प्रवेश
।। ओं ओं नमो नारायणाय।। श्री वेदव्यासाय नमः ।।
श्री कृष्णद्वैपायन वेदव्यास विरचित
श्री महाभारत
आदि पर्व
आस्तीक पर्व
अध्याय 47
सार
जनमेजयनु सर्पयागवन्नु कैगॊंडिदुदु (1-10). यागक्कॆ विघ्नवागबारदॆंदु यारन्नू ऒळबिडदंतॆ आज्ञॆ (11-15). याग प्रारंभ, सर्पगळु यज्ञकुंडक्कॆ बंदु बीळुवुदु (16-25).01047001 सूत उवाच।
01047001a एवमुक्त्वा ततः श्रीमान्मंत्रिभिश्चानुमोदितः।
01047001c आरुरोह प्रतिज्ञां स सर्पसत्राय पार्थिवः।
सूतनु हेळिदनु: “हीगॆ हेळि मंत्रिगळिंद अनुमोदिसल्पट्ट श्रीमान् पार्थिवनु सर्पसत्रद प्रतिज्ञॆयन्नु कैगॊंडनु.
01047001e ब्रह्मन्भरतशार्दूलो राजा पारिक्षितस्तदा।।
01047002a पुरोहितमथाहूय ऋत्विजं वसुधाधिपः।
01047002c अब्रवीद्वाक्यसंपन्नः संपदर्थकरं वचः।।
ब्राह्मण! भरतशार्दूल परिक्षितन मग वसुधाधिप राजनु पुरोहितरन्नू मत्तु याग प्रवीण ऋत्विजरन्नू करॆयिसि ई संपन्न मातुगळन्नु हेळिदनु:
01047003a यो मे हिंसितवांस्तातं तक्षकः स दुरात्मवान्।
01047003c प्रतिकुर्यां यथा तस्य तद्भवंतो ब्रुवंतु मे।।
“नन्न तंदॆगॆ हिंसॆयन्नित्त दुरात्म तक्षकन मेलॆ सेडन्नु तीरिसिकॊळ्ळलु एनु माडबेकु ऎन्नुवुदन्नु नीवु ननगॆ हेळि.
01047004a अपि तत्कर्म विदितं भवतां येन पन्नगं।
01047004c तक्षकं संप्रदीप्तेऽग्नौ प्राप्स्येऽहं सहबांधवं।।
01047005a यथा तेन पिता मह्यं पूर्वं दग्धो विषाग्निना।
01047005c तथाहमपि तं पापं दग्धुमिच्छामि पन्नगं।।
बंधुगळ समेत पन्नग तक्षकनन्नु हिंदॆ तन्न विषाग्नियल्लि नन्न तंदॆयन्नु हेगॆ सुट्टनो हागॆये उरियुत्तिरुव अग्नियल्लि ऎळॆदु तंदु हाकबल्ल योजनॆयन्नु हेळि. आ पापि पन्नगनन्नु नानू कूड भस्ममाडलु बयसुत्तेनॆ.”
01047006 ऋत्विज ऊचुः।
01047006a अस्ति राजन्महत्सत्रं त्वदर्थं देवनिर्मितं।
01047006c सर्पसत्रमिति ख्यातं पुराणे कथ्यते नृप।।
ऋत्विजरु हेळिदरु: “निनगागिये देवनिर्मित महासत्रवॊंदिदॆ राजन्! नृप! इदु सर्पसत्रवॆंदु पुराणगळल्लि वर्णितगॊंडिदॆ.
01047007a आहर्ता तस्य सत्रस्य त्वन्नान्योऽस्ति नराधिप।
01047007c इति पौराणिकाः प्राहुरस्माकं चास्ति स क्रतुः।।
नराधिप! निन्नन्नु बिट्टु बेरॆ यारू ई सत्रवन्नु कैगॊळ्ळलु असमर्थरु ऎंदु पौराणिकरु हेळुत्तारॆ मत्तु इदन्नु नडॆसुव क्रमवु नम्मल्लिदॆ.””
01047008 सूत उवाच।
01047008a एवमुक्तः स राजर्षिर्मेने सर्पं हि तक्षकं।
01047008c हुताशनमुखं दीप्तं प्रविष्टमिति सत्तम।।
सूतनु हेळिदनु: “इदन्नु केळिद राजर्षि सत्तमनु आ सर्प तक्षकनु उरियुत्तिरुव अग्नियल्लि बीळुत्तिरुवुदन्नु कल्पिसिकॊंडनु.
01047009a ततोऽब्रवीन्मंत्रविदस्तान्राजा ब्राह्मणांस्तदा।
01047009c आहरिष्यामि तत्सत्रं संभाराः संभ्रियंतु मे।।
आग मंत्रविद्वांसि ब्राह्मणरन्नुद्देशिसि राजनु हेळिदनु: “आ सत्रवन्नु नानु कैगॊळ्ळुत्तेनॆ. अदक्कॆ बेकाद सलकरणॆगळन्नु संग्रहिसिरि.”
01047010a ततस्ते ऋत्विजस्तस्य शास्त्रतो द्विजसत्तम।
01047010c देशं तं मापयामासुर्यज्ञायतनकारणात्।
01047010e यथावज्ज्ञानविदुषः सर्वे बुद्ध्या परं गताः।।
अनंतर विधि विधानगळन्नु तिळिदिद्द द्विजसत्तम ऋत्विजरु उत्साहदिंद यज्ञार्थवागि ऒंदु आयत प्रदेशवन्नु शास्त्रोक्तवागि अळॆदरु.
01047011a ऋद्ध्या परमया युक्तमिष्टं द्विजगणायुतं।
01047011c प्रभूतधनधान्याध्यमृत्विग्भिः सुनिवेशितं।।
अत्युत्तमवागि सिंगरिसल्पट्ट आ पुण्य प्रदेशवु द्विजगणगळिंद तुंबिकॊंडिद्दु धन-दान्यगळिंद सुंदरवागि रचिसल्पट्टित्तु.
01047012a निर्माय चापि विधिवद्यज्ञायतनमीप्सितं।
01047012c राजानं दीक्षयामासुः सर्पसत्राप्तये तदा।।
ई रीति विधिवत्तागि यज्ञशालॆयन्नु निर्मिसि अल्लि राजनिगॆ सर्पसत्रद दीक्षॆयन्नु कॊडिसिदरु.
01047013a इदं चासीत्तत्र पूर्वं सर्पसत्रे भविष्यति।
01047013c निमित्तं महदुत्पन्नं यज्ञविघ्नकरं तदा।।
आदरॆ सर्पसत्रवु नडॆयुवुदर मॊदले यज्ञक्कॆ विघ्नवन्नु सूचिसुव महत्तर शकुनवु काणिसिकॊंडितु.
01047014a यज्ञस्यायतने तस्मिन्क्रियमाणे वचोऽब्रवीत्।
01047014c स्थपतिर्बुद्धिसंपन्नो वास्तुविद्याविशारदः।।
01047015a इत्यब्रवीत्सूत्रधारः सूतः पौराणिकस्तदा।
01047015c यस्मिन्देशे च काले च मापनेयं प्रवर्तिता।
01047015e ब्राह्मणं कारणं कृत्वा नायं संस्थास्यते क्रतुः।।
यज्ञशालॆयन्नु अळॆयुत्तिरुवाग अल्लिये निंतिद्द ओर्व बुद्धिसंपन्न वास्तुविद्याविशारद सूत्रधार सूत पौराणिकनु हेळिदनु: “याव काल प्रदेशदल्लि अळतॆयन्नु तॆगॆदुकॊळ्ळलागुत्तिदॆयो अल्लि ओर्व ब्राह्मणन कारणदिंदागि सर्पसत्रवु संपूर्णवागुवुदिल्ल.”
01047016a एतच्छ्रुत्वा तु राजा स प्राग्दीक्षाकालमब्रवीत्।
01047016c क्षत्तारं नेह मे कश्चिदज्ञातः प्रविशेदिति।।
इदन्नु केळिद राजनु दीक्षॆ तॆगॆदुकॊळ्ळुव मॊदले “ननगॆ अनुज्ञॆयिल्लदे यारिगू ई स्थळक्कॆ प्रवेशविल्ल!”ऎंदु हेळिदनु.
01047017a ततः कर्म प्रववृते सर्पसत्रे विधानतः।
01047017c पर्यक्रामंश्च विधिवत्स्वे स्वे कर्मणि याजकाः।।
01047018a परिधाय कृष्णवासांसि धूमसंरक्तलोचनाः।
01047018c जुहुवुर्मंत्रवच्चैव समिद्धं जातवेदसं।।
अनंतर विधिवत्तागि सर्पसत्रद कर्मगळु प्रारंभवादवु. प्रतियॊब्ब याजकनू तन्न तन्न कर्मांगगळन्नु विधिवत्तागि माडतॊडगिदनु. ऎल्लरू कप्पु बट्टॆगळन्नु उट्टिद्दरु मत्तु हॊगॆयिंद अवर कण्णुगळु कॆंपागिद्दवु. अवरु मंत्रोच्छारणॆ माडुत्ता समित्तन्नु जातवेदसनल्लि हाकुत्तिद्दरु.
01047019a कंपयंतश्च सर्वेषामुरगाणां मनांसि ते।
01047019c सर्पानाजुहुवुस्तत्र सर्वानग्निमुखे तदा।।
सर्पगळन्नॆल्लवन्नू अग्निय बायियल्लि आहुतियन्नागि हाकुत्ता सर्व सर्पगळ मनस्सिनल्लि आतंकवन्नु हुट्टिसिदरु.
01047020a ततः सर्पाः समापेतुः प्रदीप्ते हव्यवाहने।
01047020c विवेष्टमानाः कृपणा आह्वयंतः परस्परं।।
आर्तरागि परस्पररन्नु कूगि करॆयुत्ता, ऒंदक्कॊंदु सुत्तिकॊंडिद्द सर्पगळु ऒंदॊंदे उरियुत्तिरुव हव्यवाहननल्लि बंदु बीळतॊडगिदवु.
01047021a विस्फुरंतः श्वसंतश्च वेष्टयंतस्तथा परे।
01047021c पुच्छैः शिरोभिश्च भृशं चित्रभानुं प्रपेदिरे।।
भुसगुट्टुत्ता, उब्बिकॊंडु, तलॆगळिंद अथवा बालगळिंद ऒंदु मत्तॊंदन्नु सुत्तिकॊळ्ळुत्ता, तलॆ मुंदागि अथवा बाल मुंदागि उरियुत्तिरुव बॆंकिगॆ बंदु बीळतॊडगिदवु.
01047022a श्वेताः कृष्णाश्च नीलाश्च स्थविराः शिशवस्तथा।
01047022c रुवंतो भैरवान्नादान्पेतुर्दीप्ते विभावसौ।।
बिळिदाद, कप्पाद, नीलवर्णद, मुदियाद, हरयद सर्पगळु रोदिसुत्ता भैरव निनादगैयुत्ता, भुगिलॆन्नुत्तिरुव बॆंकिगॆ बंदु बीळतॊडगिदवु.
01047023a एवं शतसहस्राणि प्रयुतान्यर्बुदानि च।
01047023c अवशानि विनष्टानि पन्नगानां द्विजोत्तम।।
द्विजोत्तम! ई रीति लक्षगट्टलॆ कोटिगट्टलॆ सर्पगळु निश्यक्तगॊंडु विनाशहॊंदिदवु.
01047024a इंदुरा इव तत्रान्ये हस्तिहस्ता इवापरे।
01047024c मत्ता इव च मातंगा महाकाया महाबलाः।।
कॆलवु इलिगळंतॆ सण्णवागिद्दरॆ कॆलवु आनॆगळष्टु दॊड्डवागिद्दवु, मातंगगळंतॆ उन्मत्तगॊंडु महाबलशालिगळू महाकायरू आगिद्दरु.
01047025a उच्चावचाश्च बहवो नानावर्णा विषोल्बणाः।
01047025c घोराश्च परिघप्रख्या दंदशूका महाबलाः।
01047025e प्रपेतुरग्नावुरगा मातृवाग्दंडपीडिताः।।
तायिय शापदिंद पीडितरागि नाना बण्णद, कडुविषगळ घोर, कब्बिणद हल्लुगळन्नु हॊंदिद्द परिघगळंतिरुव बहळष्टु महाबलशाली सर्पगळु सुट्टु भस्मवादवु.”
समाप्ति
इति श्री महाभारते आदिपर्वणि आस्तीकपर्वणि सर्पसत्रोपक्रमे सप्तचत्वारिंशोऽध्यायः।
इदु श्री महाभारतदल्लि आदिपर्वदल्लि आस्तीकपर्वदल्लि सर्पसत्रोपक्रमदल्लि नलवत्तेळनॆय अध्यायवु.