052 ಸರ್ಪನಾಮಕಥನಃ

ପ୍ରଵେଶ

।। ଓଂ ଓଂ ନମୋ ନାରାଯଣାଯ।। ଶ୍ରୀ ଵେଦଵ୍ଯାସାଯ ନମଃ ।।

ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣଦ୍ଵୈପାଯନ ଵେଦଵ୍ଯାସ ଵିରଚିତ

ଶ୍ରୀ ମହାଭାରତ

ଆଦି ପର୍ଵ

ଆସ୍ତୀକ ପର୍ଵ

ଅଧ୍ଯାଯ 52

ସାର

ଯାଗଦଲ୍ଲି ନାଶଵାଦ ସର୍ପଗଳ ହॆସରୁଗଳୁ (1-22).

01052001 ଶୌନକ ଉଵାଚ।
01052001a ଯେ ସର୍ପାଃ ସର୍ପସତ୍ରେଽସ୍ମିନ୍ପତିତା ହଵ୍ଯଵାହନେ।
01052001c ତେଷାଂ ନାମାନି ସର୍ଵେଷାଂ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମି ସୂତଜ।।

ଶୌନକନୁ ହେଳିଦନୁ: “ସୂତଜ! ଆ ସର୍ପସତ୍ରଦ ହଵ୍ଯଵାହନନଲ୍ଲି ବିଦ୍ଦ ସର୍ପଗଳॆଲ୍ଲଵୁଗଳ ହॆସରୁଗଳନ୍ନୁ କେଳଲୁ ବଯସୁତ୍ତେନॆ.”

01052002 ସୂତ ଉଵାଚ।
01052002a ସହସ୍ରାଣି ବହୂନ୍ଯସ୍ମିନ୍ପ୍ରଯୁତାନ୍ଯର୍ବୁଦାନି ଚ।
01052002c ନ ଶକ୍ଯଂ ପରିସଂଖ୍ଯାତୁଂ ବହୁତ୍ଵାଦ୍ଵେଦଵିତ୍ତମ।।

ସୂତନୁ ହେଳିଦନୁ: “ଵେଦଵିତ୍ତମ! ଅଵୁ ବହଳ - ସହସ୍ର ଲକ୍ଷଗଟ୍ଟଲॆ. ଅଵୁ ऎଷ୍ଟିଦ୍ଦଵॆଂଦରॆ ଅଵୁଗଳନ୍ନୁ ଲॆକ୍କମାଡଲୁ ସାଧ୍ଯଵେ ଇଲ୍ଲ.

01052003a ଯଥାସ୍ମୃତି ତୁ ନାମାନି ପନ୍ନଗାନାଂ ନିବୋଧ ମେ।
01052003c ଉଚ୍ଯମାନାନି ମୁଖ୍ଯାନାଂ ହୁତାନାଂ ଜାତଵେଦସି।।

ଆ ଜାତଵେଦସଦଲ୍ଲି ସୁଟ୍ଟୁହୋଦ ମୁଖ୍ଯଵାଦ ऎଷ୍ଟୁ ପନ୍ନଗଗଳ ହॆସରୁଗଳନ୍ନୁ କେଳିଦ୍ଦିଦୁ ନॆନପିଦॆଯୋ ଅଵୁଗଳନ୍ନୁ ହେଳୁତ୍ତେନॆ.

01052004a ଵାସୁକେଃ କୁଲଜାଂସ୍ତାଵତ୍ପ୍ରାଧାନ୍ଯେନ ନିବୋଧ ମେ।
01052004c ନୀଲରକ୍ତାନ୍ସିତାନ୍ଘୋରାନ୍ମହାକାଯାନ୍ଵିଷୋଲ୍ବଣାନ୍।।

ନନଗॆ ତିଳିଦଂତॆ ଵାସୁକିଯ କୁଲଦଲ୍ଲି ଜନିସିଦ ପ୍ରଧାନ ସର୍ପଗଳୁ ନୀଲରକ୍ତଵନ୍ନୁ ହॊଂଦି ଘୋରଵୂ, ମହାକାଯଗଳୂ, ଅତ୍ଯଂତ ଵିଷକାରିଗଳୂ ଆଗିଦ୍ଦଵୁ.

01052005a ¹କୋଟିକୋ ମାନସଃ ପୂର୍ଣଃ ସହଃ ପୈଲୋ ହଲୀସକଃ²।
01052005c ପିଚ୍ଛିଲଃ କୋଣପଶ୍ଚକ୍ରଃ କୋଣଵେଗଃ³ ପ୍ରକାଲନଃ।।
01052006a ହିରଣ୍ଯଵାହଃ⁴ ଶରଣଃ କକ୍ଷକଃ କାଲଦଂତକଃ।
01052006c ଏତେ ଵାସୁକିଜା ନାଗାଃ ପ୍ରଵିଷ୍ଟା ହଵ୍ଯଵାହନଂ।।

କୋଟିକ, ମାନସ, ପୂର୍ଣ, ପୈଲ, ହଲୀସକ, ପିଚ୍ଛିଲ, କୋଣପଶ୍ଚକ, କୋଣଵେଗ, ପ୍ରକାଲନ, ହିରଣ୍ଯଵାହ, ଶରଣ, କକ୍ଷକ, କାଲଦଂତକ ଇଵରॆଲ୍ଲରୂ ହଵ୍ଯଵାହନନଲ୍ଲି ବିଦ୍ଦ ଵାସୁକିଯ ମକ୍କଳୁ.

01052007a ⁵ତକ୍ଷକସ୍ଯ କୁଲେ ଜାତାନ୍ପ୍ରଵକ୍ଷ୍ଯାମି ନିବୋଧ ତାନ୍।
01052007c ପୁଚ୍ଛାଂଡକୋ ମଂଡଲକଃ ପିଂଡଭେତ୍ତା⁶ ରଭେଣକଃ।।
01052008a ଉଚ୍ଛିଖଃ ସୁରସୋ ଦ୍ରଂଗୋ ବଲହେଡୋ ଵିରୋହଣଃ⁷।
01052008c ଶିଲୀଶଲକରୋ ମୂକଃ ସୁକୁମାରଃ ପ୍ରଵେପନଃ।।
01052009a ମୁଦ୍ଗରଃ ଶଶରୋମା ଚ ସୁମନା ଵେଗଵାହନଃ⁸।
01052009c ଏତେ ତକ୍ଷକଜା ନାଗାଃ ପ୍ରଵିଷ୍ଟା ହଵ୍ଯଵାହନଂ।।

ତକ୍ଷକନ କୁଲଦଲ୍ଲି ହୁଟ୍ଟିଦଵର କୁରିତୁ ହେଳୁତ୍ତେନॆ, କେଳୁ. ପୁଚ୍ଛାଂଡକ, ମଂଡଲକ, ପିଂଡଭେତ୍ତ, ରଭେଣକ, ଉଚ୍ଛିଖ, ସୁରସ, ଦ୍ରଂଗ, ବଲହେଡ, ଵିରୋହଣ, ଶିଲୀଶଲକର, ମୂକ, ସୁକୁମାର, ପ୍ରଵେପନ, ମୁଦ୍ଗର, ଶଶରୋମ, ସୁମନ, ଵେଗଵାହନ, ଇଵରॆଲ୍ଲରୁ ହଵ୍ଯଵାହନନଲ୍ଲି ବॆଂଦୁହୋଦ ତକ୍ଷକନଲ୍ଲି ଜନିସିଦ ନାଗଗଳୁ.

01052010a ପାରାଵତଃ ପାରିଯାତ୍ରଃ⁹ ପାଂଡରୋ ହରିଣଃ କୃଶଃ।
01052010c ଵିହଂଗଃ ଶରଭୋ ମୋଦଃ¹⁰ ପ୍ରମୋଦଃ ସଂହତାଂଗଦଃ¹¹।।
01052011a ଐରାଵତକୁଲାଦେତେ ପ୍ରୈଵିଷ୍ଟା ହଵ୍ଯଵାହନଂ।

ପାରାଵତ, ପାରିଯାତ୍ର, ପାଂଡର, ହରିଣ, କୃଶ, ଵିହଂଗ, ଶରଭ, ମୋଦ, ପ୍ରମୋଦ, ସଂହତାଂଗଦ, ଇଵରॆଲ୍ଲରୂ ହଵ୍ଯଵାହନନଲ୍ଲି ବିଦ୍ଦ ଐରାଵତ କୁଲଦଵରୁ.

01052011c କୌରଵ୍ଯକୁଲଜାନ୍ନାଗାନ୍ ଶୃଣୁ ମେ ଦ୍ଵିଜସତ୍ତମ।।
01052012a ଐଂଡ୍ଢିଲଃ¹² କୁଂଡଲୋ ମୁଂଡୋ¹³ ଵେଣିସ୍କଂଧଃ କୁମାରକଃ।
01052012c ବାହୁକଃ ଶୃଂଗଵେଗଶ୍ଚ ଧୂର୍ତକଃ ପାତପାତରୌ।।

ଦ୍ଵିଜସତ୍ତମ! କୌରଵ୍ଯନ କୁଲଦଲ୍ଲି ହୁଟ୍ଟିଦ ନାଗଗଳ ହॆସରୁଗଳନ୍ନୁ କେଳୁ. ଐଂଡ୍ଢିଲ, କୁଂଡଲ, ମୁଂଡ, ଵେଣିସ୍କଂଧ, କୁମାରକ, ବାହୁକ, ଶୃଂଗଵେଗ, ଧୂର୍ତକ, ମତ୍ତୁ ପାତପାତର.

01052013a ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରକୁଲେ ଜାତାନ୍ ଶୃଣୁ ନାଗାନ୍ଯଥାତଥଂ।
01052013c କୀର୍ତ୍ଯମାନାନ୍ମଯା ବ୍ରହ୍ମନ୍ଵାତଵେଗାନ୍ଵିଷୋଲ୍ବଣାନ୍।।
01052014a ଶଂକୁକର୍ଣଃ ପିଂଗଲକଃ କୁଠାରମୁଖମେଚକୌ¹⁴।
01052014c ପୂର୍ଣାଂଗଦଃ ପୂର୍ଣମୁଖଃ ପ୍ରହସଃ ଶକୁନିର୍ହରିଃ¹⁵।।
01052015a ଆମାହଥଃ କୋମଥକଃ ଶ୍ଵସନୋ ମାନଵୋ ଵଟଃ¹⁶।
01052015c ଭୈରଵୋ ମୁଂଡଵେଦାଂଗଃ ପିଶଂଗଶ୍ଚୋଦ୍ରପାରଗଃ।।
01052016a ଋଷଭୋ ଵେଗଵାନ୍ନାମ ପିଂଡାରକମହାହନୂ।
01052016c ରକ୍ତାଂଗଃ ସର୍ଵସାରଂଗଃ ସମୃଦ୍ଧଃ ପାଟରାକ୍ଷସୌ¹⁷।।
01052017a ଵରାହକୋ ଵାରଣକଃ ସୁମିତ୍ରଶ୍ଚିତ୍ରଵେଦିକଃ¹⁸।
01052017c ପରାଶରସ୍ତରୁଣକୋ ମଣିସ୍କଂଧସ୍ତଥାରୁଣିଃ।।

ବ୍ରାହ୍ମଣ! ନାନୁ ଈଗ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରନ କୁଲଦଲ୍ଲି ଜନିସିଦ ଵାଯୁଵେଗି ଵିଷୋଲ୍ବଣ ନାଗଗଳ କୁରିତୁ ହେଳୁତ୍ତେନॆ, କେଳୁ. ଶଂକୁକର୍ଣ, ପିଂକଲକ, କୁଠାରମୁଖ, ମେଚକ, ପୂର୍ଣାଂଗଦ, ପୂର୍ଣମୁଖ, ପ୍ରହସ, ଶକୁନି, ହରି, ଆମହଠ, କୋମଠକ, ଶ୍ଵସନ, ମାନଵ, ଵଟ, ଭୈରଵ, ମୁଂଡଵେଦାଂଗ, ପିଶଂଗ, ଉଦ୍ରପାରଗ, ଵେଗଵଂତ ଋଷଭ, ମହାହନୁ ପିଂଡାରକ, ରକ୍ତାଂଗ, ସର୍ଵସାରଂଗ, ସମୃଦ୍ଧ, ପାଟରାକ୍ଷସ, ଵରାହକ, ଵାରଣକ, ସୁମିତ୍ର, ଚିତ୍ରଵେଦିକ, ପରାଶର, ତରୁଣକ, ମଣିସ୍କଂଧ ମତ୍ତୁ ଅରୁଣି.

01052018a ଇତି ନାଗା ମଯା ବ୍ରହ୍ମନ୍କୀର୍ତିତାଃ କୀର୍ତିଵର୍ଧନାଃ।
01052018c ପ୍ରାଧାନ୍ଯେନ ବହୁତ୍ଵାତ୍ତୁ ନ ସର୍ଵେ ପରିକୀର୍ତିତାଃ।।

ବ୍ରାହ୍ମଣ! ପ୍ରଧାନ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନାଗଗଳ ହॆସରୁଗଳନ୍ନୁ ହେଳିଦ୍ଦେନॆ. ତୁଂବା ଇରୁଵୁଦରିଂଦ ऎଲ୍ଲର ହॆସରୁଗଳନ୍ନୂ ହେଳଲିଲ୍ଲ.

01052019a ଏତେଷାଂ ପୁତ୍ରପୌତ୍ରାସ୍ତୁ ପ୍ରସଵସ୍ଯ ଚ ସଂତତିଃ।
01052019c ନ ଶକ୍ଯାଃ ପରିସଂଖ୍ଯାତୁଂ ଯେ ଦୀପ୍ତଂ ପାଵକଂ ଗତାଃ।।

ଉରିଯୁତ୍ତିରୁଵ ବॆଂକିଯଲ୍ଲି ହୋଦ ଇଵୁଗଳ ପୁତ୍ର ପୌତ୍ରରନ୍ନୁ ମତ୍ତୁ ଅଵର ସଂତତିଗଳନ୍ନୁ ऎଣିସଲୂ ସାଧ୍ଯଵିଲ୍ଲ.

01052020a ସପ୍ତଶୀର୍ଷା ଦ୍ଵିଶୀର୍ଷାଶ୍ଚ ପଂଚଶୀର୍ଷାସ୍ତଥାପରେ।।
01052020c କାଲାନଲଵିଷା ଘୋରା ହୁତାଃ ଶତସହସ୍ରଶଃ।।

ଏଳୁ ହॆଡॆଗଳିଦ୍ଦ, ऎରଡୁ ହॆଡॆଗଳିଦ୍ଦ, ମତ୍ତୁ ଇନ୍ନୁ ଐଦୁ ହॆଡॆଗଳନ୍ନୁ ହॊଂଦିଦ୍ଦ କାଲାନଲଦଂଥ ଘୋର ଵିଷଵନ୍ନୁ ହॊଂଦିଦ୍ଦ ନୂରାରୁ ସହସ୍ରାରୁ ସର୍ପଗଳୁ ହୁତରାଦରୁ.

01052021a ମହାକାଯା ମହାଵୀର୍ଯାଃ ଶୈଲଶୃଂଗସମୁଚ୍ଛ୍ରଯାଃ।
01052021c ଯୋଜନାଯାମଵିସ୍ତାରା ଦ୍ଵିଯୋଜନସମାଯତାଃ।।

ମହାକାଯ, ମହାଵୀର୍ଯ, ଶୈଲଶୃଂଗଦଂତॆ ତୋରୁତ୍ତିଦ୍ଦ ଅଵୁଗଳୁ ଵିସ୍ତାରଦଲ୍ଲି ऒଂଦୁ ଯୋଜନ ଅଗଲ ମତ୍ତୁ ऎରଡୁ ଯୋଜନ ଉଦ୍ଦଵିଦ୍ଦଵୁ.

01052022a କାମରୂପାଃ କାମଗମା ଦୀପ୍ତାନଲଵିଷୋଲ୍ବଣାଃ।
01052022c ଦଗ୍ଧାସ୍ତତ୍ର ମହାସତ୍ରେ ବ୍ରହ୍ମଦଂଡନିପୀଡିତାଃ।।

କାମରୂପିଗଳୂ, ବେକାଦ୍ଦଲ୍ଲି ହୋଗୁଵଂଥହଵୂ, ଉରିଯୁତ୍ତିରୁଵ ବॆଂକିଯଂତॆ ଵିଷଵନ୍ନୁ ହॊଂଦିରୁଵଵୂ ଆଦ ହଲଵାରୁ ନାଗଗଳୁ ବ୍ରହ୍ମଦଂଡପୀଡିତରାଗି ଆ ମହାସତ୍ରଦଲ୍ଲି ଭସ୍ମଵାଦଵୁ.”

ସମାପ୍ତି

ଇତି ଶ୍ରୀ ମହାଭାରତେ ଆଦିପର୍ଵଣି ଆସ୍ତୀକପର୍ଵଣି ସର୍ପନାମକଥନେ ଦ୍ଵିପଂଚାଶତ୍ତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ। ଇଦୁ ଶ୍ରୀ ମହାଭାରତଦଲ୍ଲି ଆଦିପର୍ଵଦଲ୍ଲି ଆସ୍ତୀକପର୍ଵଦଲ୍ଲି ସର୍ପନାମକଥନଦଲ୍ଲି ଐଵତ୍ତॆରଡନॆଯ ଅଧ୍ଯାଯଵୁ.

ଇଦକ୍କॆ ମॊଦଲୁ ନୀଲକଂଠୀଯଦଲ୍ଲି ଅଵଶାନ୍ମାତୃଵାଗ୍ଦଂଡପୀଡିତାନ୍ କୃପଣାନ୍ ହୁତାନ୍| ऎଂବ ଶ୍ଲୋକାର୍ଧଵିଦॆ. ↩︎
କୋଟିଶୋ ମାନସଃ ପୂର୍ଣଃ ଶଲଃ ପାଲୋ ହଲୀମକଃ| ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠ). ↩︎
କାଲଵେଗଃ ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠ). ↩︎
ହିରଣ୍ଯବାହୁଃ ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠ). ↩︎
ଇଦକ୍କॆ ମॊଦଲୁ ନୀଲକଂଠୀଯଦଲ୍ଲି ଈ ଅଧିକ ଶ୍ଲୋକଵିଦॆ: ଅନ୍ଯେ ଚ ବହଵୋ ଵିପ୍ର ତଥା ଵୈ କୁଲସଂଭଵାଃ| ପ୍ରଦୀପ୍ତାଗ୍ନୌ ହୁତାଃ ସର୍ଵେ ଘୋରରୂପା ମହାବଲାଃ|| ↩︎
ପିଂଡସେକ୍ତା ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠୀଯ). ↩︎
ଉଚ୍ଛିକଃ ଶରଭୋ ଭଂଗୋ ବିଲ୍ଵତେଜା ଵିରୋହଣଃ| ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠ). ↩︎
ମୁଦ୍ଗରଃ ଶିଶୁରୋମା ଚ ସୁରୋମା ଚ ମହାହନୁଃ| ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠ). ↩︎
ପାରିଜାତଃ ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠ). ↩︎
ମେଦଃ ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠ). ↩︎
ସଂହତାପନଃ ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠ). ↩︎
ऎରକଃ ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠ). ↩︎
ଵେଣୀ ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠ). ↩︎
ପିଠରକଃ କୁଠାରମୁଖସେଚକୌ ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠ). ↩︎
ଶକୁନିର୍ଦରିଃ ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠ). ↩︎
ଅମାହଠଃ କାମଠକଃ ସୁଷେଣୋ ମାନସୋଽଵ୍ଯଯଃ| ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠ). ↩︎
ସମୃଦ୍ଧପଟଵାସକୌ ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠ). ↩︎
ଵରାହକୋ ଵୀରଣକଃ ସୁଚିତ୍ରଶ୍ଚିତ୍ରଵେଗିକଃ| ऎଂବ ପାଠାଂତରଵିଦॆ (ନୀଲକଂଠ). ↩︎