પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
સભા પર્વ
શિશુપાલવધ પર્વ
અધ્યાય 37
સાર
યુધિષ્ઠિરનુ યાગક્કॆ વિઘ્નવાગબહુદॆંદુ ભયપડલુ, ભીષ્મનુ અવનિગॆ હॆદરબેડવॆંદૂ, શિશુપાલનિગॆ બુદ્ધિ કॆટ્ટુહોગિદॆયॆંદૂ હેળિદુદુ (1-15).
02037001 વૈશંપાયન ઉવાચ।
02037001a તતઃ સાગરસંકાશં દૃષ્ટ્વા નૃપતિસાગરં।
02037001c રોષાત્પ્રચલિતં સર્વમિદમાહ યુધિષ્ઠિરઃ।।
02037002a ભીષ્મં મતિમતાં શ્રેષ્ઠં વૃદ્ધં કુરુપિતામહં।
02037002c બૃહસ્પતિં બૃહત્તેજાઃ પુરુહૂત ઇવારિહા।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “ઈ રીતિ સાગરસંકાશ સર્વ નૃપતિસાગરવુ રોષદિંદ પ્રચલિતવાદુદન્નુ કંડ યુધિષ્ઠિરનુ મતિમતરલ્લિ શ્રેષ્ઠ વૃદ્ધ કુરુપિતામહ બૃહસ્પતિયંતॆ બૃહત્તેજસ્વિ પુરુહૂત ભીષ્મનલ્લિ ઈ રીતિ કેળિકॊંડનુ:
02037003a અસૌ રોષાત્પ્રચલિતો મહાન્નૃપતિસાગરઃ।
02037003c અત્ર યત્પ્રતિપત્તવ્યં તન્મે બ્રૂહિ પિતામહ।।
“ઈ મહાનૃપતિસાગરવુ રોષદિંદ પ્રચલિતવાગુત્તિદॆ. પિતામહ! હીગિરુવાગ નાનુ એનન્નુ માડબેકॆંદુ હેળુ.
02037004a યજ્ઞસ્ય ચ ન વિઘ્નઃ સ્યાત્પ્રજાનાં ચ શિવં ભવેત્।
02037004c યથા સર્વત્ર તત્સર્વં બ્રૂહિ મેઽદ્ય પિતામહ।।
પિતામહ! ઈ યજ્ઞવુ વિઘ્નવાગદંથॆ મત્તુ પ્રજॆગળિગॆ શુભવાગુવંતॆ નાનુ એનુ માડબહુદॆંદુ સર્વવન્નૂ ઇંદુ નનગॆ હેળુ1.”
02037005a ઇત્યુક્તવતિ ધર્મજ્ઞે ધર્મરાજે યુધિષ્ઠિરે।
02037005c ઉવાચેદં વચો ભીષ્મસ્તતઃ કુરુપિતામહઃ।।
ધર્મજ્ઞ ધર્મરાજ યુધિષ્ઠિરનુ ઈ રીતિ હેળલુ કુરુપિતામહ ભીષ્મનુ ઈ માતુગળન્નાડિદનુ.
02037006a મા ભૈસ્ત્વં કુરુશાર્દૂલ શ્વા સિંહં હંતુમર્હતિ।
02037006c શિવઃ પંથાઃ સુનીતોઽત્ર મયા પૂર્વતરં વૃતઃ।।
“કુરુશાર્દૂલ! ભયપડદિરુ! નાયિયુ સિંહવન્નુ કॊલ્લબલ્લદે? ઇદર હિંદॆયે નાનુ ऒંદુ મંગળકર સુનીતિયુક્ત દારિયન્નુ આરિસિકॊંડિદ્દેનॆ2.
02037007a પ્રસુપ્તે હિ યથા સિંહે શ્વાનસ્તત્ર સમાગતાઃ।
02037007c ભષેયુઃ સહિતાઃ સર્વે તથેમે વસુધાધિપાઃ।।
ઈ ऎલ્લ વસુધાધિપરૂ સિંહવુ મલગિરુવ સમયદલ્લિ બॊગળુવ નાયિગળ પડॆયંતॆ સેરિકॊંડિદ્દારॆ.
02037008a વૃષ્ણિસિંહસ્ય સુપ્તસ્ય તથેમે પ્રમુખે સ્થિતાઃ।
02037008c ભષંતે તાત સંક્રુદ્ધાઃ શ્વાનઃ સિંહસ્ય સન્નિધૌ।।
ઇવરॆલ્લરૂ મલગિરુવ વૃષ્ણિસિંહન ऎદિરુ નિંતુ સિંહન સન્નિધિયલ્લિ બॊગળુવ નાયિગળંતॆ બॊગળુત્તિદ્દારॆ.
02037009a ન હિ સંબુધ્યતે તાવત્સુપ્તઃ સિંહ ઇવાચ્યુતઃ।
02037009c તેન સિંહીકરોત્યેતાન્નૃસિંહશ્ચેદિપુંગવઃ।।
ऎલ્લિયવરॆગॆ મલગિરુવ સિંહદંતિરુવ અચ્યુતનુ એળુવુદિલ્લવો અલ્લિયવરॆગॆ અવરॆલ્લરૂ આ નરસિંહ ચેદિપુંગવનન્નુ સિંહનન્નાગિ માડુત્તિદ્દારॆ.
02037010a પાર્થિવાન્પાર્થિવશ્રેષ્ઠ શિશુપાલોઽલ્પચેતનઃ।
02037010c સર્વાન્સર્વાત્મના તાત નેતુકામો યમક્ષયં।।
મગૂ! પાર્થિવશ્રેષ્ઠ! અલ્પચેતન શિશુપાલનુ પાર્થિવ સર્વરન્નૂ, યારન્નૂ બિડદે, તન્નॊંદિગॆ યમલોકક્કॆ કરॆદॊય્યલુ બયસુત્તિદ્દાનॆ.
02037011a નૂનમેતત્સમાદાતું પુનરિચ્છત્યધોક્ષજઃ।
02037011c યદસ્ય શિશુપાલસ્થં તેજસ્તિષ્ઠતિ ભારત।।
ભારત! અધોક્ષજનુ શિશુપાલનલ્લિરુવ તેજસ્સન્નુ હિંદॆ તॆગॆદુકॊળ્ળલુ બયસુત્તિદ્દાનॆ ऎન્નુવુદરલ્લિ સંશયવિલ્લ.
02037012a વિપ્લુતા ચાસ્ય ભદ્રં તે બુદ્ધિર્બુદ્ધિમતાં વર।
02037012c ચેદિરાજસ્ય કૌંતેય સર્વેષાં ચ મહીક્ષિતાં।।
બુદ્ધિવંતરલ્લિ શ્રેષ્ઠ! નિનગॆ મંગળવાગલિ. કૌંતેય! ચેદિરાજન મત્તુ સર્વ મહીક્ષિતર બુદ્ધિયુ કॆટ્ટુહોગિદॆ.
02037013a આદાતું હિ નરવ્યાઘ્રો યં યમિચ્છત્યયં યદા।
02037013c તસ્ય વિપ્લવતે બુદ્ધિરેવં ચેદિપતેર્યથા।।
યાકॆંદરॆ ઈ નરવ્યાઘ્રનુ યારન્નુ તॆગॆદુકॊળ્ળલુ ઇચ્છિસુત્તાનો અવર બુદ્ધિયુ ચેદિપતિય બુદ્ધિયુ હેગॆ કॆટ્ટુહોગિદॆયો હાગॆ કॆટ્ટુહોગુત્તદॆ.
02037014a ચતુર્વિધાનાં ભૂતાનાં ત્રિષુ લોકેષુ માધવઃ।
02037014c પ્રભવશ્ચૈવ સર્વેષાં નિધનં ચ યુધિષ્ઠિર।।
યુધિષ્ઠિર! મૂરૂ લોકગળ ऎલ્લ ચતુર્વિધ ભૂતગળિગॆ માધવને પ્રભવ મત્તુ નિધન.”
02037015a ઇતિ તસ્ય વચઃ શ્રુત્વા તતશ્ચેદિપતિર્નૃપઃ।
02037015c ભીષ્મં રૂક્ષાક્ષરા વાચઃ શ્રાવયામાસ ભારત।।
ભારત! અવન ઈ માતુગળન્નુ કેળિદ ચેદિપતિ નૃપનુ બીષ્મનિગॆ સિટ્ટિનિંદ ઈ માતુગળન્નુ હેળિદનુ.
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે સભાપર્વણિ શિશુપાલવધપર્વણિ યુધિષ્ઠિરાશ્વાસને સપ્તત્રિંશોઽધ્યાયઃ।।
ઇદુ શ્રી મહાભારતદલ્લિ સભાપર્વદલ્લિ શિશુપાલવધપર્વદલ્લિ યુધિષ્ઠિરાશ્વાસન ऎન્નુવ મૂવત્તેળનॆય અધ્યાયવુ.
-
યુધિષ્ઠિરનિગॆ ઈ રીતિય અનુમાનવુ એકુંટાયિતુ? અવનિગॆ કૃષ્ણન દેવત્વદ કુરિતાગલી અથવા અવનિગે અગ્રપૂજॆયુ દॊરॆયબેકુ ऎન્નુવુદર કુરિતાગલી અનુમાનવિદ્દુ ઈ પ્રશ્નॆયન્નુ કેળિદને? અથવા, અવનિગॆ સેરિદ નૃપકુલરુ એનુ હેળિબિડુત્તારો ऎન્નુવ ભયવિત્તે? અથવા અવન માતે સૂચિસુવંતॆ કેવલ યજ્ઞ નિર્વિઘ્નવાગિ નॆરવેરબેકુ, મત્તુ પ્રજॆગળॆલ્લરિગૂ શુભવાગબેકુ ऎન્નુવ ચિંતॆયિંદ ઈ પ્રશ્નॆગળન્નુ ભીષ્મનિગॆ કેળિદને? ઈ રાજસૂયદ સહાયકનાદ કૃષ્ણનલ્લિયે ઈ પ્રશ્નॆયન્નુ એકॆ કેળલિલ્લ? ભીષ્મનલ્લિ ઈ પ્રશ્નॆયન્નુ એકॆ કેળિદનુ? ઇવॆલ્લવુગળન્નૂ વિશ્લેષિસબેકુ. ↩︎
-
ઇન્નૂ હॆચ્ચુ શ્રીકૃષ્ણન ગુણગાનવન્નુ માડિ શિશુપાલનિંદ કૃષ્ણન નિંદનॆયાગુવુદર મૂલક કૃષ્ણનુ તન્ન પ્રતિજ્ઞॆયન્નુ પૂરૈસલુ સહાયકવાગુવ દારિયન્નુ ભીષ્મનુ ઇલ્લિ યોચિસિકॊંડિદ્દાનॆ ऎંદુ તિળિયબહુદુ. ↩︎