃke bhujāvabhyadhikāvubhau|
02040017c petatustacca nayanaṃ nimamajja lalāṭajaṃ||
avana tòḍèyamelè iṭṭakūḍale adhikavāgidda avana èraḍu kaigal̤u kèl̤agè biddavu mattu lalāṭadallidda nayanavū karagihoyitu.
02040018a taddṛṣṭvā vyathitā trastā varaṃ kṛṣṇamayācata|
02040018c dadasva me varaṃ kṛṣṇa bhayārtāyā mahābhuja||
02040019a tvaṃ hyārtānāṃ samāśvāso bhītānāmabhayaṃkaraḥ|
02040019c pitṛṣvasāraṃ mā bhaiṣīrityuvāca janārdanaḥ||
02040020a dadāni kaṃ varaṃ kiṃ vā karavāṇi pitṛṣvasaḥ|
02040020c śakyaṃ vā yadi vāśakyaṃ kariṣyāmi vacastava||
idannu noḍi vyathital̤āgi naḍugida aval̤u kṛṣṇanalli beḍikòṃḍal̤u: “mahābhuja kṛṣṇa! bhayārta nanagè varavannu kòḍu. nīnu ārtara samāśvāsa mattu bhayabhītara abhayaṃkara.” āga tanna taṃdèya taṃgigè janārdananu uttarisidanu: “hèdarabeḍa! attè! nānu ninagè yāva varavannu kòḍali? enu māḍali? adu sādhyavirali athavā sādhyavilladirali. ninna mātinaṃtè māḍuttenè.”
02040021a evamuktā tataḥ kṛṣṇamabravīdyadunaṃdanaṃ|
02040021c śiśupālasyāparādhān kṣamethāstvaṃ mahābala||
idakkè aval̤u yadunaṃdana kṛṣṇanigè hel̤idal̤u: “mahābala! nīnu śiśupālana aparādhagal̤annu kṣamisu.”
02040022 kṛṣṇa uvāca|
02040022a aparādhaśataṃ kṣāmyaṃ mayā hyasya pitṛṣvasaḥ|
02040022c putrasya te vadhārhāṇāṃ mā tvaṃ śoke manaḥ kṛthāḥ||
kṛṣṇanu hel̤idanu: “attè! vadhārhavāgiddarū ivana nūru aparādhagal̤annu kṣamisuttenè. śokisabeḍa.””
02040023 bhīṣma uvāca|
02040023a evameṣa nṛpaḥ pāpaḥ śiśupālaḥ sumaṃdadhīḥ|
02040023c tvāṃ samāhvayate vīra goviṃdavaradarpitaḥ||
bhīṣmanu hel̤idanu: “vīra! ādudariṃdale goviṃdavaradarpita ī pāpi nṛpa mūḍha śiśupālanu ninnannu kèral̤isuttiddānè2.”
samāpti
iti śrī mahābhārate sabhāparvaṇi śiśupālavadhaparvaṇi śiśupālavṛttāṃtakathane catvāriṃśo'dhyāyaḥ||
idu śrī mahābhāratadalli sabhāparvadalli śiśupālavadhaparvadalli śiśupālavṛttāṃtakathana ènnuva nalavattanèya adhyāyavu.