ปฺรวเศ
ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ
ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต
ศฺรี มหาภารต
อาทิ ปรฺว
วิทุราคมน ปรฺว
อธฺยาย 195
สาร
ปาํฑวริคเะ อวร ปิตฺรารฺชิต ภูมิยนฺนุ กโะฑพเกเะํทุ ภีษฺมนุ หเฬุวุทุ (1-19).
01195001 ภีษฺม อุวาจฯ
01195001a น รโจตเ วิคฺรหโ มเ ปาํฑุปุตฺรไห์ กถํ จนฯ
01195001c ยถไว ธฺฤตราษฺฏฺรโ มเ ตถา ปาํฑุรสํศยํฯฯ
ภีษฺมนุ หเฬิทนุ: “ปาํฑุปุตฺรรโะํทิคเะ ยุทฺธวุ นนคเะ เอะํทู อิษฺฏวาคุวุทิลฺล. นนคเะ ธฺฤตราษฺฏฺรนุ หเคโ หาคเะ ปาํฑุวู อคิทฺทนุ เอะนฺนุวุทรลฺลิ ยาวุทเ รีติย สํศยวิลฺลทิรลิ.
01195002a คาํธารฺยาศฺจ ยถา ปุตฺราสฺตถา กุํตีสุตา มตาห์ฯ
01195002c ยถา จ มม ตเ รกฺษฺยา ธฺฤตราษฺฏฺร ตถา ตวฯฯ
คาํธาริย ปุตฺรร หาคเะ นนคเะ กุํตีสุตรู หเาทุ. อวรุ หเคเะ ธฺฤตราษฺฏฺรน รกฺษณเะยลฺลิทฺทารโ หาคเะ นนฺน รกฺษณเะยลฺลิยู อิทฺทารเะ.
01195003a ยถา จ มม ราชฺญศฺจ ตถา ทุรฺยโธนสฺย ตเฯ
01195003c ตถา กุรูณาํ สรฺวเษามนฺยเษามปิ ภารตฯฯ
ภารต! อวรุ นนคเะ มตฺตุ ราชนิคเะ หเคโ หาคเะ ทุรฺยโธนนิคู มตฺตุ อนฺย กุรุคฬเะลฺลริคู หเาทุ.
01195004a เอวํ คตเ วิคฺรหํ ตไรฺน รโจยเฯ สํธาย วีรไรฺทียตามทฺย ภูมิห์ฯ
01195004c ตเษามปีทํ ปฺรปิตามหานาํฯ ราชฺยํ ปิตุศฺจไว กุรูตฺตมานาํฯฯ
หีคิรุวาค นานุ ยุทฺธวนฺนุ พยสุวุทิลฺล. อา วีรรโะํทิคเะ สํธิมาฑิกโะํฑุ อวริคเะ ภูมิยนฺนุ กโะฑพเกุ. ปิต ปฺรปิตามหร อี ราชฺยวุ อา กุรูตฺตมรทฺทู หเาทุ.
01195005a ทุรฺยโธน ยถา ราชฺยํ ตฺวมิทํ ตาต ปศฺยสิฯ
01195005c มม ปไตฺฤกมิตฺยเวํ ตเ'ปิ ปศฺยํติ ปาํฑวาห์ฯฯ
ตาต! ทุรฺยโธน! นีนุ หเคเะ อี ราชฺยวนฺนุ นินฺน ปิตฺรารฺชิตวเะํทุ กาณุตฺตียโ หาคเะ ปาํฑวรู กาณุตฺตารเะ.
01195006a ยทิ ราชฺยํ น ตเ ปฺราปฺตาห์ ปาํฑวเยาสฺตปสฺวินห์ฯ
01195006c กุต เอว ตวาปีทํ ภารตสฺย จ กสฺย จิตฺฯฯ
ตปสฺวิ ปาํฑวริคเะ ราชฺย ทโะรเะยทิทฺทรเะ อิทุ นิมคาคลี อถวา พเรเะ ยาว ภารตนิคาคลี เอกเะ ทโะรเะยพเกุ?
01195007a อถ ธรฺมเณ ราชฺยํ ตฺวํ ปฺราปฺตวานฺภรตรฺษภฯ
01195007c ตเ'ปิ ราชฺยมนุปฺราปฺตาห์ ปูรฺวมเวเติ มเ มติห์ฯฯ
ภรตรฺษภ! นีนุ อี ราชฺยวนฺนุ ธรฺมปูรฺวก ปฑเะทิทฺทรเะ นินคิํถลู มโะทลเ อวรุ ราชฺยวนฺนุ ปฑเะทิทฺทรุ เอะํทุ นนฺน อภิปฺราย.
01195008a มธุรเณไว ราชฺยสฺย ตเษามรฺธํ ปฺรทียตาํฯ
01195008c เอตทฺธิ ปุรุษวฺยาฆฺร หิตํ สรฺวชนสฺย จฯฯ
ปุรุษวฺยาฆฺร! อรฺธ ราชฺยวนฺนุ อวริคเะ โอะฬฺฬเะยรีติยลฺลิ นีฑโณ. อทเ นมฺมเะลฺลร หิตทลฺลิทเะ.
01195009a อตโ'นฺยถา จเตฺกฺริยตเ น หิตํ นโ ภวิษฺยติฯ
01195009c ตวาปฺยกีรฺติห์ สกลา ภวิษฺยติ น สํศยห์ฯฯ
พเรเะ เอนุ มาฑิทรู อทุ นมคเะ หิตวาคุวุทิลฺล. มตฺตุ นินฺน มเลเะยเ สกล อปกีรฺติยู พรุตฺตทเะ เอะนฺนุวุทรลฺลิ สํศยวิลฺล.
01195010a กีรฺติรกฺษณมาติษฺฐ กีรฺติรฺหิ ปรมํ พลํฯ
01195010c นษฺฏกีรฺตเรฺมนุษฺยสฺย ชีวิตํ หฺยผลํ สฺมฺฤตํฯฯ
กีรฺติยเ ปรม พลวุ. กีรฺติยนฺนุ รกฺษณเะมาฑิกโ. กีรฺติยนฺนุ กฬเะทุกโะํฑ มนุษฺยน ชีวนวเ นิษฺผลวเะํทุ หเฬุตฺตารเะ.
01195011a ยาวตฺกีรฺติรฺมนุษฺยสฺย น ปฺรณศฺยติ กเารวฯ
01195011c ตาวชฺชีวติ คาํธารเ นษฺฏกีรฺติสฺตุ นศฺยติฯฯ
กเารว คาํธารเ! มนุษฺยน กีรฺติยุ อวน ชีววิรุวรเะคู นศิสุวุทิลฺล. อาทรเะ กีรฺติยนฺนเ กฬเะทุกโะํฑวน ชีวนวเ นศิสิหโทํตเะ.
01195012a ตมิมํ สมุปาติษฺฐ ธรฺมํ กุรุกุลโจิตํฯ
01195012c อนุรูปํ มหาพาหโ ปูรฺวเษามาตฺมนห์ กุรุฯฯ
มหาพาหโ! อี นินฺน กุรุ ปูรฺวชริคเะ อนุรูป กุรุกุลโจิต ธรฺมวนฺนุ ปริปาลิสุ.
01195013a ทิษฺฏฺยา ธรํติ ตเ วีรา ทิษฺฏฺยา ชีวติ สา ปฺฤถาฯ
01195013c ทิษฺฏฺยา ปุรโจนห์ ปาปโ นสกามโ'ตฺยยํ คตห์ฯ
อา วีรรเะลฺลรู พทุกิทฺทารเะ เอะนฺนุวุทเ นมฺม อทฺฤษฺฏ. อา ปฺฤถเะยุ ชีวํตวิทฺทาฬเะ เอะนฺนุวุทเ นมฺม อทฺฤษฺฏ. มตฺตุ อวน อุปายทลฺลิ สผลนาคทเ ปาปิ ปุรโจนนุ สตฺตุหโท เอะนฺนุวุทเ นมฺม อทฺฤษฺฏ.
01195014a ตทา ปฺรภฺฤติ คาํธารเ น ศกฺนโมฺยภิวีกฺษิตุํฯ
01195014c ลโกเ ปฺราณภฺฤตาํ กํ จิจฺฉฺฤตฺวา กุํตีํ ตถาคตาํฯ
คาํธารเ! กุํติคเะ นฑเะทุหโททฺทนฺนุ กเฬิทํทินิํท นานุ อี ลโกทลฺลิ ชีวิสิรุว ยารโะพฺพร มุขวนฺนุ นโฑลู ศกฺยนาคิรลิลฺล.
01195015a น จาปิ ทโษเณ ตถา ลโกโ วไติ ปุรโจนํฯ
01195015c ยถา ตฺวาํ ปุรุษวฺยาฆฺร ลโกโ ทโษเณ คจฺฉติฯฯ
01195016a ตทิทํ ชีวิตํ ตเษาํ ตว กลฺมษนาศนํฯ
01195016c สมฺมํตวฺยํ มหาราช ปาํฑวานาํ จ ทรฺศนํฯฯ
ปุรุษวฺยาฆฺร! ชนรุ นินฺนนฺนุ ทูษิสุวษฺฏุ ปุรโจนนนฺนุ ทูษิสุวุทิลฺล. อวรุ ชีวํตวาคิทฺทารเะ เอะนฺนุวุทุ นินฺน มเลิรุว อปวาทวนฺนุ ตเะคเะทุหากิทเะ. มหาราช! ปาํฑวร ทรฺศนวุ พยสุวํถหุทเ อาคิทเะ.
01195017a น จาปิ ตเษาํ วีราณาํ ชีวตาํ กุรุนํทนฯ
01195017c ปิตฺรฺยโ'ํศห์ ศกฺย อาทาตุมปิ วชฺรภฺฤตา สฺวยํฯฯ
กุรุนํทน! อี วีรรุ ชีวํตวิรุวหาคเะ สฺวยํ วชฺรภฺฤตนู กูฑ อวร ปิตฺรฺยโํศวนฺนุ ตเะคเะทุกโะฬฺฬลุ ศกฺยนิลฺล.
01195018a ตเ หิ สรฺวเ สฺถิตา ธรฺมเ สรฺวเ จไวไกจเตสห์ฯ
01195018c อธรฺมเณ นิรสฺตาศฺจ ตุลฺยเ ราชฺยเ วิศเษตห์ฯฯ
อวรเะลฺลรู ธรฺมทลฺลิ นิรตราคิทฺทารเะ. เอะลฺลรู โอะํทเ มนสฺสุฬฺฬวราคิทฺทารเะ มตฺตุ อวรู กูฑ ราชฺยท มเลเะ สมนาท หกฺกุฬฺฬวราทรู อธรฺมปูรฺวก อวรุ อทริํท วํจิตราคิทฺทารเะ.
01195019a ยทิ ธรฺมสฺตฺวยา การฺยโ ยทิ การฺยํ ปฺริยํ จ มเฯ
01195019c กฺษเมํ จ ยทิ กรฺตวฺยํ ตเษามรฺธํ ปฺรทียตาํฯฯ
นนคเะ ปฺรีติยุกฺตวาทุทนฺนุ มาฑลุ อถวา ธรฺมยุกฺต กฺษเม การฺยวนฺนุ มาฑลุ พยสิทรเะ, อวริคเะ อรฺธราชฺยวนฺนุ กโะฑพเกุ.”
สมาปฺติ
อิติ ศฺรี มหาภารตเ อาทิปรฺวณิ วิทุราคมนปรฺวณิ ภีษฺมวากฺยเ ปํจนวตฺยธิกศตตมโ'ธฺยาย:ฯฯ
อิทุ ศฺรี มหาภารตทลฺลิ อาทิปรฺวทลฺลิ วิทุราคมนปรฺวทลฺลิ ภีษฺมวากฺยทลฺลิ นูราตโะํภตฺตไทนเะย อธฺยายวุ.