pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
sabhā parva
sabhā parva
adhyāya 11
sāra
brahmasabheya varṇane (1-42). rājā hariścaṁdrana rājasūya yāgada kīrtane (43-61). tānū rājasūyavannu māḍabahudeṁdu hēḷalu yudhiṣṭhiranu adara kuritu ciṁtisidudu (62-73).
02011001 nārada uvāca।
02011001a purā dēvayugē rājannādityō bhagavāndivaḥ।
02011001c āgacchanmānuṣaṁ lōkaṁ didr̥kṣurvigataklamaḥ।।
nāradanu hēḷidanu: “rājan! hiṁde dēvayugadalli vigataklama bhagavān ādityanu mānuṣa lōkavannu nōḍalu divadiṁda āgamisidanu.
02011002a caranmānuṣarūpēṇa sabhāṁ dr̥ṣṭvā svayaṁbhuvaḥ।
02011002c sabhāmakathayanmahyaṁ brāhmīṁ tattvēna pāṁḍava।।
pāṁḍava! mānuṣarūpadalli saṁcarisuttiruvāga avanu svayaṁbhu brahmana mahā sabheyannu nōḍida hāge nanage hēḷidanu.
02011003a apramēyaprabhāṁ divyāṁ mānasīṁ bharatarṣabha।
02011003c anirdēśyāṁ prabhāvēna sarvabhūtamanōramāṁ।।
02011004a śrutvā guṇānahaṁ tasyāḥ sabhāyāḥ pāṁḍunaṁdana।
02011004c darśanēpsustathā rājannādityamahamabruvaṁ।।
bharatarṣabha! pāṁḍunaṁdana! rājan! divya apramēya prabheyannu hoṁdida, manassige saṁtōṣavannu nīḍuva, tanna anirdēśya prabhāvadiṁda sarvabhūtagaḷa manōrame ā sabheya guṇagaḷannu kēḷida nānu adannu nōḍalu utsukanāgi ādityanalli kēḷikoṁḍenu.
02011005a bhagavandraṣṭumicchāmi pitāmahasabhāmahaṁ।
02011005c yēna sā tapasā śakyā karmaṇā vāpi gōpatē।।
02011006a auṣadhairvā tathā yuktairuta vā māyayā yayā।
02011006c tanmamācakṣva bhagavanpaśyēyaṁ tāṁ sabhāṁ kathaṁ।।
“bhagavan! pitāmahana mahāsabheyannu nōḍalu bayasuttēne. gōpatē! yāva tapassu, karma, auṣadhi, upāya athavā māyeyiṁda adannu nōḍalu sādhyavāguttade? bhagavan! nānu ā sabheyannu hēge nōḍali eṁdu hēḷu.”
02011007a tataḥ sa bhagavānsūryō māmupādāya vīryavān।
02011007c agacchattāṁ sabhāṁ brāhmīṁ vipāpāṁ vigataklamāṁ।।
āga ā vīryavān sūrya bhagavānanu pāpavē illada āyāsavannē ariyada brahmana ā sabhege nannannu karedukoṁḍu āgamisidanu.
02011008a ēvaṁrūpēti sā śakyā na nirdēṣṭuṁ janādhipa।
02011008c kṣaṇēna hi bibhartyanyadanirdēśyaṁ vapustathā।।
janādhipa! idē adara rūpaveṁdu nirdiṣṭhavāgi hēḷalu śakyavilla. yākeṁdare kṣaṇa kṣaṇakke adara anirdēśya rūpavu badalāguttiruttade.
02011009a na vēda parimāṇaṁ vā saṁsthānaṁ vāpi bhārata।
02011009c na ca rūpaṁ mayā tādr̥gdr̥ṣṭapūrvaṁ kadā cana।।
bhārata! nanage adara parimāṇavāgalī saṁsthānavāgalī gottilla. mattu adakke modalu eṁdū nānu aṁthaha rūpavannu nōḍiralilla.
02011010a susukhā sā sabhā rājanna śītā na ca gharmadā।
02011010c na kṣutpipāsē na glāniṁ prāpya tāṁ prāpnuvaṁtyuta।।
rājan! ā sabheyu susukhavāgide - śītavū illa uṣṇavū illa. adannu pravēśisidavarige hasivu, bāyārike, āyāsa ennuvudē iruvudilla.
02011011a nānārūpairiva kr̥tā suvicitraiḥ subhāsvaraiḥ।
02011011c staṁbhairna ca dhr̥tā sā tu śāśvatī na ca sā kṣarā।।
adu baṇṇa baṇṇagaḷiṁda hoḷeyuttiddu nānā rūpagaḷalli racisalpaṭṭide. adakke beṁbala nīḍuva yāva staṁbagaḷū iralilla. śāśvatavāgidda adakke kṣayaveṁbudē tiḷidilla.
02011012a ati caṁdraṁ ca sūryaṁ ca śikhinaṁ ca svayaṁprabhā।
02011012c dīpyatē nākapr̥ṣṭhasthā bhāsayaṁtīva bhāskaraṁ।।
adu caṁdra, sūrya mattu agnigū adhika svayaṁprabheyannu hoṁdide. nākada sūrinalli bhāskaranige beḷakannu nīḍuttideyō ennuvaṁte beḷaguttade.
02011013a tasyāṁ sa bhagavānāstē vidadhaddēvamāyayā।
02011013c svayamēkō'niśaṁ rāja'llōkā'llōkapitāmahaḥ।।
rājan! adaralli dēvamāyeyiṁda niluvilladē lōkagaḷannu sr̥ṣṭimāḍuttiruva lōkapitāmaha bhagavānanu tānobbanē kuḷitiddāne.
02011014a upatiṣṭhaṁti cāpyēnaṁ prajānāṁ patayaḥ prabhuṁ।
02011014c dakṣaḥ pracētāḥ pulahō marīciḥ kaśyapastathā।।
02011015a bhr̥guratrirvasiṣṭhaśca gautamaśca tathāṁgirāḥ।
02011015c manō'ṁtarikṣaṁ vidyāśca vāyustējō jalaṁ mahī।।
02011016a śabdhaḥ sparśastathā rūpaṁ rasō gaṁdhaśca bhārata।
02011016c prakr̥tiśca vikāraśca yaccānyatkāraṇaṁ bhuvaḥ।।
bhārata! prajāpatigaḷāda dakṣa, pracēta, pulaha, marīci, kaśyapa, bhr̥gu, atri, vasiṣṭha, gautama, aṁgirasa, manu, aṁtarikṣa, vidhye, vāyu, agni, jala, bhūmi, śabdha, sparṣa, rūpa, rasa, gaṁdha, prakr̥ti, vikāra mattu viśvada anya kāraṇagaḷu ā prabhuvina sēvemāḍuttāre.
02011017a caṁdramāḥ saha nakṣatrairādityaśca gabhastimān।
02011017c vāyavaḥ kratavaścaiva saṁkalpaḥ prāṇa ēva ca।।
02011018a ētē cānyē ca bahavaḥ svayaṁbhuvamupasthitāḥ।
02011018c arthō dharmaśca kāmaśca harṣō dvēṣastapō damaḥ।।
nakṣatragaḷa sahita caṁdrama, gabhastimāna āditya, vāyu, r̥tugaḷu, saṁkalpa, prāṇa, ivu mattu anya bahaḷaṣṭu – artha, dharma, kāma, harṣa, dvēśa, tapassu, dama - ellavū svayaṁbhuvina upasthitiyalliddāre.
02011019a āyāṁti tasyāṁ sahitā gaṁdharvāpsarasastathā।
02011019c viṁśatiḥ sapta caivānyē lōkapālāśca sarvaśaḥ।।
02011020a śukrō br̥haspatiścaiva budhō'ṁgāraka ēva ca।
02011020c śanaiścaraśca rāhuśca grahāḥ sarvē tathaiva ca।।
02011021a maṁtrō rathaṁtaraścaiva harimān vasumānapi।
02011021c ādityāḥ sādhirājānō nānādvaṁdvairudāhr̥tāḥ।।
02011022a marutō viśvakarmā ca vasavaścaiva bhārata।
02011022c tathā pitr̥gaṇāḥ sarvē sarvāṇi ca havīṁṣyatha।।
02011023a r̥gvēdaḥ sāmavēdaśca yajurvēdaśca pāṁḍava।
02011023c atharvavēdaśca tathā parvāṇi ca viśāṁ patē।।
02011024a itihāsōpavēdāśca vēdāṁgāni ca sarvaśaḥ।
02011024c grahā yajñāśca sōmaśca daivatāni ca sarvaśaḥ।।
02011025a sāvitrī durgataraṇī vāṇī saptavidhā tathā।
02011025c mēdhā dhr̥tiḥ śrutiścaiva prajñā buddhiryaśaḥ kṣamā।।
02011026a sāmāni stutiśastrāṇi gāthāśca vividhāstathā।
02011026c bhāṣyāṇi tarkayuktāni dēhavaṁti viśāṁ patē।।
02011027a kṣaṇā lavā muhūrtāśca divā rātristathaiva ca।
02011027c ardhamāsāśca māsāśca r̥tavaḥ ṣaṭ ca bhārata।।
02011028a saṁvatsarāḥ paṁcayugamahōrātrāścaturvidhāḥ।
02011028c kālacakraṁ ca yaddivyaṁ nityamakṣayamavyayaṁ।।
02011029a aditirditirdanuścaiva surasā vinatā irā।
02011029c kālakā surabhirdēvī saramā cātha gautamī।।
02011030a ādityā vasavō rudrā marutaścāśvināvapi।
02011030c viśvēdēvāśca sādhyāśca pitaraśca manōjavāḥ।।
02011031a rākṣasāśca piśācāśca dānavā guḥyakāstathā।
02011031c suparṇanāgapaśavaḥ pitāmahamupāsatē।।
bhārata! pāṁḍava! viśāṁpatē! allige gaṁdharvaru-apsareyaru oṭṭigē baruttāre. ippattēḷu mattu anya lōkapālarellarū, śukra, br̥haspati, budha, aṁgāraka, śanaiścara, rāhu modalāda grahagaḷellarū, maṁtra, rathaṁtara, harimān, vasumān, avara rājanoṁdige ādityaru, eraḍeraḍu hesarugaḷiṁda kareyalpaḍuva ella dēvategaḷū, maruta, viśvakarma, vasava, ella pitr̥gaṇagaḷu, sarva havissugaḷu, r̥gvēda, sāmavēda, yajurvēda, atharvavēda, parvagaḷu, sarva itihāsagaḷu, upavēdagaḷu, vēdāṁgagaḷu, grahagaḷu, yajñagaḷu, sōmagaḷu, sarva dēvategaḷu, durgataraṇī sāvitrī, saptavidha vāṇī, mēdhā, dhr̥ti, śruti, prajñā, buddhi, yaśassu, kṣamā, sāma, stuti, śastragaḷu, gāthagaḷu, vividha bhāṣegaḷu, tarkayukta bhāgagaḷu, kṣaṇa, lava, muhūrta, hagalu, rātri, mattu ardhamāsa, māsa, ārū r̥tugaḷu, saṁvatsaragaḷu, paṁcayugagaḷu, caturvidha āhōrātrigaḷu, divya, nityavū akṣaya mattu avyaya kālacakra, aditi, diti, danu, vinata, irā, kadru, kālaka, surabhi, dēvi saramā, gautamī, āditya, vasava, rudra, maruta, aśvinī dēvategaḷu, viśvēdēvaru, sādyaru, pitr̥gaḷu, manassinalliyē huṭṭidavaru, rākṣasaru, piśācaru, dānavaru, guhyakaru, suparṇa, nāga mattu itara paśugaḷu pitāmahana sēve māḍuttāre.
02011032a dēvō nārāyaṇastasyāṁ tathā dēvarṣayaśca yē।
02011032c r̥ṣayō vālakhilyāśca yōnijāyōnijāstathā।।
alli dēva nārāyaṇaniddāne, dēvarṣigaḷu, vālakhilya r̥ṣigaḷu, yōnigaḷalli huṭṭidavaru, ayōnijaru ellarū iddāre.
02011033a yacca kiṁ cittrilōkē'smindr̥śyatē sthāṇujaṁgamaṁ।
02011033c sarvaṁ tasyāṁ mayā dr̥ṣṭaṁ tadviddhi manujādhipa।।
manujādhipa! ī trilōkadalli kāṇuttiruva ēnella sthāvara jaṁgamagaḷiveyō avellavannū nānu alli nōḍiddēne eṁdu tiḷi.
02011034a aṣṭāśītisahasrāṇi yatīnāmūrdhvarētasāṁ।
02011034c prajāvatāṁ ca paṁcāśadr̥ṣīṇāmapi pāṁḍava।।
02011035a tē sma tatra yathākāmaṁ dr̥ṣṭvā sarvē divaukasaḥ।
02011035c praṇamya śirasā tasmai pratiyāṁti yathāgataṁ।।
pāṁḍava! eṁbhattu sāvira ūrdhvarētasa yatigaḷu, makkaḷannu paḍediruva aivattu sāvira r̥ṣigaḷu, mattu sarva divaukasarū tamagiṣṭa baṁdaṁte allige baṁdu avanige śirasā vaṁdisi baṁdahāge maraḷi hōguvavarannu kaṁḍiddēne.
02011036a atithīnāgatāndēvāndaityānnāgānmunīṁstathā।
02011036c yakṣānsuparṇānkālēyāngaṁdharvāpsarasastathā।।
02011037a mahābhāgānamitadhīrbrahmā lōkapitāmahaḥ।
02011037c dayāvānsarvabhūtēṣu yathārhaṁ pratipadyatē।।
atithigaḷāgi āgamisida dēvategaḷu, daityaru, nāgagaḷu, munigaḷu, yakṣaru, suparṇaru, kālēyaru, gaṁdharvaru, apsareyarige amitabuddhi mahābhāga lōkapitāmaha sarvabhūtagaḷigū dayāvaṁta brahmanu yathārhavāgi prīti tōrisuttāne.
02011038a pratigr̥hya ca viśvātmā svayaṁbhūramitaprabhaḥ।
02011038c sāṁtvamānārthasaṁbhōgairyunakti manujādhipa।।
manujādhipa! ā viśvātma svayaṁbhu amitaprabhanu avarannu baramāḍikoṁḍu sāṁtvanadāyaka ānaṁdavannu nīḍuttāne.
02011039a tathā tairupayātaiśca pratiyātaiśca bhārata।
02011039c ākulā sā sabhā tāta bhavati sma sukhapradā।।
bhārata! tāta! baruva mattu hōguttiruva atithigaḷiṁda ā sukhaprada sabheyu sadā atyaṁta biḍuvilladaṁtiruttade.
02011040a sarvatējōmayī divyā brahmarṣigaṇasēvitā।
02011040c brāhmyā śriyā dīpyamānā śuśubhē vigataklamā।।
brahmarṣigaṇasēvita, sarvatējōmayi, āyāsavannu dūramāḍuva, brahmana śrīyiṁda dīpyamānavāgiruva ā divya sabheyu maṁgaḷakaravādudu.
02011041a sā sabhā tādr̥śī dr̥ṣṭā sarvalōkēṣu durlabhā।
02011041c sabhēyaṁ rājaśārdūla manuṣyēṣu yathā tava।।
rājaśārdūla! sarvalōkadalli adaraṁte kāṇuva sabheyu hēge durlabhavō hāge manuṣyaralli ninna ī sabheyu durlabha.
02011042a ētā mayā dr̥ṣṭapūrvāḥ sabhā dēvēṣu pāṁḍava।
02011042c tavēyaṁ mānuṣē lōkē sarvaśrēṣṭhatamā sabhā।।
pāṁḍava! dēvategaḷalli nānu idakkū modalu nōḍida sabhegaḷivu. ninna ī sabheyu manuṣya lōkadalli sarvaśrēṣṭhatamavādaddu.”
02011043 yudhiṣṭhira uvāca।
02011043a prāyaśō rājalōkastē kathitō vadatāṁ vara।
02011043c vaivasvatasabhāyāṁ tu yathā vadasi vai prabhō।।
yudhiṣṭhiranu hēḷidanu: “mātanāḍuvavaralli śrēṣṭha! prabhō! nīnu hēḷidaṁte vaivasvatana sabheyalli prāyaṣaḥ lōkada rājarugaḷellarū iddāre eṁdāyitu.
02011044a varuṇasya sabhāyāṁ tu nāgāstē kathitā vibhō।
02011044c daityēṁdrāścaiva bhūyiṣṭhāḥ saritaḥ sāgarāstathā।।
varuṇana sabheyalli nāgagaḷu, daityēṁdraru, nadigaḷu mattu sāgaragaḷu iddāre eṁdu nīnu hēḷide.
02011045a tathā dhanapatēryakṣā guhyakā rākṣasāstathā।
02011045c gaṁdharvāpsarasaścaiva bhagavāṁśca vr̥ṣadhvajaḥ।।
hāgeyē dhanapatiya sabheyalli yakṣaru, guhyakaru, rākṣasaru, gaṁdharvaru, apsareyaru mattu bhagavān vr̥ṣadhvajanu iddāre.
02011046a pitāmahasabhāyāṁ tu kathitāstē maharṣayaḥ।
02011046c sarvadēvanikāyāśca sarvaśāstrāṇi caiva hi।।
mattu pitāmahana sabheyalli maharṣigaḷu, sarva dēvategaḷu mattu sarva śāstragaḷu iveyeṁdu hēḷide.
02011047a śatakratusabhāyāṁ tu dēvāḥ saṁkīrtitā munē।
02011047c uddēśataśca gaṁdharvā vividhāśca maharṣayaḥ।।
śatakratuvina sabheyalli dēvategaḷu, munigaḷu, nirdiṣṭa gaṁdharvaru mattu vividha maharṣigaḷu iddāreṁdu hēḷide.
02011048a ēka ēva tu rājarṣirhariścaṁdrō mahāmunē।
02011048c kathitastē sabhānityō dēvēṁdrasya mahātmanaḥ।।
mahāmunē! ādare nīnu mahātma dēvēṁdrana sabheyalli obbanē rājarṣi hariścaṁdranu iddāneṁdu hēḷide.
02011049a kiṁ karma tēnācaritaṁ tapō vā niyatavrataṁ।
02011049c yēnāsau saha śakrēṇa spardhatē sma mahāyaśāḥ।।
avanu ēnu māḍidanu athavā tapassannu māḍidanē athavā vratagaḷannu māḍidanē? yāvudariṁda ā mahāyaśanu śakranoṁdige spardhisuttiddāne?
02011050a pitr̥lōkagataścāpi tvayā vipra pitā mama।
02011050c dr̥ṣṭaḥ pāṁḍurmahābhāgaḥ kathaṁ cāsi samāgataḥ।।
vipra! mattu pitr̥lōkakke hōdāga nīnu nanna taṁde mahābhāga pāṁḍuvannu nōḍide. avanoṁdige bhēṭiyu hēgittu?
02011051a kimuktavāṁśca bhagavannētadicchāmi vēdituṁ।
02011051c tvattaḥ śrōtumahaṁ sarvaṁ paraṁ kautūhalaṁ hi mē।।
bhagavan! avanu ninnalli ēnu hēḷidanu ennuvudannu tiḷiyalu bayasuttēne. ninniṁda sarvavannū kēḷi tiḷidukoḷḷabēkeṁba kutūhalavāgide.”
02011052 nārada uvāca।
02011052a yanmāṁ pr̥cchasi rājēṁdra hariścaṁdraṁ prati prabhō।
02011052c tattē'haṁ saṁpravakṣyāmi māhātmyaṁ tasya dhīmataḥ।।
nāradanu hēḷidanu: “prabhu rājēṁdra! hariścaṁdrana kuritu kēḷiddīyāddariṁda ninage ā dhīmaṁtana mahātmeyannu hēḷuttēne1.
02011053a sa rājā balavānāsītsamrāṭsarvamahīkṣitāṁ।
02011053c tasya sarvē mahīpālāḥ śāsanāvanatāḥ sthitāḥ।।
ā balavaṁta rājanu sarvamahīkṣitara sāmrāṭanāgiddu sarva mahīpālarū avana ājñeyannu pālisuttiddaru.
02011054a tēnaikaṁ rathamāsthāya jaitraṁ hēmavibhūṣitaṁ।
02011054c śastrapratāpēna jitā dvīpāḥ sapta narēśvara।।
narēśvara! avanu ēkāṁgiyāgi hēmavibhūṣita rathavannēri eḷū dvīpagaḷannu tanna śastrapratāpadiṁda geddanu.
02011055a sa vijitya mahīṁ sarvāṁ saśailavanakānanāṁ।
02011055c ājahāra mahārāja rājasūyaṁ mahākratuṁ।।
mahārāja! śailavanakānanagaḷa sahita sarva mahiyannū geddu avanu mahākratu rājasūyavannu neravērisidanu.
02011056a tasya sarvē mahīpālā dhanānyājahrurājñayā।
02011056c dvijānāṁ parivēṣṭārastasminyajñē ca tē'bhavan।।
avana ājñeyaṁte sarva mahīpālarū dhana mattu anya saṁpattugaḷannu taṁdu ā yajñadalli dvijara sēve māḍidaru.
02011057a prādācca draviṇaṁ prītyā yājakānāṁ narēśvaraḥ।
02011057c yathōktaṁ tatra taistasmiṁstataḥ paṁcaguṇādhikaṁ।।
ā narēśvaranu yājakarige prītiyiṁda avaru kēḷidudakkiṁtalū aidu paṭṭu dhanavannu alliyē adē samayadalliyē dānavannāgittanu.
02011058a atarpayacca vividhairvasubhirbrāhmaṇāṁstathā।
02011058c prāsarpakālē saṁprāptē nānādigbhyaḥ samāgatān।।
yajñavu mugida naṁtara avanu nānā dikkugaḷiṁda baṁdu sēridda brāhmaṇarannu vividha saṁpattugaḷannittu tr̥ptipaḍisidanu.
02011059a bhakṣyairbhōjyaiśca vividhairyathākāmapuraskr̥taiḥ।
02011059c ratnaughatarpitaistuṣṭairdvijaiśca samudāhr̥taṁ।
02011059e tējasvī ca yaśasvī ca nr̥pēbhyō'bhyadhikō'bhavat।।
vividha bhakṣya bhōjyagaḷiṁda ratnagaḷa rāśigaḷiṁda muditagoṁḍa dvijaru saṁtōṣadiṁda nr̥parellaralli nīnu adhika tējasvi mattu yaśasvi eṁdu hēḷidaru.
02011060a ētasmātkāraṇātpārtha hariścaṁdrō virājatē।
02011060c tēbhyō rājasahasrēbhyastadviddhi bharatarṣabha।।
pārtha! bharatarṣabha! ī kāraṇagaḷiṁda hariścaṁdranu sahasrāru rājarugaḷannū mīri beḷaguttāne ennuvudannu tiḷi.
02011061a samāpya ca hariścaṁdrō mahāyajñaṁ pratāpavān।
02011061c abhiṣiktaḥ sa śuśubhē sāmrājyēna narādhipa।।
narādhipa! ā mahāyajñavannu mugisida pratāpavān hariścaṁdranu ā śubhasāmrājyada abhiṣiktanādanu.
02011062a yē cānyē'pi mahīpālā rājasūyaṁ mahākratuṁ।
02011062c yajaṁtē tē mahēṁdrēṇa mōdaṁtē saha bhārata।।
02011063a yē cāpi nidhanaṁ prāptāḥ saṁgrāmēṣvapalāyinaḥ।
02011063c tē tatsadaḥ samāsādya mōdaṁtē bharatarṣabha।।
02011064a tapasā yē ca tīvrēṇa tyajaṁtīha kalēvaraṁ।
02011064c tē'pi tatsthānamāsādya śrīmaṁtō bhāṁti nityaśaḥ।।
bhārata! mahākratu rājasūyavannu yājisuva anya mahīpālarū mahēṁdranoṁdige saṁtōṣapaḍuttāre. bharatarṣabha! yāru saṁgrāmadalli palāyanamāḍadē nidhanavannu hoṁduttārō avarū kūḍa avana sabheyannu sēri ānaṁdisuttāre. mattu yāru tīvra tapassina mūlaka illi dēhavannu tyajisuttārō avarū kūḍa avana āsthānavannu sēri nityavū śrīmaṁtarāgi beḷaguttāre.
02011065a pitā ca tvāha kauṁtēya pāṁḍuḥ kauravanaṁdanaḥ।
02011065c hariścaṁdrē śriyaṁ dr̥ṣṭvā nr̥patau jātavismayaḥ।।
kauravanaṁdana! kauṁtēya! hariścaṁdrana śrīyannu nōḍida nr̥pati pāṁḍuvu vismitanādanu.
02011066a samarthō'si mahīṁ jētuṁ bhrātarastē vaśē sthitāḥ।
02011066c rājasūyaṁ kratuśrēṣṭhamāharasvēti bhārata।।
bhārata! ninna vaśadalliruva bhrātara mūlaka mahiyannu gellalu samarthanāgiddīye. rājasūya kratuvannu kaigoḷḷatakkaddu eṁdu avanu hēḷidanu.
02011067a tasya tvaṁ puruṣavyāghra saṁkalpaṁ kuru pāṁḍava।
02011067c gaṁtārastē mahēṁdrasya pūrvaiḥ saha salōkatāṁ।।
puruṣavyāghra pāṁḍava! avana saṁkalpadaṁte māḍu. pūrvajara sahita avanu mahēṁdrana lōkavannu sēruttāne.
02011068a bahuvighnaśca nr̥patē kraturēṣa smr̥tō mahān।
02011068c cidrāṇyatra hi vāṁcaṁti yajñaghnā brahmarākṣasāḥ।।
nr̥patē! ī kratuvinalli mahā vighnagaḷu baṁdodaguttave eṁdu naṁbikeyide. yajñagaḷannu nāśapaḍisuva brahmarākṣasaru idaralliruva durbalateyannu huḍukikoṁḍiruttāre.
02011069a yuddhaṁ ca pr̥ṣṭhagamanaṁ pr̥thivīkṣayakārakaṁ।
02011069c kiṁ cidēva nimittaṁ ca bhavatyatra kṣayāvahaṁ।।
pr̥thvikṣayakāraka yuddhavu muṁdebaruttade mattu aṁthaha kṣayavannu sūcisuva nimittagaḷu kelavu kaṁḍubaruttave.
02011070a ētatsaṁciṁtya rājēṁdra yat kṣamaṁ tatsamācara।
02011070c apramattōtthitō nityaṁ cāturvarṇyasya rakṣaṇē।
02011070e bhava ēdhasva mōdasva dānaistarpaya ca dvijān।।
rājēṁdra! idara kuritu cennāgi yōcisu. yāvudu kṣēmavenisuttadeyō adannu māḍu. nityavū cāturvarṇyada rakṣaṇeyannu mareyabēḍa. nīnu kūḍa vr̥ddhi hoṁdu, saṁtōṣapaḍu, mattu dvijarige dānagaḷannittu tr̥ptipaḍisu.
02011071a ētattē vistarēṇōktaṁ yanmāṁ tvaṁ paripr̥cchasi।
02011071c āpr̥cchē tvāṁ gamiṣyāmi dāśārhanagarīṁ prati।।
nīnu kēḷiddudellavannū vistāravāgi nānu ninage hēḷiddēne. ninniṁda bīḷkoṁḍu nānu īga dāśārhanagariya kaḍe hōguttēne2. ””
02011072 vaiśaṁpāyana uvāca।
02011072a ēvamākhyāya pārthēbhyō nāradō janamējaya।
02011072c jagāma tairvr̥tō rājannr̥ṣibhiryaiḥ samāgataḥ।।
vaiśaṁpāyananu hēḷidanu: “janamējaya! rājan! pārthanige ī rīti hēḷi nāradanu tanna jotegidda r̥ṣigaḷoṁdige horaṭu hōdanu.
02011073a gatē tu nāradē pārthō bhrātr̥bhiḥ saha kaurava।
02011073c rājasūyaṁ kratuśrēṣṭhaṁ ciṁtayāmāsa bhārata।।
bhārata! kaurava! nāradanu hōda naṁtara pārthanu bhrātr̥gaḷa sahita kratuśrēṣṭha rājasūyada kuritu ciṁtanemāḍidanu.”
samāpti
iti śrī mahābhāratē sabhāparvaṇi sabhāparvaṇi brahmasabhāvarṇanaṁ nāma ēkādaśō'dhyāyaḥ।।
idu śrīmahābhāratadalli sabhāparvadalli sabhāparvadalli brahmasabhāvarṇane ennuva hannoṁdaneya adhyāyavu.
iti śrī mahābhāratē sabhāparvaṇi sabhāparvaḥ ।।
idu śrīmahābhāratadalli sabhāparvadalli sabhāparvavu.
idūvaregina oṭṭu mahāparvagaḷu-1/18, upaparvagaḷu-20/100, adhyāyagaḷu-236/1995, ślōkagaḷu-7619/73784.
-
gōrakhapura saṁpuṭadalli hariścaṁdrana kuritu nāradanu hēḷida innū kelavu ślōkagaḷive: ikṣvākūṇāṁ kulē jātastriśaṁkurnāma pārthivaḥ। ayōdhyādhipatirvīrō viśvāmitrēṇa saṁsthitaḥ।। tasya satyavatī nāma patnī kēkayavaṁśajā। tasyāṁ garbhaḥ samabhavad dharmēṇa kurunaṁdana।। sā ca kālē mahābhāgā janmamāsaṁ praviśya vai। kumāraṁ janayāmāsa hariścaṁdramakalmaṣaṁ।। sa vai rājā hariścaṁdrastraiśaṁkava iti smr̥taḥ।। arthāt: ikṣvāku kuladalli huṭṭida triśaṁku eṁba hesarina rāja vīranu ayōdhyādhipatiyāgi viśvāmitraniṁda sthāpisalpaṭṭiddanu. kurunaṁdana! avana patnī satyavatī eṁba hesarina kēkayavaṁśajeyu dharmaprakāravāgi garbhavatiyādaḷu. ā mahābhāgeyu janmamāsavannu talupidāga avaḷalli akalmaṣanāda hariścaṁdra eṁba hesarina kumāranu janmatāḷidanu. avanē traiśaṁku rājā hariścaṁdraneṁdu prasiddhanāgiddāne. śrī mārkaṁḍēya purāṇadalli rājā hariścaṁdrana katheyu baruttade. ↩︎
-
śrīmadbhāgavatadalli nāradanu śrīkr̥ṣṇana sudharma sabhege hōgi alli yudhiṣṭhiranu rājasūya yāgavannu māḍalu bayasuttāne ennuvudannu hēḷida prasaṁgavide. ↩︎