031 sarpanāmakathanaḥ

praveśa

|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||

śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita

śrī mahābhārata

ādi parva

āstīka parva

adhyāya 31

sāra pramukha pannagagal̤a hèsarugal̤u (1-18).

01031001 śaunaka uvāca|
01031001a bhujaṃgamānāṃ śāpasya mātrā caiva sutena ca|
01031001c vinatāyāstvayā proktaṃ kāraṇaṃ sūtanaṃdana||

śaunakanu hel̤idanu: “sūtanaṃdana! nāgagal̤u avara tāyiyiṃda śapisalpaṭṭa mattu vinatèyu tanna maganiṃda śapisalpaṭṭa kāraṇavannu hel̤idè.

01031002a varapradānaṃ bhartrā ca kadrūvinatayostathā|
01031002c nāmanī caiva te prokte pakṣiṇorvainateyayoḥ||

kadru mattu vinatèyarigè avara patiya varapradāna mattu vinatèya īrvaru pakṣiputrara hèsarugal̤annū hel̤iddīyè.

01031003a pannagānāṃ tu nāmāni na kīrtayasi sūtaja|
01031003c prādhānyenāpi nāmāni śrotumicchāmahe vayaṃ||

sūtaja! nāgagal̤a hèsarugal̤annu hel̤alilla. pradhāna nāgagal̤a hèsarugal̤annādarū kel̤a bayasuttenè.”

01031004 sūta uvāca|
01031004a bahutvānnāmadheyāni bhujagānāṃ tapodhana|
01031004c na kīrtayiṣye sarveṣāṃ prādhānyena tu me śṛṇu||

sūtanu hel̤idanu: “tapodhana! nāgagal̤igè halavāru nāmadheyagal̤ivè. èlla hèsarugal̤annū hel̤uvudilla. pradhānavādavugal̤a hèsarugal̤annu hel̤uttenè. kel̤u.

01031005a śeṣaḥ prathamato jāto vāsukistadanaṃtaraṃ|
01031005c airāvatastakṣakaśca karkoṭakadhanaṃjayau||
01031006a kāliyo maṇināgaśca nāgaścāpūraṇastathā|
01031006c nāgastathā piṃjaraka elāpatro'tha vāmanaḥ||
01031007a nīlānīlau tathā nāgau kalmāṣaśabalau tathā|
01031007c āryakaścādikaścaiva nāgaśca śalapotakaḥ||
01031008a sumanomukho dadhimukhastathā vimalapiṃḍakaḥ|
01031008c āptaḥ koṭanakaścaiva śaṃkho vālaśikhastathā||
01031009a niṣṭhyūnako hemaguho nahuṣaḥ piṃgalastathā|
01031009c bāhyakarṇo hastipadastathā mudgarapiṃḍakaḥ||
01031010a kaṃbalāśvatarau cāpi nāgaḥ kālīyakastathā|
01031010c vṛttasaṃvartakau nāgau dvau ca padmāviti śrutau||
01031011a nāgaḥ śaṃkhanakaścaiva tathā ca sphaṃḍako'paraḥ|
01031011c kṣemakaśca mahānāgo nāgaḥ piṃḍārakastathā||
01031012a karavīraḥ puṣpadaṃṣṭra el̤ako bilvapāṃḍukaḥ|
01031012c mūṣakādaḥ śaṃkhaśirāḥ pūrṇadaṃṣṭro haridrakaḥ||
01031013a aparājito jyotikaśca pannagaḥ śrīvahastathā|
01031013c kauravyo dhṛtarāṣṭraśca puṣkaraḥ śalyakastathā||
01031014a virajāśca subāhuśca śālipiṃḍaśca vīryavān|
01031014c hastibhadraḥ piṭarako mukharaḥ koṇavāsanaḥ||
01031015a kuṃjaraḥ kuraraścaiva tathā nāgaḥ prabhākaraḥ|
01031015c kumudaḥ kumudākṣaśca tittirirhalikastathā|
01031015e karkarākarkarau cobhau kuṃḍodaramahodarau||

(1) śeṣa (2) vāsuki (3) airāvata (4) takṣaka (5) kārkoṭaka (6) dhanaṃjaya (7) kāliya (8) maṇi (9) pūraṇa (10) piṃjaraka (11) elāpatra (12) vāmana (13) nīla (14) anila (15) kalmāśa (16) bala (17) āryaka (18) adika (19) śalapotaka (20) sumanomukha (21) dadhimukha (22) vimalapiṃḍaka (23) āpta (24) koṭanaka (25) śaṃkha (26) vālaśikha (27) niṣṭhūnaka (28) hemaguha (29) nahuṣa (30) piṃgala (31) bāhyakarṇa (32) hastipada (33) mudgarapiṃḍaka (34) kaṃbala (35) aśvatara (36) kālīyaka (37) vṛtta (38) saṃvartaka (39) padma (40) aviti (41) śaṃkhanaka (42) spaṃḍaka (43) apara (44) kṣemakakṣa (45) piṃḍāraka (46) karavīra (47) puṣpadaṃṣṭra (48) el̤aka (49) bilvapāṃḍuka (50) mūṣakāda (51) śaṃkhaśira (52) pūrṇadaṃṣṭra (53) haridraka (54) aparājita (55) jyotika (56) pannaga (57) śrīvaha (58) kauravya (59) dhṛtarāṣṭra (60) puṣkara (61) śalyaka (62) viraja (63) subāhu (64) śālipiṃḍa (65) hastibhadra (66) piṭharaka (67) mukhara (68) koṇavāsana (69) kuṃjara (70) kurara (71) prabhākara (72) kumuda (73) kumudākṣa (74) tittiri (75) halika (76) karkara (77) akarkara (78) kuṃḍodara (79) mahodara

01031016a ete prādhānyato nāgāḥ kīrtitā dvijasattama|
01031016c bahutvānnāmadheyānāmitare na prakīrtitāḥ||

dvijasattama! ivugal̤u pradhāna nāgagal̤a hèsarugal̤u. innū itara bahal̤aṣṭu nāgagal̤a nāmadeyagal̤annu hel̤illa.

01031017a eteṣāṃ prasavo yaśca prasavasya ca saṃtatiḥ|
01031017c asaṃkhyeyeti matvā tānna bravīmi dvijottama||

ivara makkal̤u mòmmakkal̤a saṃtati asaṃkhya. ādudariṃda dvijottama! avugal̤annu hel̤uvudilla.

01031018a bahūnīha sahasrāṇi prayutānyarbudāni ca|
01031018c aśakyānyeva saṃkhyātuṃ bhujagānāṃ tapodhana||

tapodhana! nāgagal̤u bahal̤a sahasra saṃkhyègal̤allivè. avugal̤annu èṇisalū aśakya.”

samāpti

iti śrī mahābhārate ādiparvaṇi āstīkaparvaṇi sarpanāmakathano nāma ekatriṃśo'dhyāyaḥ|
idu śrī mahābhāratadalli ādiparvadalli āstīkaparvadalli sarpanāmakathana ènnuva mūvattòṃdane adhyāyavu.