ప్రవేశ
।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।
శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత
శ్రీ మహాభారత
ఆది పర్వ
సంభవ పర్వ
అధ్యాయ 82
సార
స్వర్గదల్లి యయాతియ వాస (1-2). ఇంద్రన ప్రశ్నెగె యయాతియు పూరువిగె నీడిద ఉపదేశద మాతుగళన్ను హేళిదుదు (3-13).
01082001 వైశంపాయన ఉవాచ।
01082001a స్వర్గతః స తు రాజేంద్రో నివసన్దేవసద్మని।
01082001c పూజితస్త్రిదశైః సాధ్యైర్మరుద్భిర్వసుభిస్తథా।।
వైశంపాయనను హేళిదను: “స్వర్గవన్ను సేరిద ఆ రాజేంద్రను సాధ్య, మరుత్తరు మత్తు వసుగళింద హాగూ త్రిదశరింద పూజితనాగి దేవసద్మనియల్లి వాసిసిదను.
01082002a దేవలోకాద్బ్రహ్మలోకం సంచరన్పుణ్యకృద్వశీ।
01082002c అవసత్పృథివీపాలో దీర్ఘకాలమితి శ్రుతిః।।
పుణ్యకర్మగళింద అధికారవన్ను పడెద ఆ పృథివీపాలను దేవలోకదింద బ్రహ్మలోకక్కూ హోగి అల్లి దీర్ఘకాల నెలెసిద్దనెందూ కేళిద్దేవె.
01082003a స కదా చిన్నృపశ్రేష్ఠో యయాతిః శక్రమాగమత్।
01082003c కథాంతే తత్ర శక్రేణ పృష్టః స పృథివీపతిః।।
ఒమ్మె ఆ నృపతిశ్రేష్ఠ యయాతియు శక్రనల్లిగె హోగి మాతనాడుత్తిరలు శక్రను పృథివీపతిగె కేళిదను.
01082004 శక్ర ఉవాచ।
01082004a యదా స పూరుస్తవ రూపేణ రాజం జరాం గృహీత్వా ప్రచచార భూమౌ।
01082004c తదా రాజ్యం సంప్రదాయైవ తస్మై త్వయా కిముక్తః కథయేహ సత్యం।।
శక్రను హేళిదను: “రాజన్! నిన్న రూప మత్తు ముప్పన్ను తెగెదుకొండు భూమియల్లి సంచరిసుత్తిద్ద పూరువిగె రాజ్యవన్ను కొడువాగ నీను ఏను హేళిదె? సత్యవన్ను హేళు.”
01082005 యయాతిరువాచ।
01082005a గంగాయమునయోర్మధ్యే కృత్స్నోఽయం విషయస్తవ।
01082005c మధ్యే పృథివ్యాస్త్వం రాజా భ్రాతరోఽంత్య్యాధిపాస్తవ।।
యయాతియు హేళిదను: “గంగె మత్తు యమునెయర మధ్యదల్లిరువ ఎల్లవూ నిన్న రాజ్య. ఈ భూమియ మధ్యె నీను రాజనాగిరు. నిన్న అణ్ణందిరు ఆచెయిరువవుగళన్ను పాలిసలి.
01082006a అక్రోధనః క్రోధనేభ్యో విశిష్టః తథా తితిక్షురతితిక్షోర్విశిష్టః।
01082006c అమానుషేభ్యో మానుషాశ్చ ప్రధానా విద్వాంస్తథైవావిదుషః ప్రధానః।।
క్రోధగొళ్ళదవను క్రోధిగళన్ను, హాగెయే క్షమిసువవను క్షమెయిల్లదవనన్ను మీరిసుత్తానె. అమానుషరల్లి మనుష్యను ప్రధానను. అవిదుషరల్లి విద్వాంసరు ప్రధానరు.
01082007a ఆక్రుశ్యమానో నాక్రోశేన్మన్యురేవ తితిక్షతః।
01082007c ఆక్రోష్టారం నిర్దహతి సుకృతం చాస్య విందతి।।
ఇతరరు దూరువాగ దూరబారదు. క్షమావంతన సిట్టే నిందిసువవనన్ను సుట్టుహాకుత్తదె మత్తు అవన సుకృతగళన్ను గళిసుత్తానె.
01082008a నారుంతుదః స్యాన్న నృశంసవాదీ న హీనతః పరమభ్యాదదీత।
01082008c యయాస్య వాచా పర ఉద్విజేత న తాం వదేద్రుశతీం పాపలోక్యాం।।
ఇతరరన్ను అళిసబేడ. క్రూరవాగి మాతనాడబేడ. కడుబడవనింద అవన కొనెయదన్ను కసిదుకొళ్ళబేడ. గాయగొళిసువంథ మత్తు నరకవన్ను దొరకిసువంథ మాతనాడిదరె ఇతరరన్ను నోయిసువంథ మాతుగళన్నాడబేడ.
01082009a అరుంతుదం పురుషం రూక్షవాచం వాక్కంటకైర్వితుదంతం మనుష్యాన్।
01082009c విద్యాదలక్ష్మీకతమం జనానాం ముఖే నిబద్ధాం నిరృతిం వహంతం।।
నోయిసువ, భిరుసాద, కటుమాతుగళన్ను ఆడువ, మాతిన ముళ్ళినింద ఇతరరన్ను గాయగొళిసువవను జనరల్లి అత్యంత అలక్ష్మీవంతనాగిరుత్తానె. బాయియల్లి పాపద కిడియన్ను ఇట్టుకొండిరుత్తానె.
01082010a సద్భిః పురస్తాదభిపూజితః స్యాత్ సద్భిస్తథా పృష్ఠతో రక్షితః స్యాత్।
01082010c సదాసతామతివాదాంస్తితిక్షేత్ సతాం వృత్తం చాదదీతార్యవృత్తః।।
ఎదురల్లి ఒళ్ళెయువరింద పూజితనాగిరు. హిందినింద ఒళ్ళెయవర రక్షణెయిరలి. కెట్టవర నిందనెయ మాతుగళన్ను సదా సహిసికొండిరు. ఆర్యను సత్యవంతర నడతెయన్నే తన్నదాగిసికొళ్ళుత్తానె.
01082011a వాక్సాయకా వదనాన్నిష్పతంతి యైరాహతః శోచతి రాత్ర్యహాని।
01082011c పరస్య వా మర్మసు యే పతంతి తాన్పండితో నావసృజేత్పరేషు।।
మాతుగళు బాయియింద బాణగళంతె హొరబీళుత్తవె. తాగిదవనిగె అవు హగలు రాత్రి నోయిసుత్తవె. ఇతరరిగె తాగి నోయిసువంథవుగళన్ను పండితను పరర మేలె ప్రయోగిసువుదిల్ల.
01082012a న హీదృశం సంవననం త్రిషు లోకేషు విద్యతే।
01082012c యథా మైత్రీ చ భూతేషు దానం చ మధురా చ వాక్।।
సంవనన, ఇరువ ఎల్లదరొందిగె మైత్రి మత్తు మధుర మాతు ఇవుగళిగింత హెచ్చిన యావుదూ ఈ మూరు లోకగళల్లిల్ల.
01082013a తస్మాత్సాంత్వం సదా వాచ్యం న వాచ్యం పరుషం క్వ చిత్।
01082013c పూజ్యాన్సంపూజయేద్దద్యాన్న చ యాచేత్కదా చన।।
ఆదుదరింద సదా సాంత్వనద మాతన్నాడబేకు. ఎందూ కటువాగి మాతనాడబారదు. పూజిసలర్హరాదవరన్ను పూజిసు. కొడు. ఎందూ కేళబేడ.”
సమాప్తి
ఇతి శ్రీ మహాభారతే ఆదిపర్వణి సంభవపర్వణి యయాత్యుపాఖ్యానే ద్వ్యశీతితమోఽధ్యాయః।।
ఇదు శ్రీ మహాభారతదల్లి ఆదిపర్వదల్లి సంభవ పర్వదల్లి యయాతి-ఉపాఖ్యానదల్లి ఎంభత్తెరడనెయ అధ్యాయవు.