ปฺรวเศ
ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ
ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต
ศฺรี มหาภารต
สภา ปรฺว
อรฺฆฺยาภิหรณ ปรฺว
อธฺยาย 35
สาร
ยุธิษฺฐิรนุ ศิศุปาลนนฺนุ ตฑเะยุวุทุ (1-5). ภีษฺมนุ กฺฤษฺณน คณฺยตเะยนฺนุ ปฺรติปาทิสุวุทุ (6-29).
02035001 วไศํปายน อุวาจฯ
02035001a ตตโ ยุธิษฺฐิรโ ราชา ศิศุปาลมุปาทฺรวตฺฯ
02035001c อุวาจ จไนํ มธุรํ สาํตฺวปูรฺวมิทํ วจห์ฯฯ
วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “อาค ราชา ยุธิษฺฐิรนุ ศิศุปาลนลฺลิคเะ ธาวิสิ อี มธุร สาํตฺวน ปูรฺวก มาตุคฬนฺนุ หเฬิทนุ:
02035002a นเทํ ยุกฺตํ มหีปาล ยาทฺฤศํ วไ ตฺวมุกฺตวานฺฯ
02035002c อธรฺมศฺจ ปรโ ราชนฺปารุษฺยํ จ นิรรฺถกํฯฯ
“มหีปาล! นีนุ หีคเะ มาตนาฑุวุทุ สริยลฺล. ราชนฺ! หีคเะ มาตนาฑุวุทุ อติ ทโะฑฺฑ อธรฺม, นิรรฺถก กโะจฺจิกโะฬฺฬุว มาตุคฬุ.
02035003a น หิ ธรฺมํ ปรํ ชาตุ นาวพุธฺยเต ปารฺถิวฯ
02035003c ภีษฺมห์ ศาํตนวสฺตฺวเนํ มาวมํสฺถา อตโ'นฺยถาฯฯ
ปารฺถิว! ภีษฺม ศาํตนวนุ เอะํทู ปรม ธรฺมวนฺนุ ตปฺปุ ติฬิยลาร. อาทุทริํท สุมฺมนเ อวนนฺนุ ตเะคฬพเฑ.
02035004a ปศฺย จเมานฺมหีปาลาํสฺตฺวตฺตโ วฺฤทฺธตมานฺพหูนฺฯ
02035004c มฺฤษฺยํตเ จารฺหณาํ กฺฤษฺณเ ตทฺวตฺตฺวํ กฺษํตุมรฺหสิฯฯ
นินคิํตลู หิริยราท พหฬษฺฏุ มหีปาลริทฺทารเะ นโฑุ. อวรเะลฺลรู กฺฤษฺณน ปูชเะคเะ อนุมติยนฺนิตฺติทฺทารเะ. นีนู กูฑ อวรํตเะ อิทนฺนุ สหิสพเกุ.
02035005a วเท ตตฺตฺวเน กฺฤษฺณํ หิ ภีษฺมศฺจเทิปตเ ภฺฤศํฯ
02035005c น หฺยเนํ ตฺวํ ตถา วเตฺถ ยถไนํ วเท กเารวห์ฯฯ
จเทิปตเ! ภีษฺมนุ นิชวาคิยู มตฺตุ สํปูรฺณวาคิ กฺฤษฺณนนฺนุ ติฬิทิทฺทานเะ. อวน กุริตุ อี กเารวนิคเะ ติฬิทษฺฏุ นินคเะ ติฬิทิลฺล.”
02035006 ภีษฺม อุวาจฯ
02035006a นาสฺมา อนุนยโ ทเยโ นายมรฺหติ สาํตฺวนํฯ
02035006c ลโกวฺฤทฺธตมเ กฺฤษฺณเ ยโ'รฺหณาํ นานุมนฺยตเฯฯ
ภีษฺมนุ หเฬิทนุ: “ลโกทลฺลิ เอะลฺลริคิํถลู หิริยนาท กฺฤษฺณนิคเะ คเารวิสุวุทนฺนุ ติรสฺกริสุววนิคเะ ยาวุทเ รีติย สภฺยตเะยนฺนุ ตโริสพารทุ มตฺตุ อํถวนุ สาํตฺวนกฺกเะ อรฺหนลฺล.
02035007a กฺษตฺริยห์ กฺษตฺริยํ ชิตฺวา รณเ รณกฺฤตาํ วรห์ฯ
02035007c ยโ มุํจติ วศเ กฺฤตฺวา คุรุรฺภวติ ตสฺย สห์ฯฯ
กฺษตฺริยนนฺนุ คเะทฺทุ อวนนฺนุ สเะรเะหิฑิทุ นํตร พิฑุคฑเะ มาฑุว รณศฺรเษฺฐ กฺษตฺริยนุ อวนิคเะ คุรุวเะนิสิกโะฬฺฬุตฺตานเะ.
02035008a อสฺยาํ จ สมิตเา ราชฺญามเกมปฺยชิตํ ยุธิฯ
02035008c น ปศฺยามิ มหีปาลํ สาตฺวตีปุตฺรตเชสาฯฯ
อี สาตฺวตี ปุตฺรน ตเชสฺสินิํท ยุทฺธทลฺลิ สโลทเ อิทฺท ยาว มหีปาลนนฺนู นานุ อิลฺลิ นเะรเะทิรุว ราชรลฺลิ นโฑิลฺล.
02035009a น หิ กเวลมสฺมากมยมรฺจฺยตมโ'จฺยุตห์ฯ
02035009c ตฺรยาณามปิ ลโกานามรฺจนียโ ชนารฺทนห์ฯฯ
อจฺยุตนุ กเวล นมฺมิํท มาตฺร ปูชารฺหนลฺล. ชนารฺทนนุ มูรุ ลโกคฬิํทลู อรฺจนีย.
02035010a กฺฤษฺณเน หิ ชิตา ยุทฺธเ พหวห์ กฺษตฺริยรฺษภาห์ฯ
02035010c ชคตฺสรฺวํ จ วารฺษฺณเยเ นิขิลเน ปฺรติษฺฐิตํฯฯ
พหฬษฺฏุ กฺษตฺริยรฺษภรุ ยุทฺธทลฺลิ กฺฤษฺณนิํท ปราชยคโะํฑิทฺทารเะ. สรฺว ชคตฺตู โอะํทาคิ วารฺษฺณเยนนฺนเ อาธริสิทเะ.
02035011a ตสฺมาตฺสตฺสฺวปิ วฺฤทฺธเษุ กฺฤษฺณมรฺจาม นเตรานฺฯ
02035011c เอวํ วกฺตุํ น จารฺหสฺตฺวํ มา ภูตฺตเ พุทฺธิรีทฺฤศีฯฯ
อาทุทริํท วฺฤทฺธร สมกฺษมทลฺลิยู กฺฤษฺณนนฺนเ อรฺจิสุตฺตเวเะ. พเรเะ ยารนฺนู อลฺล. อี รีติ มาตนาฑลุ นีนุ อรฺหนลฺล. อี รีติย ยโจนเะยนฺนุ ตเะคเะทุหากุ!
02035012a ชฺญานวฺฤทฺธา มยา ราชนฺพหวห์ ปรฺยุปาสิตาห์ฯ
02035012c ตเษาํ กถยตาํ ศเารเรหํ คุณวตโ คุณานฺฯ
02035012e สมาคตานามศฺรเาษํ พหูนฺพหุมตานฺสตาํฯฯ
ราชนฺ! นานุ พหฬษฺฏุ ชฺญาน วฺฤทฺธร สเวเะ มาฑิทฺทเนเะ. อวรเ หเฬิทํตเะ อี ศเาริยุ สํตร พหุมตทลฺลิ ยาว คุณคฬุ ศฺรเษฺฐวเะํทุ ปริคณิสลฺปฑุตฺตวเะยโ อา เอะลฺล คุณคฬุ สมาคตวาคิรุว คุณวํตนุ.
02035013a กรฺมาณฺยปิ จ ยานฺยสฺย ชนฺมปฺรภฺฤติ ธีมตห์ฯ
02035013c พหุศห์ กถฺยมานานิ นรไรฺภูยห์ ศฺรุตานิ มเฯฯ
เอะษฺฏโ พาริ มตฺตุ พหฬษฺฏุ รีติคฬลฺลิ ชนรุ อี ธีมํตนุ ชนฺมปฺรภฺฤติ มาฑิท การฺยคฬ พคฺคเะ หเฬิทฺทุทนฺนุ กเฬิทฺทเนเะ.
02035014a น กเวลํ วยํ กามาจฺจเทิราช ชนารฺทนํฯ
02035014c น สํพํธํ ปุรสฺกฺฤตฺย กฺฤตารฺถํ วา กถํ จนฯฯ
02035015a อรฺจามหเ'รฺจิตํ สทฺภิรฺภุวิ ภเามสุขาวหํฯ
02035015c ยศห์ ศเารฺยํ ชยํ จาสฺย วิชฺญายารฺจาํ ปฺรยุชฺมหเฯฯ
จเทิราช! กเวล อวนิคิษฺฏวาทุทนฺนุ มาฑลเะํทาคลี อถวา อวนโะฑนเะ นมคิรุว สํพํธทิํทาคลี, อถวา อวนิํท นมคเะ เอนโ ลาภ ทโะรเะยพเกเะํทาคลี นาวุ ชนารฺทนนนฺนุ ปุรสฺกริสลิลฺล. ภูมิย สทฺภาวริํท ปูชิตนาท ภูมิย สุขวเะลฺลวนฺนู นีฑพลฺล อิวนนฺนุ นาวุ อวน ยศสฺสุ, ศเารฺย, มตฺตุ วิชยคฬนฺนุ ติฬิทเ ปูชิสิทฺทเวเะ.
02035016a น หิ กศฺจิทิหาสฺมาภิห์ สุพาลโ'ปฺยปรีกฺษิตห์ฯ
02035016c คุณไรฺวฺฤทฺธานติกฺรมฺย หริรรฺจฺฉตมโ มตห์ฯฯ
เอะษฺฏเ สณฺณวริรลิ ยารนฺนู พิฑทเ เอะลฺลรนฺนู ปริศีลิสิทฺทเวเะ มตฺตุ คุณคฬลฺลิ วฺฤทฺธราทวรลฺลิ หริยเ อรฺจนเะคเะ อรฺหนเะํทุ นมฺม มต.
02035017a ชฺญานวฺฤทฺธโ ทฺวิชาตีนาํ กฺษตฺริยาณาํ พลาธิกห์ฯ
02035017c ปูชฺยเ ตาวิห คโวิํทเ หเตู ทฺวาวปิ สํสฺถิตเาฯฯ
ทฺวิชรลฺลิ อิวนเ ชฺญานวฺฤทฺธ. กฺษตฺริยรลฺลิ อธิก พลวุฬฺฬวนุ อิวนุ. อิวเะรฑู ปูชารฺห คุณคฬุ คโวิํทนลฺลิวเะ.
02035018a วเทวเทาํควิชฺญานํ พลํ จาปฺยมิตํ ตถาฯ
02035018c นฺฤณาํ หิ ลโกเ กสฺยาสฺติ วิศิษฺฏํ กเศวาทฺฤตเฯฯ
วเทวเทาํค วิชฺญานวนฺนู มตฺตุ อปฺยมิต พลวนฺนุ อี ลโกท ยาว มนุษฺยนุ ตานเ กเศวนษฺฏุ วิศิษฺฏวาคิ หโะํทิทฺทานเะ?
02035019a ทานํ ทากฺษฺยํ ศฺรุตํ ศเารฺยํ หฺรีห์ กีรฺติรฺพุทฺธิรุตฺตมาฯ
02035019c สนฺนติห์ ศฺรีรฺธฺฤติสฺตุษฺฏิห์ ปุษฺฏิศฺจ นิยตาจฺยุตเฯฯ
ทาน, ทากฺษฺย, ศิกฺษณ, ศเารฺย, วินยตเะ, กีรฺติ, อุตฺตม พุทฺธิ, สนฺนติ, ศฺรี, ธฺฤติ, ตุษฺฏิ, มตฺตุ ปุษฺฏิคฬุ นิรํตรวาคิ อจฺยุตนลฺลิวเะ.
02035020a ตมิมํ สรฺวสํปนฺนมาจารฺยํ ปิตรํ คุรุํฯ
02035020c อรฺจฺยมรฺจิตมรฺจารฺหํ สรฺวเ สมฺมํตุมรฺหถฯฯ
อาทุทริํท อี สรฺวสํปนฺน, อาจารฺย, ตํทเะ, คุรุ, อรฺจนารฺห มตฺตุ อรฺจิตนนฺนุ อรฺจิสพเกุ เอะนฺนุวุทกฺกเะ นีวเะลฺลรู สมฺมติยนฺนุ นีฑพเกุ.
02035021a ฤตฺวิคฺคุรุรฺวิวาหฺยศฺจ สฺนาตกโ นฺฤปติห์ ปฺริยห์ฯ
02035021c สรฺวมเตทฺธฺฤษีกเศเ ตสฺมาทภฺยรฺจิตโ'จฺยุตห์ฯฯ
ฤตฺวิค, คุรุ, วิวาหกฺกเะ ยโคฺย, สฺนาตก, นฺฤปติ, ปฺริยกร อิวรเะลฺลรู หฺฤษีกเศนลฺลิยเ อิวเะ. อาทุทริํท อจฺยุตนนฺนุ อรฺจิสพเกุ.
02035022a กฺฤษฺณ เอว หิ ลโกานามุตฺปตฺติรปิ จาปฺยยห์ฯ
02035022c กฺฤษฺณสฺย หิ กฺฤตเ ภูตมิทํ วิศฺวํ สมรฺปิตํฯฯ
ลโกคฬ อุตฺปตฺติ มตฺตุ ลยคฬิคเะ กฺฤษฺณนเ การณ. อี วิศฺว มตฺตุ อทรลฺลิรุววุ กฺฤษฺณนิคเะ สมรฺปิตวเะํทเ สฺฤษฺฐิสลฺปฏฺฏิวเะ.
02035023a เอษ ปฺรกฺฤติรวฺยกฺตา กรฺตา จไว สนาตนห์ฯ
02035023c ปรศฺจ สรฺวภูตเภฺยสฺตสฺมาทฺวฺฤทฺธตมโ'จฺยุตห์ฯฯ
อิวนเ อี ปฺรกฺฤติย อวฺยกฺต มตฺตุ สนาตน กรฺต, อาทุทริํท อจฺยุตนุ สรฺว ภูตคฬิคู หิริยวนุ มตฺตุ วฺฤทฺธนุ.
02035024a พุทฺธิรฺมนโ มหานฺวายุสฺตเชโ'ํภห์ ขํ มหี จ ยาฯ
02035024c จตุรฺวิธํ จ ยทฺภูตํ สรฺวํ กฺฤษฺณเ ปฺรติษฺฐิตํฯฯ
พุทฺธิ, มนสฺสุ, มหานฺ วายุ, ตเชสฺสุ, นีรุ, อากาศ, มหิ มตฺตุ จตุรฺวิธ ภูตคฬลฺลเะวู กฺฤษฺณนลฺลิยเ อิวเะ.
02035025a อาทิตฺยศฺจํทฺรมาศฺจไว นกฺษตฺราณิ คฺรหาศฺจ ยเฯ
02035025c ทิศศฺจโปทิศศฺจไว สรฺวํ กฺฤษฺณเ ปฺรติษฺฐิตํฯฯ
อาทิตฺย, จํทฺรม, นกฺษตฺรคฬุ, คฺรหคฬุ, ทิกฺกุคฬุ, อุปทิกฺกุคฬุ เอะลฺลวู กฺฤษฺณนลฺลิยเ อิวเะ1.
02035026a อยํ ตุ ปุรุษโ พาลห์ ศิศุปาลโ น พุธฺยตเฯ
02035026c สรฺวตฺร สรฺวทา กฺฤษฺณํ ตสฺมาทเวํ ปฺรภาษตเฯฯ
อี ศิศุปาลนุ กฺฤษฺณนุ เอะลฺลเะลฺลิยู เอะลฺล กาลทลฺลิยุ อิรุววนเะํทุ ติฬิยท ทฑฺฑ ปุรุษ. อาทุทริํทลเ อวนุ หีคเะ มาตนาฑุตฺติทฺทานเะ.
02035027a ยโ หิ ธรฺมํ วิจินุยาทุตฺกฺฤษฺฏํ มติมานฺนรห์ฯ
02035027c ส วไ ปศฺยเทฺยถาธรฺมํ น ตถา จเทิราฑยํฯฯ
ยากเะํทรเะ ธรฺมนิษฺฐ มติวํต มนุษฺยรุ มาตฺร ธรฺมวเนเะํทุ ติฬิยพลฺลรุ. อี จเทิราชนุ อํถวนลฺล.
02035028a สวฺฤทฺธพาลเษฺวถ วา ปารฺถิวเษุ มหาตฺมสุฯ
02035028c กโ นารฺหํ มนฺยตเ กฺฤษฺณํ กโ วาปฺยเนํ น ปูชยเตฺฯฯ
อิลฺลิรุว ยาว มหาตฺม วฺฤทฺธ อถวา พาลก ปารฺถิวนุ กฺฤษฺณนุ ปูชเะครฺหนเะํทุ โอะปฺปิกโะฬฺฬุวุทิลฺล? อถวา ยารุ ตานเะ อวนนฺนุ ปูชิสุวุทิลฺล?
02035029a อถเมาํ ทุษฺกฺฤตาํ ปูชาํ ศิศุปาลโ วฺยวสฺยติฯ
02035029c ทุษฺกฺฤตายาํ ยถานฺยายํ ตถายํ กรฺตุมรฺหติฯฯ
อี ปูชเะยุ ทุษฺกฺฤตวเะํทุ ศิศุปาลนุ ติฬิทรเะ, ทุษฺกฺฤตคฬิคเะ หเคเะ ปฺรติกฺรยิสพเกโ หาคเะยเ มาฑลิ!””
สมาปฺติ
อิติ ศฺรี มหาภารตเ สภาปรฺวณิ อรฺฆาภิหรณปรฺวณิ ภีษฺมวากฺยเ ปํจสฺตฺริํศโ'ธฺยายห์ฯฯ
อิทุ ศฺรี มหาภารตทลฺลิ สภาปรฺวทลฺลิ อรฺฆาภิหรณปรฺวทลฺลิ ภีษฺมวากฺย เอะนฺนุว มูวตฺตไทนเะย อธฺยายวุ.
-
ทกฺษิณาตฺย กุํภกโณ สํปุฏทลฺลิ ภีษฺมนุ ศฺรีกฺฤษฺณน ทเวตฺววนฺนุ ปฺรติปาทิสิทุทร กุริตาท สุมารุ 700 ศฺลโกคฬิวเะ. อิวุคฬนฺนุ ปริศิษฺฐทลฺลิ นีฑลาคิทเะ. ↩︎