પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
આદિ પર્વ
જતુગૃહદાહ પર્વ
અધ્યાય 128
સાર
પાંચાલ રાજ દ્રુપદનન્નુ હિડિદુ તરવુદે ગુરુદક્ષિણॆયॆંદુ દ્રોણનુ હેળલુ, પાંચલનગરિયન્નુ આક્રમણિસિ રાજનન્નુ સॆરॆહિડિદુ ગુરુવિગॆ ऒપ્પિસિદુદુ (1-6). દ્રોણનુ દ્રુપદનિગॆ ચુચ્ચુ માતુગળન્નાગિ, અવન અર્ધરાજ્યવન્નિટ્ટુકॊંડુ ઉળિદ અર્ધવન્નુ હિંદિરુગિસિદુદુ (7-18).
01128001 વૈશંપાયન ઉવાચ।
01128001a તતઃ શિષ્યાન્સમાનીય આચાર્યાર્થમચોદયત્।
01128001c દ્રોણઃ સર્વાનશેષેણ દક્ષિણાર્થં મહીપતે।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “મહીપતે! આચાર્ય દ્રોણનુ શિષ્યરॆલ્લરન્નૂ સેરિસિ યારન્નૂ બિડદે ऎલ્લરલ્લિયૂ ગુરુદક્ષિણॆગાગિ પ્રચોદિસિદનુ.
01128002a પાંચાલરાજં દ્રુપદં ગૃહીત્વા રણમૂર્ધનિ।
01128002c પર્યાનયત ભદ્રં વઃ સા સ્યાત્પરમદક્ષિણા।।
“પાંચાલરાજ દ્રુપદદન્નુ રણભૂમિયિંદ હિડિદુ તન્નિ. અદે પરમ દક્ષિણॆ. નિમગॆ મંગળવાગલિ.”
01128003a તથેત્યુક્ત્વા તુ તે સર્વે રથૈસ્તૂર્ણં પ્રહારિણઃ।
01128003c આચાર્યધનદાનાર્થં દ્રોણેન સહિતા યયુઃ।।
“હાગॆયે આગલિ” ऎંદુ અવરॆલ્લરૂ આયુધગળન્નુ હિડિદુ રથગળન્નેરિ ગુરુદક્ષિણॆયન્નુ તરલુ દ્રોણનન્નॊડગૂડિ હॊરટરુ.
01128004a તતોઽભિજગ્મુઃ પાંચાલાન્નિઘ્નંતસ્તે નરર્ષભાઃ।
01128004c મમૃદુસ્તસ્ય નગરં દ્રુપદસ્ય મહૌજસઃ।।
આ નરર્ષભરુ પાંચાલર મેલॆ ધાળિયિક્કિ, અવરન્નુ સદॆબડિદુ, મહૌજસ દ્રુપદન નગરવન્નુ પુડિમાડિદરુ.
01128005a તે યજ્ઞસેનં દ્રુપદં ગૃહીત્વા રણમૂર્ધનિ।
01128005c ઉપાજહ્રુઃ સહામાત્યં દ્રોણાય ભરતર્ષભાઃ।।
આ ભરતર્ષભરુ રણભૂમિયલ્લિ યજ્ઞસેન દ્રુપદનન્નુ અવન અમાત્યરॊંદિગॆ સॆરॆહિડિદુ દ્રોણન બળિ કરॆતંદરુ.
01128006a ભગ્નદર્પં હૃતધનં તથા ચ વશમાગતં।
01128006c સ વૈરં મનસા ધ્યાત્વા દ્રોણો દ્રુપદમબ્રવીત્।।
વૈરવન્નુ મનસ્સિનલ્લિયે નॆનપિસિકॊંડુ દ્રોણનુ સॆરॆહિડિયલ્પટ્ટ ભગ્નદર્પ હૃતધન દ્રુપદનિગॆ ઇંતॆંદનુ:
01128007a પ્રમૃદ્ય તરસા રાષ્ટ્રં પુરં તે મૃદિતં મયા।
01128007c પ્રાપ્ય જીવન્રિપુવશં સખિપૂર્વં કિમિષ્યતે।।
“સેડિનિંદ નિન્ન રાષ્ટ્ર મત્તુ પુરવન્નુ નાનુ ગળિસિદ્દેનॆ. જીવંતવિદ્દરૂ રિપુવશદલ્લિરુવ હળॆય સ્નેહિતનુ યારિગॆ બેકુ?”
01128008a એવમુક્ત્વા પ્રહસ્યૈનં નિશ્ચિત્ય પુનરબ્રવીત્।
01128008c મા ભૈઃ પ્રાણભયાદ્રાજન્ક્ષમિણો બ્રાહ્મણા વયં।।
હીગॆ હેળિ જોરાગિ નક્ક અવનુ ऒંદુ નિશ્ચયક્કॆ બંદુ પુનઃ હેળિદનુ: “રાજન્! નન્નલ્લિ નિન્ન પ્રાણક્કॆ ભયપડબેડ. નાવુ બ્રાહ્મણરુ ક્ષમાવંતરુ.
01128009a આશ્રમે ક્રીડિતં યત્તુ ત્વયા બાલ્યે મયા સહ।
01128009c તેન સંવર્ધિતઃ સ્નેહસ્ત્વયા મે ક્ષત્રિયર્ષભ।।
ક્ષત્રિયર્ષભ! બાલ્યદલ્લિ આશ્રમદલ્લિ નન્નॊડનॆ આડુત્તિદ્દાગ નનગॆ નિન્નલ્લિ સ્નેહવુ બॆળॆયિતુ.
01128010a પ્રાર્થયેયં ત્વયા સખ્યં પુનરેવ નરર્ષભ।
01128010c વરં દદામિ તે રાજન્રાજ્યસ્યાર્ધમવાપ્નુહિ।।
નરર્ષભ! પુનઃ ઇન્નॊમ્મॆ નિન્ન સખ્યવન્નુ પ્રાર્થિસુત્તિદ્દેનॆ. રાજન્! નિનગॆ અર્ધરાજ્યદ વરવન્નુ નીડુત્તિદ્દેનॆ. તॆગॆદુકો.
01128011a અરાજા કિલ નો રાજ્ઞાં સખા ભવિતુમર્હતિ।
01128011c અતઃ પ્રયતિતં રાજ્યે યજ્ઞસેન મયા તવ।।
રાજ્યવિદ્દવનુ રાજ્યવિલ્લદવન સખનાદરૂ હેગॆ આગબલ્લનુ? આદુદરિંદ યજ્ઞસેન! નિન્ન રાજ્યવન્નુ નાનુ ગળિસિદ્દેનॆ.
01128012a રાજાસિ દક્ષિણે કૂલે ભાગીરથ્યાહમુત્તરે।
01128012c સખાયં માં વિજાનીહિ પાંચાલ યદિ મન્યસે।।
ભાગીરથિય દક્ષિણક્કॆ નીનુ મત્તુ અદર ઉત્તરક્કॆ નાનુ રાજરાગોણ. પાંચાલ! નિનગॆ ऒપ્પિગॆયાદરॆ નાનુ નિન્નન્નુ સખનॆંદુ પરિગણિસુત્તેનॆ.”
01128013 દ્રુપદ ઉવાચ।
01128013a અનાશ્ચર્યમિદં બ્રહ્મન્વિક્રાંતેષુ મહાત્મસુ।
01128013c પ્રીયે ત્વયાહં ત્વત્તશ્ચ પ્રીતિમિચ્છામિ શાશ્વતીં।।
દ્રુપદનુ હેળિદનુ: “બ્રહ્મન્! ઈ મહાત્મ વિક્રાંતરિંદાદ ઇદુ આશ્ચર્યકરવાદુદેનૂ અલ્લ. નાનુ નિન્ન મિત્રનાગુત્તેનॆ. નાનુ નિન્નિંદ શાશ્વત પ્રીતિયન્નુ બયસુત્તેનॆ.””
01128014 વૈશંપાયન ઉવાચ।
01128014a એવમુક્તસ્તુ તં દ્રોણો મોક્ષયામાસ ભારત।
01128014c સત્કૃત્ય ચૈનં પ્રીતાત્મા રાજ્યાર્ધં પ્રત્યપાદયત્।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “ભારત! ઇદન્નુ કેળિદ દ્રોણનુ અવનન્નુ સત્કરિસિ સંતોષદિંદ અર્ધ રાજ્યવન્નુ નીડિ બિડુગડॆ માડિદનુ.
01128015a માકંદીમથ ગંગાયાસ્તીરે જનપદાયુતાં।
01128015c સોઽધ્યાવસદ્દીનમનાઃ કાંપિલ્યં ચ પુરોત્તમં।
01128015e દક્ષિણાંશ્ચૈવ પાંચાલાન્યાવચ્ચર્મણ્વતી નદી।।
દીનમનસ્કનાદ દ્રુપદનુ ગંગાતીરદલ્લિરુવ માકંદિય જનપદ કાંપિલ્યવન્નુ રાજધાનિયન્નાગિ માડિકॊંડુ, દક્ષિણ પાંચાલવન્નુ ચર્મણ્વતી નદિયવરॆગૂ આળતॊડગિદનુ.
01128016a દ્રોણેન વૈરં દ્રુપદઃ સંસ્મરન્ન શશામ હ।
01128016c ક્ષાત્રેણ ચ બલેનાસ્ય નાપશ્યત્સ પરાજયં।।
01128017a હીનં વિદિત્વા ચાત્માનં બ્રાહ્મણેન બલેન ચ।
01128017c પુત્રજન્મ પરીપ્સન્વૈ સ રાજા તદધારયત્।
દ્રોણનॊંદિગિદ્દ વૈરત્વવન્નુ નॆનપિસિકॊળ્ળુત્તિદ્દ દ્રુપદનિગॆ શાંતિયે દॊરॆયલિલ્લ. તન્ન ક્ષત્રિય બલદિંદ અવનન્નુ પરાજયગॊળિસુવ દારિયન્ને કાણલિલ્લ. બ્રાહ્મણન બલક્કિંત તન્ન બલવુ હીનવાદદ્દુ ऎંદુ તિળિદનુ. અદન્નુ સહિસિકॊંડ રાજનુ પુત્રન જન્મક્કાગિ કાયુત્તિદ્દનુ.
01128017e અહિચ્છત્રં ચ વિષયં દ્રોણઃ સમભિપદ્યત।।
01128018a એવં રાજન્નહિચ્છત્રા પુરી જનપદાયુતા।
01128018c યુધિ નિર્જિત્ય પાર્થેન દ્રોણાય પ્રતિપાદિતા।।
અહિચ્છત્રદલ્લિ દ્રોણનુ નॆલॆસિદનુ. રાજન્! ઈ રીતિ પાર્થનુ જનપદગળિંદ આવૃત અહિચ્છત્ર પુરિયન્નુ યુદ્ધદલ્લિ ગॆદ્દુ દ્રોણનિગॆ દક્ષિણॆયન્નાગિત્તનુ.”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે આદિપર્વણિ જતુગૃહદાહપર્વણિ દ્રુપદશાસને અષ્ટવિંશત્યાધિકશતતમોઽધ્યાયઃ।।
ઇદુ શ્રી મહાભારતદલ્લિ આદિપર્વદલ્લિ જતુગૃહદાહ પર્વદલ્લિ દ્રુપદશાસન ऎન્નુવ નૂરાઇપ્પત્તॆંટનॆય અધ્યાયવુ.