194 धृतराष्ट्रमंत्रणः

प्रवेश

।। ओं ओं नमो नारायणाय।। श्री वेदव्यासाय नमः ।।

श्री कृष्णद्वैपायन वेदव्यास विरचित

श्री महाभारत

आदि पर्व

विदुरागमन पर्व

अध्याय 194

सार

कर्णनु तनगॆ तोचिद उपायगळन्नु हेळुवुदु (1-22). धृतराष्ट्रनु इतररॊडनॆ समालोचनॆ माडुत्तेनॆ ऎंदु हेळुवुदु (23-25).

01194001 कर्ण उवाच।
01194001a दुर्योधन तव प्रज्ञा न सम्यगिति मे मतिः।
01194001c न ह्युपायेन ते शक्याः पांडवाः कुरुनंदन।।

कर्णनु हेळिदनु: “दुर्योधन! निनगॆ प्रज्ञॆ सरियिल्ल ऎंदु नन्न अभिप्राय. कुरुनंदन! उपायगळिंद पांडवरन्नु गॆल्ललु शक्यविल्ल.

01194002a पूर्वमेव हि ते सूक्ष्मैरुपायैर्यतितास्त्वया।
01194002c निग्रहीतुं यदा वीर शकिता न तदा त्वया।।

वीर! ई हिंदॆयू कूड अवरन्नु निग्रहिसलु नीनु सूक्ष्म उपायगळन्नु बळसिदॆ. आदरॆ अदु निन्निंद साध्यवागलिल्ल.

01194003a इहैव वर्तमानास्ते समीपे तव पार्थिव।
01194003c अजातपक्षाः शिशवः शकिता नैव बाधितुं।।

पार्थिव! इन्नू रॆक्कॆबारदिद्द शिशुगळाद अवरु इल्लिये निन्न समीपदल्लिये इद्दरु. आदरू अवरन्नु बाधिसलु साध्यवागलिल्ल.

01194004a जातपक्षा विदेशस्था विवृद्धाः सर्वशोऽद्य ते।
01194004c नोपायसाध्याः कौंतेया ममैषा मतिरच्युत।।

ईग अवरॆल्लरिगॆ रॆक्कॆगळु बंदिवॆ. विदेशदल्लिद्दारॆ. बॆळॆदिद्दारॆ. ईग निन्न उपायगळिंद कौंतेयरन्नु गॆल्लबहुदॆंदु ननगन्निसुवुदिल्ल.

01194005a न च ते व्यसनैर्योक्तुं शक्या दिष्टकृता हि ते।
01194005c शंकिताश्चेप्सवश्चैव पितृपैतामहं पदं।।

आ दिष्टकृतरन्नु व्यसनगळिगॆ बंधिसलिक्कू आगुवुदिल्ल. पितृपितामहर राज्यवन्नु पडॆयलु बयसुत्तिरुव अवरु शंकितरागिद्दारॆ.

01194006a परस्परेण भेदश्च नाधातुं तेषु शक्यते।
01194006c एकस्यां ये रताः पत्न्यां न भिद्यंते परस्परं।।

परस्पररल्लि भेदवन्नुंटुमाडलू शक्यविल्ल. ऒब्बळे पत्नियल्लि अनुरक्तराद परस्पररल्लि भेदवुंटागुवुदिल्ल.

01194007a न चापि कृष्णा शक्येत तेभ्यो भेदयितुं परैः।
01194007c परिद्यूनान्वृतवती किमुताद्य मृजावतः।।

अवरिंद कृष्णॆयन्नु बेरॆमाडलिक्कू साध्यविल्ल. ऎल्लवन्नू कळॆदुकॊंडिद्दागले अवरन्नु वरिसिद्दवळु अवरु इन्नू अभिवृद्धिपररागिद्दाग एनु हेळबहुदु?

01194008a ईप्सितश्च गुणः स्त्रीणामेकस्या बहुभर्तृता।
01194008c तं च प्राप्तवती कृष्णा न सा भेदयितुं सुखं।।

ऒब्बनिगिंथ हॆच्चु पतियन्नु हॊंदिरुवुदु ऒंदु ईप्सित गुणवॆंदु स्त्रीयरु योचिसुत्तारॆ. अदन्नु पडॆद कृष्णॆयन्नु अदरिंद दूरमाडुवुदु अष्टु सुलभवल्ल.

01194009a आर्यवृत्तश्च पांचाल्यो न स राजा धनप्रियः।
01194009c न संत्यक्ष्यति कौंतेयान्राज्यदानैरपि ध्रुवं।।

पूजनीय नडवळिकॆय राज पांचाल्यनु धनप्रियनल्ल. राज्यगळन्नु इत्तरू कूड अवनु कौंतेयरन्नु त्यजिसुवुदिल्ल ऎन्नुवुदु निश्चय.

01194010a तथास्य पुत्रो गुणवाननुरक्तश्च पांडवान्।
01194010c तस्मान्नोपायसाध्यांस्तानहं मन्ये कथं चन।।

अवनंतॆये अवन पुत्रनू कूड गुणवंत मत्तु पांडवरल्लि अनुरक्त. आदुदरिंद यावुदे उपायवू अवर मेलॆ यशस्वियागुवुदिल्ल ऎन्नुवुदु नन्न अनिसिकॆ.

01194011a इदं त्वद्य क्षमं कर्तुमस्माकं पुरुषर्षभ।
01194011c यावन्न कृतमूलास्ते पांडवेया विशां पते।
01194011e तावत्प्रहरणीयास्ते रोचतां तव विक्रमः।।

पुरुषर्षभ! आदरॆ नावु इष्टन्नु माडबहुदु. विशांपते! ऎल्लियू नॆलॆयूरुवुदरॊळगॆ पांडवरन्नु हॊडॆदुरुळिसबहुदु. इदु निन्न विक्रमक्कॆ हिडिसबहुदु.

01194012a अस्मत्पक्षो महान्यावद्यावत्पांचालको लघुः।
01194012c तावत्प्रहरणं तेषां क्रियतां मा विचारय।।

नम्म पक्षवु दॊड्डदागिरुवाग मत्तु पांचालन पक्षवु सण्णदागिरुवागले नावु अवरन्नु हॊडॆदुरुळिसबेकु. ई विषयदल्लि विळंबमाडबारदु.

01194013a वाहनानि प्रभूतानि मित्राणि बहुलानि च।
01194013c यावन्न तेषां गांधारे तावदेवाशु विक्रम।।

गांधारे! अवर वाहनगळु हॆच्चागुवुदर मत्तु मित्ररु बहळवागुवुदर मॊदले अवर मेलॆ युद्धसारबेकु.

01194014a यावच्च राजा पांचाल्यो नोद्यमे कुरुते मनः।
01194014c सह पुत्रैर्महावीर्यैस्तावदेवाशु विक्रम।।

पुत्ररॊंदिगॆ राज पांचाल्यनु एनन्नादरू माडलु मनस्सु माडुवुदक्किंत मॊदले अवर मेलॆ आक्रमणमाडु.

01194015a यावन्नायाति वार्ष्णेयः कर्षन्यादववाहिनीं।
01194015c राज्यार्थे पांडवेयानां तावदेवाशु विक्रम।।

पांडवरिगॆ राज्यवन्नु दॊरकिसलु वार्ष्णेयनु यादव सेनॆयन्नु तरुवुदर मॊदले अवर मेलॆ आक्रमणमाडबेकु.

01194016a वसूनि विविधान्भोगान्राज्यमेव च केवलं।
01194016c नात्याज्यमस्ति कृष्णस्य पांडवार्थे महीपते।।

महीपते! पांडवरिगोस्कर कृष्णनु तन्न संपत्तु, विविध भोगगळु मत्तेनु राज्यवन्नू त्यागमाडुत्तानॆ.

01194017a विक्रमेण मही प्राप्ता भरतेन महात्मना।
01194017c विक्रमेण च लोकांस्त्रींजितवान्पाकशासनः।।

महात्म भरतनु तन्न विक्रमदिंदले ई महियन्नु पडॆदनु. पाकशासननू कूड तन्न विक्रमदिंदले मूरुलोकगळन्नु गॆद्दनु.

01194018a विक्रमं च प्रशंसंति क्षत्रियस्य विशां पते।
01194018c स्वको हि धर्मः शूराणां विक्रमः पार्थिवर्षभ।।

विशांपते! क्षत्रियरल्लि विक्रमवन्ने प्रशंसिसुत्तारॆ. पार्थिवर्षभ! शूररिगॆ विक्रमवे स्वधर्म.

01194019a ते बलेन वयं राजन्महता चतुरंगिणा।
01194019c प्रमथ्य द्रुपदं शीघ्रमानयामेह पांडवान्।।

राजन्! महा चतुरंगबलदिंद द्रुपदनन्नु सदॆबडिदु शीघ्रवागि पांडवरन्नु इल्लिगॆ करॆतरबेकु.

01194020a न हि साम्ना न दानेन न भेदेन च पांडवाः।
01194020c शक्याः साधयितुं तस्माद्विक्रमेणैव तांज हि।

साम, दान, भेद, यावुदरिंदलू पांडवरन्नु जयिसलु साध्यविल्ल. विक्रमदिंद मात्र अवरन्नु जयिसबहुदु.

01194021a तान्विक्रमेण जित्वेमामखिलां भुंक्ष्व मेदिनीं।
01194021c नान्यमत्र प्रपश्यामि कार्योपायं जनाधिप।।

जनाधिप! विक्रमदिंद अवरन्नु जयिसि अखिल मेदिनियन्नु भोगिसु. बेरॆ याव कार्योपायवू ननगॆ तोचुत्तिल्ल.””

01194022 वैशंपायन उवाच।
01194022a श्रुत्वा तु राधेयवचो धृतराष्ट्रः प्रतापवान्।
01194022c अभिपूज्य ततः पश्चादिदं वचनमब्रवीत्।।

वैशंपायननु हेळिदनु: “राधेयन मातुगळन्नु केळिद प्रतापि धृतराष्ट्रनु अदन्नु प्रशंसिसि नंतर ई मातुगळन्नाडिदनु:

01194023a उपपन्नं महाप्राज्ञे कृतास्त्रे सूतनंदने।
01194023c त्वयि विक्रमसंपन्नमिदं वचनमीदृशं।।

“महाप्राज्ञ कृतास्त्र सूतनंदन! ई विक्रम मातुगळु निन्नंथवरिगॆ सरियॆनिसुत्तदॆ.

01194024a भूय एव तु भीष्मश्च द्रोणो विदुर एव च।
01194024c युवां च कुरुतां बुद्धिं भवेद्या नः सुखोदया।।

आदरॆ भीष्म, द्रोण, विदुर मत्तु नीविब्बरू सेरि नमगॆ सुखवन्नु तरुवंतॆ एनादरू योचिसि.”

01194025a तत आनाय्य तान्सर्वान्मंत्रिणः सुमहायशाः।
01194025c धृतराष्ट्रो महाराज मंत्रयामास वै तदा।।

नंतर आ सुमहायश महाराज धृतराष्ट्रनु आ ऎल्ल मंत्रिगळन्नू करॆयिसि, अवरॊंदिगॆ मंत्रालोचनॆ माडिदनु.

समाप्ति

इति श्री महाभारते आदिपर्वणि विदुरागमनपर्वणि धृतराष्ट्रमंत्रणे चतुर्नवत्यधिकशततमोऽध्याय:।।
इदु श्री महाभारतदल्लि आदिपर्वदल्लि विदुरागमनपर्वदल्लि धृतराष्ट्रमंत्रणदल्लि नूरातॊंभत्त्नाल्कनॆय अध्यायवु.