പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
സഭാ പര്വ
മംത്ര പര്വ
അധ്യായ 13
സാര
ഭാരത വര്ഷദല്ലിരുവ രാജര മത്തു ശത്രു-മിത്രര കുരിതു, ശ്രീകൃഷ്ണനു വിശ്ലേഷണെ നീഡിദുദു (1-46). മഗധദ ജരാസംധന വര്ണനെ; അവനന്നു വധിസി ബംധനദല്ലിരുവ രാജരന്നു ബിഡുഗഡെമാഡിദരെ രാജസൂയവന്നു പ്രാരംഭിസബഹുദെംദു കൃഷ്ണന സലഹെ (47-68).
02013001 ശ്രീകൃഷ്ണ ഉവാച।
02013001a സര്വൈര്ഗുണൈര്മഹാരാജ രാജസൂയം ത്വമര്ഹസി।
02013001c ജാനതസ്ത്വേവ തേ സര്വം കിം ചിദ്വക്ഷ്യാമി ഭാരത।।
ശ്രീകൃഷ്ണനു ഹേളിദനു: “മഹാരാജ! നിന്ന സര്വഗുണഗളിംദാഗി നീനു രാജസൂയവന്നു മാഡലു അര്ഹനാഗിദ്ദീയെ. ഭാരത! ആദരെ, നിനഗെ ഇദെല്ല തിളിദിദ്ദരൂ കെലവു വിഷയഗളന്നു ഹേളുത്തേനെ.
02013002a ജാമദഗ്ന്യേന രാമേണ ക്ഷത്രം യദവശേഷിതം।
02013002c തസ്മാദവരജം ലോകേ യദിദം ക്ഷത്രസംജ്ഞിതം।।
ഈഗ ക്ഷത്രിയരെംദു യാരു തിളിയല്പട്ടിദ്ദാരോ അവരെല്ലരൂ ജാമദഗ്നി രാമനു ഉളിസിദ ക്ഷത്രിയരിംദലേ ഹുട്ടിദ്ദാരെ.
02013003a കൃതോഽയം കുലസംകല്പഃ ക്ഷത്രിയൈര്വസുധാധിപ।
02013003c നിദേശവാഗ്ഭിസ്തത്തേ ഹ വിദിതം ഭരതര്ഷഭ।।
ഭരതര്ഷഭ! വസുധാധിപ! ഈഗിന ക്ഷത്രിയരു തമ്മ കുലസംകല്പഗളന്നു അവരവര മാതിന അധികാരദംതെ മാഡികൊംഡിദ്ദാരെ.
02013004a ഐലസ്യേക്ഷ്വാകുവംശസ്യ പ്രകൃതിം പരിചക്ഷതേ।
02013004c രാജാനഃ ശ്രേണിബദ്ധാശ്ച തതോഽന്യേ ക്ഷത്രിയാ ഭുവി।।
ഈ ഭുവിയല്ലിരുവ രാജരുഗള മത്തു ഇതര ശ്രേണിബദ്ധ ക്ഷത്രിയരു ഇല മത്തു ഇക്ഷ്വാകു വംശഗളിംദ ബംദിദ്ദവെംദു പരിഗണിസുത്താരെ.
02013005a ഐലവംശ്യാസ്തു യേ രാജംസ്തഥൈവേക്ഷ്വാകവോ നൃപാഃ।
02013005c താനി ചൈകശതം വിദ്ധി കുലാനി ഭരതര്ഷഭ।।
രാജന്! ഭരതര്ഷഭ! ഇല മത്തു ഇക്ഷ്വാകു വംശദ നൃപര നൂരാ ഒംദു കുലഗളിവെ എംദു തിളി.
02013006a യയാതേസ്ത്വേവ ഭോജാനാം വിസ്തരോഽതിഗുണോ മഹാന്।
02013006c ഭജതേ ച മഹാരാജ വിസ്തരഃ സ ചതുര്ദിശം।।
02013007a തേഷാം തഥൈവ താം ലക്ഷ്മീം സര്വക്ഷത്രമുപാസതേ।
യയാതി മത്തു ഭോജര എരഡു മഹാ കവലുഗളു നാല്കൂ ദിശെയല്ലി ഹരഡിവെ. മഹാരാജ! ഹീഗെ എല്ല ക്ഷത്രിയരൂ അവരവര കുലവന്നു ഗൌരവിസുത്താരെ.
02013007c സോഽവനീം മധ്യമാം ഭുക്ത്വാ മിഥോഭേദേഷ്വമന്യത।।
02013008a ചതുര്യുസ്ത്വപരോ രാജാ യസ്മിന്നേകശതോഽഭവത്।
02013008c സ സാമ്രാജ്യം ജരാസംധഃ പ്രാപ്തോ ഭവതി യോനിതഃ।।
മധ്യ ഭൂമിയന്നാളിദ നൂരാ‌ഒംദനെയ കുലദല്ലി ഹുട്ടിദ ചതുര്യ എന്നുവ ഓര്വ രാജനു ഇദരല്ലി മിഥഭേദവന്നു തംദനു. ആ സാമ്രാജ്യവന്നു തന്ന ഹുട്ടിനിംദ ജരാസംധനു പഡെദിദ്ദാനെ.
02013009a തം സ രാജാ മഹാപ്രാജ്ഞ സംശ്രിത്യ കില സര്വശഃ।
02013009c രാജന്സേനാപതിര്ജാതഃ ശിശുപാലഃ പ്രതാപവാന്।।
രാജന്! ഇന്നൊബ്ബ പ്രതാപി ശിശുപാലനു സംപൂര്ണവാഗി അവനൊംദിഗെ സേരികൊംഡിദ്ദാനെ മത്തു അതി ബുദ്ധിവംതികെയിംദ അവന സേനാപതിയാഗിദ്ദാനെ.
02013010a തമേവ ച മഹാരാജ ശിഷ്യവത്സമുപസ്ഥിതഃ।
02013010c വക്രഃ കരൂഷാധിപതിര്മായായോധീ മഹാബലഃ।।
മഹാരാജ! കരൂഷാധിപതി മായായോദ്ധ മഹാബല വക്രനു ശിഷ്യനംതെ അവനന്നു സേരികൊംഡിദ്ദാനെ.
02013011a അപരൌ ച മഹാവീര്യൌ മഹാത്മാനൌ സമാശ്രിതൌ।
02013011c ജരാസംധം മഹാവീര്യം തൌ ഹംസഡിഭകാവുഭൌ।।
ഹംസ മത്തു ഡിംബകരെംബ ഇബ്ബരു ഇതര മഹാവീര മഹാത്മരു ആ മഹാവീര ജരാസംധനന്നു സേരികൊംഡിദ്ദാരെ.
02013012a ദംതവക്രഃ കരൂഷശ്ച കലഭോ മേഘവാഹനഃ।
02013012c മൂര്ധ്നാ ദിവ്യം മണിം ബിഭ്രദ്യം തം ഭൂതമണിം വിദുഃ।।
02013013a മുരം ച നരകം ചൈവ ശാസ്തി യോ യവനാധിപൌ।
02013013c അപര്യംതബലോ രാജാ പ്രതീച്യാം വരുണോ യഥാ।।
02013014a ഭഗദത്തോ മഹാരാജ വൃദ്ധസ്തവ പിതുഃ സഖാ।
02013014c സ വാചാ പ്രണതസ്തസ്യ കര്മണാ ചൈവ ഭാരത।।
02013015a സ്നേഹബദ്ധസ്തു പിതൃവന്മനസാ ഭക്തിമാംസ്ത്വയി।
ഇദേ രീതി ദംതവക്ത്ര, കരൂഷ, കലഭ, മേഘവാഹനരൂ അവനന്നു സേരിദ്ദാരെ. ഭൂതമണിയെംദു ഹെസരാദ ഹൊളെയുത്തിരുവ ദിവ്യ മണിയന്നു തലെയ മേലെ ഹൊത്ത, യവനാധിപരാദ മുര മത്തു നരകരന്നു ശിക്ഷിസിദ, വരുണനംതെ അതീവ ബലദിംദ പശ്ചിമ ദേശഗളന്നു ആളുത്തിരുവ, നിന്ന തംദെയ സഖ വൃദ്ധ ഭഗദത്തനു അവനിഗെ മാതു മത്തു കര്മഗള മൂലക നമിസുത്താനെ. ആദരെ നിന്ന തംദെയ സ്നേഹദിംദാഗി മനസ്സിനല്ലി നിന്ന ബെംബലിഗനാഗിദ്ദാനെ.
02013015c പ്രതീച്യാം ദക്ഷിണം ചാംതം പൃഥിവ്യാഃ പാതി യോ നൃപഃ।।
02013016a മാതുലോ ഭവതഃ ശൂരഃ പുരുജിത്കുംതിവര്ധനഃ।
02013016c സ തേ സന്നതിമാനേകഃ സ്നേഹതഃ ശത്രുതാപനഃ।।
ഭൂമിയ ദക്ഷിണ-പശ്ചിമ ഭാഗദല്ലിരുവ നിന്ന സോദര മാവ, കുംതിവര്ധന, ശത്രുതാപന ശൂര പുരുജിതുവു മാത്ര നിന്നന്നു സ്നേഹദിംദ കാണുത്തിദ്ദാനെ.
02013017a ജരാസംധം ഗതസ്ത്വേവം പുരാ യോ ന മയാ ഹതഃ।
02013017c പുരുഷോത്തമവിജ്ഞാതോ യോഽസൌ ചേദിഷു ദുര്മതിഃ।।
02013018a ആത്മാനം പ്രതിജാനാതി ലോകേഽസ്മിന്പുരുഷോത്തമം।
02013018c ആദത്തേ സതതം മോഹാദ്യഃ സ ചിഹ്നം ച മാമകം।।
02013019a വംഗപുംഡ്രകിരാതേഷു രാജാ ബലസമന്വിതഃ।
02013019c പൌംഡ്രകോ വാസുദേവേതി യോഽസൌ ലോകേഷു വിശ്രുതഃ।।
ഹിംദെ നന്നിംദ ഹതനാഗദ, പുരുഷോത്തമനെംദു വിജ്ഞാതനാദ, ചേദിയല്ലിരുവ ദുര്മതിയു ഈ ലോകദല്ലി പുരുഷോത്തമനു താനേ എംദു തിളിദു മോഹദിംദ നന്ന ബിരുദന്നു ഇട്ടുകൊംഡിരുവ വംഗ, പുംഡ്ര മത്തു കിരാതര രാജ ബലസമന്വിത വാസുദേവനെംദു ഈ ലോകദല്ലി വിശ്രുത പൌംഡ്രകനൂ കൂഡ ജരാസംധന കഡെ ഹോഗിദ്ദാനെ.
02013020a ചതുര്യുഃ സ മഹാരാജ ഭോജ ഇംദ്രസഖോ ബലീ।
02013020c വിദ്യാബലാദ്യോ വ്യജയത്പാംഡ്യക്രഥകകൈശികാന്।।
02013021a ഭ്രാതാ യസ്യാഹൃതിഃ ശൂരോ ജാമദഗ്ന്യസമോ യുധി।
02013021c സ ഭക്തോ മാഗധം രാജാ ഭീഷ്മകഃ പരവീരഹാ।।
02013022a പ്രിയാണ്യാചരതഃ പ്രഹ്വാന്സദാ സംബംധിനഃ സതഃ।
02013022c ഭജതോ ന ഭജത്യസ്മാനപ്രിയേഷു വ്യവസ്ഥിതഃ।।
മഹാരാജ! യുദ്ധദല്ലി ജാമദഗ്നി പരശുരാമനംതെ ശൂരനാദ ആഹൃതിയ സോദര, തന്ന വിദ്യാബലദിംദ പാംഡ്യ, ക്രഥ മത്തു കൈശികരന്നു സോലിസിദ, ഇംദ്രസഖ ബലീ ഭോജ ചതുര്യു ഭീഷ്മകനു രാജ മാഗധന ഭക്ത. ആ പരവീരഹനു സംബംധിഗളാദ നമ്മല്ലി യാവാഗലൂ പ്രീതിയിംദ നഡെദുകൊള്ളലില്ല. നാവു അവനന്നു ഒള്ളെയദാഗി കംഡരൂ അവനു നമ്മന്നു കെട്ടുദാഗി നോഡുത്തിദ്ദാനെ.
02013023a ന കുലം ന ബലം രാജന്നഭിജാനംസ്തഥാത്മനഃ।
02013023c പശ്യമാനോ യശോ ദീപ്തം ജരാസംധമുപാശ്രിതഃ।।
രാജന്! തന്ന കുല മത്തു ബലഗളന്നു ഗമനിസദേ ബെളഗുത്തിരുവ യശസ്സന്നു നോഡി അവനു ജരാസംധന ആസരെയല്ലിദ്ദാനെ.
02013024a ഉദീച്യഭോജാശ്ച തഥാ കുലാന്യഷ്ടാദശാഭിഭോ।
02013024c ജരാസംധഭയാദേവ പ്രതീചീം ദിശമാശ്രിതാഃ।।
വിഭോ! ജരാസംധനിംദ ഭയഗൊംഡു ഉത്തരദ ഭോജരൂ മത്തു ഇതര ഹദിനെംടു കുലഗളൂ പശ്ചിമദ കഡെ പലായന മാഡിദ്ദാരെ.
02013025a ശൂരസേനാ ഭദ്രകാരാ ബോധാഃ ശാല്വാഃ പടച്ചരാഃ।
02013025c സുസ്ഥരാശ്ച സുകുട്ടാശ്ച കുണിംദാഃ കുംതിഭിഃ സഹ।।
02013026a ശാല്വേയാനാം ച രാജാനഃ സോദര്യാനുചരൈഃ സഹ।
02013026c ദക്ഷിണാ യേ ച പാംചാലാഃ പൂര്വാഃ കുംതിഷു കോശലാഃ।।
അവരംതെ ശൂരസേനരു, ഭദ്രകാരരു, ബോധരു, ശാല്വരു, പടചരരു, സുസ്ഥരരു, സുകുട്ടരു, കുണിംദരു, കുംതരു, മത്തു തമ്മ രക്തസംബംധിഗളൊഡനെ ശാല്വേയ രാജരു, ദക്ഷിണ പാംചാലരു മത്തു പൂര്വ കുംതളദ കോശലരു പലായന മാഡിദ്ദാരെ.
02013027a തഥോത്തരാം ദിശം ചാപി പരിത്യജ്യ ഭയാര്ദിതാഃ।
02013027c മത്സ്യാഃ സന്യസ്തപാദാശ്ച ദക്ഷിണാം ദിശമാശ്രിതാഃ।।
ഭയാര്ദിതരാഗി മത്സ്യരൂ മത്തു സംന്യസ്തപാദരൂ ഉത്തരദിശെയന്നു തൊരെദു ദക്ഷിണ ദിക്കിനല്ലി വാസിസുത്തിദ്ദാരെ.
02013028a തഥൈവ സര്വപാംചാലാ ജരാസംധഭയാര്ദിതാഃ।
02013028c സ്വരാഷ്ട്രം സംപരിത്യജ്യ വിദ്രുതാഃ സര്വതോദിശം।।
അദേ രീതി സര്വ പാംചാലരൂ ജരാസംധന ഭയാര്ദിതരാഗി തമ്മ രാഷ്ട്രഗളന്നു സംപൂര്ണവാഗി തൊരെദു എല്ല ദിക്കുഗളല്ലി ചദുരി ഹോഗിദ്ദാരെ.
02013029a കസ്യ ചിത്ത്വഥ കാലസ്യ കംസോ നിര്മഥ്യ ബാംധവാന്।
02013029c ബാര്ഹദ്രഥസുതേ ദേവ്യാവുപാഗച്ഛദ്വൃഥാമതിഃ।।
02013030a അസ്തിഃ പ്രാപ്തിശ്ച നാമ്നാ തേ സഹദേവാനുജേഽബലേ।
02013030c ബലേന തേന സ ജ്ഞാതീനഭിഭൂയ വൃഥാമതിഃ।।
കെലവേ സമയദ ഹിംദെ തന്ന ബാംധവരന്നേ തുളിദ കംസനു ബാര്ഹദ്രഥ ജരാസംധന ഇബ്ബരു പുത്രിയരന്നു, അംദരെ സഹദേവന സഹോദരിയരാദ അസ്തി മത്തു പ്രാപ്തിയരന്നു മദുവെയാഗിദ്ദ. ആ വൃഥാമതിയു തന്നവരന്നേ ബലത്കാരദിംദ വശദല്ലിരിസികൊംഡിദ്ദ.
02013031a ശ്രൈഷ്ഠ്യം പ്രാപ്തഃ സ തസ്യാസീദതീവാപനയോ മഹാന്।
02013031c ഭോജരാജന്യവൃദ്ധൈസ്തു പീഡ്യമാനൈര്ദുരാത്മനാ।।
ആ ദുരാത്മനു ഭോജരാജ വൃദ്ധരന്നു അതിയാഗി പീഡിസുത്തിദ്ദാഗ അവരു, തമ്മന്നു ഉളിസികൊള്ളുവുദക്കോസ്കര നമ്മൊംദിഗെ ഒംദു ഒപ്പംദ മാഡികൊംഡരു.
02013032a ജ്ഞാതിത്രാണമഭീപ്സദ്ഭിരസ്മത്സംഭാവനാ കൃതാ।
02013032c ദത്ത്വാക്രൂരായ സുതനും താമാഹുകസുതാം തദാ।।
02013033a സംകര്ഷണദ്വിതീയേന ജ്ഞാതികാര്യം മയാ കൃതം।
02013033c ഹതൌ കംസസുനാമാനൌ മയാ രാമേണ ചാപ്യുത।।
ആഹുകന മഗളു സുതനുവന്നു അക്രൂരനിഗിത്തു, സംകര്ഷണ രാമനൊഡനെ അവന ബെംബലദിംദ നാനു കംസ മത്തു സുനാമരന്നു കൊംദു നമ്മവര കഷ്ടഗളന്നു കഡെഗാണിസിദെ.
02013034a ഭയേ തു സമുപക്രാംതേ ജരാസംധേ സമുദ്യതേ।
02013034c മംത്രോഽയം മംത്രിതോ രാജന്കുലൈരഷ്ടാദശാവരൈഃ।।
രാജന്! ആ ഭയദിംദ വിമുക്തരാദ ഈ ഹദിനെംടു കുലഗളു ജരാസംധന വിരുദ്ധ ബംഡായക്കെംദു തമ്മൊളഗേ മംത്രാലോചനെ മാഡിദരു.
02013035a അനാരമംതോ നിഘ്നംതോ മഹാസ്ത്രൈഃ ശതഘാതിഭിഃ।
02013035c ന ഹന്യാമ വയം തസ്യ ത്രിഭിര്വര്ഷശതൈര്ബലം।।
ഒംദേ ഏടിഗെ നൂരരന്നു ഒമ്മെലേ കൊല്ലബഹുദാദ മഹാസ്ത്രഗളിംദ, മുന്നൂരു വര്ഷഗളു സതതവാഗി വിശ്രാംതിയില്ലദേ ഹോരാഡിദരൂ നാവു അവനന്നു സംഹരിസലാരെവു എംബ നിര്ധാരക്കെ ബംദരു.
02013036a തസ്യ ഹ്യമരസംകാശൌ ബലേന ബലിനാം വരൌ।
02013036c നാമഭ്യാം ഹംസഡിഭകാവിത്യാസ്താം യോധസത്തമൌ।।
യാകെംദരെ അവന ജൊതെ ബലശാലിഗളല്ലിയേ ബലശാലി ശ്രേഷ്ഠരാദ ഹംസ മത്തു ഡിഭകരെംബ ഹെസരിന അമരസമ യോധസത്തമരിദ്ദരു.
02013037a താവുഭൌ സഹിതൌ വീരൌ ജരാസംധശ്ച വീര്യവാന്।
02013037c ത്രയസ്ത്രയാണാം ലോകാനാം പര്യാപ്താ ഇതി മേ മതിഃ।।
ആ ഇബ്ബരു വീരരൂ മത്തു വീര്യവാന് ജരാസംധനൂ സേരി ഈ മൂവരൂ മൂരുലോകഗളിഗൂ സാകു എന്നുവുദു നന്ന മത.
02013038a ന ഹി കേവലമസ്മാകം യാവംതോഽന്യേ ച പാര്ഥിവാഃ।
02013038c തഥൈവ തേഷാമാസീച്ച ബുദ്ധിര്ബുദ്ധിമതാം വര।।
ബുദ്ധിവംതരല്ലി ശ്രേഷ്ഠ! ഇദു കേവല നമ്മ നംബികെ മാത്രവല്ല. ഈഗ എഷ്ടുമംദി രാജരിദ്ദാരോ അവരെല്ലര അഭിപ്രായ.
02013039a അഥ ഹംസ ഇതി ഖ്യാതഃ കശ്ചിദാസീന്മഹാന്നൃപഃ।
02013039c സ ചാന്യൈഃ സഹിതോ രാജന്സംഗ്രാമേഽഷ്ടാദശാവരൈഃ।।
രാജന്! ആഗ ഒമ്മെ ഹംസനെംദു ഖ്യാത മഹാനൃപനു അന്യരസഹിത ആ ഹദിനെംടു കുലഗളമേലെ ധാളിയിട്ടനു.
02013040a ഹതോ ഹംസ ഇതി പ്രോക്തമഥ കേനാപി ഭാരത।
02013040c തച്ഛൃത്വാ ഡിഭകോ രാജന്യമുനാംഭസ്യമജ്ജത।।
രാജന്! ഭാരത! യാരോ ഹംസനു ഹതനാദനെംബ സുള്ളന്നു ഹരഡിസിദരു മത്തു അദന്നു കേളിദ ഡിഭകനു യമുനാ നദിയല്ലി മുളുഗിദനു.
02013041a വിനാ ഹംസേന ലോകേഽസ്മിന്നാഹം ജീവിതുമുത്സഹേ।
02013041c ഇത്യേതാം മതിമാസ്ഥായ ഡിഭകോ നിധനം ഗതഃ।।
ഹംസന ഹൊരതാഗി ഈ ലോകദല്ലി ജീവിസുവ ബയകെയില്ല എംദു നിര്ധരിസി ഡിഭകനു സാവന്നപ്പിദനു.
02013042a തഥാ തു ഡിഭകം ശ്രുത്വാ ഹംസഃ പരപുരംജയഃ।
02013042c പ്രപേദേ യമുനാമേവ സോഽപി തസ്യാം ന്യമജ്ജത।।
ഡിഭകന കുരിതു കേളി പരപുരംജയ ഹംസനൂ കൂഡ യമുനെയന്നു തലുപി അല്ലി മുളുഗി സത്തനു.
02013043a തൌ സ രാജാ ജരാസംധഃ ശ്രുത്വാപ്സു നിധനം ഗതൌ।
02013043c സ്വപുരം ശൂരസേനാനാം പ്രയയൌ ഭരതര്ഷഭ।।
ഭരതര്ഷഭ! അവരിബ്ബരൂ നിധന ഹൊംദിദരു എന്നുവുദന്നു കേളിദ രാജാ ജരാസംധനു ശൂരസേനന കഡെയിംദ തന്ന പുരക്കെ ഹിംദിരുഗിദനു.
02013044a തതോ വയമമിത്രഘ്ന തസ്മിന്പ്രതിഗതേ നൃപേ।
02013044c പുനരാനംദിതാഃ സര്വേ മഥുരായാം വസാമഹേ।।
അമിത്രഘ്ന! ആ രാജനു ഹിംദിരുഗിദ നംതര നാവെല്ലരൂ പുനഃ സംതോഷദിംദ മഥുരെയല്ലി വാസിസുത്തിദ്ദേവെ.
02013045a യദാ ത്വഭ്യേത്യ പിതരം സാ വൈ രാജീവലോചനാ।
02013045c കംസഭാര്യാ ജരാസംധം ദുഹിതാ മാഗധം നൃപം।।
02013046a ചോദയത്യേവ രാജേംദ്ര പതിവ്യസനദുഃഖിതാ।
02013046c പതിഘ്നം മേ ജഹീത്യേവം പുനഃ പുനരരിംദമ।।
അരിംദമ! രാജേംദ്ര! നംതര രാജീവലോചനെ കംസന പത്നി മത്തു ജരാസംധന മഗളു തന്ന പതിയന്നു കളെദുകൊംഡ ദുഃഖദല്ലി തംദെ മഗധ നൃപതിയല്ലിഗെ ഹോഗി അവള ഗംഡനന്നു കൊംദവനന്നു കൊല്ലുവ പ്രതിജ്ഞെഗൈയുവംതെ പ്രചോദിസിദളു.
02013047a തതോ വയം മഹാരാജ തം മംത്രം പൂര്വമംത്രിതം।
02013047c സംസ്മരംതോ വിമനസോ വ്യപയാതാ നരാധിപ।।
മഹാരാജ! നരാധിപ! ആഗ നാവു ഹിംദെ മാഡിദ മംത്രാലോചനെയന്നു നെനപിസികൊംഡു വിമനസ്കരാഗി ഹിംദെ സരിദെവു.
02013048a പൃഥക്ത്വേന ദ്രുതാ രാജന്സംക്ഷിപ്യ മഹതീം ശ്രിയം।
02013048c പ്രപതാമോ ഭയാത്തസ്യ സധനജ്ഞാതിബാംധവാഃ।।
രാജന്! അവന ഭയദിംദ നമ്മ മഹാ സംപത്തന്നു ദോചികൊംഡു ധന മത്തു ബാംധവരൊഡഗൂഡി ചദുരി പലായന മാഡിദെവു.
02013049a ഇതി സംചിംത്യ സര്വേ സ്മ പ്രതീചീം ദിശമാശ്രിതാഃ।
02013049c കുശസ്ഥലീം പുരീം രമ്യാം രൈവതേനോപശോഭിതാം।।
എല്ലരൂ ആലോചനെ മാഡി പശ്ചിമ ദിക്കിനല്ലി രൈവത ശോഭിത രമ്യ കുശസ്ഥലീ പുരദല്ലി നെലെ മാഡിദെവു.
02013050a പുനര്നിവേശനം തസ്യാം കൃതവംതോ വയം നൃപ।
02013050c തഥൈവ ദുര്ഗസംസ്കാരം ദേവൈരപി ദുരാസദം।।
നൃപ! അല്ലി നാവു ദേവതെഗളിഗൂ അസാധ്യ കോടെഗളന്നു കട്ടി പുനര്വസതി മാഡിദെവു.
02013051a സ്ത്രിയോഽപി യസ്യാം യുധ്യേയുഃ കിം പുനര്വൃഷ്ണിപുംഗവാഃ।
02013051c തസ്യാം വയമമിത്രഘ്ന നിവസാമോഽകുതോഭയാഃ।।
02013052a ആലോക്യ ഗിരിമുഖ്യം തം മാധവീതീര്ഥമേവ ച।
02013052c മാധവാഃ കുരുശാര്ദൂല പരാം മുദമവാപ്നുവന്।।
അല്ലി സ്ത്രീയരൂ യുദ്ധമാഡബല്ലരു. ഇന്നു വൃഷ്ണിപുംഗവരേനു! അമിത്രഘ്ന! കുരുശാര്ദൂല! മാധവീതീര്ഥദ മുഖ്യ പര്വതവന്നു നോഡുത്തിരുവ ആ പ്രദേശദല്ലി നാവു യാരദ്ദൂ ഭയവില്ലദേ വാസിസുത്തിദ്ദേവെ.
02013053a ഏവം വയം ജരാസംധാദാദിതഃ കൃതകില്ബിഷാഃ।
02013053c സാമര്ഥ്യവംതഃ സംബംധാദ്ഭവംതം സമുപാശ്രിതാഃ।।
ഈ രീതി ജരാസംധനിംദ സതത കിരുകുളക്കൊളപട്ടു നാവു സാമര്ഥ്യവംതരൂ സംബംധിഗളൂ ആദ നിമ്മ ആശ്രയദല്ലി ഇദ്ദേവെ.
02013054a ത്രിയോജനായതം സദ്മ ത്രിസ്കംധം യോജനാദധി।
02013054c യോജനാംതേ ശതദ്വാരം വിക്രമക്രമതോരണം।
02013054e അഷ്ടാദശാവരൈര്നദ്ധം ക്ഷത്രിയൈര്യുദ്ധദുര്മദൈഃ।।
ഒംദൊംദു യോജനെയ അംതരദല്ലിയൂ ഗോഡെഗളിംദ ആവൃതവാഗി നമ്മ സ്ഥളവു മൂരു യോജനെ ആളദല്ലിദെ. ഒംദൊംദു യോജനെയ അംതരദല്ലിയൂ സേനെയന്നിരിസലാഗിദെ മത്തു മധ്യദല്ലി നൂരു ബാഗിലുഗള കോടെ മത്തു നിരീക്ഷണാ ഗോപുരഗളന്നു നിര്മിസലാഗിദെ. ഇവെല്ലവൂ ഹദിനെംടു കുലഗള യുദ്ധദുര്മദ ക്ഷത്രിയരിംദ രക്ഷിസല്പട്ടിദെ.
02013055a അഷ്ടാദശ സഹസ്രാണി വ്രാതാനാം സംതി നഃ കുലേ।
02013055c ആഹുകസ്യ ശതം പുത്രാ ഏകൈകസ്ത്രിശതാവരഃ।।
നമ്മ കുലദല്ലി ഹദിനെംടു സാവിര സേനെഗളിവെ. ആഹുകനിഗെ നൂരു മക്കളിദ്ദാരെ. പ്രതിയൊബ്ബരല്ലിയൂ മൂരുനൂരു ജനരിദ്ദാരെ.
02013056a ചാരുദേഷ്ണഃ സഹ ഭ്രാത്രാ ചക്രദേവോഽഥ സാത്യകിഃ।
02013056c അഹം ച രൌഹിണേയശ്ച സാംബഃ ശൌരിസമോ യുധി।।
02013057a ഏവമേതേ രഥാഃ സപ്ത രാജന്നന്യാന്നിബോധ മേ।
02013057c കൃതവര്മാ അനാധൃഷ്ടിഃ സമീകഃ സമിതിംജയഃ।।
02013058a കഹ്വഃ ശംകുര്നിദാംതശ്ച സപ്തൈവൈതേ മഹാരഥാഃ।
02013058c പുത്രൌ ചാംധകഭോജസ്യ വൃദ്ധോ രാജാ ച തേ ദശ।।
സഹോദരനൊംദിഗെ ചാരുദേഷ്ണ, ചക്രദേവ, സാത്യകി, നാനു, രൌഹിണേയ, യുദ്ധദല്ലി ശൌരിയ സമ സാംബ - ഇവരെല്ലരൂ ഏളു രഥിഗളു. ഇന്നു ഇതരര കുരിതു നന്നന്നു കേളു രാജന്! കൃതവര്മ, അനാധൃഷ്ടി, സമീക, സമിതിംജയ, കഹ്വ, ശംകു, നിദാംത ഇവരു അന്യ ഏളു മഹാരഥിഗളു മത്തു ഭോജ അംധകന ഈര്വരു പുത്രരു മത്തു വൃദ്ധ രാജനൂ സേരി ഹത്തു മഹാരഥിഗളു.
02013059a ലോകസംഹനനാ വീരാ വീര്യവംതോ മഹാബലാഃ।
02013059c സ്മരംതോ മധ്യമം ദേശം വൃഷ്ണിമധ്യേ ഗതവ്യഥാഃ।।
ലോകഗളന്നേ നാശപഡിസബല്ല ഈ വീര്യവംത വീര മഹാബലരു മധ്യമ ദേശവന്നു നെനപിസികൊഡുത്താ വൃഷ്ണിഗള മധ്യദല്ലി വ്യഥെയന്നു കളെദുകൊംഡു വാസിസുത്തിദ്ദാരെ.
02013060a സ ത്വം സമ്രാഡ്ഗുണൈര്യുക്തഃ സദാ ഭരതസത്തമ।
02013060c ക്ഷത്രേ സമ്രാജമാത്മാനം കര്തുമര്ഹസി ഭാരത।।
ഭാരത! ഭരതസത്തമ! സദാ സംഗ്രാമഗുണയുക്ത നീനു ക്ഷത്രിയരല്ലി നിന്നന്നു സാമ്രാടനന്നാഗി മാഡികൊള്ളലു അര്ഹനാഗിദ്ദീയെ.
02013061a ന തു ശക്യം ജരാസംധേ ജീവമാനേ മഹാബലേ।
02013061c രാജസൂയസ്ത്വയാ പ്രാപ്തുമേഷാ രാജന്മതിര്മമ।।
രാജന്! ആദരെ മഹാബല ജരാസംധനു ജീവിതവാഗിരുവവരെഗെ രാജസൂയവന്നു മാഡലു നിന്നിംദ ശക്യവില്ല എംദു നന്ന അനിസികെ.
02013062a തേന രുദ്ധാ ഹി രാജാനഃ സര്വേ ജിത്വാ ഗിരിവ്രജേ।
02013062c കംദരായാം ഗിരീംദ്രസ്യ സിംഹേനേവ മഹാദ്വിപാഃ।।
മഹാ ആനെഗളന്നു സിംഹവു ഹിമാലയദ കംദരഗളല്ലി അഡഗിസിട്ടുകൊള്ളുവംതെ സര്വ രാജരുഗളന്നൂ ഗെദ്ദു അവനു ഗിരിവ്രജദല്ലി സെരെഹിഡിദിട്ടിദ്ദാനെ.
02013063a സോഽപി രാജാ ജരാസംധോ യിയക്ഷുര്വസുധാധിപൈഃ।
02013063c ആരാധ്യ ഹി മഹാദേവം നിര്ജിതാസ്തേന പാര്ഥിവാഃ।।
മഹാദേവനന്നു ആരാധിസലെംദേ ആ പാര്ഥിവരന്നു ഗെദ്ദ രാജ ജരാസംധനു വസുധാധിപരന്നു ബലികൊഡലു ബയസുത്തിദ്ദാനെ.
02013064a സ ഹി നിര്ജിത്യ നിര്ജിത്യ പാര്ഥിവാന്പൃതനാഗതാന്।
02013064c പുരമാനീയ ബദ്ധ്വാ ച ചകാര പുരുഷവ്രജം।।
പാര്ഥിവരന്നു സോലിസിദാഗലെല്ല അവനു തന്ന പുരക്കെ കരെദുകൊംഡു ഹോഗി ബംധിസി സേനെയ കാവലിനല്ലിരിസിദ്ദാനെ.
02013065a വയം ചൈവ മഹാരാജ ജരാസംധഭയാത്തദാ।
02013065c മഥുരാം സംപരിത്യജ്യ ഗതാ ദ്വാരവതീം പുരീം।।
മഹാരാജ! നാവൂ കൂഡ ജരാസംധന ഭയദിംദ മഥുരെയന്നു തൊരെദു ദ്വാരവതീ പുരക്കെ ഹോഗബേകായിതു.
02013066a യദി ത്വേനം മഹാരാജ യജ്ഞം പ്രാപ്തുമിഹേച്ഛസി।
02013066c യതസ്വ തേഷാം മോക്ഷായ ജരാസംധവധായ ച।।
മഹാരാജ! ഒംദു വേളെ നീനു യജ്ഞവന്നു നെരവേരിസലു ഇച്ഛിസുവെയാദരെ ജരാസംധനന്നു വധിസി അവരന്നു ബിഡുഗഡെമാഡലു പ്രയത്നിസു.
02013067a സമാരംഭോ ഹി ശക്യോഽയം നാന്യഥാ കുരുനംദന।
02013067c രാജസൂയസ്യ കാര്ത്സ്ന്യെന കര്തും മതിമതാം വര।।
കുരുനംദന! മതിവംതരല്ലി ശ്രേഷ്ഠ! ഹീഗെയേ രാജസൂയദ സൂക്ത ആരംഭവു സാധ്യ. ബേരെ യാവുദരിംദലൂ അല്ല.
02013068a ഇത്യേഷാ മേ മതീ രാജന്യഥാ വാ മന്യസേഽനഘ।
02013068c ഏവം ഗതേ മമാചക്ഷ്വ സ്വയം നിശ്ചിത്യ ഹേതുഭിഃ।।
രാജന്! അനഘ! ഇദു നന്ന അഭിപ്രായ. അഥവാ നീനു ബേരെ ഏനന്നാദരൂ യോചിസുത്തിദ്ദീയാ? ഇദു ഹീഗിരലു സ്വയം നീനേ നന്ന അഭിപ്രായഗള കുരിതു നിര്ധരിസു.”
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീ മഹാഭാരതേ സഭാപര്വണി മംത്രപര്വണി കൃഷ്ണവാക്യേ ത്രയോദശോഽധ്യായഃ।।
ഇദു ശ്രീമഹാഭാരതദല്ലി സഭാപര്വദല്ലി മംത്രപര്വദല്ലി കൃഷ്ണവാക്യ എന്നുവ ഹദിമൂരനെയ അധ്യായവു.