pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
ādi parva
caitraratha parva
adhyāya 173
sāra
kalmāṣapādanu vasiṣṭhaniṁda putranannu paḍedudakke arjunanu kāraṇavannu kēḷalu, citrarathanu kalmāṣapādanige brāhmaṇa patniyōrvaḷiṁda dorakida śāpada kuritu hēḷidudu (1-24).
01173001 arjuna uvāca।
01173001a rājñā kalmāṣapādēna gurau brahmavidāṁ varē।
01173001c kāraṇaṁ kiṁ puraskr̥tya bhāryā vai saṁniyōjitā।।
01173002a jānatā ca paraṁ dharmaṁ lōkyaṁ tēna mahātmanā।
01173002c agamyāgamanaṁ kasmādvasiṣṭhēna mahātmanā।
01173002e kr̥taṁ tēna purā sarvaṁ vaktumarhasi pr̥cchataḥ।।
arjunanu hēḷidanu: “yāva kāraṇakkāgi rāja kalmāṣapādanu tanna bhāryeyannu oppisi brahmavidaralliyē śrēṣṭha tanna guruvu kūḍuva hāge māḍidanu? lōkada parama dharmavannu aritidda mahātma vasiṣṭhanu yāva kāraṇakkāgi avaḷannu sēridanu? hiṁde naḍeda sarvavannū hēḷu.”
01173003 gaṁdharva uvāca।
01173003a dhanaṁjaya nibōdhēdaṁ yanmāṁ tvaṁ paripr̥cchasi।
01173003c vasiṣṭhaṁ prati durdharṣaṁ tathāmitrasahaṁ nr̥paṁ।।
gaṁdharvanu hēḷidanu: “dhanaṁjaya! durdharṣa vasiṣṭha mattu amitrasaha nr̥pana kuritu nīnu kēḷidudannu nanniṁda tiḷidukō.
01173004a kathitaṁ tē mayā pūrvaṁ yathā śaptaḥ sa pārthivaḥ।
01173004c śaktinā bharataśrēṣṭha vāsiṣṭhēna mahātmanā।।
bhārataśrēṣṭha! mahātma vāsiṣṭha śaktiyiṁda ā pārthivanu śapitanāda kuritu nānu ninage īgāgalē hēḷiddēne.
01173005a sa tu śāpavaśaṁ prāptaḥ krōdhaparyākulēkṣaṇaḥ।
01173005c nirjagāma purādrājā sahadāraḥ paraṁtapaḥ।।
śāpavaśa ā paraṁtapa rājanu krōdhadiṁda tanna kaṇṇugaḷannu tirugisuttā patniyoḍagūḍi puravannu toredu horaṭanu.
01173006a araṇyaṁ nirjanaṁ gatvā sadāraḥ paricakramē।
01173006c nānāmr̥gagaṇākīrṇaṁ nānāsattvasamākulaṁ।।
avaḷoṁdige avanu nirjana araṇyavannu sēri nānāmr̥gagaṇa saṁkīrṇagaḷannū nānā satvasamākulavannu arasuttā tiruguttiddanu.
01173007a nānāgulmalatācchannaṁ nānādrumasamāvr̥taṁ।
01173007c araṇyaṁ ghōrasaṁnādaṁ śāpagrastaḥ paribhraman।।
01173008a sa kadā cit kṣudhāviṣṭō mr̥gayanbhakṣamātmanaḥ।
01173008c dadarśa suparikliṣṭaḥ kasmiṁścidvananirjharē।
01173008e brāhmaṇīṁ brāhmaṇaṁ caiva maithunāyōpasaṁgatau।।
nānā tarahada hū baḷḷigaḷiṁda muccalpaṭṭa, nānā tarahada maragaḷiṁda kūḍida, ghōra kūgugaḷu kēḷibaruttiruva araṇyadalli śāpagrastanu paribhramisuttiddanu. omme hasiveyiṁda baḷali tanage āhārakkāgi bēṭeyāḍuttiruvāga oṁdu daṭṭa vanadalli brāhmaṇa mattu brāhmaṇiyaru saṁbhōgadalli niratarāgiddudannu kaṁḍanu.
01173009a tau samīkṣya tu vitrastāvakr̥tārthau pradhāvitau।
01173009c tayōśca dravatōrvipraṁ jagr̥hē nr̥patirbalāt।।
innū tr̥ptihoṁdadē idda avaru avanannu nōḍi bhayabhītarāgi ōḍalu toḍagidaru. āga ā nr̥patiyu brāhmaṇanannu balavaṁtavāgi hiḍidanu.
01173010a dr̥ṣṭvā gr̥hītaṁ bhartāramatha brāhmaṇyabhāṣata।
01173010c śr̥ṇu rājanvacō mahyaṁ yattvāṁ vakṣyāmi suvrata।।
tanna patiyu sikkikoṁḍiddannu nōḍida brāhmaṇiyu hēḷidaḷu: “suvrata rājan! nānu īga hēḷuva mātugaḷannu kēḷu.
01173011a ādityavaṁśaprabhavastvaṁ hi lōkapariśrutaḥ।
01173011c apramattaḥ sthitō dharmē guruśuśrūṣaṇē rataḥ।।
ādityavaṁśajanāda nīnu lōkapariśr̥tanāgiddīye. nīnu apramattanāgiddu, dharmaniratanāgiddu guruśuśrūṣaṇeyallē niratanāgiddī.
01173012a śāpaṁ prāptō'si durdharṣa na pāpaṁ kartumarhasi।
01173012c r̥tukālē tu saṁprāptē bhartrāsmyadya samāgatā।।
durdharśa śāpavannu hoṁdiddīye. pāpakarmavannu māḍabēḍa. nanna r̥tukālavu baṁdodagiddudariṁda iṁdu nanna patiyannu sēruttidde.
01173013a akr̥tārthā hyahaṁ bhartrā prasavārthaśca mē mahān।
01173013c prasīda nr̥patiśrēṣṭha bhartā mē'yaṁ visr̥jyatāṁ।।
nāvu innū akr̥tārtharāgiddēve. nanage maguvina mahā avaśyakateyide. nr̥patiśrēṣṭha! karuṇetōru. nanna patiyannu biṭṭubiḍu.”
01173014a ēvaṁ vikrōśamānāyāstasyāḥ sa sunr̥śaṁsakr̥t।
01173014c bhartāraṁ bhakṣayāmāsa vyāghrō mr̥gamivēpsitaṁ।।
ī rīti avaḷu rōdisuttiralu avaḷu nōḍuttiddaṁteyē rājanu vyāghravu tanagiṣṭa prāṇiyannu tinnuvaṁte avaḷa gaṁḍanannu bhakṣisidanu.
01173015a tasyāḥ krōdhābhibhūtāyā yadaśru nyapatadbhuvi।
01173015c sō'gniḥ samabhavaddīptastaṁ ca dēśaṁ vyadīpayat।।
krōdhābhibhūtaḷāda avaḷiṁda nelada mēle bidda kaṇṇīru beṁkiyāgi uridu ā pradēśavannu suḍatoḍagitu.
01173016a tataḥ sā śōkasaṁtaptā bhartr̥vyasanaduḥkhitā।
01173016c kalmāṣapādaṁ rājarṣimaśapadbrāhmaṇī ruṣā।।
tanna patiyannu kaḷedukoṁḍu duḥkhitaḷāda śōkasaṁtapta brāhmaṇiyu rōṣadiṁda rājarṣi kalmāṣapādanige śāpavannittaḷu.
01173017a yasmānmamākr̥tārthāyāstvayā kṣudra nr̥śaṁsavat।
01173017c prēkṣaṁtyā bhakṣitō mē'dya prabhurbhartā mahāyaśāḥ।।
01173018a tasmāttvamapi durbuddhē macchāpaparivikṣataḥ।
01173018c patnīmr̥tāvanuprāpya sadyastyakṣyasi jīvitaṁ।।
“iṁdu akr̥tārtha mahāyaśasvi nanna pati prabhuvannu kṣudranāgi nanna muṁdeyē bhakṣisidudakkāgi durbuddhiyē! nīnū kūḍa nanna śāpadiṁdāgi ninna patniyannu kūḍidāga ninna jīvavannu toreyuttīye!
01173019a yasya carṣērvasiṣṭhasya tvayā putrā vināśitāḥ।
01173019c tēna saṁgamya tē bhāryā tanayaṁ janayiṣyati।
01173019e sa tē vaṁśakaraḥ putrō bhaviṣyati nr̥pādhama।।
yāra nūru putrarannū nīnu nāśamāḍideyō ā vasiṣṭhanu ninna bhāryeyannu sēri tanayanannu huṭṭisuttāne. nr̥pādhama! ā putranē ninna vaṁśakaranāguttāne.”
01173020a ēvaṁ śaptvā tu rājānaṁ sā tamāṁgirasī śubhā।
01173020c tasyaiva saṁnidhau dīptaṁ pravivēśa hutāśanaṁ।।
rājanannu ī rīti śapisi ā śubhe āṁgirasiyu hattiradalliyē uriyuttidda hutāśananannu pravēśisidaḷu.
01173021a vasiṣṭhaśca mahābhāgaḥ sarvamētadapaśyata।
01173021c jñānayōgēna mahatā tapasā ca paraṁtapa।।
paraṁtapa! ivellavannū mahābhāga vasiṣṭhanu tanna mahā tapassina jñānayōgadiṁda nōḍidanu.
01173022a muktaśāpaśca rājarṣiḥ kālēna mahatā tataḥ।
01173022c r̥tukālē'bhipatitō madayaṁtyā nivāritaḥ।।
01173023a na hi sasmāra nr̥patistaṁ śāpaṁ śāpamōhitaḥ।
01173023c dēvyāḥ sō'tha vacaḥ śrutvā sa tasyā nr̥pasattamaḥ।
01173023e taṁ ca śāpamanusmr̥tya paryatapyadbhr̥śaṁ tadā।।
bahaḷa samayada naṁtara ā rājarṣiyu śāpadiṁda vimuktanādāga r̥tukālavannu paḍeda madayaṁtiya baḷi hōdanu. śāpamōhitanāda nr̥patiyu tanagidda śāpavannu maretubiṭṭiddanu. āga dēviya vacanagaḷannu kēḷida ā nr̥pasattamanu tanagidda śāpavannu nenapisikoṁḍu tuṁbā duḥkhakkoḷagādanu.
01173024a ētasmātkāraṇādrājā vasiṣṭhaṁ saṁnyayōjayat।
01173024c svadārē bharataśrēṣṭha śāpadōṣasamanvitaḥ।।
bharataśrēṣṭha! ī kāraṇadiṁdalē śāpadōṣasamanvita rājanu vasiṣṭhanu tanna patniyoḍane kūḍuvaṁte saṁyōjisidanu.”
samāpti
iti śrī mahābhāratē ādiparvaṇi caitrarathaparvaṇi vasiṣṭhōpākhyānē trisaptatyadhikaśatatamō'dhyāya:।।
idu śrī mahābhāratadalli ādiparvadalli caitraparvadalli vasiṣṭhōpākhyānadalli nūrāeppattmūraneya adhyāyavu.
iti śrī mahābhāratē ādiparvaṇi caitrarathaparva:।।
idu śrī mahābhāratadalli ādiparvadalli caitraparvavu.
idūvaregina oṭṭu mahāparvagaḷu-0/18, upaparvagaḷu-11/100, adhyāyagaḷu-174/1995, ślōkagaḷu-5788/73784.