pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
ādi parva
jatugr̥hadāha parva
adhyāya 138
sāra
vēgadiṁda hōgi bhīmanu kāḍannu sēralu, alli oṁdu maradaḍiyalli bāyāri baḷalida tāyi sahōdararannu iḷisi nīru taralu hōguvudu (1-12). maraḷi baṁdāga alli nelada mēle malagi nidrisuttidda tannavarannu nōḍi bhīmanu vilapisuvudu, kāvalu nilluvudu (13-31).
01138001 vaiśaṁpāyana uvāca।
01138001a tēna vikramatā tūrṇamūruvēgasamīritaṁ।
01138001c pravavāvanilō rājan śuciśukrāgamē yathā।।
vaiśaṁpāyananu hēḷidanu: “rājan! ā vikramanu vēgavāgi hōguttiralāgi avana toḍegaḷa vēgadiṁda āṣāḍha mattu jyēṣṭha māsagaḷa prāraṁbhadalli kaṁḍubaruva bhirugāḷiyaṁte gāḷiyedditu.
01138002a sa mr̥dnanpuṣpitāṁścaiva phalitāṁśca vanaspatīn।
01138002c ārujandārugulmāṁśca pathastasya samīpajān।।
avanu hūvu haṇṇugaḷannu hoṁdidda maragaḷannu tuḷidu hākidanu mattu avana dāriya baḷiyalli beḷedidda giḍa-gaṁṭigaḷannu illadaṁte māḍidanu.
01138003a tathā vr̥kṣānbhaṁjamānō jagāmāmitavikramaḥ।
01138003c tasya vēgēna pāṁḍūnāṁ mūrcchēva samajāyata।।
hīge maragaḷannu uruḷisi bīḷisuttā ati vēgadalli avanu hōdanu. avana vēgadiṁda pāṁḍavaru mūrchitarādaṁtādaru.
01138004a asakr̥ccāpi saṁtīrya dūrapāraṁ bhujaplavaiḥ।
01138004c pathi pracchannamāsēdurdhārtarāṣṭrabhayāttadā।।
dūra dūradalli daḍagaḷannu hoṁdiruva halavāru nadigaḷannu tamma bhujagaḷannē dōṇiyannāgi māḍikoṁḍu dāṭidaru. mattu dāriyalli dhārtarāṣṭrana bhayadiṁda vēṣavannu badalāyisikoṁḍaru.
01138005a kr̥cchrēṇa mātaraṁ tvēkāṁ sukumārīṁ yaśasvinīṁ।
01138005c avahattatra pr̥ṣṭhēna rōdhaḥsu viṣamēṣu ca।।
duṣkaravādagalellā sukumārī yaśasvinī tāyiyannu mātra tanna benna mēle ettikoṁḍu daḍa mattu guḍḍabeṭṭagaḷannu ēruttiddanu.
01138006a āgamaṁstē vanōddēśamalpamūlaphalōdakaṁ।
01138006c krūrapakṣimr̥gaṁ ghōraṁ sāyāhnē bharatarṣabhāḥ।।
sāyaṁkālavāguttiddaṁte bharatarṣabharu gaḍḍegeṇasugaḷu, phalagaḷu mattu nīrina abhāvavāgidda krūra pakṣimr̥gagaḷiṁda kūḍida ghōra vanavoṁdara samīpa talupidaru.
01138007a ghōrā samabhavatsaṁdhyā dāruṇā mr̥gapakṣiṇaḥ।
01138007c aprakāśā diśaḥ sarvā vātairāsannanārtavaiḥ।।
ghōra kattaleyu āvarisuttiddaṁte mr̥gapakṣigaḷu dāruṇarāgi kaṁḍavu; akālikavāda bhirugāḷiyiṁda sarva dikkugaḷū kāṇadaṁtādavu.
01138008a tē śramēṇa ca kauravyāstr̥ṣṇayā ca prapīḍitāḥ।
01138008c nāśaknuvaṁstadā gaṁtuṁ nidrayā ca pravr̥ddhayā।।
āyāsa, bāyārike mattu niddeyu ā kauravarannu pīḍisitu mattu innu muṁduvariyalu avarige asādhyavenisitu.
01138009a tatō bhīmō vanaṁ ghōraṁ praviśya vijanaṁ mahat।
01138009c nyagrōdhaṁ vipulacchāyaṁ ramaṇīyamupādravat।।
āga bhīmanu ā ghōra vanavannu pravēśisi viśāla ēkāṁtapradēśadalli vipula neraḷannu nīḍuttidda ramaṇīya nyagrōdha vr̥kṣavannu kaṁḍanu.
01138010a tatra nikṣipya tānsarvānuvāca bharatarṣabhaḥ।
01138010c pānīyaṁ mr̥gayāmīha viśramadhvamiti prabhō।।
prabhō! avarannella alliyē keḷagiḷisi bharatarṣabhanu hēḷidanu: “nīvella illiyē viśramisi. nānu nīrannu huḍuki taruttēne.
01138011a ētē ruvaṁti madhuraṁ sārasā jalacāriṇaḥ।
01138011c dhruvamatra jalasthāyō mahāniti matirmama।।
sarōvaradalli vāsisuva sārasagaḷa madhura kūgannu kēḷuttiddēne. khaṁḍitavāgiyū alli viśālavāda sarōvaravoṁdu ide eṁdu nanna abhiprāya.”
01138012a anujñātaḥ sa gacchēti bhrātrā jyēṣṭhēna bhārata।
01138012c jagāma tatra yatra sma ruvaṁti jalacāriṇaḥ।।
bhārata! jyēṣṭha aṇṇaniṁda hōgalu anumatiyannu paḍeda avanu ā jalacāriṇigaḷu kūguttiruvallige hōdanu.
01138013a sa tatra pītvā pānīyaṁ snātvā ca bharatarṣabha।
01138013c uttarīyēṇa pānīyamājahāra tadā nr̥pa।।
nr̥pa! alli ā bharatarṣabhanu nīrannu kuḍidu, snānamāḍi tanna uttarīyadiṁda nīrannu hiḍidu taṁdanu.
01138014a gavyūtimātrādāgatya tvaritō mātaraṁ prati।
01138014c sa suptāṁ mātaraṁ dr̥ṣṭvā bhrātr̥̄ṁśca vasudhātalē।
01138014e bhr̥śaṁ duḥkhaparītātmā vilalāpa vr̥kōdaraḥ।।
hattiradalliyē idda tāyiya kaḍe bēgane hiṁdirugidanu. alli bariya neladamēle malagidda tanna tāyi mattu sahōdararannu kaṁḍu vr̥kōdaranu duḥkhitanāgi vilapisidanu.
01138015a śayanēṣu parārdhyēṣu yē purā vāraṇāvatē।
01138015c nādhijagmustadā nidrāṁ tē'dya suptā mahītalē।।
“hiṁde vāraṇāvatadalli śrēṣṭha hāsigegaḷa mēle niddeyannē paḍeyadidda ivaru īga neladamēle malagi niddehōgiddāralla?
01138016a svasāraṁ vasudēvasya śatrusaṁghāvamardinaḥ।
01138016c kuṁtibhōjasutāṁ kuṁtīṁ sarvalakṣaṇapūjitāṁ।।
01138017a snuṣāṁ vicitravīryasya bhāryāṁ pāṁḍōrmahātmanaḥ।
01138017c prāsādaśayanāṁ nityaṁ puṁḍarīkāṁtaraprabhāṁ।।
01138018a sukumāratarāṁ strīṇāṁ mahārhaśayanōcitāṁ।
01138018c śayānāṁ paśyatādyēha pr̥thivyāmatathōcitāṁ।।
śatrusaṁghāvamardina vasudēvana taṁgi, sarmalakṣaṇapūjite kuṁtibhōjasute kuṁti, vicitravīryana sose, mahātma pāṁḍuvina bhārye, nityavū aramaneyalli malaguva puṁḍarīkāṁtaraprabhe, mahā strīyaralli atīva sukumāri, belebāḷuva hāsigeya mēle malaguvavaḷu īga ayōcita nelada mēle malagiddudannu nōḍu!
01138019a dharmādiṁdrācca vāyōśca suṣuvē yā sutānimān।
01138019c sēyaṁ bhūmau pariśrāṁtā śētē hyadyātathōcitā।।
dharma, iṁdra mattu vāyuviniṁda ī makkaḷannu paḍeda avaḷu pariśrāṁtaḷāgi neladamēle malagiddāḷalla!
01138020a kiṁ nu duḥkhataraṁ śakyaṁ mayā draṣṭumataḥ paraṁ।
01138020c yō'hamadya naravyāghrānsuptānpaśyāmi bhūtalē।।
idakkiṁtalū heccāda yāva duḥkhavannu nanage sahisalu sādhya? ī naravyāghraru iṁdu ī neladamēle malagiddudannu nōḍuttiddēnalla!
01138021a triṣu lōkēṣu yadrājyaṁ dharmavidyō'rhatē nr̥paḥ।
01138021c sō'yaṁ bhūmau pariśrāṁtaḥ śētē prākr̥tavatkathaṁ।।
mūrū lōkagaḷannū rājyavannāgi āḷuva arhateyuḷḷa ī dharmavida nr̥panu (yudhiṣṭhiranu) hēge tāne ōrva sāmānyanaṁte āyāsagoṁḍu bhūmiya mēle malagiddāne?
01138022a ayaṁ nīlāṁbudaśyāmō narēṣvapratimō bhuvi।
01138022c śētē prākr̥tavadbhūmāvatō duḥkhataraṁ nu kiṁ।।
mōḍadaṁte kappāgiruva, bhūmiyalliruva nararalliyē apratimanāgiruva ivanu (arjunanu) sāmānyanōrvanaṁte bhūmiyamēle malagiruvudu duḥkhataravallavē?
01138023a aśvināviva dēvānāṁ yāvimau rūpasaṁpadā।
01138023c tau prākr̥tavadadyēmau prasuptau dharaṇītalē।
aśvinidēvategaḷaṁte rūpasaṁpannarāda ī yamaḷaru sāmānyaraṁte dharaṇītaladalli malagiddāralla!
01138024a jñātayō yasya naiva syurviṣamāḥ kulapāṁsanāḥ।
01138024c sa jīvētsusukhaṁ lōkē grāmē druma ivaikajaḥ।।
ī lōkadalli viṣamarāgiruva mattu kulavannu keḍisuva baṁdhugaḷu yārū illadavanu grāmadalliruva oṁṭi maradaṁte sukhavāda jīvanavannu jīvisuttāre.
01138025a ēkō vr̥kṣō hi yō grāmē bhavētparṇaphalānvitaḥ।
01138025c caityō bhavati nirjñātirarcanīyaḥ supūjitaḥ।।
grāmadalli oṁṭiyāgiruva vr̥kṣavu parṇa phalapūritavāgiruttade yākeṁdare baṁdhugaḷu yārannū hoṁdirada adannu pūjisuttāre.
01138026a yēṣāṁ ca bahavaḥ śūrā jñātayō dharmasaṁśritāḥ।
01138026c tē jīvaṁti sukhaṁ lōkē bhavaṁti ca nirāmayāḥ।।
bahaḷa maṁdi dharmasaṁśrita śūra neṁṭarannu hoṁdidavaru ī lōkadalli nirāmaya sukha jīvanavannu jīvisuttāre.
01138027a balavaṁtaḥ samr̥ddhārthā mitrabāṁdhavanaṁdanāḥ।
01138027c jīvaṁtyanyōnyamāśritya drumāḥ kānanajā iva।।
bāṁdhavarannu mitrarannāgi paḍeda makkaḷu anyōnyarige āśrayavannu nīḍuttā kāḍinalli beḷeyuva maragaḷaṁte balavaṁtarāgi samr̥ddha jīvanavannu jīvisuttāre.
01138028a vayaṁ tu dhr̥tarāṣṭrēṇa saputrēṇa durātmanā।
01138028c vivāsitā na dagdhāśca kathaṁ cittasya śāsanāt।।
dhr̥tarāṣṭra mattu avana durātma putraniṁda horagaṭṭalpaṭṭa nāvu avanē hēḷi māḍisidda beṁkiyannu svalpadaralliyē tappisikoṁḍevu.
01138029a tasmānmuktā vayaṁ dāhādimaṁ vr̥kṣamupāśritāḥ।
01138029c kāṁ diśaṁ pratipatsyāmaḥ prāptāḥ klēśamanuttamaṁ।।
ā agniyiṁda tappisikoṁḍa nāvu īga ī marada āśrayavannu bayasuttiddēve. ī anuttama klēśavannu paḍeda nāvu yāva dikkinalli hōgaballevu?
01138030a nātidūrē ca nagaraṁ vanādasmāddhi lakṣayē।
01138030c jāgartavyē svapaṁtīmē haṁta jāgarmyahaṁ svayaṁ।।
ī vanadiṁda hattiradalliyē oṁdu nagaravu kaṁḍubaruttide. ādare avaru malagiruvāga yārādarū obbaru eccaravāgirabēkalla! nānē eccaravāgiruttēne.
01138031a pāsyaṁtīmē jalaṁ paścātpratibuddhā jitaklamāḥ।
01138031c iti bhīmō vyavasyaiva jajāgāra svayaṁ tadā।।
āyāsavannu taṇisi eccetta naṁtara avaru nīrannu kuḍiyuttāre eṁdu niścayisida bhīmanu svayaṁ rātriyiḍī eccettē iddanu.”
samāpti
iti śrī mahābhāratē ādiparvaṇi jatugr̥hadāhaparvaṇi bhīmajalāharaṇē aṣṭātriṁśadadhikaśatatamō'dhyāyaḥ।।
idu śrī mahābhāratadalli ādiparvadalli jatugr̥hadāha parvadalli bhīmajalāharaṇa ennuva nūrāmūvatteṁṭaneya adhyāyavu.
iti śrī mahābhāratē ādiparvaṇi jatugr̥hadāhaparva:।।
idu śrī mahābhāratadalli ādiparvadalli jatugr̥hadāhaparvavu.
idūvaregina oṭṭu mahāparvagaḷu-0/18, upaparvagaḷu-8/100, adhyāyagaḷu-138/1995, ślōkagaḷu-4847/73784.