പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
ആദി പര്വ
ഖാംഡവദാഹ പര്വ
അധ്യായ 214
സാര
പാംഡവര സംതോഷദ ദിനഗളു (1-13). കൃഷ്ണ-ധനംജയരു ഗെളെയരൊംദിഗെ ജലവിഹാരക്കെ യമുനെഗെ ഹോദുദു (14-25). കൃഷ്ണാര്ജുനരു കുളിതിരുവല്ലി വിപ്രരൂപദല്ലി അഗ്നിയു കാണിസികൊംഡിദുദു (26-32).
01214001 വൈശംപായന ഉവാച।
01214001a ഇംദ്രപ്രസ്ഥേ വസംതസ്തേ ജഘ്നുരന്യാന്നരാധിപാന്।
01214001c ശാസനാദ്ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ രാജ്ഞഃ ശാംതനവസ്യ ച।।
വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “രാജ ധൃതരാഷ്ട്ര മത്തു ശാംതനുവിന ശാസനദംതെ ഇംദ്രപ്രസ്ഥദല്ലി വാസിസുത്തിദ്ദ അവരു അന്യ നരാധിപരന്നു സദെബഡിദരു.
01214002a ആശ്രിത്യ ധര്മരാജാനം സര്വലോകോഽവസത്സുഖം।
01214002c പുണ്യലക്ഷണകര്മാണം സ്വദേഹമിവ ദേഹിനഃ।।
ധര്മരാജന ആശ്രയദല്ലി സര്വ ജനരൂ പുണ്യലക്ഷണ കര്മഗളിംദൊഡഗൂഡിദ ദേഹഗളൊളഗിരുവ ആത്മഗളംതെ സുഖവാഗി വാസിസുത്തിദ്ദരു.
01214003a സ സമം ധര്മകാമാര്ഥാന്സിഷേവേ ഭരതര്ഷഭഃ।
01214003c ത്രീനിവാത്മസമാന്ബംധൂന്ബംധുമാനിവ മാനയന്।।
ഭരതര്ഷഭരു ധര്മ, അര്ഥ, കാമ ഈ മൂരു ബംധുഗളന്നൂ ആത്മസമാന ബംധുഗളെംദു തിളിദു സമവാഗി ബെളെസിദരു.
01214004a തേഷാം സമവിഭക്താനാം ക്ഷിതൌ ദേഹവതാമിവ।
01214004c ബഭൌ ധര്മാര്ഥകാമാനാം ചതുര്ഥ ഇവ പാര്ഥിവഃ।।
ആ പാര്ഥിവനു ഭൂമിയ മേലെ സമ ഭാഗഗളല്ലി ദേഹ തളെദ ധര്മ, അര്ഥ, കാമഗളിഗെ നാല്കനെയവനംതെ1 ഇദ്ദനു.
01214005a അധ്യേതാരം പരം വേദാഃ പ്രയോക്താരം മഹാധ്വരാഃ।
01214005c രക്ഷിതാരം ശുഭം വര്ണാ ലേഭിരേ തം ജനാധിപം।।
ഈ ജനാധിപനല്ലി വേദഗളു ഒബ്ബ പരമ വിദ്യാര്ഥിയന്നു, മഹാധ്വരഗളു ഒബ്ബ പ്രയോക്താരനന്നു മത്തു വര്ണഗളു ഒബ്ബ പരമ സംരക്ഷകനന്നു പഡെദവു2.
01214006a അധിഷ്ഠാനവതീ ലക്ഷ്മീഃ പരായണവതീ മതിഃ।
01214006c ബംധുമാനഖിലോ ധര്മസ്തേനാസീത്പൃഥിവീക്ഷിതാ।।
ഈ പൃഥിവീക്ഷിതനല്ലി ലക്ഷ്മിയു അധിഷ്ഠാനവന്നൂ മതിയു പരായണവന്നൂ പഡെദരു3 മത്തു അഖില ബംധുഗളൂ ധര്മനിരതരാഗിദ്ദരു4.
01214007a ഭ്രാതൃഭിഃ സഹിതോ രാജാ ചതുര്ഭിരധികം ബഭൌ।
01214007c പ്രയുജ്യമാനൈര്വിതതോ വേദൈരിവ മഹാധ്വരഃ।।
വേദഗളിംദ നഡെയുത്തിരുവ മഹാധ്വരവു ഹേഗെ പ്രജ്വലിത വാഗിരുത്തദെയോ ഹാഗെ നാല്വരു സഹോദരന്നൊഡഗൂഡിദ രാജനു അധിക പ്രായുജ്യമാനനാഗിദ്ദനു.
01214008a തം തു ധൌമ്യാദയോ വിപ്രാഃ പരിവാര്യോപതസ്ഥിരേ।
01214008c ബൃഹസ്പതിസമാ മുഖ്യാഃ പ്രജാപതിമിവാമരാഃ।।
ബൃഹസ്പതിസമാന അമര പ്രമുഖരു പ്രജാപതിയന്നു ഹേഗോ ഹാഗെ ധൌമ്യാദി വിപ്രരു അവനന്നു സുത്തുവരിദു കുളിതിരുത്തിദ്ദരു.
01214009a ധര്മരാജേ അതിപ്രീത്യാ പൂര്ണചംദ്ര ഇവാമലേ।
01214009c പ്രജാനാം രേമിരേ തുല്യം നേത്രാണി ഹൃദയാനി ച।।
ധര്മരാജനല്ലി അതി പ്രീതരാദ പ്രജെഗള കണ്ണു-ഹൃദയഗളല്ലി പൂര്ണചംദ്ര സമാന സംതോഷവിത്തു5.
01214010a ന തു കേവലദൈവേന പ്രജാ ഭാവേന രേമിരേ।
01214010c യദ്ബഭൂവ മനഃകാംതം കര്മണാ സ ചകാര തത്।।
അവനേ ദേവ എന്നുവ ഭാവനെ മാത്രവല്ലദേ അവനിഗെ അവര മേലിദ്ദ പ്രജാഭാവദിംദ, മനസ്സിഗെ ആനംദവന്നീയുവ കര്മഗളിംദ പ്രജെഗളു സുഖദിംദിദ്ദരു.
01214011a ന ഹ്യയുക്തം ന ചാസത്യം നാനൃതം ന ച വിപ്രിയം।
01214011c ഭാഷിതം ചാരുഭാഷസ്യ ജജ്ഞേ പാര്ഥസ്യ ധീമതഃ।।
ആ ചാരുഭാഷി ധീമംത പാര്ഥനിംദ യാവുദേ രീതിയ അയുക്ത, അസത്യ, സത്യവല്ലദ മത്തു വിപ്രിയ മാതുഗളു ഹൊരബരുത്തിരലില്ല6.
01214012a സ ഹി സര്വസ്യ ലോകസ്യ ഹിതമാത്മന ഏവ ച।
01214012c ചികീര്ഷുഃ സുമഹാതേജാ രേമേ ഭരതസത്തമഃ।।
തന്ന മത്തു സര്വലോക ഹിതകാരക കൃത്യഗളന്നു മാഡുവല്ലി ആ സുമഹാതേജസ്വി ഭരതസത്തമനു ആനംദ പഡുത്തിദ്ദനു.
01214013a തഥാ തു മുദിതാഃ സര്വേ പാംഡവാ വിഗതജ്വരാഃ।
01214013c അവസന്പൃഥിവീപാലാംസ്ത്രാസയംതഃ സ്വതേജസാ।।
പാംഡവരു ഹീഗെ കഷ്ടഗളിംദ ബിഡുഗഡെ ഹൊംദി സംതോഷ മത്തു തമ്മ തേജസ്സിനിംദ ഇതര പൃഥ്വിപാലരന്നു സംതപ്തഗൊളിസുത്താ വാസിസിദരു.
01214014a തതഃ കതിപയാഹസ്യ ബീഭത്സുഃ കൃഷ്ണമബ്രവീത്।
01214014c ഉഷ്ണാനി കൃഷ്ണ വര്തംതേ ഗച്ഛാമോ യമുനാം പ്രതി।।
കെലവു ദിനഗള നംതര ബീഭത്സുവു കൃഷ്ണനിഗെ ഹേളിദനു: “കൃഷ്ണ! ബേസഗെയ ദിനഗളു നഡെയുത്തിവെ! യമുനെയ കഡെ ഹോഗോണ!
01214015a സുഹൃജ്ജനവൃതാസ്തത്ര വിഹൃത്യ മധുസൂദന।
01214015c സായാഹ്നേ പുനരേഷ്യാമോ രോചതാം തേ ജനാര്ദന।।
മധുസൂദന! ജനാര്ദന! നമ്മ ഗെളെയരൊംദിഗെ അല്ലി ഹോഗി വിഹരിസോണ! നിനഗെ ബേകെംദരെ സായംകാലവേ ഹിംദിരുഗോണ.”
01214016 വാസുദേവ ഉവാച।
01214016a കുംതീമാതര്മമാപ്യേതദ്രോചതേ യദ്വയം ജലേ।
01214016c സുഹൃജ്ജനവൃതാഃ പാര്ഥ വിഹരേമ യഥാസുഖം।।
വാസുദേവനു ഹേളിദനു: “മാതെ കുംതിയ മഗ പാര്ഥ! നാനൂ കൂഡ ഗെളെയരൊംദിഗെ ജലദല്ലി യഥാസുഖവാഗി വിഹരിസലു ബയസുത്തേനെ.””
01214017 വൈശംപായന ഉവാച।
01214017a ആമംത്ര്യ ധര്മരാജാനമനുജ്ഞാപ്യ ച ഭാരത।
01214017c ജഗ്മതുഃ പാര്ഥഗോവിംദൌ സുഹൃജ്ജനവൃതൌ തതഃ।।
വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “ഭാരത! ധര്മരാജനല്ലി വിചാരിസി അവന അനുജ്ഞെയന്നു പഡെദു തമ്മ സുഹൃദയരിംദൊഡഗൂഡി പാര്ഥ-ഗോവിംദരു ഹൊരടരു.
01214018a വിഹാരദേശം സംപ്രാപ്യ നാനാദ്രുമവദുത്തമം।
01214018c ഗൃഹൈരുച്ചാവചൈര്യുക്തം പുരംദരഗൃഹോപമം।।
01214019a ഭക്ഷ്യൈര്ഭോജ്യൈശ്ച പേയൈശ്ച രസവദ്ഭിര്മഹാധനൈഃ।
01214019c മാല്യൈശ്ച വിവിധൈര്യുക്തം യുക്തം വാര്ഷ്ണേയപാര്ഥയോഃ7।।
01214020a ആവിവേശതുരാപൂര്ണം രത്നൈരുച്ചാവചൈഃ ശുഭൈഃ।
01214020c യഥോപജോഷം സര്വശ്ച ജനശ്ചിക്രീഡ ഭാരത।।
ഭാരത! അവരെല്ലരൂ നാനാ പ്രകാരദ ഉത്തമ വൃക്ഷഗളിംദ കൂഡിദ്ദ, അല്ലല്ലി പുരംദര ഗൃഹക്കെ സമാന മനെഗളിംദ കൂഡിദ്ദ, വാര്ഷ്ണേയ പാര്ഥരിഗെ തക്കുദാദ ബെലെബാളുവ ഭക്ഷ്യ, ഭോജ്യ, പാനീയ, രസഗളു, മാലെഗളന്നു ഇരിസിദ്ദ, വിഹാരപ്രദേശവന്നു സേരി രത്നദ ഹൊളപിന നീരിനിംദ തുംബിരുവ കൊളഗളന്നു പ്രവേശിസി മന ബംദംതെ ജലക്രീഡെയാഡിദരു.
01214021a വനേ കാശ്ചിജ്ജലേ കാശ്ചിത്കാശ്ചിദ്വേശ്മസു ചാംഗനാഃ।
01214021c യഥാദേശം യഥാപ്രീതി ചിക്രീഡുഃ കൃഷ്ണപാര്ഥയോഃ।।
8കെലവു അംഗനെയരു വനദല്ലി, കെലവരു നീരിനല്ലി മത്തു കെലവരു മനെഗളല്ലി ഹീഗെ കൃഷ്ണ-പാര്ഥരിഗെ ഇഷ്ടവാദ കഡെഗളല്ലി ആഡിദരു.
01214022a ദ്രൌപദീ ച സുഭദ്രാ ച വാസാംസ്യാഭരണാനി ച।
01214022c പ്രയച്ഛേതാം മഹാര്ഹാണി സ്ത്രീണാം തേ സ്മ മദോത്കടേ9।।
മദോത്കട ദ്രൌപദീ-സുഭദ്രെയരു അത്യംത ബെലെ ബാളുവ വസ്ത്ര-ആഭരണഗളന്നു സ്ത്രീയരിഗെ നീഡിദരു.
01214023a കാശ്ചിത്പ്രഹൃഷ്ടാ നനൃതുശ്ചുക്രുശുശ്ച തഥാപരാഃ।
01214023c ജഹസുശ്ചാപരാ നാര്യഃ പപുശ്ചാന്യാ വരാസവം।।
കെലവരു സംതോഷദിംദ കുണിദരു, കെലവരു ജോരാഗി കൂഗാഡിദരു, കെലവരു ജോരാഗി നക്കരു മത്തു ഇന്നു കെലവരു ഇഷ്ടബംദ മദിരവന്നു കുഡിദരു.
01214024a രുരുദുശ്ചാപരാസ്തത്ര പ്രജഘ്നുശ്ച പരസ്പരം।
01214024c മംത്രയാമാസുരന്യാശ്ച രഹസ്യാനി പരസ്പരം।।
കെലവരു അളുത്തിദ്ദരെ ഇന്നു കെലവരു പരസ്പരരല്ലി ജഗളവാഡുത്തിദ്ദരു. മത്തെ കെലവരു പരസ്പരരല്ലി ഗുട്ടിന പിസുമാതുഗളന്നാഡുത്തിദ്ദരു.
01214025a വേണുവീണാമൃദംഗാനാം മനോജ്ഞാനാം ച സര്വശഃ।
01214025c ശബ്ധേനാപൂര്യതേ ഹ സ്മ തദ്വനം സുസമൃദ്ധിമത്।।
ആ സുസമൃദ്ധ വനവു മനസെളെയുവ വേണു, വീണാ മത്തു മൃദംഗഗള ശബ്ധദിംദ തുംബികൊംഡിത്തു.
01214026a തസ്മിംസ്തഥാ വര്തമാനേ കുരുദാശാര്ഹനംദനൌ।
01214026c സമീപേ ജഗ്മതുഃ കം ചിദുദ്ദേശം സുമനോഹരം।।
01214027a തത്ര ഗത്വാ മഹാത്മാനൌ കൃഷ്ണൌ പരപുരംജയൌ।
01214027c മഹാര്ഹാസനയോ രാജംസ്തതസ്തൌ സന്നിഷീദതുഃ।।
രാജന്! ഹീഗെ നഡെയുത്തിരലു കുരു-ദാശാര്ഹനംദനരിബ്ബരൂ സമീപദ സുമനോഹര പ്രദേശവൊംദന്നു സേരിദരു. അല്ലി ഹോഗി മഹാത്മ, പരപുരംജയ കൃഷ്ണരു സൊഗസാദ ആസനവൊംദരല്ലി കുളിതുകൊംഡരു.
01214028a തത്ര പൂര്വവ്യതീതാനി വിക്രാംതാനി രതാനി ച।
01214028c ബഹൂനി കഥയിത്വാ തൌ രേമാതേ പാര്ഥമാധവൌ।।
അല്ലി പാര്ഥ-മാധവരു ഹിംദിന ബഹളഷ്ടു വിക്രാംത മത്തു പ്രീതിയ ഘടനെഗളന്നു ഹേളികൊള്ളുത്താ സംതോഷ പഡുത്തിദ്ദരു.
01214029a തത്രോപവിഷ്ടൌ മുദിതൌ നാകപൃഷ്ഠേഽശ്വിനാവിവ।
01214029c അഭ്യഗച്ഛത്തദാ വിപ്രോ വാസുദേവധനംജയൌ।।
ഈ രീതി വാസുദേവ-ധനംജയരു സ്വര്ഗദല്ലിരുവ അശ്വിനിഗളംതെ സംതോഷദിംദ കുളിതുകൊംഡിരലു അല്ലിഗെ വിപ്രനോര്വനു ആഗമിസിദനു.
01214030a ബൃഹച്ഛാലപ്രതീകാശഃ പ്രതപ്തകനകപ്രഭഃ।
01214030c ഹരിപിംഗോ ഹരിശ്മശ്രുഃ പ്രമാണായാമതഃ സമഃ।।
01214031a തരുണാദിത്യസംകാശഃ കൃഷ്ണവാസാ ജടാധരഃ।
01214031c പദ്മപത്രാനനഃ പിംഗസ്തേജസാ പ്രജ്വലന്നിവ।।
01214032a ഉപസൃഷ്ടം തു തം കൃഷ്ണൌ ഭ്രാജമാനം ദ്വിജോത്തമം।
01214032c അര്ജുനോ വാസുദേവശ്ച തൂര്ണമുത്പത്യ തസ്ഥതുഃ।।
അവനു ബൃഹത്താദ ശാലവൃക്ഷദംതെ എത്തരവാഗിദ്ദനു. കരഗിസിദ ബംഗാരദ പ്രഭെയന്നു ഹൊംദിദ്ദനു. കിത്തളെ ബണ്ണദവനാഗിദ്ദനു. അവന ഗഡ്ഡ കെംപാഗിത്തു. സമ പ്രമാണനാഗി ആയതനാഗിദ്ദനു. ഉദയിസുത്തിരുവ ആദിത്യനംതിദ്ദനു. കപ്പു വസ്ത്രഗളന്നു ധരിസിദ്ദു, ജടാധരനാഗിദ്ദനു. കണ്ണുഗളു പദ്മപത്രഗളംതിദ്ദവു. പ്രജ്വലിസുവംഥഹ ഹളദി തേജസ്സിനിംദ കൂഡിദ്ദനു. ഭ്രാജിസുത്തിരുവ ആ ദ്വിജോത്തമനന്നു നോഡിദ കൂഡലേ കൃഷ്ണവര്ണി അര്ജുന-വാസുദേവരു എദ്ദു നിംതരു.”
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീ മഹാഭാരതേ ആദിപര്വണി ഖാംഡവദാഹപര്വണി ബ്രാഹ്മണരൂപ്യനലാഗമനേ ചതുര്ദശാധികദ്വിശതതമോഽധ്യായഃ।।
ഇദു ശ്രീ മഹാഭാരതദല്ലി ആദിപര്വദല്ലി ഖാംഡവദാഹപര്വദല്ലി ബ്രാഹ്മണരൂപദല്ലി അനലന ആഗമന എന്നുവ ഇന്നൂരാ ഹദിനാല്കനെയ അധ്യായവു.
-
പുരുഷാര്ഥഗളിഗെ നാല്കനെയദെംദരെ മോക്ഷ. ↩︎
-
ഗോരഖപുര സംപുടദല്ലി “അധ്യേതാരം പരം വേദാന് പ്രയോക്താരം മഹാധ്വരേ। രക്ഷിതാരം ശുഭാംല്ലോകാന്ലേഭിരേ തം ജനാധിപം।।” അര്ഥാത് “ആ ജനാധിപനല്ലി പരമാത്മന ചിംതകനന്നു, മഹാധ്വരഗളല്ലി വേദഗളന്നു ബളസുവവനന്നു, മത്തു ശുഭ ലോകഗളല്ലി രക്ഷിസുവനന്നു പഡെദരു” എംദിദെ. ↩︎
-
അര്ഥാത് - സ്വാഭാവികവാഗി ചംചലവാഗിരുവ ലക്ഷ്മി അഥവാ സംപത്തു സ്ഥിരവായിതു മത്തു ബുദ്ധിയു ഉത്തമ നിഷ്ഠാപരവായിതു. ↩︎
-
ഗോരഖപുര സംപുടദല്ലി “ബംധുമാനഖിലോ” എന്നുവുദര ബദലാഗി “വര്ധമാനോഽഖിലോ” എംദിദെ. അംദരെ ധര്മദ സംപൂര്ണ വൃദ്ധിയായിതു എംദര്ഥ. ↩︎
-
ഈ ശ്ലോകക്കെ - അമല പൂര്ണചംദ്രനംതെ ആനംദവന്നു നീഡുവ ധര്മരാജന പ്രീതിപാത്രരാദ പ്രജെഗള കണ്ണു-ഹൃദയഗളല്ലിയൂ അദേ രീതിയ ആനംദവു ഹൊരസൂസുത്തിത്തു - എന്നുവ ഇന്നൊംദു അര്ഥവന്നൂ കൊഡബഹുദു. ↩︎
-
ഗോരഖപുര സംപുടദല്ലി ഈ ശ്ലോകദ മൊദലനെയ പാദവു ഈ രീതിയിദെ: ന ഹ്യയുക്തം ന ചാസത്യം നാസഹ്യം ന ച വാപ്രിയം। അര്ഥാത് ചാരുഭാഷീ ധീമംത പാര്ഥന മാതിനല്ലി അയുക്തവാദദ്ദാഗലീ (തക്കുദാഗിരദ), അസത്യവാഗലീ (സുള്ളാഗലീ), അസഹ്യവാഗലീ (കേളിദവരിഗെ സഹിസലസാധ്യവാദ), മത്തു അപ്രിയവാദ (കേളുവവരിഗെ ഇഷ്ടവാഗദിരദ) യാവുദൂ ബരുത്തിരലില്ല. ↩︎
-
ഗോരഖപുര സംപുടദല്ലി ശ്ലോകദ ഈ പാദവു - മാലൈശ്ച വിവിധൈര്ഗംധൈര്യുക്തം വാര്ഷ്ണേയപാര്ഥയോഃ। - എംദിദെ. ↩︎
-
ഗോരഖപുര സംപുടദല്ലി, ഈ ശ്ലോകദ മൊദലു, ഇന്നൊംദു ശ്ലോകവിദെ. സ്ട്രിയശ്ച വിപുലശോണ്യശ്ചാരുപീനപയോധരാഃ। മദസ്ഖലിതഗാമിന്യശ്ചീക്രീഡുര്വാമലോചനാഃ।। അംദരെ വിപുല ശോണിയ, പീനപയോധരെയരു, മദസ്ഖലിത ഗാമിനിയരാദ സുംദര വാമലോചനെയരു അല്ലി ആഡുത്തിദ്ദരു. ↩︎
-
ഗോരഖപുര സംപുടദല്ലി ഈ ശ്ലോകവു ഈ രീതിയിദെ: പ്രായച്ഛതാം മഹാരാജ തേ തു തസ്മിന്മദോത്കടേ। ↩︎