087 ಯಯಾತ್ಯುಪಾಖ್ಯಾನಃ

ಪ್ರವೇಶ

।। ಓಂ ಓಂ ನಮೋ ನಾರಾಯಣಾಯ।। ಶ್ರೀ ವೇದವ್ಯಾಸಾಯ ನಮಃ ।।

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದ್ವೈಪಾಯನ ವೇದವ್ಯಾಸ ವಿರಚಿತ

ಶ್ರೀ ಮಹಾಭಾರತ

ಆದಿ ಪರ್ವ

ಸಂಭವ ಪರ್ವ

ಅಧ್ಯಾಯ 86

ಸಾರ

ಅಷ್ಟಕ ಮತ್ತು ಯಯಾತಿಯರ ಸಂವಾದ (1-18)

01087001 ಅಷ್ಟಕ ಉವಾಚ।
01087001a ಕತರಸ್ತ್ವೇತಯೋಃ ಪೂರ್ವಂ ದೇವಾನಾಮೇತಿ ಸಾತ್ಮ್ಯತಾಂ।
01087001c ಉಭಯೋರ್ಧಾವತೋ ರಾಜನ್ಸೂರ್ಯಾಚಂದ್ರಮಸೋರಿವ।।
01087002 ಯಯಾತಿರುವಾಚ।
01087002a ಅನಿಕೇತೋ ಗೃಹಸ್ಥೇಷು ಕಾಮವೃತ್ತೇಷು ಸಮ್ಯತಃ।
01087002c ಗ್ರಾಮ ಏವ ವಸನ್ಭಿಕ್ಷುಸ್ತಯೋಃ ಪೂರ್ವತರಂ ಗತಃ।।
01087003a ಅಪ್ರಾಪ್ಯ ದೀರ್ಘಮಾಯುಸ್ತು ಯಃ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ವಿಕೃತಿಂ ಚರೇತ್।
01087003c ತಪ್ಯೇತ ಯದಿ ತತ್ಕೃತ್ವಾ ಚರೇತ್ಸೋಽನ್ಯತ್ತತಸ್ತಪಃ।।
01087004a ಯದ್ವೈ ನೃಶಂಸಂ ತದಪಥ್ಯಮಾಹುಃ ಯಃ ಸೇವತೇ ಧರ್ಮಮನರ್ಥಬುದ್ಧಿಃ।
01087004c ಅಸ್ವೋಽಪ್ಯನೀಶಶ್ಚ ತಥೈವ ರಾಜನ್ ತದಾರ್ಜವಂ ಸ ಸಮಾಧಿಸ್ತದಾರ್ಯಂ।।
01087005 ಅಷ್ಟಕ ಉವಾಚ।
01087005a ಕೇನಾಸಿ ದೂತಃ ಪ್ರಹಿತೋಽದ್ಯ ರಾಜನ್ ಯುವಾ ಸ್ರಗ್ವೀ ದರ್ಶನೀಯಃ ಸುವರ್ಚಾಃ।
01087005c ಕುತ ಆಗತಃ ಕತರಸ್ಯಾಂ ದಿಶಿ ತ್ವಂ ಉತಾಹೋ ಸ್ವಿತ್ಪಾರ್ಥಿವಂ ಸ್ಥಾನಮಸ್ತಿ।।
01087006 ಯಯಾತಿರುವಾಚ।
01087006a ಇಮಂ ಭೌಮಂ ನರಕಂ ಕ್ಷೀಣಪುಣ್ಯಃ ಪ್ರವೇಷ್ಟುಮುರ್ವೀಂ ಗಗನಾದ್ವಿಪ್ರಕೀರ್ಣಃ।
01087006c ಉಕ್ತ್ವಾಹಂ ವಃ ಪ್ರಪತಿಷ್ಯಾಮ್ಯನಂತರಂ ತ್ವರಂತಿ ಮಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಲೋಕಪಾಲಾಃ।।
01087007a ಸತಾಂ ಸಕಾಶೇ ತು ವೃತಃ ಪ್ರಪಾತಃ ತೇ ಸಂಗತಾ ಗುಣವಂತಶ್ಚ ಸರ್ವೇ।
01087007c ಶಕ್ರಾಚ್ಚ ಲಬ್ಧೋ ಹಿ ವರೋ ಮಯೈಷ ಪತಿಷ್ಯತಾ ಭೂಮಿತಲೇ ನರೇಂದ್ರ।।
01087008 ಅಷ್ಟಕ ಉವಾಚ।
01087008a ಪೃಚ್ಛಾಮಿ ತ್ವಾಂ ಮಾ ಪ್ರಪತ ಪ್ರಪಾತಂ ಯದಿ ಲೋಕಾಃ ಪಾರ್ಥಿವ ಸಂತಿ ಮೇಽತ್ರ।
01087008c ಯದ್ಯಂತರಿಕ್ಷೇ ಯದಿ ವಾ ದಿವಿ ಶ್ರಿತಾಃ ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಂ ತ್ವಾಂ ತಸ್ಯ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಮನ್ಯೇ।।
01087009 ಯಯಾತಿರುವಾಚ।
01087009a ಯಾವತ್ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ವಿಹಿತಂ ಗವಾಶ್ವಂ ಸಹಾರಣ್ಯೈಃ ಪಶುಭಿಃ ಪರ್ವತೈಶ್ಚ।
01087009c ತಾವಲ್ಲೋಕಾ ದಿವಿ ತೇ ಸಂಸ್ಥಿತಾ ವೈ ತಥಾ ವಿಜಾನೀಹಿ ನರೇಂದ್ರಸಿಂಹ।।
01087010 ಅಷ್ಟಕ ಉವಾಚ।
01087010a ತಾಂಸ್ತೇ ದದಾಮಿ ಮಾ ಪ್ರಪತ ಪ್ರಪಾತಂ ಯೇ ಮೇ ಲೋಕಾ ದಿವಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸಂತಿ।
01087010c ಯದ್ಯಂತರಿಕ್ಷೇ ಯದಿ ವಾ ದಿವಿ ಶ್ರಿತಾಃ ತಾನಾಕ್ರಮ ಕ್ಷಿಪ್ರಮಮಿತ್ರಸಾಹ।।
01087011 ಯಯಾತಿರುವಾಚ।
01087011a ನಾಸ್ಮದ್ವಿಧೋಽಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿಚ್ಚ ಪ್ರತಿಗ್ರಹೇ ವರ್ತತೇ ರಾಜಮುಖ್ಯ।
01087011c ಯಥಾ ಪ್ರದೇಯಂ ಸತತಂ ದ್ವಿಜೇಭ್ಯಃ ತಥಾದದಂ ಪೂರ್ವಮಹಂ ನರೇಂದ್ರ।।
01087012a ನಾಬ್ರಾಹ್ಮಣಃ ಕೃಪಣೋ ಜಾತು ಜೀವೇದ್ಯಾ ಚಾಪಿ ಸ್ಯಾದ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ವೀರಪತ್ನೀ।
01087012c ಸೋಽಹಂ ಯದೈವಾಕೃತಪೂರ್ವಂ ಚರೇಯಂ ವಿವಿತ್ಸಮಾನಃ ಕಿಮು ತತ್ರ ಸಾಧು।।
01087013 ಪ್ರತರ್ದನ ಉವಾಚ।
01087013a ಪೃಚ್ಛಾಮಿ ತ್ವಾಂ ಸ್ಪೃಹಣೀಯರೂಪ ಪ್ರತರ್ದನೋಽಹಂ ಯದಿ ಮೇ ಸಂತಿ ಲೋಕಾಃ।
01087013c ಯದ್ಯಂತರಿಕ್ಷೇ ಯದಿ ವಾ ದಿವಿ ಶ್ರಿತಾಃ ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಂ ತ್ವಾಂ ತಸ್ಯ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಮನ್ಯೇ।।
01087014 ಯಯಾತಿರುವಾಚ।
01087014a ಸಂತಿ ಲೋಕಾ ಬಹವಸ್ತೇ ನರೇಂದ್ರ ಅಪ್ಯೇಕೈಕಃ ಸಪ್ತ ಸಪ್ತಾಪ್ಯಹಾನಿ।
01087014c ಮಧುಚ್ಯುತೋ ಘೃತಪೃಕ್ತಾ ವಿಶೋಕಾಃ ತೇ ನಾಂತವಂತಃ ಪ್ರತಿಪಾಲಯಂತಿ।।
01087015 ಪ್ರತರ್ದನ ಉವಾಚ।
01087015a ತಾಂಸ್ತೇ ದದಾಮಿ ಮಾ ಪ್ರಪತ ಪ್ರಪಾತಂ ಯೇ ಮೇ ಲೋಕಾಸ್ತವ ತೇ ವೈ ಭವಂತು।
01087015c ಯದ್ಯಂತರಿಕ್ಷೇ ಯದಿ ವಾ ದಿವಿ ಶ್ರಿತಾಃ ತಾನಾಕ್ರಮ ಕ್ಷಿಪ್ರಮಪೇತಮೋಹಃ।।
01087016 ಯಯಾತಿರುವಾಚ।
01087016a ನ ತುಲ್ಯತೇಜಾಃ ಸುಕೃತಂ ಕಾಮಯೇತ ಯೋಗಕ್ಷೇಮಂ ಪಾರ್ಥಿವ ಪಾರ್ಥಿವಃ ಸನ್।
01087016c ದೈವಾದೇಶಾದಾಪದಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ವಿದ್ವಾಂಶ್ಚರೇನ್ನೃಶಂಸಂ ನ ಹಿ ಜಾತು ರಾಜಾ।।
01087017a ಧರ್ಮ್ಯಂ ಮಾರ್ಗಂ ಚೇತಯಾನೋ ಯಶಸ್ಯಂ ಕುರ್ಯಾನ್ನೃಪೋ ಧರ್ಮಮವೇಕ್ಷಮಾಣಃ।
01087017c ನ ಮದ್ವಿಧೋ ಧರ್ಮಬುದ್ಧಿಃ ಪ್ರಜಾನನ್ ಕುರ್ಯಾದೇವಂ ಕೃಪಣಂ ಮಾಂ ಯಥಾತ್ಥ।।
01087018a ಕುರ್ಯಾಮಪೂರ್ವಂ ನ ಕೃತಂ ಯದನ್ಯೈಃ ವಿವಿತ್ಸಮಾನಃ ಕಿಮು ತತ್ರ ಸಾಧು।
01087018c ಬ್ರುವಾಣಮೇವಂ ನೃಪತಿಂ ಯಯಾತಿಂ ನೃಪೋತ್ತಮೋ ವಸುಮನಾಬ್ರವೀತ್ತಂ।।

ಸಮಾಪ್ತಿ

ಇತಿ ಶ್ರೀ ಮಹಾಭಾರತೇ ಆದಿಪರ್ವಣಿ ಸಂಭವಪರ್ವಣಿ ಯಯಾತ್ಯುಪಾಖ್ಯಾನೇ ಸಪ್ತಾಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ।।
ಇದು ಶ್ರೀ ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆದಿಪರ್ವದಲ್ಲಿ ಸಂಭವ ಪರ್ವದಲ್ಲಿ ಯಯಾತಿ-ಉಪಾಖ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಎಂಭತ್ತೇಳನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು.