പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
സഭാ പര്വ
ദിഗ്വിജയ പര്വ
അധ്യായ 23
സാര
അര്ജുനനു ഉത്തര ദേശഗളന്നു ഗെദ്ദുദു (1-16). ഭഗദത്തനൊഡനെ അര്ജുനന എംടു ദിനഗള യുദ്ധ (17-26).
02023001 വൈശംപായന ഉവാച।
02023001a പാര്ഥഃ പ്രാപ്യ ധനുഃശ്രേഷ്ഠമക്ഷയ്യൌ ച മഹേഷുധീ।
02023001c രഥം ധ്വജം സഭാം ചൈവ യുധിഷ്ഠിരമഭാഷത।।
വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “ശ്രേഷ്ഠ ധനുസ്സു, എരഡു അക്ഷയ ബത്തളികെഗളു, രഥ, മത്തു ധ്വജഗളന്നു പഡെദ മഹേഷുധി പാര്ഥനു സഭെയല്ലി യുധിഷ്ഠിരനിഗെ ഹേളിദനു:
02023002a ധനുരസ്ത്രം ശരാ വീര്യം പക്ഷോ ഭൂമിര്യശോ ബലം।
02023002c പ്രാപ്തമേതന്മയാ രാജന്ദുഷ്പ്രാപം യദഭീപ്സിതം।।
“രാജന്! ബയസിദരൂ പഡെയലു ദുഷ്കരവാദ ധനസ്സു, അസ്ത്ര, ബാണ, വീര്യ, ബെംബലിഗരു, ഭൂമി, യശസ്സു, ബലഗളന്നു നാനു ഗളിസിദ്ദേനെ.
02023003a തത്ര കൃത്യമഹം മന്യേ കോശസ്യാസ്യ വിവര്ധനം।
02023003c കരമാഹാരയിഷ്യാമി രാജ്ഞഃ സര്വാന്നൃപോത്തമ।।
നൃപോത്തമ! ഈഗ നമ്മ കോശവന്നു വൃദ്ധിഗൊളിസുവ കൃത്യവന്നു മാഡബേകെംദു നന്ന അഭിപ്രായ. എല്ല രാജരുഗളിംദ കര-കപ്പഗളന്നു തരുത്തേനെ.
02023004a വിജയായ പ്രയാസ്യാമി ദിശം ധനദരക്ഷിതാം।
02023004c തിഥാവഥ മുഹൂര്തേ ച നക്ഷത്രേ ച തഥാ ശിവേ।।
ശുഭ തിഥി, മുഹൂര്ത മത്തു നക്ഷത്രദല്ലി വിജയക്കാഗി ധനരാജനിംദ രക്ഷിത ദിക്കിഗെ ഹൊരഡുത്തേനെ.”
02023005a ധനംജയവചഃ ശ്രുത്വാ ധര്മരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ।
02023005c സ്നിഗ്ധഗംഭീരനാദിന്യാ തം ഗിരാ പ്രത്യഭാഷത।।
ധനംജയന മാതുഗളന്നു കേളിദ ധര്മരാജ യുധിഷ്ഠിരനു പ്രീതി മത്തു ഗംഭീരധ്വനിയല്ലി ഈ മാതുഗളന്നാഡിദനു:
02023006a സ്വസ്തി വാച്യാര്ഹതോ വിപ്രാന്പ്രയാഹി ഭരതര്ഷഭ।
02023006c ദുര്ഹൃദാമപ്രഹര്ഷായ സുഹൃദാം നംദനായ ച।।
02023006e വിജയസ്തേ ധ്രുവം പാര്ഥ പ്രിയം കാമമവാപ്നുഹി।।
“ഭരതര്ഷഭ! ശത്രുഗളിഗെ ദുഃഖവന്നു തരലു മത്തു സുഹൃദയരിഗെ സംതോഷവന്നു തരലു അര്ഹ വിപ്രര സ്വസ്തിവാചനഗളൊംദിഗെ ഹൊരഡു. പാര്ഥ! നിനഗെ വിജയവു നിശ്ചയവാദദ്ദു. നിന്ന പ്രിയകാമഗളെല്ലവന്നൂ പഡെയുത്തീയെ!”
02023007a ഇത്യുക്തഃ പ്രയയൌ പാര്ഥഃ സൈന്യേന മഹതാ വൃതഃ।
02023007c അഗ്നിദത്തേന ദിവ്യേന രഥേനാദ്ഭുതകര്മണാ।।
ഇദന്നു കേളി പാര്ഥനു മഹാ സേനെയൊംദിഗെ അഗ്നിദത്ത അദ്ഭുതകര്മി ദിവ്യ രഥദല്ലി ഹൊരടനു.
02023008a തഥൈവ ഭീമസേനോഽപി യമൌ ച പുരുഷര്ഷഭൌ।
02023008c സസൈന്യാഃ പ്രയയുഃ സര്വേ ധര്മരാജാഭിപൂജിതാഃ।।
ഹാഗെയേ ഭീമസേന മത്തു യമള പുരുഷര്ഷഭരീര്വരെല്ലരൂ സൈന്യഗളൊംദിഗെ ധര്മരാജന ആശീര്വാദദൊംദിഗെ ഹൊരടരു.
02023009a ദിശം ധനപതേരിഷ്ടാമജയത്പാകശാസനിഃ।
02023009c ഭീമസേനസ്തഥാ പ്രാചീം സഹദേവസ്തു ദക്ഷിണാം।।
02023010a പ്രതീചീം നകുലോ രാജന്ദിശം വ്യജയദസ്ത്രവിത്।
02023010c ഖാംഡവപ്രസ്ഥമധ്യാസ്തേ ധര്മരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ।।
രാജന്! ധനപതിയ ഇഷ്ടദിശവന്നു പാകശാസനിയു ജയിസിദനു, ഹാഗെയേ ഭീമസേനനു പൂര്വ, സഹദേവനു ദക്ഷിണ മത്തു അസ്ത്രവിദുശി നകുലനു പശ്ചിമ ദിക്കുഗളന്നു ജയിസിദരു. ധര്മരാജ യുധിഷ്ഠിരനു മധ്യദല്ലിദ്ദ ഖാംഡവപ്രസ്ഥദല്ലിയേ ഉളിദുകൊംഡനു.”
02023011 ജനമേജയ ഉവാച।
02023011a ദിശാമഭിജയം ബ്രഹ്മന്വിസ്തരേണാനുകീര്തയ।
02023011c ന ഹി തൃപ്യാമി പൂര്വേഷാം ശൃണ്വാനശ്ചരിതം മഹത്।।
ജനമേജയനു ഹേളിദനു: “ബ്രഹ്മന്! അവരു ദിക്കുഗള മേലെ വിജയ സാധിസിദുദര കുരിതു വിസ്താരവാഗി ഹേളു. പൂര്വജര മഹാ ചരിത്രവന്നു എഷ്ടു കേളിദരൂ തൃപ്തിയാഗുത്തില്ല.”
02023012 വൈശംപായന ഉവാച।
02023012a ധനംജയസ്യ വക്ഷ്യാമി വിജയം പൂര്വമേവ തേ।
02023012c യൌഗപദ്യേന പാര്ഥൈര്ഹി വിജിതേയം വസുംധരാ।।
വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “മൊദലനെയദാഗി നിനഗെ ധനംജയന വിജയദ കുരിതു ഹേളുത്തേനെ. പാര്ഥരു ഒംദേ വേളെയല്ലി വസുംധരെയന്നു ജയിസിദരു1.
02023013a പൂര്വം കുണിംദവിഷയേ വശേ ചക്രേ മഹീപതീന്।
02023013c ധനംജയോ മഹാബാഹുര്നാതിതീവ്രേണ കര്മണാ।।
മൊട്ടമൊദലനെയദാഗി മഹാബാഹു ധനംജയനു അതി തീവ്രäകര്മഗളിംദ കുണിംദ ദേശദ മഹീപതിഗളന്നു വശീകരിസിദനു.
02023014a ആനര്താന്കാലകൂടാംശ്ച കുണിംദാംശ്ച വിജിത്യ സഃ।
02023014c സുമംഡലം പാപജിതം കൃതവാനനുസൈനികം ।।
അനാര്ത, കാലകൂട മത്തു കുണിംദരന്നു ജയിസി, ആ പാപജിതനു സുമംഡലനന്നു തന്ന അനുസൈനികനന്നാഗി മാഡിദനു.
02023015a സ തേന സഹിതോ രാജന്സവ്യസാചീ പരംതപഃ।
02023015c വിജിഗ്യേ സകലം ദ്വീപം പ്രതിവിംധ്യം ച പാര്ഥിവം।।
02023016a സകലദ്വീപവാസാംശ്ച സപ്തദ്വീപേ ച യേ നൃപാഃ।
02023016c അര്ജുനസ്യ ച സൈന്യാനാം വിഗ്രഹസ്തുമുലോഽഭവത്।।
രാജന്! അവനൊംദിഗെ സവ്യസാചീ പരംതപനു സകല ദ്വീപവന്നു മത്തു സകലദ്വീപവാസി പാര്ഥിവ പ്രതിവിംധ്യനന്നു ജയിസിദനു. ഏളു ദ്വീപഗള നൃപര മത്തു അര്ജുനന സേനെഗള മധ്യെ തുമുല യുദ്ധവേ നഡെയിതു.
02023017a സ താനപി മഹേഷ്വാസോ വിജിത്യ ഭരതര്ഷഭ।
02023017c തൈരേവ സഹിതഃ സര്വൈഃ പ്രാഗ്ജ്യോതിഷമുപാദ്രവത്।।
ഭരതര്ഷഭ! അവരന്നു ജയിസിദ ആ മഹേഷ്വാസനു അവരെല്ലര സഹിത പ്രാഗ്ജ്യോതിഷ പുരദ മേലെ ആക്രമണ മാഡിദനു.
02023018a തത്ര രാജാ മഹാനാസീദ്ഭഗദത്തോ വിശാം പതേ।
02023018c തേനാസീത്സുമഹദ്യുദ്ധം പാംഡവസ്യ മഹാത്മനഃ।।
വിശാംപതേ! അല്ലിയ മഹാരാജ ഭഗദത്തനൊംദിഗെ മഹാത്മ പാംഡവന മഹായുദ്ധവായിതു.
02023019a സ കിരാതൈശ്ച ചീനൈശ്ച വൃതഃ പ്രാഗ്ജ്യോതിഷോഽഭവത്।
02023019c അന്യൈശ്ച ബഹുഭിര്യോധൈഃ സാഗരാനൂപവാസിഭിഃ।।
പ്രാഗ്ജ്യോതിഷവു കിരാത മത്തു ചീനരിംദ ഹാഗൂ സാഗര മഡുവിനല്ലി വാസിസുത്തിദ്ദ ഇന്നൂ ഇതര ബഹളഷ്ടു യോദ്ധരിംദ സുത്തുവരെയല്പട്ടിത്തു.
02023020a തതഃ സ ദിവസാനഷ്ടൌ യോധയിത്വാ ധനംജയം।
02023020c പ്രഹസന്നബ്രവീദ്രാജാ സംഗ്രാമേ വിഗതക്ലമഃ।।
ധനംജയനൊഡനെ എംടു ദിനഗളു യുദ്ധമാഡിദ ആ രാജനു രണരംഗദല്ലി അയാസഹൊംദദേ മുഗുള്നഗുത്താ ഹേളിദനു:
02023021a ഉപപന്നം മഹാബാഹോ ത്വയി പാംഡവനംദന।
02023021c പാകശാസനദായാദേ വീര്യമാഹവശോഭിനി।।
“മഹാബാഹു പാംഡവനംദന! പാകശാസന ദായാദി! യുദ്ധദല്ലി ശോഭിസുവ നിന്ന ഈ വീര്യവു യാവുദക്കൂ കഡിമെയില്ല.
02023022a അഹം സഖാ സുരേംദ്രസ്യ ശക്രാദനവമോ രണേ।
02023022c ന ച ശക്നോമി തേ താത സ്ഥാതും പ്രമുഖതോ യുധി।।
സുരേംദ്രന സഖനാദ നാനു രണദല്ലി ശക്രനനിഗെ സരിസമ. ആദരൂ മഗു! യുദ്ധദല്ലി നിന്നന്നു എദുരിസലു സാധ്യവില്ല!
02023023a കിമീപ്സിതം പാംഡവേയ ബ്രൂഹി കിം കരവാണി തേ।
02023023c യദ്വക്ഷ്യസി മഹാബാഹോ തത്കരിഷ്യാമി പുത്രക।।
പാംഡവേയ! നിനഗാഗി നാനു ഏനുമാഡബേകെംദു ബയസുത്തീയെ ഹേളു! പുത്രക! മഹാബാഹു! നനഗെ കേളിദ്ദുദന്നു മാഡികൊഡുത്തേനെ.”
02023024 അര്ജുന ഉവാച।
02023024a കുരൂണാം ഋഷഭോ രാജാ ധര്മപുത്രോ യുധിഷ്ഠിരഃ।
02023024c തസ്യ പാര്ഥിവതാമീപ്സേ കരസ്തസ്മൈ പ്രദീയതാം।।
അര്ജുനനു ഹേളിദനു: “കുരുവൃഷഭ ധര്മപുത്ര രാജാ യുധിഷ്ഠിരനന്നു പാര്ഥിവനെംദു പരിഗണിസി അവനിഗെ കരവന്നു കൊഡബേകെംബുദേ നന്ന ഇച്ഛെ.
02023025a ഭവാന്പിതൃസഖാ ചൈവ പ്രീയമാണോ മയാപി ച।
02023025c തതോ നാജ്ഞാപയാമി ത്വാം പ്രീതിപൂര്വം പ്രദീയതാം।।
നീനു നന്ന തംദെയ മിത്ര മത്തു നന്ന മേലെയൂ പ്രീതിയന്നു തോരിസുത്തിദ്ദീയെ. ആദുദരിംദ നാനു നിനഗെ ആജ്ഞെയന്നു മാഡുത്തില്ല. പ്രീതിപൂര്വകവാഗി കൊഡു.”
02023026 ഭഗദത്ത ഉവാച।
02023026a കുംതീമാതര്യഥാ മേ ത്വം തഥാ രാജാ യുധിഷ്ഠിരഃ।
02023026c സര്വമേതത്കരിഷ്യാമി കിം ചാന്യത്കരവാണി തേ।।
ഭഗദത്തനു ഹേളിദനു: “കുംതിയ മഗനാദ നീനു നനഗെ ഹേഗോ ഹാഗെ രാജ യുധിഷ്ഠിരനു കൂഡ ഹൌദു. എല്ലവന്നൂ മാഡുത്തേനെ. നിനഗാഗി ബേരെ ഏനന്നു മാഡബേകു?””
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീ മഹാഭാരതേ സഭാപര്വണി ദിഗ്വിജയപര്വണി അര്ജുനദിഗ്വിജയേ ഭഗദത്തപരാജയേ ത്രയോവിംശോഽധ്യായഃ।।
ഇദു ശ്രീ മഹാഭാരതദല്ലി സഭാപര്വദല്ലി ദിഗ്വിജയപര്വദല്ലി അര്ജുനദിഗ്വിജയദല്ലി ഭഗദത്തന പരാഭവ എന്നുവ ഇപ്പത്ത്മൂരനെയ അധ്യായവു.
-
അര്ജുന, ഭീമ മത്തു നകുല-സഹദേവരു ഒംദേ സമയദല്ലി നാല്കൂ ദിക്കുഗളന്നു ജയിസിദരു. ↩︎