ప్రవేశ
।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।
శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత
శ్రీ మహాభారత
ఆది పర్వ
అర్జునవనవాస పర్వ
అధ్యాయ 206
సార
నాగకన్యె ఉలూపియు అర్జుననన్ను మోహిసి తన్న లోకక్కె ఎళెదుకొండు హోదుదు (1-13). అర్జునను ఉలూపియొందిగె రాత్రియన్ను కళెదుదు (14-34).
01206001 వైశంపాయన ఉవాచ।
01206001a తం ప్రయాంతం మహాబాహుం కౌరవాణాం యశస్కరం।
01206001c అనుజగ్ముర్మహాత్మానో బ్రాహ్మణా వేదపారగాః।।
01206002a వేదవేదాంగవిద్వాంసస్తథైవాధ్యాత్మచింతకాః।
01206002c చౌక్షాశ్చ భగవద్భక్తాః సూతాః పౌరాణికాశ్చ యే।।
01206003a కథకాశ్చాపరే రాజంశ్రమణాశ్చ వనౌకసః।
01206003c దివ్యాఖ్యానాని యే చాపి పఠంతి మధురం ద్విజాః।।
వైశంపాయనను హేళిదను: “రాజన్! కౌరవర యశస్కర మహాబాహువు హొరడువాగ వేదపారంగత, మహాత్మ బ్రాహ్మణరు, వేదవేదాంగ విద్వాంసరు, ఆధ్యాత్మ చింతకరు, ఆక్షరు, భగద్భక్తరు, సూతరు, పౌరాణికరు, కథకరు, శ్రవణరు, వనౌకసరు, మత్తు దివ్య ఆఖ్యానగళన్ను మధురవాగి ఓదబల్ల ద్విజరు మత్తు ఇతరరు అనుసరిసిదరు.
01206004a ఏతైశ్చాన్యైశ్చ బహుభిః సహాయైః పాండునందనః।
01206004c వృతః శ్లక్ష్ణకథైః ప్రాయాన్మరుద్భిరివ వాసవః।।
ఇవరు మత్తు అనేక ఇతరర సహాయదింద, ఇంద్రను మరుత్తరింద సుత్తువరెయల్పట్టంతె సుత్తువరెయల్పట్టు, సుందర కథెగళన్ను కేళుత్తా ప్రయాణిసిదను.
01206005a రమణీయాని చిత్రాణి వనాని చ సరాంసి చ।
01206005c సరితః సాగరాంశ్చైవ దేశానపి చ భారత।।
01206006a పుణ్యాని చైవ తీర్థాని దదర్శ భరతర్షభ।
01206006c స గంగాద్వారమాసాద్య నివేశమకరోత్ప్రభుః।।
భారత! ఆ భరతర్షభను రమణీయ సుందర వనగళన్ను, సరోవరగళన్ను, నదిగళన్ను, సాగరగళన్ను, ప్రదేశగళన్ను, మత్తు పుణ్య తీర్థగళన్ను నోడిదను. గంగాద్వారవన్ను సేరిద నంతర ప్రభువు అల్లియే వాసిసలు ప్రారంభిసిదను.
01206007a తత్ర తస్యాద్భుతం కర్మ శృణు మే జనమేజయ।
01206007c కృతవాన్యద్విశుద్ధాత్మా పాండూనాం ప్రవరో రథీ।।
జనమేజయ! అల్లి ఆ కృతవంత, విశుద్ధాత్మ, పాండవరల్లి ప్రవర, రథియ అద్భుతకర్మద కురితు నన్నింద కేళు.
01206008a నివిష్టే తత్ర కౌంతేయే బ్రాహ్మణేషు చ భారత।
01206008c అగ్నిహోత్రాణి విప్రాస్తే ప్రాదుశ్చక్రురనేకశః।।
భారత! కౌంతేయను అల్లి వాసిసుత్తిరలు బ్రాహ్మణ విప్రరు అనేక అగ్నిహోత్రగళన్ను నెరవేరిసిదరు.
01206009a తేషు ప్రబోధ్యమానేషు జ్వలితేషు హుతేషు చ।
01206009c కృతపుష్పోపహారేషు తీరాంతరగతేషు చ।।
01206010a కృతాభిషేకైర్విద్వద్భిర్నియతైః సత్పథి స్థితైః।
01206010c శుశుభేఽతీవ తద్రాజన్గంగాద్వారం మహాత్మభిః।।
రాజన్! అవుగళన్ను హెచ్చిసి, జ్వలిసి, ఆహుతిగళన్ను హాకువ, ఎరడూ దడగళింద పుష్పగళన్ను హాకువ, స్నానమాడి సత్పథ నిరత ఆ మహాత్మరింద గంగాద్వారవు అతీవ శోభెగొండిత్తు.
01206011a తథా పర్యాకులే తస్మిన్నివేశే పాండునందనః।
01206011c అభిషేకాయ కౌంతేయో గంగామవతతార హ।।
ఇవెల్లవూ ఆ నివేశ స్థళదల్లి నడెయుత్తిరలు పాండునందన కౌంతేయను స్నానక్కెందు గంగెయల్లి ఇళిదను.
01206012a తత్రాభిషేకం కృత్వా స తర్పయిత్వా పితామహాన్।
01206012c ఉత్తితీర్షుర్జలాద్రాజన్నగ్నికార్యచికీర్షయా।।
01206013a అపకృష్టో మహాబాహుర్నాగరాజస్య కన్యయా।
01206013c అంతర్జలే మహారాజ ఉలూప్యా కామయానయా।।
అల్లి అవను స్నానమాడి, పితామహరిగె తర్పణెయన్నిత్తు అగ్నికార్యవన్ను మాడలు నీరినింద మేలక్కె బరబేకెన్నువాగ ఆ మహాబాహువన్ను మనస్సిగె బందంతె హోగబల్ల అంతర్జల మహారాజన1 కన్యె ఉలూపియు నీరిగె సెళెదళు.
01206014a దదర్శ పాండవస్తత్ర పావకం సుసమాహితం।
01206014c కౌరవ్యస్యాథ నాగస్య భవనే పరమార్చితే।।
నాగ కౌరవన పరమార్చిత భవనదల్లి సుసమాహిత అగ్నియన్ను పాండవను కండను.
01206015a తత్రాగ్నికార్యం కృతవాన్కుంతీపుత్రో ధనంజయః।
01206015c అశంకమానేన హుతస్తేనాతుష్యద్ధుతాశనః।।
కుంతీపుత్ర ధనంజయను అల్లియే అశంఖమాననాగి2 అగ్నికార్యవన్ను మాడి, హుతాశననన్ను తృప్తిపడిసిదను.
01206016a అగ్నికార్యం స కృత్వా తు నాగరాజసుతాం తదా।
01206016c ప్రహసన్నివ కౌంతేయ ఇదం వచనమబ్రవీత్।।
అగ్నికార్యవన్ను పూరైసి కౌంతేయను ముగుళ్నగుత్తా నాగరాజసుతెగె ఈ మాతుగళన్నాడిదను.
01206017a కిమిదం సాహసం భీరు కృతవత్యసి భామిని।
01206017c కశ్చాయం సుభగో దేశః కా చ త్వం కస్య చాత్మజా।।
“భీరు! భామిని! నీను ఏకె ఈ సాహసవన్ను మాడిదె? ఈ సుందర దేశవు యావుదు? నీను యారు? యార మగళు?”
01206018 ఉలూప్యువాచ।
01206018a ఐరావతకులే జాతః కౌరవ్యో నామ పన్నగః।
01206018c తస్యాస్మి దుహితా పార్థ ఉలూపీ నామ పన్నగీ।।
ఉలూపియు హేళిదళు: “ఐరావత కులదల్లి హుట్టిద కౌరవ్య ఎంబ హెసరిన పన్నగనిద్దానె. పార్థ! పన్నగియాద నాను అవన మగళు. హెసరు ఉలూపి.
01206019a సాహం త్వామభిషేకార్థమవతీర్ణం సముద్రగాం।
01206019c దృష్టవత్యేవ కౌంతేయ కందర్పేణాస్మి మూర్చ్ఛితా।।
నీను స్నానక్కెందు నదియల్లి ఇళియువుదన్ను నోడిదె. కౌంతేయ! నిన్నన్ను నోడిదొడనెయే నాను కామ మూర్ఛితళాదె.
01206020a తాం మామనంగమథితాం త్వత్కృతే కురునందన।
01206020c అనన్యాం నందయస్వాద్య ప్రదానేనాత్మనో రహః।।
కురునందన! నిన్న కారణదింద అనంగమథితళాద నన్నన్ను సంతోషగొళిసు. రహస్యవాగి నిన్నన్నిత్తు అనన్యళాద నన్నన్ను ప్రీతిసు.”
01206021 అర్జున ఉవాచ।
01206021a బ్రహ్మచర్యమిదం భద్రే మమ ద్వాదశవార్షికం।
01206021c ధర్మరాజేన చాదిష్టం నాహమస్మి స్వయంవశః।।
అర్జునను హేళిదను: “భద్రే! ధర్మరాజను ననగె హన్నెరడు వర్షగళ బ్రహ్మచర్యవన్ను అదేశిసిద్దానె. నాను నన్న వశదల్లిల్ల.
01206022a తవ చాపి ప్రియం కర్తుమిచ్ఛామి జలచారిణి।
01206022c అనృతం నోక్తపూర్వం చ మయా కిం చన కర్హి చిత్।।
జలచారిణి! ఆదరూ నాను నిన్నన్ను ప్రీతిసలు బయసుత్తేనె. ఇదక్కె మొదలు నాను ఎందూ యావ కారణక్కూ అనృతవన్ను హేళిదవనల్ల.
01206023a కథం చ నానృతం తత్స్యాత్తవ చాపి ప్రియం భవేత్।
01206023c న చ పీడ్యేత మే ధర్మస్తథా కుర్యాం భుజంగమే।।
భుజంగమే! హేగె నాను నన్నన్ను సుళ్ళన్నాగిసదే, ధర్మవన్ను బిడదే నిన్నన్ను ప్రీతిసలి?”
01206024 ఉలూప్యువాచ।
01206024a జానామ్యహం పాండవేయ యథా చరసి మేదినీం।
01206024c యథా చ తే బ్రహ్మచర్యమిదమాదిష్టవాన్ గురుః।।
ఉలూపియు హేళిదళు: “పాండవ! నీను మేదినియల్లి అలెయుత్తిరువె మత్తు నిన్న హిరియను నినగె బ్రహ్మచర్యద ఆదేశవన్నిత్తిద్దానె ఎన్నువుదన్ను నాను తిళిదిద్దేనె.
01206025a పరస్పరం వర్తమానాన్ద్రుపదస్యాత్మజాం ప్రతి।
01206025c యో నోఽనుప్రవిశేన్మోహాత్స నో ద్వాదశవార్షికం।
01206025e వనే చరేద్బ్రహ్మచర్యమితి వః సమయః కృతః।।
ద్రుపదన మగళొడనె ఇరువాగ నిమ్మల్లి బేరె యారాదరూ అల్లిగె తిళియదే హోదరె అవను హన్నెరడు వర్షగళ పర్యంత బ్రహ్మచారియాగి వనదల్లి తిరుగాడబేకు ఎంబ ఒప్పందవన్ను మాడికొండిరువిరి.
01206026a తదిదం ద్రౌపదీహేతోరన్యోన్యస్య ప్రవాసనం।
01206026c కృతం వస్తత్ర ధర్మార్థమత్ర ధర్మో న దుష్యతి।।
ఆదరె అన్యోన్యర ఈ వనవాసవు ద్రౌపదిగె మాత్ర సంబంధిసిద్దుదు. అవళ కురితాగి మాత్ర ఇదు ధర్మద విషయవాగుత్తదె. నన్న విషయదల్లి అదు అధర్మవాగువుదిల్ల3.
01206027a పరిత్రాణం చ కర్తవ్యమార్తానాం పృథులోచన।
01206027c కృత్వా మమ పరిత్రాణం తవ ధర్మో న లుప్యతే।।
పృథులోచన! ఆర్తర పరిత్రాణవు నిన్న కర్తవ్య. నన్న పరిత్రాణదింద నిన్న ధర్మవు లోపవాగువుదిల్ల4.
01206028a యది వాప్యస్య ధర్మస్య సూక్ష్మోఽపి స్యాద్వ్యతిక్రమః।
01206028c స చ తే ధర్మ ఏవ స్యాద్దాత్త్వా ప్రాణాన్మమార్జున।।
అర్జున! ఒందువేళె అదరింద సూక్ష్మ ప్రమాణదల్లి ధర్మద అతిక్రమవాదరూ ననగె ప్రాణ నీడువుదూ కూడ నిన్న ధర్మవే5.
01206029a భక్తాం భజస్వ మాం పార్థ సతామేతన్మతం ప్రభో।
01206029c న కరిష్యసి చేదేవం మృతాం మాముపధారయ।।
పార్థ! నిన్నన్ను ప్రీతిసువ నన్నన్ను ప్రీతిసు. ప్రభో! అదే సాత్వికర మత. నీను ఇదన్ను మాడదిద్దరె నన్న సావు నిశ్చయ.
01206030a ప్రాణదానాన్మహాబాహో చర ధర్మమనుత్తమం।
01206030c శరణం చ ప్రపన్నాస్మి త్వామద్య పురుషోత్తమ।।
మహాబాహో! ప్రాణదానవన్నిత్తు అనుత్తమ ధర్మవన్ను పరిపాలిసు. పురుషోత్తమ! ఇందు నాను నిన్న శరణు బందిద్దేనె.
01206031a దీనాననాథాన్కౌంతేయ పరిరక్షసి నిత్యశః।
01206031c సాహం శరణమభ్యేమి రోరవీమి చ దుఃఖితా।।
01206032a యాచే త్వామభికామాహం తస్మాత్కురు మమ ప్రియం।
01206032c స త్వమాత్మప్రదానేన సకామాం కర్తుమర్హసి।।
కౌంతేయ! నీను నిత్యవూ దీనరన్ను అనాథరన్ను పరిరక్షిసిద్దీయె. దుఃఖదింద రోదిసుత్తా నిన్న శరణు బందిద్దేనె. నిన్న మేలిన ప్రేమదింద నాను శరణు బందిద్దేనె. ఆదుదరింద ననగె ప్రియవాదుదన్ను మాడు. ఆత్మప్రదానద మూలక నీను నన్న కామవన్ను పూరైసబేకు.””
01206033 వైశంపాయన ఉవాచ।
01206033a ఏవముక్తస్తు కౌంతేయః పన్నగేశ్వరకన్యయా।
01206033c కృతవాంస్తత్తథా సర్వం ధర్మముద్దిశ్య కారణం।।
వైశంపాయనను హేళిదను: “పన్నగేశ్వర కన్యెయు హీగె హేళలు కౌంతేయను ధర్మవన్నే తన్న గురియనాగిట్టుకొండు అవళు కేళిదంతెయే ఎల్లవన్నూ మాడిదను.
01206034a స నాగభవనే రాత్రిం తాముషిత్వా ప్రతాపవాన్।
01206034c ఉదితేఽభ్యుత్థితః సూర్యే కౌరవ్యస్య నివేశనాత్।।
ఆ ప్రతాపవంతను అవళొడనె నాగభవనదల్లి రాత్రియన్ను కళెదు సూర్యోదయవాగుత్తిద్దంతె కౌరవ్యన నివేశనదింద మేలెద్దను6.”
సమాప్తి
ఇతి శ్రీమహాభారతే ఆదిపర్వణి అర్జునవనవాసపర్వణి ఉలూపీసంగమే షడధికద్విశతతమోఽధ్యాయః।।
ఇదు శ్రీమహాభారతద ఆదిపర్వదల్లి అర్జునవనవాసపర్వదల్లి ఉలూపీసంగమ ఎన్నువ ఇన్నూరాఆరనెయ అధ్యాయవు.
-
నాగ కౌరవ ↩︎
-
తాను యారింద సెళెయల్పట్ట? ఎల్లిద్దానె? ఎన్నువు యావుదే రీతియ శంకెయూ ఇల్లదే తదేకచిత్తనాగి అర్జునను యజ్ఞేశ్వరనన్ను పూజిసిద కారణ అగ్నిదేవనూ సుప్రీతనాదను. ↩︎
-
తమగె అనుకూలవాద హాగె ధర్మవన్ను విశ్లేషిసి నిశ్చయిసబహుదే? “ద్రౌపదియొడనిరువవనన్ను అన్య యారూ నోడిదరె అవను బ్రహ్మచారియాగి హన్నెరడు వర్షగళు వనదల్లి వాసిసబేకు!” ఎందు ఒప్పందవాగిరువాగ ఇల్లి బ్రహ్మచారి ఎన్నువుదర అర్థవేను? ఉలూపియు విశ్లేషిసిద హాగె ద్రౌపదియొడనె మాత్ర బ్రహ్మచర్యవెందే అథవా సంపూర్ణ బ్రహ్మచర్యెయెందే?…ద్రౌపదియొడనె బ్రహ్మచర్యవెందు! ↩︎
-
ఇదే ధర్మద విషయవు హిందె యయాతి-శర్మిష్ఠెయర సంబంధదల్లి కూడ బందిత్తు. ↩︎
-
ఒందు ధర్మవన్ను పాలనెమాడువుదరింద ఇన్నొందు ధర్మద ఉల్లంఘనెయాదరె, యావ ధర్మవన్ను ఆరిసికొళ్ళబేకు? ఇల్లి యావ ధర్మద ఉల్లంఘనెయాదంతెయూ ఇల్ల. ↩︎
-
ఉలూపియు అర్జుననన్ను గంగానదియ దండెయవరెగూ అనుసరిసి బందు, అవనన్ను ఆలంగిసి బీళ్కొడువాగ తన్న ఇచ్ఛెయన్ను పూర్ణమాడిదుదక్కాగి అర్జుననిగె “భూలోకదల్లి నీను అప్రతిమ సాహసియాగిరువంతె నీరినల్లియూ అప్రతిమ సాహసియాగువె! జలచరప్రాణిగళెల్లవూ నిన్న అధీనవాగువవు!” ఎంబ వరవన్ను నీడుత్తాళె ఎన్నువ విషయవు కెలవు సంపుటగళల్లిదె. ఉలూపియింద అర్జుననిగె నాగార్జుననెంబ మగను హుట్టిద విషయవూ కూడ కెలవు ప్రతిగళల్లి ఇదె. ↩︎