002 පර්වසංග්රහ පර්ව

ප්රවේශ

.. ඕං ඕං නමෝ නාරායණාය.. ශ්රී වේදව්යාසාය නමඃ .. ශ්රී කෘෂ්ණද්වෛපායන වේදව්යාස විරචිත

ශ්රී මහාභාරත

ආදි පර්ව

පර්වසංග්රහ පර්ව

අධ්යාය 2

සාර

සමංතපංචකද මූල මත්තු මහාත්මෙ (1-10). අක්ෂෞහිණිය පරිමාණ, මහාභාරත යුද්ධද දිනගළ සාරාංශ, මත්තු කෘතිය මහත්ව (11-30). නූරු පර්වගළ හෙසරුගළු (31-70). හදිනෙංටු පර්වගළ සාරාංශ (71-230). කෘතිය මහාත්මෙ, ඵලශ්රුති (231-240).

01002001 ඍෂය ඌචුඃ.
01002001a සමංතපංචකමිති යදුක්තං සූතනංදන.
01002001c ඒතත්සර්වං යථාන්යායං ශ්රෝතුමිච්ඡාමහේ වයං..

ඍෂිගළු හේළිදරු: “සූතනංදන! නීනු හේළිද සමංතපංචකද කුරිතු සර්වවන්නූ යථාවත්තාගි කේළලු බයසුත්තේවෙ.”

01002002 සූත උවාච.
01002002a ශුශ්රූෂා යදි වෝ¹ විප්රා බ්රුවතශ්ච කථාඃ ශුභාඃ.
01002002c සමංතපංචකාඛ්යං ච ශ්රෝතුමර්හථ සත්තමාඃ..

සූතනු හේළිදනු: “විප්රරේ! නන්න මාතුගළන්නු කේළි. සත්තමරාද නීවු නානු ඊග හේළුව ශුභ සමංතපංචකාඛ්ය²වන්නු කේළලු අර්හරිද්දීරි.

01002003a ත්රේතාද්වාපරයෝඃ සංධෞ රාමඃ ශස්ත්රභෘතාං වරඃ.
01002003c අසකෘත්පාර්ථිවං ක්ෂත්රං ජඝානාමර්ෂචෝදිතඃ..

ත්රේත-ද්වාපර යුගගළ සංධියල්ලි ශස්ත්රධාරිගළල්ලි ශ්රේෂ්ඨ රාමනු ක්ෂත්රියර මේලින කෝපදිංද හලවාරු පාර්ථිවරන්නු සංහරිසිදනු.

01002004a ස සර්වං ක්ෂත්රමුත්සාද්ය ස්වවීර්යේණානලද්යුතිඃ.
01002004c සමංතපංචකේ පංච චකාර රුධිරහ්රදාන්..

තන්න වීර්යදිංද අග්නියංතෙ ප්රජ්වලිසුත්තිද්ද අවනු සර්ව ක්ෂත්රියරන්නූ නිර්මූලන මාඩි සමංතපංචකදල්ලි රක්තද ඓදු සරෝවරගළන්නු රචිසිදනු.

01002005a ස තේෂු රුධිරාංභස්සු හ්රදේෂු ක්රෝධමූර්ච්ඡිතඃ.
01002005c පිතෲන්සංතර්පයාමාස රුධිරේණේති නඃ ශ්රුතං..

ආ ක්රෝධමූර්ඡිතනු රක්තසරෝවරගළල්ලි නිංතු තන්න පිතෘගළිගෙ රක්තදිංදලේ තර්පණගළන්නිත්තනෙංදු කේළිද්දේවෙ.

01002006a ³අථර්චීකාදයෝ(අ)භ්යේත්ය පිතරෝ බ්රාහ්මණර්ෂභං⁴.
01002006c තං ක්ෂමස්වේති සිෂිධුස්තතඃ ස විරරාම හ..

ආග ඍචීක⁵ මොදලාද පිතෘගළු ආගමිසි “අවරන්නු ක්ෂමිසු!” එංදු උපදේශිසි අවනන්නු විරමිසිදරු.

01002007a තේෂාං සමීපේ යෝ දේශෝ හ්රදානාං රුධිරාංභසාං.
01002007c සමංතපංචකමිති පුණ්යං තත්පරිකීර්තිතං..

රක්තද ඊ සරෝවරගළ සමීපද ප්රදේශවු පුණ්ය සමංතපංචක එංදු ප්රකීර්තියල්ලිදෙ.

01002008a යේන ලිංගේන යෝ දේශෝ යුක්තඃ සමුපලක්ෂ්යතේ.
01002008c තේනෛව නාම්නා තං දේශං වාච්යමාහුර්මනීෂිණඃ..

විද්වාංසර ප්රකාර යාවුදේ දේශද හෙසරු ආ දේශද මුඛ්ය ගුණලක්ෂණගළිගෙ හොංදිකොංඩිරබේකු⁶.

01002009a අංතරේ චෛව සංප්රාප්තේ කලිද්වාපරයෝරභූත්.
01002009c සමංතපංචකේ යුද්ධං කුරුපාංඩවසේනයෝඃ..

කලි-ද්වාපරයුගගළ සංධිකාලදල්ලි සමංතපංචකදල්ලියේ කුරුපාංඩවර සේනෙගළ නඩුවෙ යුද්ධ නඩෙයිතු.

01002010a තස්මින්පරමධර්මිෂ්ඨේ දේශේ භූදෝෂවර්ජිතේ.
01002010c අෂ්ටාදශ සමාජග්මුරක්ෂෞහිණ්යෝ යුයුත්සයා..

අදේ භූදෝෂවර්ජිත⁷ පරමධර්මිෂ්ඨ ප්රදේශදල්ලි හදිනෙංටු අක්ෂෞහිණී සේනෙගළු යුද්ධක්කාගි සේරිද්දවු.

01002011a ⁸ඒවං නාමාභිනිර්වෘත්තං තස්ය දේශස්ය වෛ ද්විජාඃ.
01002011c පුණ්යශ්ච රමණීයශ්ච ස දේශෝ වඃ ප්රකීර්තිතඃ..

ද්විජරේ! ඉදේ පුණ්ය මත්තු රමණීයවෙංදු ප්රකීර්තිත ආ දේශද හෙසරිගෙ සංබංධිසිද වෘත්තාංත.

01002012a තදේතත්කථිතං සර්වං මයා වෝ මුනිසත්තමාඃ⁹.
01002012c යථා දේශඃ ස විඛ්යාතස්ත්රිෂු ලෝකේෂු විශ්රුතඃ¹⁰..

මුනිසත්තමරේ! මූරු ලෝකගළල්ලියූ විඛ්යාත ඊ ප්රදේශද කුරිතාද සර්වවන්නු නිමගෙ හේළිද්දේනෙ.”

01002013 ඍෂය ඌචුඃ.
01002013a අක්ෂෞහිණ්ය ඉති ප්රෝක්තං යත්ත්වයා සූතනංදන.
01002013c ඒතදිච්ඡාමහේ ශ්රෝතුං සර්වමේව යථාතථං..

ඍෂිගළු හේළිදරු: “සූතනංදන! නීනු අක්ෂෞහිණි එංදු හේළිදෙයල්ල අදර කුරිතු සර්වවන්නූ කේළලු ඉච්ඡිසුත්තේවෙ.

01002014a අක්ෂෞහිණ්යාඃ පරීමාණං රථාශ්වනරදංතිනාං.
01002014c යථාවච්චෛව නෝ බ්රූහි සර්වං හි විදිතං තව..

නිනගෙ සර්වවූ තිළිදිරුවුදරිංද ඔංදු අක්ෂෞහිණියල්ලි රථ, අශ්ව, නර මත්තු ආනෙගළ පරිමාණ එෂ්ටෙංදු හේළු.”

01002015 සූත උවාච.
01002015a ඒකෝ රථෝ ගජශ්චෛකෝ නරාඃ පංච පදාතයඃ.
01002015c ත්රයශ්ච තුරගාස්තජ්ඤෛඃ පත්තිරිත්යභිධීයතේ..

සූතනු හේළිදනු: “ඔංදු රථ, ඔංදු ආනෙ, ඓදු පාදාළුගළු මත්තු මූරු කුදුරෙගළන්නු සේරි ඔංදු පත්ති එංදු තජ්ඤරු හේළුත්තාරෙ.

01002016a පත්තිං තු ත්රිගුණාමේතාමාහුඃ සේනාමුඛං බුධාඃ.
01002016c ත්රීණි සේනාමුඛාන්යේකෝ ගුල්ම ඉත්යභිධීයතේ..

තිළිදවර ප්රකාර මූරු පත්තිගළු සේරි ඔංදු සේනාමුඛ, මත්තු මූරු සේනාමුඛගළු සේරි ඔංදු ගුල්ම.

01002017a ත්රයෝ ගුල්මා ගණෝ නාම වාහිනී තු ගණාස්ත්රයඃ.
01002017c ස්මෘතාස්තිස්රස්තු වාහින්යඃ පෘතනේති විචක්ෂණෛඃ..

මූරු ගුල්මගළු ඔංදු ගණදල්ලි, මූරු ගණගළු ඔංදු වාහිනියල්ලි මත්තු මූරු වාහිනිගළු ඔංදු පෘතදල්ලි සේරිවෙ.

01002018a චමූස්තු පෘතනාස්තිස්රස්තිස්රශ්චංවස්ත්වනීකිනී.
01002018c අනීකිනීං දශගුණාං ප්රාහුරක්ෂෞහිණීං බුධාඃ..

මූරු පෘතගළු ඔංදු චමුවන්නූ, මූරු චමුගළු ඔංදු අනීකිනියන්නූ මත්තු හත්තු අනීකිනිගළු ඔංදු අක්ෂෞහිණියන්නු මාඩුත්තවෙ එංදු තිළිදවරු හේළුත්තාරෙ¹¹.

01002019a අක්ෂෞහිණ්යාඃ ප්රසංඛ්යානං රථානාං ද්විජසත්තමාඃ.
01002019c සංඛ්යාගණිතතත්ත්වජ්ඤෛඃ සහස්රාණ්යේකවිංශතිඃ..
01002020a ශතාන්යුපරි චෛවාෂ්ටෞ තථා භූයශ්ච සප්තතිඃ.
01002020c ගජානාං තු පරීමාණමේතදේවාත්ර නිර්දිශේත්¹²..

ද්විජසත්තමරේ! ගණිතජ්ඤරු ඔංදු අක්ෂෞහිණියල්ලි ඉප්පත්තොංදු සාවිරද එංටුනූරා එප්පත්තොංදු (21,871) රථගළු මත්තු අෂ්ටේ සංඛ්යෙය ආනෙගළු ඉරුත්තවෙයෙංදු ලෙඛ්ක හාකිද්දාරෙ.

01002021a ජ්ඤේයං ශතසහස්රං තු සහස්රාණි තථා නව¹³.
01002021c නරාණාමපි පංචාශච්චතානි ත්රීණි චානඝාඃ..
01002022a පංචෂෂ්ඨිසහස්රාණි තථාශ්වානාං ශතානි ච.
01002022c දශෝත්තරාණි ෂට් ප්රාහුර්යථාවදිහ සංඛ්යයා..

ඔංදු අක්ෂෞහිණියල්ලි ඔංදු ලක්ෂ ඔංභත්තු සාවිරද මුන්නූරා ඓවත්තු (109,350) කාල්දාළුගළූ මත්තු අරවත්තෛදු සාවිරද ආරුනූරා හත්තු (65,610) කුදුරෙගළූ ඉරුත්තවෙ.

01002023a ඒතාමක්ෂෞහිණීං ප්රාහුඃ සංඛ්යාතත්ත්වවිදෝ ජනාඃ.
01002023c යාං වඃ කථිතවානස්මි විස්තරේණ ද්විජෝත්තමාඃ¹⁴..

ද්විජෝත්තමරේ! සංඛ්යාතත්වවන්නු තිළිද ජනරු නානු විස්තාරවාගි හේළිදුදන්නේ ඔංදු අක්ෂෞහිණී එංදු පරිගණිසුත්තාරෙ.

01002024a ඒතයා සංඛ්යයා හ්යාසන්කුරුපාංඩවසේනයෝඃ.
01002024c අක්ෂෞහිණ්යෝ ද්විජශ්රේෂ්ඨාඃ පිංඩේනාෂ්ටාදශෛව තාඃ¹⁵..

ද්විජශ්රේෂ්ඨරේ! කුරුපාංඩවර සේනෙගළ සංඛ්යෙ ඉංතහ හදිනෙංටු අක්ෂෞහිණිගළාගිත්තු¹⁶.

01002025a සමේතාස්තත්ර වෛ දේශේ තත්රෛව නිධනං ගතාඃ.
01002025c කෞරවාන්කාරණං කෘත්වා කාලේනාද්භුතකර්මණා..

අද්භුත කර්මි කාලවු කෞරවරන්නේ කාරණවන්නාගි මාඩිකොංඩු අදේ ප්රදේශදල්ලි¹⁷ අවරෙල්ලරන්නූ ඔට්ටුමාඩි අල්ලියේ එල්ලරන්නූ නාශමාඩිතු.

01002026a අහානි යුයුධේ භීෂ්මෝ දශෛව පරමාස්ත්රවිත්.
01002026c අහානි පංච ද්රෝණස්තු රරක්ෂ කුරුවාහිනීං..

පරමාස්ත්රධාරි භීෂ්මනු හත්තු දිවස යුද්ධමාඩිදනු. ද්රෝණනු කුරුවාහිනියන්නු ඓදු දිවස රක්ෂිසිදනු.

01002027a අහනී යුයුධේ ද්වේ තු කර්ණඃ පරබලාර්දනඃ.
01002027c ශල්යෝ(අ)ර්ධදිවසං ත්වාසීද්ගදායුද්ධමතඃ පරං..

පරබලර්දන කර්ණනු එරඩු දිවස යුද්ධ මාඩිදනු. ශල්යනු අර්ධ දිවස මත්තු ගදායුද්ධවු නංතරද අර්ධ දිවසදල්ලි නඩෙයිතු.

01002028a තස්යෛව තු දිනස්යාංතේ හාර්දික්යද්රෞණිගෞතමාඃ¹⁸.
01002028c ප්රසුප්තං නිශි විශ්වස්තං ජඝ්නුර්යෞධිෂ්ඨිරං බලං..

අදේ දිවසද රාත්රි හාර්දික්ය, ද්රෞණි මත්තු ගෞතමරු මලගිද්ද යුධිෂ්ඨිරන සර්ව සේනෙයන්නූ සංහරිසිදරු.

01002029a ¹⁹යත්තු ශෞනක සත්රේ තේ භාරතාඛ්යානවිස්තරං²⁰.
01002029c ආඛ්යාස්යේ තත්ර පෞලෝමමාඛ්යානං චාදිතඃ පරං..

ආදරෙ ශෞනක! නින්න සත්රදල්ලි භාරතාඛ්යානවන්නු විස්තාරවාගි හේළුවාග පෞලෝමන කථෙයොංදිගෙ ප්රාරංභිසුත්තේනෙ.

01002030a විචිත්රාර්ථපදාඛ්යානමනේකසමයාන්විතං.
01002030c අභිපන්නං²¹ නරෛඃ ප්රාජ්ඤෛර්වෛරාග්යමිව මෝක්ෂිභිඃ..

විචිත්රාර්ථපදගළන්නු කූඩිද, අනේක කාලගළන්නු ආවරිසිරුව²² ඊ ආඛ්යානවු මෝක්ෂක්කෙ වෛරාග්යවිද්දංතෙ එංදු ප්රාජ්ඤරු අභිප්රායපඩුත්තාරෙ.

01002031a ආත්මේව වේදිතව්යේෂු ප්රියේෂ්විව ච ජීවිතං.
01002031c ඉතිහාසඃ ප්රධානාර්ථඃ ශ්රේෂ්ඨඃ සර්වාගමේෂ්වයං..

තිළියුවංථවුගළල්ලි ආත්ම මත්තු ප්රියවාදවුගළල්ලි ජීවවු හේගෝ හාගෙ එල්ල ආගමගළල්ලි ඊ ඉතිහාසවු ශ්රේෂ්ඨ ප්රධානවෙංදු පරිගණිසල්පට්ටිදෙ.

01002032a ²³ඉතිහාසෝත්තමේ හ්යස්මින්නර්පිතා බුද්ධිරුත්තමා.
01002032c ස්වරව්යංජනයෝඃ කෘත්ස්නා ලෝකවේදාශ්රයේව වාක්..

ඊ උත්තම ඉතිහාසදල්ලි බුද්ධිවංතරු උත්තමවෙංදු ස්වීකරිසිරුව, වේදශාස්ත්රගළ භාෂෙයෙංදු පරිගණිසිරුව ස්වර-ව්යංජනගළ අද්භුත වින්යාසවිදෙ.

01002033a අස්²⁴ ප්රජ්ඤාභිපන්නස්ය විචිත්රපදපර්වණඃ.
01002033c ²⁵භාරතස්යේතිහාසස්ය ශ්රූයතාං පර්වසංග්රහඃ..

විචිත්ර පදජෝඩණෙගළන්නු හොංදි ජ්ඤානවන්නු නීඩුව ඊ භාරත ඉතිහාසද පර්වසංග්රහවන්නු කේළිරි.

01002034a පර්වානුක්රමණී පූර්වං ද්විතීයං පර්වසංග්රහඃ.
01002034c පෞෂ්යං පෞලෝමමාස්තීකමාදිවංශාවතාරණං²⁶..

මොදලනෙයදු (1) අනුක්රමණිකා පර්ව, එරඩනෙයදු (2) පර්වසංග්රහ. නංතර (3) පෞෂ්ය, (4) පෞලෝම, (5) ආස්තීක, මත්තු (6) ආදිවංශාවතරණ පර්වගළු.

01002035a තතඃ සංභවපර්වෝක්තමද්භුතං දේවනිර්මිතං²⁷.
01002035c දාහෝ ජතුගෘහස්යාත්ර හෛඩිංබං පර්ව චෝච්යතේ..

අනංතර අද්භුතවාද දේවනිර්මිත (7) සංභවපර්වවන්නු හේළලාගිදෙ. ඉදර නංතර (8) ජතුගෘහදාහ පර්ව මත්තු (9) හිඩිංබ පර්වගළිවෙ.

01002036a තතෝ බකවධඃ පර්ව පර්ව චෛත්රරථං තතඃ.
01002036c තතඃ ස්වයංවරං දේව්යාඃ පාංචාල්යාඃ පර්ව චෝච්යතේ..

අනංතර (10) බකවධ පර්ව මත්තු නංතර (11) චෛත්රරථ පර්වවිදෙ. අනංතර දේවී පාංචාලිය (12) ස්වයංවර පර්ව එංදු හේළිද්දාරෙ.

01002037a ක්ෂත්රධර්මේණ නිර්ජිත්ය තතෝ වෛවාහිකං ස්මෘතං.
01002037c විදුරාගමනං පර්ව රාජ්යලංභස්තථෛව ච..

අනංතර ක්ෂත්රධර්මදිංද ගෙද්ද (13) වෛවාහික පර්වවිදෙ. නංතර (14) විදුරාගමන පර්ව මත්තු (15) රාජ්යලංභ පර්වගළිවෙ.

01002038a අර්ජුනස්ය වනේ වාසඃ සුභද්රාහරණං තතඃ.
01002038c සුභද්රාහරණාදූර්ධ්වං ජ්ඤේයං²⁸ හරණහාරිකං..

අනංතර (16) අර්ජුන වනවාස මත්තු (17) සුභද්රාහරණ පර්වගළිවෙ. සුභද්රාහරණද නංතර (18) හරණහාරික පර්වවිදෙයෙංදු තිළියබේකු.

01002039a තතඃ ඛාංඩවදාහාඛ්යං තත්රෛව මයදර්ශනං.
01002039c සභාපර්ව තතඃ ප්රෝක්තං මංත්රපර්ව තතඃ පරං..

අනංතර (19) ඛාංඩවදාහ එංබ පර්වවිදෙ මත්තු අදරල්ලියේ මයදර්ශනවූ ඉදෙ. නංතරද්දු (20) සභාපර්වවෙංදූ අදර නංතරද්දු (21) මංත්රපර්වවෙංදූ හේළිද්දාරෙ.

01002040a ජරාසංධවධඃ පර්ව පර්ව දිග්විජයස්තථා²⁹.
01002040c පර්ව දිග්විජයාදූර්ධ්වං රාජසූයිකමුච්යතේ..

(22) ජරාසංධවධ පර්ව, (23) දිග්විජය පර්ව, හාගූ දිග්විජයද නංතර (24) රාජසූයික පර්ව එන්නුත්තාරෙ.

01002041a තතශ්චාර්ඝාභිහරණං ශිශුපාලවධස්තතඃ.
01002041c ද්යූතපර්ව තතඃ ප්රෝක්තමනුද්යූතමතඃ පරං..

නංතරද්දු (25) අර්ඝ්යාභිහරණ පර්ව මත්තු අදර නංතර (26) ශිශුපාලවධ පර්ව. අනංතර (27) ද්යූතපර්ව මත්තු (28) අනුද්යූත පර්ව එන්නුත්තාරෙ.

01002042a තත ආරණ්යකං පර්ව කිර්මීරවධ ඒව ච.
01002042c ³⁰ඊශ්වරාර්ජුනයෝර්යුද්ධං පර්ව කෛරාතසංජ්ඤිතං..

නංතර (29) ආරණ්යක පර්ව මත්තු (30) කිර්මීරවධ පර්ව. අනංතර ඊශ්වර මත්තු අර්ජුනර යුද්ධවන්නොළගොංඩ (31) කෛරාත පර්වවිදෙ.

01002043a ඉංද්රලෝකාභිගමනං පර්ව ජ්ඤේයමතඃ පරං.
01002043c ³¹තීර්ථයාත්රා තතඃ පර්ව කුරුරාජස්ය ධීමතඃ..

නංතර (32) ඉංද්රලෝකාභිගමන පර්ව එංදු තිළියබේකු. අනංතර ධීමංත කුරුරාජ³²න (33) තීර්ථයාත්රා පර්වවිදෙ.

01002044a ජටාසුරවධඃ පර්ව යක්ෂයුද්ධමතඃ පරං.
01002044c තථෛවාජගරං පර්ව විජ්ඤේයං තදනංතරං..³³

නංතරද්දු (34) ජටාසුරවධ පර්ව, (35) යක්ෂයුද්ධ පර්ව, මත්තු (36) අජගර පර්වඑංදු තිළියබේකු.

01002045a මාර්කංඩේයසමස්යා ච පර්වෝක්තං තදනංතරං³⁴.
01002045c සංවාදශ්ච තතඃ පර්ව ද්රෞපදීසත්යභාමයෝඃ..

අනංතරද පර්වවන්නු (37) මාර්කංඩේයසමස්යා පර්ව එන්නුත්තාරෙ. අනංතරද්දු (38) ද්රෞපදීසත්යභාමා සංවාද පර්වවු.

01002046a ඝෝෂයාත්රා තතඃ පර්ව මෘගස්වප්නභයං³⁵ තතඃ.
01002046c ව්රීහිද්රෞණිකමාඛ්යානං තතෝ(අ)නංතරමුච්යතේ³⁶..

නංතර (39) ඝෝෂයාත්රා පර්ව මත්තු (40) මෘගස්වප්නභය පර්ව. නංතරද්දු (41) ව්රීහිද්රෞණිකමාඛ්යාන පර්ව එංදු හේළුත්තාරෙ.

01002047a ද්රෞපදීහරණං පර්ව සෛංධවේන වනාත්තතඃ³⁷.
01002047c ³⁸කුංඩලාහරණං පර්ව තතඃ පරමිහෝච්යතේ..

අනංතර සෛංධවනිංදාද (42) ද්රෞපදීහරණ පර්ව. අනංතරද්දු (43) කුංඩලාහරණ පර්ව එන්නුත්තාරෙ.

01002048a ආරණේයං තතඃ පර්ව වෛරාටං තදනංතරං.
01002048c ³⁹කීචකානාං වධඃ පර්ව පර්ව ගෝග්රහණං තතඃ..

නංතර (44) ආරණේය පර්ව මත්තු (45) වෛරාට පර්ව. අනංතර (46) කීචකවධ පර්ව මත්තු (47) ගෝග්රහණ පර්ව.

01002049a අභිමන්යුනා ච වෛරාට්යාඃ පර්ව වෛවාහිකං ස්මෘතං.
01002049c උද්යෝගපර්ව විජ්ඤේයමත‌ඌර්ධ්වං මහාද්භුතං..

නංතර වෛරාටි⁴⁰යොංදිගෙ අභිමන්යුවින (48) වෛවාහික පර්ව එන්නුත්තාරෙ. අනංතර මහාද්භුතවාද (49) උද්යෝග පර්වවෙංදු තිළියබේකු.

01002050a තතඃ සංජයයානාඛ්යං පර්ව ජ්ඤේයමතඃ පරං.
01002050c ප්රජාගරං තතඃ⁴¹ පර්ව ධෘතරාෂ්ට්රස්ය චිංතයා..

නංතරද පර්වක්කෙ (50) සංජයයාන පර්ව එංබ හෙසරිදෙයෙංදු තිළියබේකු. අනංතර ධෘතරාෂ්ට්රන චිංතෙගළන්නොළගොංඩ (51) ප්රජාගර පර්වවිදෙ.

01002051a පර්ව සානත්සුජාතං ච ගුහ්යමධ්යාත්මදර්ශනං.
01002051c යානසංදිස්තතඃ පර්ව භගවද්යානමේව ච..

නංතර ගුහ්ය අධ්යාත්මදර්ශනවන්නු නීඩුව (52) සනත්සුජාත පර්ව. අනංතර (53) යානසංධි පර්ව මත්තු (54) භගවද්යාන පර්ව.

01002052a ⁴²ජ්ඤේයං විවාදපර්වාත්ර කර්ණස්යාපි මහාත්මනඃ.
01002052c නිර්යාණං පර්ව ච තතඃ⁴³ කුරුපාංඩවසේනයෝඃ..

නංතර මහාත්ම කර්ණන (55) විවාද පර්ව, මත්තු කුරුපාංඩවර (56) සේනානිර්යාණ පර්ව එංදු තිළියබේකු.

01002053a රථාතිරථසංඛ්යා ච පර්වෝක්තං තදනංතරං.
01002053c උලූකදූතාගමනං පර්වාමර්ෂවිවර්ධනං..

අදර නංතරද්දු (57) රථාතිරථසංඛ්යා පර්ව එන්නුත්තාරෙ. අනංතර කෝපවන්නු වර්ධිසුව (58) උලූකදූතාගමන පර්ව.

01002054a අංබෝපාඛ්යානමපි ච පර්ව ජ්ඤේයමතඃ පරං.
01002054c භීෂ්මාභිෂේචනං පර්ව ජ්ඤේයමද්භුතකාරණං⁴⁴..

අනංතර අද්භුතකාරණ (59) භීෂ්මාභිෂේචන පර්ව මත්තු (60) අංබෝපාඛ්යාන පර්ව එංදු තිළියබේකු.

01002055a ජංබූඛංඩවිනිර්මාණං පර්වෝක්තං තදනංතරං.
01002055c භූමිපර්ව තතෝ ජ්ඤේයං⁴⁵ ද්වීපවිස්තාරකීර්තනං..

අදර නංතරද්දු (61) ජංබූඛංඩවිනිර්මාණ පර්ව එංදු හේළුත්තාරෙ. නංතරද්දු ද්වීපගළන්නු විස්තාරවාගි හේළිරුව (62) භූමිපර්ව එංදු තිළියබේකු.

01002056a පර්වෝක්තං භගවද්ගීතා පර්ව භීෂ්මවධස්තතඃ.
01002056c ද්රෝණාභිෂේකඃ පර්වෝක්තං සංශප්තකවධස්තතඃ⁴⁶..

නංතර (63) භගවද්ගීතා පර්ව, (64) භීෂ්මවධ පර්ව එන්නුත්තාරෙ. නංතරද්දු (65) ද්රෝණාභිෂේක පර්ව මත්තු (66) සංශප්තක වධපර්ව එන්නුත්තාරෙ.

01002057a අභිමන්යුවධඃ පර්ව ප්රතිජ්ඤාපර්ව චෝච්යතේ.
01002057c ජයද්රථවධඃ පර්ව ඝටෝත්කචවධස්තතඃ..

අනංතර (67) අභිමන්යුවධ පර්ව, (68) ප්රතිජ්ඤා පර්ව, (69) ජයද්රථ වධ පර්ව මත්තු (70) ඝටෝත්කචවධ පර්ව එන්නුත්තාරෙ.

01002058a තතෝ ද්රෝණවධඃ පර්ව විජ්ඤේයං ලෝමහර්ෂණං.
01002058c මෝක්ෂෝ නාරායණාස්ත්රස්ය පර්වානංතරමුච්යතේ..

නංතරද්දු ලෝමහර්ෂණ (71) ද්රෝණවධ පර්ව එංදු තිළියබේකු. නංතරද්දක්කෙ (72) නාරායණාස්ත්රමෝක්ෂ පර්ව එන්නුත්තාරෙ.

01002059a කර්ණපර්ව තතෝ ජ්ඤේයං ශල්යපර්ව තතඃ පරං.
01002059c හ්රදප්රවේශනං පර්ව ගදායුද්ධමතඃ පරං..

නංතරද්දු (73) කර්ණ පර්ව. අදර නංතරද්දු (74) ශල්ය පර්ව, (75) හ්රදප්රවේශ පර්ව මත්තු (76) ගදායුද්ධ පර්ව එංදු තිළිදිදෙ.

01002060a සාරස්වතං තතඃ පර්ව තීර්ථවංශගුණාන්විතං⁴⁷.
01002060c අත ඌර්ධ්වං තු බීභත්සං⁴⁸ පර්ව සෞප්තිකමුච්යතේ..

අනංතර තීර්ථගළ හුට්ටු මත්තු ගුණගළන්නොළගොංඩිරුව (77) සාරස්වත පර්වවිදෙ. ඉදර නංතර බීභත්සවාද (78) සෞප්තිකපර්වවිදෙ එන්නුත්තාරෙ.

01002061a ඓෂීකං පර්ව නිර්දිෂ්ටමත⁴⁹ ඌර්ධ්වං සුදාරුණං.
01002061c ජලප්රදානිකං පර්ව ස්ත්රීපර්ව ච තතඃ පරං⁵⁰..

අදර නංතරද්දු නිර්දිෂ්ටමත සුදාරුණ (79) ඓෂීක පර්වවු. අදර නංතර (80) ස්ත්රීපර්ව මත්තු (81) ජලප්රදානික පර්වගළු.

01002062a ශ්රාද්ධපර්ව තතෝ ජ්ඤේයං කුරූණාමෞර්ධ්වදේහිකං.
01002062c ආභිෂේචනිකං පර්ව ධර්මරාජස්ය ධීමතඃ..

අනංතරද්දු කුරුගළ ඖර්ධ්වදේහික කර්මගළන්නොළගොංඩ (82) ශ්රාද්ධ පර්වවෙංදු තිළියබේකු. නංතර ධීමත ධර්මරාජන (83) අභිෂේචනික පර්වවිදෙ.

01002063a චාර්වාකනිග්රහඃ පර්ව රක්ෂසෝ බ්රහ්මරූපිණඃ.
01002063c ප්රවිභාගෝ ගෘහාණාං ච පර්වෝක්තං තදනංතරං..

නංතර බ්රාහ්මණ රූපදල්ලිද්ද රාක්ෂස (84) චාර්වාකනිග්රහ පර්ව. අදර නංතර (85) ගෘහප්රවිභාග පර්වවිදෙ.

01002064a ශාංතිපර්ව තතෝ යත්ර රාජධර්මානුකීර්තනං⁵¹.
01002064c ආපද්ධර්මශ්ච පර්වෝක්තං මෝක්ෂධර්මස්තතඃ පරං..

අනංතර රාජධර්මගළන්නු හේළිරුව (86) ශාංතිපර්වවිදෙ. අදර නංතරද්දු (87) ආපද්ධර්මපර්ව මත්තු (88) මෝක්ෂධර්ම පර්වගළෙංදු හේළිද්දාරෙ.

01002065a ⁵²තතඃ පර්ව පරිජ්ඤේයං ආනුශාසනිකං පරං.
01002065c ස්වර්ගාරෝහණිකං පර්ව තතෝ භීෂ්මස්ය ධීමතඃ..

අනංතරද්දු (89) ආනුශාසනික පර්ව එංදු තිළියබේකු. අනංතර ධීමංත (90) භීෂ්ම ස්වර්ගාරෝහණික පර්වවිදෙ.

01002066a තතෝ(අ)ශ්වමේධිකං පර්ව සර්වපාපප්රණාශනං.
01002066c අනුගීතා තතඃ පර්ව ජ්ඤේයමධ්යාත්මවාචකං..

අනංතර සර්වපාපගළන්නූ නාශපඩිසුව (91) අශ්වමේධික පර්වවිදෙ. අනංතරද්දු අධ්යාත්මවාචකවාද (92) අනුගීතා පර්වවෙංදු තිළියබේකු.

01002067a පර්ව චාශ්රමවාසාඛ්යං පුත්රදර්ශනමේව ච.
01002067c නාරදාගමනං පර්ව තතඃ පරමිහෝච්යතේ..

අනංතර (93) ආශ්රමවාසික පර්ව, (94) පුත්රදර්ශන පර්ව මත්තු (95) නාරදාගමන පර්වගළෙංදු හේළුත්තාරෙ.

01002068a මෞසලං පර්ව ච තතෝ ඝෝරං සමනුවර්ණ්යතේ⁵³.
01002068c මහාප්රස්ථානිකං පර්ව ස්වර්ගාරෝහණිකං තතඃ..

අනංතර ඝෝරවාද (96) මෞසල පර්වද වර්ණනෙයිදෙ. අනංතර (97) මහාප්රස්ථානික පර්ව මත්තු (98) ස්වර්ගාරෝහණ පර්ව.

01002069a හරිවංශස්තතඃ පර්ව පුරාණං ඛිලසංජ්ඤිතං.
01002069c ⁵⁴භවිෂ්යත්පර්ව⁵⁵ චාප්යුක්තං ඛිලේෂ්වේවාද්භුතං මහත්..

අනංතර මහාභාරතද ඛිලභාගවෙංදූ පුරාණවෙංදූ පරිගණිසල්පට්ටිරුව (99) හරිවංශ පර්වවිදෙ. අනංතර මහා අද්භුතවාද ඛිලභාග (100) භවිෂ්යපර්වවිදෙ⁵⁶,⁵⁷.

01002070a ඒතත්පර්වශතං පූර්ණං ව්යාසේනෝක්තං මහාත්මනා.
01002070c යථාවත්සූතපුත්රේණ ලෞමහර්ෂණිනා පුනඃ..
01002071a කථිතං⁵⁸ නෛමිෂාරණ්යේ පර්වාණ්යෂ්ටාදශෛව තු.
01002071c සමාසෝ භාරතස්යායං තත්රෝක්තඃ පර්වසංග්රහඃ..

හීගෙ මහාත්ම ව්යාසනු සංපූර්ණවාගි ඔංදු නූරු පර්වගළන්නු රචිසිද්දානෙ. නංතර නෛමිෂාරණ්යදල්ලි සූතපුත්ර ලෝමහර්ෂණනු ඉදන්නේ 18 පර්වගළල්ලි හේළිදනු. අවනු හේළිද පර්වගළ විෂය සාරාංශවු ඊ රීති ඉදෙ.

01002072a ⁵⁹පෞෂ්යේ පර්වණි මාහාත්ම්යමුත්තංකස්යෝපවර්ණිතං.
01002072c පෞලෝමේ භෘගුවංශස්ය විස්තාරඃ පරිකීර්තිතඃ..

පෞෂ්ය පර්වදල්ලි මහාත්ම උත්තංකන වර්ණනෙයිදෙ. පෞලෝමදල්ලි භෘගුවංශද විස්තාර කීර්තනෙයිදෙ.

01002073a ආස්තීකේ සර්වනාගානාං ගරුඩස්ය ච සංභවඃ.
01002073c ක්ෂීරෝදමථනං චෛව ජන්මෝච්ඡෛඃශ්රවසස්තථා..
01002074a යජතඃ සර්පසත්රේණ රාජ්ඤඃ පාරික්ෂිතස්ය ච.
01002074c කථේයමභිනිර්වෘත්තා භාරතානාං මහාත්මනාං..
01002075a විවිධාඃ සංභවා රාජ්ඤාමුක්තාඃ සංභවපර්වණි.
01002075c අන්යේෂාං චෛව විප්රාණාමෘෂේර්ද්වෛපායනස්ය ච..

ආස්තීකදල්ලි සර්ව නාගගළ මත්තු ගරුඩන හුට්ටු, ක්ෂීරසාගර මථන, උච්ඡෛශ්රවද ජනන, මත්තු රාජ පාරික්ෂිතනිංද යජිසල්පට්ට සර්පසත්රද කථෙගළිවෙ. මහාත්ම භාරතර, විවිධ රාජරුගළ, ඍෂි ද්වෛපායන මත්තු අන්ය විප්රර සංභවගළන්නු සංභවපර්වදල්ලි හේළලාගිදෙ.

01002076a අංශාවතරණං චාත්ර දේවානාං පරිකීර්තිතං.
01002076c දෛත්යානාං දානවානාං ච යක්ෂාණාං ච මහෞජසාං..
01002077a නාගානාමථ සර්පාණාං ගංධර්වාණාං පතත්රිණාං.
01002077c අන්යේෂාං චෛව භූතානාං විවිධානාං සමුද්භවඃ..

දේව, දෛත්ය, දානව, යක්ෂ, මහෞජස නාග, සර්ප, ගංධර්ව, පක්ෂි මත්තු ඉතර විවිධ භූතගළ සමුද්භවවන්නු අංශාවතරණදල්ලි වර්ණිසලාගිදෙ.

01002078a ⁶⁰වසූනාං පුනරුත්පත්තිර්භාගීරථ්යාං මහාත්මනාං.
01002078c ශංතනෝර්වේශ්මනි පුනස්තේෂාං චාරෝහණං දිවි..
01002079a තේජෝංශානාං ච සංඝාතාද්⁶¹ භීෂ්මස්යාප්යත්ර සංභවඃ.
01002079c රාජ්යාන්නිවර්තනං චෛව⁶² බ්රහ්මචර්යව්රතේ ස්ථිතිඃ..
01002080a ප්රතිජ්ඤාපාලනං චෛව රක්ෂා චිත්රාංගදස්ය ච.
01002080c හතේ චිත්රාංගදේ චෛව රක්ෂා භ්රාතුර්යවීයසඃ..
01002081a විචිත්රවීර්යස්ය තථා රාජ්යේ සංප්රතිපාදනං.
01002081c ධර්මස්ය නෘෂු සංභූතිරණීමාංඩව්යශාපජා..
01002082a කෘෂ්ණද්වෛපායනාච්චෛව ප්රසූතිර්වරදානජා.
01002082c ධෘතරාෂ්ට්රස්ය පාංඩෝශ්ච පාංඩවානාං ච සංභවඃ..
01002083a වාරණාවතයාත්රා ච මංත්රෝ දුර්යෝධනස්ය ච.
01002083c ⁶³විදුරස්ය ච වාක්යේන සුරුංගෝපක්රමක්රියා..
01002084a ⁶⁴පාංඩවානාං වනේ ඝෝරේ හිඩිංබායාශ්ච දර්ශනං.
01002084c ⁶⁵ඝටෝත්කචස්ය චෝත්පත්තිරත්රෛව පරිකීර්තිතා..

මහාත්ම භාගීරථි මත්තු ශංතනුවිනල්ලි වසුගළ පුනරුත්පත්ති, අවරු පුනඃ දේවලෝකක්කෙ තෙරළුවුදු, තේජෝවංත වීර භීෂ්මන ජනන, අවනු රාජ්යවන්නු තොරෙදු බ්රහ්මචර්ය ජීවනවන්නු ස්වීකරිසුවුදු, ප්රතිජ්ඤා පාලනෙ, චිත්රාංගදනන්නු රක්ෂිසිදුදු, චිත්රාංගදන මරණද නංතර රාජ්යද රක්ෂණෙයන්නු තම්ම විචිත්රවීර්යනිගෙ සමර්පිසුවුදු, අණිමාංඩව්යන ශාපදිංද ධර්මනු මනුෂ්යනාගි හුට්ටිදුදු, කෘෂ්ණද්වෛපායනන වරදානදිංද ධෘතරාෂ්ට්ර මත්තු පාංඩුවින ජනන, පාංඩවර හුට්ටු, වාරණාවත යාත්රෙ, දුර්යෝධනන කුතංත්ර, විදුරන මාතිනංතෙ සුරංගවන්නු තෙගෙදද්දු, ඝෝර වනදල්ලි පාංඩවරිගෙ හිඩිංබෙය දර්ශන මත්තු ඝටෝත්කචන ජනන ඉවෙල්ලවන්නූ ආදිපර්වදල්ලි විවරිසලාගිදෙ.

01002085a ⁶⁶අජ්ඤාතචර්යා පාංඩූනාං වාසෝ බ්රාහ්මණවේශ්මනි.
01002085c බකස්ය නිධනං චෛව නාගරාණාං ච විස්මයඃ..
01002086a ⁶⁷අංගාරපර්ණං නිර්ජිත්ය ගංගාකූලේ(අ)ර්ජුනස්තදා.
01002086c ⁶⁸භ්රාතෘභිඃ සහිතඃ සර්වෛඃ පාංචාලානභිතෝ යයෞ..
01002087a තාපත්යමථ වාසිෂ්ඨමෞර්වං චාඛ්යානමුත්තමං.
01002087c පංචේංද්රාණාමුපාඛ්යානමත්රෛවාද්භුතමුච්යතේ..

බ්රාහ්මණ වේශදල්ලි පාංඩවර අජ්ඤාතවාස, බකන සාවු මත්තු නාගරීකර විස්මය, ගංගෙය තටදල්ලි අර්ජුනනනු අංගාරපර්ණනන්නු සෝලිසිදුදු මත්තු සර්ව භ්රාතෘගළ සහිත පාංචාලක්කෙ ආගමිසිදුදු, තපති, වසිෂ්ඨ මත්තු ඖර්වර උත්තම ආඛ්යාන මත්තු ඓවරු ඉංද්රර උපාඛ්යානගළන්නු ඉදරල්ලි හේළලාගිදෙ.

01002088a ⁶⁹පංචානාමේකපත්නීත්වේ විමර්ශෝ ද්රුපදස්ය ච.
01002088c ⁷⁰ද්රෞපද්යා දේවවිහිතෝ විවාහශ්චාප්යමානුෂඃ..
01002089a ⁷¹විදුරස්ය ච සංප්රාප්තිර්දර්ශනං කේශවස්ය ච.
01002089c ඛාංඩවප්රස්ථවාසශ්ච තථා රාජ්යාර්ධශාසනං..
01002090a නාරදස්යාජ්ඤයා චෛව ද්රෞපද්යාඃ සමයක්රියා.
01002090c සුංදෝපසුංදයෝස්තත්ර උපාඛ්යානං⁷² ප්රකීර්තිතං..

ඓවරිගෙ ඔංදේ පත්නිය කුරිතු ද්රුපදන විමර්ශෙ, ද්රෞපදිය දේවවිහිත අමානුෂ විවාහ, විදුරන ආගමන, කේශවන දර්ශන, ඛාංඩවප්රස්ථදල්ලි වාසිසි අර්ධ රාජ්යද ආඩළිත, නාරදන ආජ්ඤෙයංතෙ ද්රෞපදියොඩනෙ සමයක්රියෙ, මත්තු සුංදෝපසුංදර උපාඛ්යානවන්නු ඉදරල්ලි හේළලාගිදෙ.

01002091a ⁷³පාර්ථස්ය වනවාසශ්ච උලූප්යා පථි සංගමඃ.
01002091c පුණ්යතීර්ථානුසංයානං බභ්රුවාහනජන්ම ච..
01002092a ⁷⁴ද්වාරකායාං සුභද්රා ච කාමයානේන කාමිනී.
01002092c වාසුදේවස්යානුමතේ ප්රාප්තා චෛව කිරීටිනා..
01002093a හරණං ගෘහ්ය සංප්රාප්තේ⁷⁵ කෘෂ්ණේ දේවකිනංදනේ.
01002093c සංප්රාප්තිශ්චක්රධනුෂෝඃ ඛාංඩවස්ය ච දාහනං..
01002094a අභිමන්යෝඃ සුභද්රායාං ජන්ම චෝත්තමතේජසඃ.
01002094c ⁷⁶මයස්ය මෝක්ෂෝ ජ්වලනාද් භුජංගස්ය ච මෝක්ෂණං.
01002094e මහර්ෂේර්මංදපාලස්ය ශාංඞ්ර්යං තනයසංභවඃ..
01002095a ඉත්යේතදාධිපර්වෝක්තං ප්රථමං බහුවිස්තරං.
01002095c අධ්යායානාං ශතේ ද්වේ තු සංඛ්යාතේ පරමර්ෂිණා.
01002095e අෂ්ටාදශෛව චාධ්යායා⁷⁷ ව්යාසේනෝත්තමතේජසා..
01002096a සප්ත ශ්ලෝකසහස්රාණි තථා නව ශතානි ච⁷⁸.
01002096c ශ්ලෝකාශ්ච චතුරාශීතිර්දෘෂ්ටෝ ග්රංථෝ⁷⁹ මහාත්මනා..

පාර්ථන වනවාස, මාර්ගදල්ලි උලූපියොඩනෙ සංගම, පුණ්යතීර්ථයාත්රෙයල්ලි බභ්රුවාහනන ජනන, කාම පීඩිත කිරීටියු වාසුදේවන අනුමතියංතෙ කාමිනි සුභද්රෙයන්නු ද්වාරකෙයිංද කරෙදොය්දුදු, දේවකිනංදන කෘෂ්ණනු වධුදක්ෂිණෙයන්නු තෙගෙදුකොංඩු හෝදුදු, සුභද්රෙයල්ලි උත්තමතේජස අභිමන්යුවින ජනන, අග්නියිංද මය මත්තු සර්පගළ මෝක්ෂ, මහර්ෂි මංදපාලනිගෙ ශාංඞ්රගළු මක්කළාගි හුට්ටිදුදු, ඉවෙල්ලවන්නූ බහළ විස්තාරවාගි මොදලනෙය ආදිපර්වදල්ලි 218⁸⁰ අධ්යායගළල්ලි පරම ඍෂි උත්තමතේජස ව්යාසනු රචිසිද්දානෙ. ඊ පර්වදල්ලිරුව ඔට්ටු ශ්ලෝකගළ සංඛ්යෙ 7984⁸¹.

01002097a ද්විතීයං තු සභාපර්ව බහුවෘත්තාංතමුච්යතේ.
01002097c සභාක්රියා පාංඩවානාං කිංකරාණාං ච දර්ශනං..
01002098a ලෝකපාලසභාඛ්යානං නාරදාද්දේවදර්ශනාත්⁸².
01002098c රාජසූයස්ය චාරංභෝ ජරාසංධවධස්තථා..
01002099a ගිරිව්රජේ නිරුද්ධානාං රාජ්ඤාං කෘෂ්ණේන මෝක්ෂණං.
01002099c ⁸³රාජසූයේ(අ)ර්ඝසංවාදේ ශිශුපාලවධස්තථා..
01002100a යජ්ඤේ විභූතිං තාං දෘෂ්ට්වා දුඃඛාමර්ෂාන්විතස්ය ච.
01002100c දුර්යෝධනස්යාවහාසෝ භීමේන ච සභාතලේ..
01002101a යත්රාස්ය මන්යුරුද්භූතෝ යේන ද්යූතමකාරයත්.
01002101c යත්ර ධර්මසුතං ද්යූතේ ශකුනිඃ කිතවෝ(අ)ජයත්..
01002102a යත්ර ද්යූතාර්ණවේ මග්නාන් ද්රෞපදී⁸⁴ නෞරිවාර්ණවාත්.
01002102c තාරයාමාස තාංස්තීර්ණාන් ජ්ඤාත්වා දුර්යෝධනෝ නෘපඃ.
01002102e පුනරේව තතෝ ද්යූතේ සමාහ්වයත පාංඩවාන්..
01002103a ⁸⁵ඒතත්සර්වං සභාපර්ව සමාඛ්යාතං මහාත්මනා.
01002103c අධ්යායාඃ සප්තතිර්ජ්ඤේයාස්තථා ද්වෞ චාත්ර සංඛ්යයා⁸⁶..
01002104a ශ්ලෝකානාං ද්වේ සහස්රේ තු පංච ශ්ලෝකශතානි ච.
01002104c ශ්ලෝකාශ්චෛකාදශ ජ්ඤේයාඃ පර්වණ්යස්මින් ප්රකීර්තිතාඃ⁸⁷..

එරඩනෙය සභාපර්වදල්ලි බහළෂ්ටු වෘත්තාංතගළන්නු හේළලාගිදෙ. සභාක්රියෙ, පාංඩවර කිංකරර විවරණෙ, නාරද දේවදර්ශනද වේළෙයල්ලි ලෝකපාලකර සභාඛ්යාන, රාජසූයද සිද්ධතෙ මත්තු ජරාසංධන වධෙ, ගිරිව්රජදල්ලි බංධිගළාගිද්ද රාජරිගෙ කෘෂ්ණනිංද බිඩුගඩෙ, රාජසූයදල්ලි අර්ඝ්යද කුරිත විවාදදල්ලි ශිශුපාලන වධෙ, වෛභවෝපේත යජ්ඤවන්නු නෝඩි දුර්යෝධනනු දුඃඛ-අසූයෙගොළගාගිද්දුදු, සභාතලදල්ලි අවනු භීමනිංද අපහාස්යක්කොළගාගිද්දුදු, අසූයෙයිංද හුට්ටිද ද්යූතද ආයෝජනෙ, ආ ද්යූතදල්ලි කපටි ශකුනියිංද ධර්මසුතන සෝලු, ද්යූතදිංදාද ශෝකසාගරදල්ලි මුළුගිද්ද ද්රෞපදියන්නු පාරුමාඩිද්දුදු, මත්තු සෝලින පරිණාමගළිංද පාංඩවරිගෙ බිඩුගඩෙයාදුදන්නු තිළිදු රාජ දුර්යෝධනනු පාංඩවරන්නු පුනඃ ද්යූතක්කෙ ආහ්වානිසිදුදු, ඉවෙල්ලවන්නූ සභාපර්වද 72⁸⁸ අධ්යායගළල්ලි මහාත්මනු හේළිද්දානෙ. තිළිදවරු ඊ පර්වදල්ලි ඔට්ටු 2511 ශ්ලෝකගළිවෙ එංදු හේළුත්තාරෙ.

01002105a අතඃ පරං තෘතීයං තු ජ්ඤේයමාරණ්යකං මහත්.
01002105c ⁸⁹පෞරානුගමනං චෛව ධර්මපුත්රස්ය ධීමතඃ..
01002106a ⁹⁰වෘෂ්ණීනාමාගමෝ යත්ර පාංචාලානාං ච සර්වශඃ.
01002106c ⁹¹යත්ර සෞභවධාඛ්යානං කිර්මීරවධ ඒව ච⁹².
01002106e ⁹³අස්ත්රහේතෝර්විවාසශ්ච පාර්ථස්යාමිතතේජසඃ..
01002107a මහාදේවේන යුද්ධං ච කිරාතවපුෂා සහ.
01002107c දර්ශනං ලෝකපාලානාං ස්වර්ගාරෝහණමේව ච⁹⁴..
01002108a ⁹⁵දර්ශනං බෘහදශ්වස්ය මහර්ෂේර්භාවිතාත්මනඃ.
01002108c යුධිෂ්ඨිරස්ය චාර්තස්ය ව්යසනේ පරිදේවනං..
01002109a නලෝපාඛ්යානමත්රෛව ධර්මිෂ්ඨං කරුණෝදයං.
01002109c දමයංත්යාඃ ස්ථිතිර්යත්ර නලස්ය ව්යසනාගමේ⁹⁶..
01002110a ⁹⁷වනවාසගතානාං ච පාංඩවානාං මහාත්මනාං.
01002110c ස්වර්ගේ ප්රවෘත්තිරාඛ්යාතා ලෝමශේනාර්ජුනස්ය වෛ..
01002111a ⁹⁸තීර්ථයාත්රා තථෛවාත්ර පාංඩවානාං මහාත්මනාං.
01002111c ජටාසුරස්ය තත්රෛව වධඃ සමුපවර්ණ්යතේ⁹⁹..
01002112a ¹⁰⁰නියුක්තෝ භීමසේනශ්ච ද්රෞපද්යා ගංධමාදනේ.
01002112c යත්ර මංදාරපුෂ්පාර්ථං නලිනීං තාමධර්ෂයත්..
01002113a යත්රාස්ය සුමහද්යුද්ධමභවත්සහ රාක්ෂසෛඃ.
01002113c යක්ෂෛශ්චාපි මහාවීර්යෛර්මණිමත්ප්රමුඛෛස්තථා..
01002114a ආගස්ත්යමපි චාඛ්යානං යත්ර වාතාපිභක්ෂණං.
01002114c ලෝපාමුද්රාභිගමනමපත්යාර්ථං ඍෂේරපි¹⁰¹..
01002115a තතඃ ශ්යේනකපෝතීයමුපාඛ්යානමනංතරං.
01002115c ඉංද්රෝ(අ)ග්නිර්යත්ර ධර්මශ්ච අජිජ්ඤාසන් ශිබිං නෘපං..
01002116a ඍශ්යශෘංගස්ය චරිතං කෞමාරබ්රහ්මචාරිණඃ.
01002116c ජාමදග්න්යස්ය රාමස්ය චරිතං භූරිතේජසඃ..
01002117a කාර්තවීර්යවධෝ යත්ර හෛහයානාං ච වර්ණ්යතේ.
01002117c ¹⁰²සෞකන්යමපි චාඛ්යානං ච්යවනෝ යත්ර භාර්ගවඃ..
01002118a ශර්යාතියජ්ඤේ නාසත්යෞ කෘතවාන් සෝමපීථිනෞ.
01002118c තාභ්යාං ච යත්ර ස මුනිර්යෞවනං ප්රතිපාදිතඃ..
01002119a ¹⁰³ජංතූපාඛ්යානමත්රෛව යත්ර පුත්රේණ සෝමකඃ.
01002119c පුත්රාර්ථමයජද්රාජා ලේභේ පුත්රශතං ච සඃ..
01002120a ¹⁰⁴අෂ්ටාවක්රීයමත්රෛව විවාදේ යත්ර බංදිනං¹⁰⁵.
01002120c ¹⁰⁶විජිත්ය සාගරං ප්රාප්තං පිතරං ලබ්ධවානෘෂිඃ..
01002121a ¹⁰⁷අවාප්ය දිව්යාන්යස්ත්රාණි ගුර්වර්ථේ සව්යසාචිනා.
01002121c නිවාතකවචෛර්යුද්ධං හිරණ්යපුරවාසිභිඃ..
01002122a ¹⁰⁸සමාගමශ්ච පාර්ථස්ය භ්රාතෘභිර්ගංධමාදනේ¹⁰⁹.
01002122c ඝෝෂයාත්රා ච ගංධර්වෛර්යත්ර යුද්ධං කිරීටිනඃ..
01002123a පුනරාගමනං චෛව තේෂාං ද්වෛතවනං සරඃ.
01002123c ජයද්රථේනාපහාරෝ ද්රෞපද්යාශ්චාශ්රමාංතරාත්.. 01002124a ¹¹⁰යත්රෛනමන්වයාද්භීමෝ වායුවේගසමෝ ජවේ. 01002124c මාර්කංඩේයසමස්යායාමුපාඛ්යානානි භාගශඃ¹¹¹..
01002125a ¹¹²සංදර්ශනං ච කෘෂ්ණස්ය සංවාදශ්චෛව සත්යයා.
01002125c ව්රීහිද්රෞණිකමාඛ්යානං ඓංද්රද්යුම්නං තථෛව ච..
01002126a ¹¹³සාවිත්ර්යෞද්දාලකීයං ච වෛන්යෝපාඛ්යානමේව ච.
01002126c රාමායණමුපාඛ්යානමත්රෛව බහුවිස්තරං..
01002127a ¹¹⁴කර්ණස්ය පරිමෝෂෝ(අ)ත්ර කුංඩලාභ්යාං පුරංදරාත්.
01002127c ¹¹⁵ආරණේයමුපාඛ්යානං යත්ර ධර්මෝ(අ)න්වශාත්සුතං.
01002127e ජග්මුර්ලබ්ධවරා යත්ර පාංඩවාඃ පශ්චිමාං දිශං..
01002128a ඒතදාරණ්යකං පර්ව තෘතීයං පරිකීර්තිතං.
01002128c අත්රාධ්යායශතේ¹¹⁶ ද්වේ තු සංඛ්යාතේ පරමර්ෂිණා¹¹⁷.
01002128e ඒකෝනසප්තතිශ්චෛව තථාධ්යායාඃ ප්රකීර්තිතාඃ..
01002129a ඒකාදශ සහස්රාණි ශ්ලෝකානාං ෂට් ශතානි ච.
01002129c චතුඃෂෂ්ඨිස්තථා ශ්ලෝකාඃ පර්වෛතත් පරිකීර්තිතං¹¹⁸..

නංතරද මූරනෙය පර්ව දොඩ්ඩදාද අරණ්යක පර්වවෙංදු තිළියිරි. ධීමංත ධර්මපුත්රනනන්නු පෞරජනරු හිංබාලිසිද්දුදු, අල්ලිගෙ වෘෂ්ණි මත්තු පාංචාලරෙල්ලර ආගමන, සෞභවධෙ මත්තු කිර්මීර වධෙය අඛ්යානගළු, අස්ත්රගළිගෝස්කර අමිත තේජස පාර්ථන නිර්ගමන, කිරාත රූපදල්ලිද්ද මහාදේවනොඩනෙ යුද්ධ, ලෝකපාලකර දර්ශන මත්තු ස්වර්ගාරෝහණ, භාවිතාත්ම මහර්ෂි බෘහදශ්වනන්නු කංඩු අවනල්ලි යුධිෂ්ඨිරන ව්යසන පරිවේදනෙ, ධර්මිෂ්ඨ නළනන්නු කළෙදුකොංඩ දමයංතිය කරුණෝදය පරිස්ථිතියන්නු වර්ණිසුව නලෝපාඛ්යාන, ලෝමශනිංද වනවාසදල්ලිද්ද මහාත්ම පාංඩවරිගෙ ස්වර්ගදල්ලි අර්ජුනන ජීවනද වරදි, මහාත්ම පාංඩවර තීර්ථයාත්රෙ, ජටාසුර වධෙ, මංදාරපුෂ්පක්කාගි ද්රෞපදියිංද කළුහිසල්පට්ට භීමසේනනු ගංධමාදන පර්වතද සරෝවරදිංද අදන්නු කීළුවුදු, අල්ලි රාක්ෂසරු මත්තු යක්ෂර ප්රමුඛ මහාවීර මණිමතනොංදිගෙ අවන භීකර යුද්ධ, වාතාපි භක්ෂණ, පුත්රාර්ථ ඍෂි මත්තු ලෝපාමුද්රෙය සමාගමගළන්නොළගොංඩ අගස්ත්යන කථෙ, ගිඩුග මත්තු පාරිවාළගළ කථෙ, ඉංද්ර, අග්නි මත්තු ධර්මරු නෘප ශිබියන්නු පරීක්ෂිසිද්දුදු, කෞමාර බ්රහ්මචාරි ඍෂ්යශෘංගන චරිත්රෙ, භූරිතේජස ජාමදග්නි රාමන චරිත්රෙ, හෛහය කාර්තිවීර්යන වධෙ, භාර්ගව ච්යවනනු ශර්යාතිය යජ්ඤදල්ලි නාසත්යරීර්වරූ සෝමවන්නු කුඩියුව හාගෙ මාඩි අවරීර්වරිගූ යෞවනවන්නු ප්රතිපාදිසිද්දුදන්නු ඔළගූඩිද සුකන්යෝපාඛ්යාන, ඔබ්බ පුත්රනන්නු යජිසි නූරු පුත්රරන්නු පඩෙද රාජ සෝමක ජංතුවින කථෙ, විවාදදල්ලි බංදියන්නු සෝලිසි සාගරදල්ලි මුළුගිද්ද තංදෙයන්නු පඩෙද ඍෂි අෂ්ටාවක්රන කථෙ, හිරියවනිගාගි දිව්යශස්ත්රගළන්නු පඩෙද සව්යසාචියු හිරණ්යපුරවාසි නිවාතකවචරොංදිගෙ යුද්ධ මාඩිද්දුදු, ගංධමාදනදල්ලි භ්රාතෘගළොංදිගෙ පාර්ථන සමාගම, ඝෝෂයාත්රෙ මත්තු ගංධර්වරොඩනෙ කිරීටිය යුද්ධ, අවරු පුනඃ ද්වෛතවනක්කෙ ආගමිසිද්දුදු, අල්ලි ජයද්රථනිංද ආශ්රමදල්ලිද්ද ද්රෞපදිය අපහරණ මත්තු භීමනු අවනන්නු වායුවේගදල්ලි බෙන්නට්ටිදුදු, මාර්කංඩේයනිංද විවරිසල්පට්ට උපාඛ්යානගළු, කෘෂ්ණන සංදර්ශන මත්තු සත්යභාමෙයොංදිගෙ සංවාද, ව්රීහිද්රෞණි මත්තු ඉංද්රද්යුම්නන කථෙගළු, සාවිත්රි, උද්දාලක මත්තු ඉතර උපාඛ්යානගළු, බහුවිස්තාර රාමායණෝපඛ්යාන, පුරංදරනු කර්ණන කුංඩලගළන්නු දානවන්නාගි පඩෙයුවුදු, ධර්මනු තන්න මගනිගෙ වරවන්නිත්ත අරණ්යෝපාඛ්යාන, මත්තු අල්ලිංද පාංඩවරු පශ්චිම දිශෙයල්ලි හොරටිද්දුදු, ඉවෙල්ලවන්නූ මූරනෙය අරණ්යක පර්වදල්ලි විවරිසලාගිදෙ. ඉදරල්ලි ඔට්ටු 269 අධ්යායගළු මත්තු 11,664 ශ්ලෝකගළිවෙයෙංදු තිළිදවරු හේළුත්තාරෙ¹¹⁹.

01002130a අතඃ පරං නිබෝධේදං වෛරාටං පර්වවිස්තරං.
01002130c විරාටනගරං ගත්වා ශ්මශානේ විපුලාං ශමීං.
01002130e දෘෂ්ට්වා සන්නිදධුස්තත්ර පාංඩවා ආයුධාන්යුත..
01002131a යත්ර ප්රවිශ්ය නගරං චද්මභිර්න්යවසංත¹²⁰ තේ.
01002131c ¹²¹දුරාත්මනෝ වධෝ යත්ර කීචකස්ය වෘකෝදරාත්..
01002132a ¹²²ගෝග්රහේ යත්ර පාර්ථේන නිර්ජිතාඃ කුරවෝ යුධි¹²³.
01002132c ¹²⁴ගෝධනං ච විරාටස්ය මෝක්ෂිතං යත්ර පාංඩවෛඃ..
01002133a ¹²⁵විරාටේනෝත්තරා දත්තා ස්නුෂා යත්ර කිරීටිනඃ.
01002133c අභිමන්යුං සමුද්දිශ්ය සෞභද්රමරිඝාතිනං..
01002134a චතුර්ථමේතද් විපුලං වෛරාටං පර්ව වර්ණිතං.
01002134c අත්රාපි පරිසංඛ්යාතමධ්යායානාං මහාත්මනා¹²⁶..
01002135a සප්තෂෂ්ඨිරථෝ පූර්ණා ශ්ලෝකාග්රමපි¹²⁷ මේ ශෘණු.
01002135c ශ්ලෝකානාං ද්වේ සහස්රේ තු ශ්ලෝකාඃ පංචාශදේව තු.
01002135e පර්වණ්යස්මින් සමාඛ්යාතාඃ සංඛ්යයා පරමර්ෂිණා¹²⁸..

නංතරද්දු විස්තාරද විරාට පර්ව. විරාටනගරක්කෙ හෝගි ශ්මශානදල්ලි දට්ට ශමී වෘක්ෂවන්නු නෝඩි අල්ලි පාංඩවරු ආයුධගළන්නු අඩගිසිට්ටුදුදු, නගරවන්නු ප්රවේශිසි අල්ලි අජ්ඤාතවාස, වෘකෝදරනිංද දුරාත්ම කීචකන වධෙ, ගෝවුගළන්නු කොංඩොය්යුත්තිද්ද කෞරවරන්නු යුද්ධදල්ලි පාංඩව පාර්ථනු සෝලිසි විරාටන ගෝධනවන්නු රක්ෂිසිදුදු, මගළු උත්තරෙයන්නු විරාටනු කිරීටිගෙ කොට්ටිද්දුදු මත්තු අවනු අරිඝාති, සෞභද්රි අභිමන්යුවිගෙ අවළන්නු ස්වීකරිසිද්දුදු, ඉවෙල්ලවන්නූ නාල්කනෙය විරාට පර්වදල්ලි සවිස්තාරවාගි වර්ණිසලාගිදෙ. මහාත්මනු ඉදරල්ලිය 2050¹²⁹ ශ්ලෝකගළන්නු සංපූර්ණ 67¹³⁰ අධ්යායගළල්ලි රචිසිද්දානෙ.

01002136a උද්යෝගපර්ව විජ්ඤේයං පංචමං ශෘණ්වතඃ පරං.
01002136c උපප්ලව්යේ නිවිෂ්ටේෂු පාංඩවේෂු ජිගීෂයා.
01002136e දුර්යෝධනෝ(අ)ර්ජුනශ්චෛව වාසුදේවමුපස්ථිතෞ..
01002137a සාහාය්යමස්මින් සමරේ භවාන්නෞ කර්තුමර්හති.
01002137c ඉත්යුක්තේ වචනේ කෘෂ්ණෝ යත්රෝවාච මහාමතිඃ..
01002138a අයුධ්යමානමාත්මානං මංත්රිණං පුරුෂර්ෂභෞ.
01002138c අක්ෂෞහිණීං වා සෛන්යස්ය කස්ය වා කිං දදාම්යහං..
01002139a වව්රේ දුර්යෝධනඃ සෛන්යං මංදාත්මා යත්ර දුර්මතිඃ.
01002139c අයුධ්යමානං සචිවං වව්රේ කෘෂ්ණං ධනංජයඃ..
01002140a ¹³¹සංජයං ප්රේෂයාමාස ශමාර්ථං පාංඩවාන් ප්රති.
01002140c යත්ර දූතං මහාරාජෝ ධෘතරාෂ්ට්රඃ ප්රතාපවාන්..
01002141a ශ්රුත්වා ච පාංඩවාන්යත්ර වාසුදේවපුරෝගමාන්.
01002141c ප්රජාගරඃ සංප්රජජ්ඤේ ධෘතරාෂ්ට්රස්ය චිංතයා..
01002142a විදුරෝ යත්ර වාක්යානි විචිත්රාණි හිතානි ච.
01002142c ශ්රාවයාමාස රාජානං ධෘතරාෂ්ට්රං මනීෂිණං..
01002143a තථා සනත්සුජාතේන යත්රාධ්යාත්මමනුත්තමං.
01002143c මනස්තාපාන්විතෝ රාජා ශ්රාවිතඃ ශෝකලාලසඃ..
01002144a ප්රභාතේ රාජසමිතෞ සංජයෝ යත්ර චාභිභෝඃ¹³².
01002144c ඓකාත්ම්යං වාසුදේවස්ය ප්රෝක්තවානර්ජුනස්ය ච..
01002145a යත්ර කෘෂ්ණෝ දයාපන්නඃ සංදිමිච්ඡන්මහායශාඃ¹³³.
01002145c ස්වයමාගාච්චමං කර්තුං නගරං නාගසාහ්වයං..
01002146a ප්රත්යාඛ්යානං ච කෘෂ්ණස්ය රාජ්ඤා දුර්යෝධනේන වෛ.
01002146c ශමාර්ථං යාචමානස්ය පක්ෂයෝරුභයෝර්හිතං..
01002147a ¹³⁴කර්ණදුර්යෝධනාදීනාං දුෂ්ටං විජ්ඤාය මංත්රිතං.
01002147c යෝගේශ්වරත්වං කෘෂ්ණේන යත්ර රාජසු දර්ශිතං¹³⁵..
01002148a රථමාරෝප්ය කෘෂ්ණේන යත්ර කර්ණෝ(අ)නුමංත්රිතඃ.
01002148c උපායපූර්වං ශෞංඩීර්යාත්¹³⁶ ප්රත්යාඛ්යාතශ්ච තේන සඃ..
01002149a ¹³⁷තතශ්චාප්යභිනිර්යාත්රා රථාශ්වනරදංතිනාං¹³⁸.
01002149c නගරාද්ධාස්තිනපුරාද් බලසංඛ්යානමේව ච..
01002150a යත්ර රාජ්ඤා උලූකස්ය ප්රේෂණං පාංඩවාන් ප්රති.
01002150c ශ්වෝභාවිනි මහායුද්ධේ දූත්යේන ක්රූරවාදිනා¹³⁹.
01002150e රථාතිරථසංඛ්යානමංබෝපාඛ්යානමේව ච..
01002151a ඒතත්සුබහුවෘත්තාංතං පංචමං පර්ව භාරතේ.
01002151c උද්යෝගපර්ව නිර්දිෂ්ටං සංධිවිග්රහසංශ්රිතං..
01002152a අධ්යායාඃ සංඛ්යයා ත්වත්ර ෂඪශීතිශතං ස්මෘතං¹⁴⁰.
01002152c ශ්ලෝකානාං ෂට්සහස්රාණි තාවංත්යේව ශතානි ච..
01002153a ශ්ලෝකාශ්ච නවතිඃ ප්රෝක්තාස්තථෛවාෂ්ටෞ මහාත්මනා.
01002153c ව්යාසේනෝදාරමතිනා පර්වණ්යස්මිංස්තපෝධනාඃ..

ඊග ශ්රේෂ්ඨවාද ඓදනෙය උද්යෝගපර්වද කුරිතු තිළියිරි. පාංඩවරු උපප්ලවදල්ලි ඉරුවාග දුර්යෝධන මත්තු අර්ජුන ඉබ්බරූ වාසුදේවන බළිගෙ හෝගිද්දුදු, “ඊ සමරදල්ලි නීනු නමගෙ සහාය මාඩබේකු” එංදු කේළිකොංඩාග මහාමති කෘෂ්ණනු “පුරුෂර්ෂභරේ! යුද්ධවන්නු මාඩදේ ඉරුව නන්න සලහෙ අථවා ඔංදු අක්ෂෞහිණී සෛන්ය ඉවෙරඩරල්ලි යාවුදු යාරිගෙ බේකු?” එංදු කේළිදාග මංදාත්ම දුර්මති දුර්යෝධනනු සෛන්යවන්නු මත්තු ධනංජයනු යුද්ධමාඩදේ ඉරුව සචිවනන්නාගි කෘෂ්ණනන්නු ආරිසිකොංඩිද්දුදු, ප්රතාපි මහාරාජ ධෘතරාෂ්ට්රනු ශාංතිගෝස්කර සංජයනන්නු පාංඩවර බළි දූතනන්නාගි කළුහිසිද්දුදු, පාංඩවරු, වාසුදේව මත්තු අවර බෙංබලිගර කුරිතු කේළිද ධෘතරාෂ්ට්රනු චිංතෙයිංද නිද්රාහීනනාගිද්දුදු, මනුෂ්යර රාජ ධෘතරාෂ්ට්රනිගෙ විදුරනු විචිත්ර වාඛ්යගළිංද හිතවන්නු හේළිද්දුදු, ශෝකලාලස මත්තු මනස්තාපදිංද බළලිද රාජනිගෙ සනත්සුජාතනු උත්තම ආධ්යාත්ම විෂයගළන්නු හේළිද්දුදු, ප්රභාතදල්ලි රාජසභෙයල්ලි සංජයනු වාසුදේව මත්තු අර්ජුනර ඒකාත්මතෙයන්නු වර්ණිසිද්දුදු, ශාංතියන්නු තරලු සංධියන්නිච්ඡිසි මහායශ දයාපන්න කෘෂ්ණනු නාගසාහ්වය නගරක්කෙ ස්වයං ආගමිසිද්දුදු, කෘෂ්ණනු යාචිසිද උභය පක්ෂගළ හිතකාරණි ශාංතියන්නු රාජ දුර්යෝධනනු තිරස්කරිද්දුදු, කර්ණ-දුර්යෝධනර දුෂ්ට උපායවන්නු තිළිද කෘෂ්ණනු රාජර සමක්ෂමදල්ලි තන්න යෝගේශ්වරත්වවන්නු ප්රදර්ශිසිද්දුදු, කර්ණනන්නු රථදමේලෙ කූරිසිකොංඩු කෘෂ්ණනු සලහෙගළන්නු නීඩිද්දුදු, අවුගළන්නු කර්ණනු අභිමානදිංද තිරස්කරිසිද්දුදු, හස්තිනාපුර නගරදිංද බහුසංඛ්යෙයල්ලි රථ, කුදුරෙ, කාදාළුගළු මත්තු ආනෙගළු හොරටිද්දුදු, ක්රූරවාදි රාජනු මහායුද්ධද ඔංදු දිනද මොදලු පාංඩවර කඩෙ උලූකනන්නු දූතනන්නාගි කළුහිසිද්දුදු, රථ මත්තු අතිරථරන්නු එණිසුවුදු මත්තු අංබෝපාඛ්යාන, ඊ එල්ල මත්තු ඉතර බහළ වෘත්තාංතගළන්නු භාරතද ඓදනෙය පර්ව උද්යෝගපර්වදල්ලි වර්ණිසලාගිදෙ. ඉදරල්ලි 168 අධ්යායගළු මත්තු 6,698 ශ්ලෝකගළිවෙ¹⁴¹.

01002154a අත ඌර්ධ්වං¹⁴² විචිත්රාර්ථං භීෂ්මපර්ව ප්රචක්ෂතේ.
01002154c ජංබූඛංඩවිනිර්මාණං යත්රෝක්තං සංජයේන හ..
01002155a යත්ර යුද්ධමභූද්ඝෝරං දශාහාන්යතිදාරුණං¹⁴³.
01002155c යත්ර යෞධිෂ්ඨිරං සෛන්යං විෂාදමගමත් පරං..
01002156a කශ්මලං යත්ර පාර්ථස්ය වාසුදේවෝ මහාමතිඃ.
01002156c මෝහජං නාශයාමාස හේතුභිර්මෝක්ෂදර්ශනෛඃ¹⁴⁴..
01002157a ¹⁴⁵ශිඛංඩිනං පුරස්කෘත්ය යත්ර පාර්ථෝ මහාධනුඃ.
01002157c විනිඝ්නන්නිශිතෛර්බාණෛ රථාද්භීෂ්මමපාතයත්..
01002158a ¹⁴⁶ෂෂ්ටමේතන්මහාපර්ව භාරතේ පරිකීර්තිතං¹⁴⁷.
01002158c අධ්යායානාං ශතං ප්රෝක්තං සප්තදශ තථාපරේ¹⁴⁸..
01002159a පංච ශ්ලෝකසහස්රාණි සංඛ්යයාෂ්ටෞ ශතානි ච.
01002159c ශ්ලෝකාශ්ච චතුරාශීතිඃ පර්වණ්යස්මින් ප්රකීර්තිතාඃ¹⁴⁹.
01002159e ව්යාසේන වේදවිදුෂා සංඛ්යාතා භීෂ්මපර්වණි..

මුංදිනදු විචිත්රාර්ථගළුළ්ළ භීෂ්මපර්ව. සංජයනු වර්ණිසිද ජංබූඛංඩ නිර්මාණ, ඝෝර දාරුණ යුද්ධද හත්තු දිනගළල්ලි යුධිෂ්ඨිරන සෛන්යවු මහත්තර විෂාදවන්නු හොංදිද්දුදු, මහාමති වාසුදේවනු මෝහදිංද හුට්ටිද පාර්ථන කශ්මලවන්නු මෝක්ෂ දර්ශනගළිංද නාශමාඩිද්දුදු, මහාධනු පාර්ථනු ශිඛංඩියන්නු මුංදෙ නිල්ලිසිකොංඩු තීක්ෂ්ණ බාණගළිංද හොඩෙදු භීෂ්මනන්නු රථදිංද උරුළිසිද්දුදු ඉවෙල්ලවන්නූ වේදවිදුෂ ව්යාස රචිත භාරතද ඊ ආරනෙය මහාපර්වදල්ලි 117 අධ්යායගළල්ලි ඔට්ටු 5884 ශ්ලෝකගළල්ලි හේළලාගිවෙ¹⁵⁰.

01002160a ද්රෝණපර්ව තතශ්චිත්රං බහුවෘත්තාංතමුච්යතේ.
01002160c ¹⁵¹යත්ර සංශප්තකාඃ පාර්ථමපනින්යූ රණාජිරාත්..
01002161a භගදත්තෝ මහාරාජෝ යත්ර ශක්රසමෝ යුධි.
01002161c සුප්රතීකේන නාගේන සහ ශස්තඃ කිරීටිනා¹⁵²..
01002162a යත්රාභිමන්යුං බහවෝ ජඝ්නුර්ලෝකමහාරථාඃ¹⁵³.
01002162c ජයද්රථමුඛා බාලං ශූරමප්රාප්තයෞවනං..
01002163a හතේ(අ)භිමන්යෞ ක්රුද්ධේන යත්ර පාර්ථේන සංයුගේ.
01002163c අක්ෂෞහිණීඃ සප්ත හත්වා හතෝ රාජා ජයද්රථඃ.
01002163e ¹⁵⁴සංශප්තකාවශේෂං ච කෘතං නිඃශේෂමාහවේ..
01002164a ¹⁵⁵අලංබුසඃ¹⁵⁶ ශ්රුතායුශ්ච ජලසංධශ්ච වීර්යවාන්.
01002164c සෞමදත්තිර්විරාටශ්ච ද්රුපදශ්ච මහාරථඃ.
01002164e ඝටෝත්කචාදයශ්චාන්යේ නිහතා ද්රෝණපර්වණි..
01002165a අශ්වත්ථාමාපි චාත්රෛව ද්රෝණේ යුධි නිපාතිතේ.
01002165c අස්ත්රං ප්රාදුශ්චකාරෝග්රං නාරායණමමර්ෂිතඃ..
01002166a ¹⁵⁷සප්තමං භාරතේ පර්ව මහදේතදුදාහෘතං.
01002166c අත්ර¹⁵⁸ තේ පෘථිවීපාලාඃ ප්රායශෝ නිධනං ගතාඃ.
01002166e ද්රෝණපර්වණි යේ ශූරා නිර්දිෂ්ටාඃ පුරුෂර්ෂභාඃ..

නංතර විචිත්ර බහු වෘත්තාංතගළන්නු හේළිරුව ද්රෝණපර්ව. ඉදරල්ලි සංශප්තකරු පාර්ථනන්නු රණභූමියිංද කරෙදොය්යුවුදු, කිරීටියු යුද්ධදල්ලි ශක්රසම මහාරාජ භගදත්තනන්නු අවන ආනෙ සුප්රතීකන සහිත සංහරිසිද්දුදු, ඉන්නූ යෞවනවන්නු හොංදදේ ඉද්ද ශූර බාලක අභිමන්යුවන්නු ජයද්රථනූ සේරි හලවාරු ලෝකමහාරථිගළු සංහරිසිද්දුදු, අභිමන්යුවින මෘත්යුවිනිංද කෘද්ධනාද පාර්ථනු ඔට්ටු ඒළු අක්ෂෞහිණී සේනෙගළන්නු සංහරිසිද්දුදු, වීර අලංබුස, ශෘතායු, ජලසංඝ, සෝමදත්ත, විරාට, මහාරථි ද්රුපද, ඝටෝත්කච, ද්රෝණ මොදලාදවර මෘත්යු, මත්තු යුද්ධදල්ලි ද්රෝණනු සාවන්නප්පිද නංතර අශ්වත්ථාමනු උග්ර නාරායණාස්ත්රවන්නු ප්රයෝගිසිද්දුදු ඉවෙල්ලවුගළන්නූ වර්ණිසලාගිදෙ. ද්රෝණ පර්වදල්ලි ශූර පුරුෂර්ෂභ මහා මහීපාලර සාවන්නු වර්ණිසලාගිදෙ.

01002167a අධ්යායානාං ශතං ප්රෝක්තමධ්යායාඃ සප්තතිස්තථා¹⁵⁹.
01002167c අෂ්ටෞ ශ්ලෝකසහස්රාණි තථා නව ශතානි ච..
01002168a ශ්ලෝකා නව තථෛවාත්ර සංඛ්යාතාස්තත්ත්වදර්ශිනා.
01002168c පාරාශර්යේණ මුනිනා සංචිංත්ය ද්රෝණපර්වණි..

මුනි පාරාශරියිංද භාරතද සප්තම පර්ව ඊ ද්රෝණපර්වවු ඔට්ටු 8,909 ශ්ලෝකගළන්නොළගොංඩ 170 අධ්යායගළල්ලි රචිතවාගිදෙ¹⁶⁰.

01002169a අතඃ පරං කර්ණපර්ව ප්රෝච්යතේ පරමාද්භුතං.
01002169c සාරථ්යේ විනියෝගශ්ච මද්රරාජස්ය ධීමතඃ.
01002169e ආඛ්යාතං යත්ර පෞරාණං ත්රිපුරස්ය නිපාතනං..
01002170a ප්රයාණේ පරුෂශ්චාත්ර සංවාදඃ කර්ණශල්යයෝඃ.
01002170c හංසකාකීයමාඛ්යානමත්රෛවාක්ෂේපසංහිතං..
01002171a ¹⁶¹අන්යෝන්යං ප්රති ච ක්රෝධෝ යුධිෂ්ඨිරකිරීටිනෝඃ.
01002171c ¹⁶²ද්වෛරථේ යත්ර පාර්ථේන හතඃ කර්ණෝ මහාරථඃ..

ඉදර නංතරද්දු පරමාද්භුත කර්ණපර්වවෙංදු හේළුත්තාරෙ. ඉදරල්ලි දීමත මද්රරාජනන්නු සාරථියන්නාගි නියෝජිසිද්දුදු, ත්රිපුරවන්නු කෙළගුරුළිසිදුදර පෞරාණික කථෙ, දාරියල්ලි ක්ෂාත්රපෞරුෂ කර්ණ මත්තු ශල්යර සංවාද, කර්ණනන්නු අවමානගොළිසුව හංස-කාගෙගළ කථෙ, යුධිෂ්ඨිර මත්තු කිරීටිගළ පරස්පරරල්ලි ක්රෝධ මත්තු ද්වංද්වයුද්ධදල්ලි පාර්ථනිංද මහාරථි කර්ණන නිධන ඉවෙල්ලවුගළ වර්ණනෙයිදෙ.

01002172a අෂ්ටමං පර්ව නිර්දිෂ්ටමේතද්භාරතචිංතකෛඃ.
01002172c ඒකෝනසප්තතිඃ ප්රෝක්තා අධ්යායාඃ කර්ණපර්වණි.
01002172e චත්වාර්යේව සහස්රාණි නව ශ්ලෝකශතානි ච..¹⁶³

භාරතද එංටනෙය පර්ව කර්ණපර්වදල්ලි ඔට්ටු 4900 ශ්ලෝකගළු මත්තු 69 අධ්යායගළිවෙ¹⁶⁴.

01002173a අතඃ පරං විචිත්රාර්ථං ශල්යපර්ව ප්රකීර්තිතං.
01002173c ¹⁶⁵හතප්රවීරේ සෛන්යේ තු නේතා මද්රේශ්වරෝ(අ)භවත්..
01002174a වෘත්තානි රථයුද්ධානි කීර්ත්යංතේ යත්ර භාගශඃ.
01002174c විනාශඃ කුරුමුඛ්යානාං ශල්යපර්වණි කීර්ත්යතේ..
01002175a ශල්යස්ය නිධනං චාත්ර ධර්මරාජාන් මහාරථාත්¹⁶⁶.
01002175c ¹⁶⁷ගදායුද්ධං තු තුමුලමත්රෛව පරිකීර්තිතං.
01002175e සරස්වත්යාශ්ච තීර්ථානාං පුණ්යතා පරිකීර්තිතා..

ඉදර නංතරද්දු විචිත්රාර්ථගළන්නුළ්ළ ශල්යපර්ව. ඉදරල්ලි හලවාරු ප්රවීණරු සත්තනංතර මද්රේශ්වරනු සෛන්යද නායකනාගිද්දුදු, රථයුද්ධගළ වෘත්තාංතගළු, කුරුමුඛ්යර විනාශ, මහාරථි ධර්මරාජනිංද ශල්යන වධෙ, ගදායුද්ධද තුමුල, මත්තු සරස්වතී තීර්ථද පුණ්යතෙයන්නු වර්ණිසලාගිදෙ.

01002176a ¹⁶⁸නවමං පර්ව නිර්දිෂ්ටමේතදද්භුතමර්ථවත්.
01002176c ඒකෝනෂෂ්ටිරධ්යායාස්තත්ර සංඛ්යාවිශාරදෛඃ¹⁶⁹..
01002177a සංඛ්යාතා බහුවෘත්තාංතාඃ ශ්ලෝකාග්රං චාත්ර ශස්යතේ¹⁷⁰.
01002177c ත්රීණි ශ්ලෝකසහස්රාණි ද්වේ ශතේ විංශතිස්තථා.
01002177e මුනිනා සංප්රණීතානි කෞරවාණාං යශෝභෘතාං..

කෞරවර යශස්සන්නු ප්රසරිසිද මුනියු 3220 ශ්ලෝකගළ මත්තු 59 අධ්යායගළ ඊ ඔංභත්තනෙය පර්වවන්නු රචිසිදනු¹⁷¹.

01002178a අතඃ පරං ප්රවක්ෂ්යාමි සෞප්තිකං පර්ව දාරුණං.
01002178c භග්නෝරුං යත්ර රාජානං දුර්යෝධනමමර්ෂණං..
01002179a ව්යපයාතේෂු¹⁷² පාර්ථේෂු ත්රයස්තේ(අ)භ්යායයූ රථාඃ.
01002179c කෘතවර්මා කෘපෝ ද්රෞණිඃ සායාහ්නේ රුධිරෝක්ෂිතාඃ..
01002180a ¹⁷³ප්රතිජජ්ඤේ දෘඪක්රෝධෝ ද්රෞණිර්යත්ර මහාරථඃ.
01002180c අහත්වා සර්වපාංචාලාන් ධෘෂ්ටද්යුම්නපුරෝගමාන්.
01002180e පාංඩවාංශ්ච සහාමාත්යාන්න විමෝක්ෂ්යාමි දංශනං¹⁷⁴..
01002181a ¹⁷⁵ප්රසුප්තාන්නිශි විශ්වස්තාන්යත්ර තේ පුරුෂර්ෂභාඃ¹⁷⁶.
01002181c පාංචාලාන් සපරීවාරාන් ජඝ්නුර්ද්රෞණිපුරෝගමාඃ¹⁷⁷..
01002182a යත්රාමුච්යංත පාර්ථාස්තේ¹⁷⁸ පංච කෘෂ්ණබලාශ්රයාත්.
01002182c සාත්යකිශ්ච මහේෂ්වාසඃ ශේෂාශ්ච නිධනං ගතාඃ..
01002183a ¹⁷⁹ද්රෞපදී පුත්රශෝකාර්තා පිතෘභ්රාතෘවධාර්දිතා.
01002183c කෘතානශනසංකල්පා යත්ර භර්තෲනුපාවිශත්..
01002184a ද්රෞපදීවචනාද්යත්ර භීමෝ භීමපරාක්රමඃ.
01002184c ¹⁸⁰අන්වධාවත සංක්රුද්ධෝ භාරද්වාජං ගුරෝඃ සුතං..
01002185a භීමසේනභයාද්යත්ර දෛවේනාභිප්රචෝදිතඃ.
01002185c අපාංඩවායේති රුෂා ද්රෞණිරස්ත්රමවාසෘජත්..
01002186a මෛවමිත්යබ්රවීත් කෘෂ්ණඃ ශමයංස්තස්ය තද්වචඃ.
01002186c යත්රාස්ත්රමස්ත්රේණ ච තච්චමයාමාස ඵාල්ගුනඃ..
01002187a ¹⁸¹ද්රෞණිද්වෛපායනාදීනාං ශාපාශ්චාන්යෝන්යකාරිතාඃ.
01002187c ¹⁸²තෝයකර්මණි සර්වේෂාං රාජ්ඤාමුදකදානිකේ..
01002188a ගූඪෝත්පන්නස්ය චාඛ්යානං කර්ණස්ය පෘථයාත්මනඃ.
01002188c සුතස්යෛතදිහ ප්රෝක්තං දශමං පර්ව සෞප්තිකං¹⁸³..

නංතර දාරුණ සෞප්තික පර්වද කුරිතු හේළුත්තේනෙ. පාර්ථරු තෙරළිදනංතර සායංකාල රථවේරි බරුත්තිද්ද කෘතවර්ම, කෘප මත්තු ද්රෞණි ඊ මූවරූ තොඩෙමුරිදු රක්තද මඩුවිනල්ලි බිද්දිද්ද රාජ දුර්යෝධනනන්නු කංඩිද්දුදු, මහාරථි ද්රෞණියු ක්රෝධදිංද “ධෘෂ්ටද්යුම්නනන්නොඩගූඩි සර්ව පාංචාලරන්නූ මත්තු අමාත්යර සහිත පාංඩවරන්නූ කොල්ලදේ ඊ කවචවන්නු බිච්චුවුදිල්ල!” එන්නුව දෘඪ ප්රතිජ්ඤෙයන්නු මාඩිද්දුදු, රාත්රියල්ලි සපරිවාරරාගි මලගිද්ද එල්ල පාංචාලරන්නු ද්රෞණියු කොලෙගෛදිද්දුදු, මහේෂ්වාස කෘෂ්ණන ආශ්රයබලදිංද උළිදුකොංඩ පංච පාර්ථරු මත්තු සාත්යකියන්නු බිට්ටු එල්ලරූ සාවන්නප්පිද්දුදු, පිතෘ-භ්රාතෘගළ වධෙයිංද ආර්ත පුත්රශෝකාර්තළාද ද්රෞපදියු තන්න ගංඩංදිර එදිරු අශනසංකල්ප මාඩි කුළිතුකොංඩිද්දුදු, ද්රෞපදිය වචනදංතෙ සංකෘද්ධ භීමපරාක්රමි භීමනු ගුරුසුත භාරද්වාජනන්නු බෙන්නට්ටි හෝගිද්දුදු, භීමසේනන භයදිංද දේවතෙගළන්නු අභිප්රචෝදිසි “අපාංඩව!” එංදු රෝෂදිංද ද්රෞණියු අස්ත්රවන්නු බිට්ටිද්දුදු, “ඉදු සුළ්ළාගලි!” එංදු කෘෂ්ණනු හේළිද නංතර ඵල්ගුණනු තන්නදේ ආද ඉන්නොංදු අස්ත්රදිංද අදන්නු ශාංතගොළිසිද්දුදු, ද්රෞණි මත්තු ද්වෛපායනරු අන්යෝන්යරන්නු ශපිසිද්දුදු, ¹⁸⁴සර්ව රාජරුගළිගෙ නීරිනල්ලි තර්පණවන්නිත්තිද්දුදු, පෘථෙයු තන්නිංද කර්ණන ජනන මත්තු අවනූ තන්න මගනේ එන්නුව ගූඪ වෘතාංතවන්නු හේළිද්දුදු, ඉවෙල්ලවන්නූ ඊ හත්තනෙය සෞප්තික පර්වදල්ලි හේළලාගිදෙ.

01002189a ¹⁸⁵අෂ්ටාදශාස්මින්නධ්යායාඃ පර්වණ්යුක්තා මහාත්මනා.
01002189c ශ්ලෝකාග්රමත්ර කථිතං ශතාන්යෂ්ටෞ තථෛව ච¹⁸⁶..
01002190a ශ්ලෝකාශ්ච සප්තතිඃ ප්රෝක්තා යථාවදභිසංඛ්යයා¹⁸⁷.
01002190c සෞප්තිකෛෂීකසංබංධේ පර්වණ්යමිතබුද්ධිනා¹⁸⁸..

මහාත්මනු ඊ පර්වවන්නු 18 අධ්යායගළල්ලි හේළිද්දානෙ. සෞප්තික-ඓෂීක සංබිංධිත ඊ පර්වදල්ලි අමිතබුද්ධියු 870 ශ්ලෝකගළන්නු සේරිසිද්දානෙ¹⁸⁹.

01002191a අත ඌර්ධ්වමිදං ප්රාහුඃ ස්ත්රීපර්ව කරුණෝදයං.
01002191c ¹⁹⁰විලාපෝ වීරපත්නීනාං යත්රාතිකරුණඃ ස්මෘතඃ.
01002191e ක්රෝධාවේශඃ ප්රසාදශ්ච ගාංධාරීධෘතරාෂ්ට්රයෝඃ..
01002192a යත්ර තාන් ක්ෂත්රියාන් ශූරාන් දිෂ්ටාංතානනිවර්තිනඃ¹⁹¹.
01002192c පුත්රාන් භ්රාතෲන් පිතෲංශ්චෛව දදෘශුර්නිහතාන්රණේ..
01002193a ¹⁹²යත්ර රාජා මහාප්රාජ්ඤඃ සර්වධර්මභෘතාං වරඃ.
01002193c රාජ්ඤාං තානි ශරීරාණි දාහයාමාස ශාස්ත්රතඃ..
01002194a ¹⁹³ඒතදේකාදශං ප්රෝක්තං පර්වාතිකරුණං මහත්¹⁹⁴.

මුංදිනදු කරුණෝදය ස්ත්රීපර්ව. ඉදරල්ලි වීරපත්නියර අතිකරුණ විලාප, ගාංධාරි-ධෘතරාෂ්ට්රර ක්රෝධාවේශ, අවරෙල්ලරූ රණදල්ලි හතරාගි බිද්දිද්ද ශූර ක්ෂත්රිය පුත්ර, භ්රාතෘ පිතෘගළන්නු කංඩිද්දුදු, සර්ව ධර්මභෘතරල්ලි ශ්රේෂ්ඨ මහාප්රාජ්ඤ රාජනිංද ශාස්ත්රෝක්තවාගි රාජර ශරීර දහන ඉවෙල්ලවුගළ වර්ණනෙයිදෙ. හන්නොංදනෙය ඊ පර්වවු අත්යංත කරුණාජනකවෙංදු පරිගණිසල්පට්ටිදෙ.

01002194c ¹⁹⁵සප්තවිංශතිරධ්යායාඃ පර්වණ්යස්මින්නුදාහෘතාඃ¹⁹⁶..
01002195a ශ්ලෝකාඃ සප්තශතං චාත්ර පංචසප්තතිරුච්යතේ¹⁹⁷.
01002195c සංඛ්යයා භාරතාඛ්යානං කර්ත්රා හ්යත්ර මහාත්මනා¹⁹⁸.
01002195e ප්රණීතං සජ්ඤනමනෝවෛක්ලව්යාශ්රුප්රවර්තකං..

ඔට්ටු 775 ශ්ලෝකගළුළ්ළ 27 අධ්යායගළු ඉදරල්ලිවෙ එංදු හේළුත්තාරෙ¹⁹⁹.

01002196a අතඃ පරං ශාංතිපර්ව ද්වාදශං බුද්ධිවර්ධනං.
01002196c යත්ර නිර්වේදමාපන්නෝ ධර්මරාජෝ යුධිෂ්ඨිරඃ.
01002196e ඝාතයිත්වා පිතෲන් භ්රාතෲන් පුත්රාන් සංබංධිබාංධවාන්²⁰⁰..

නංතර බුද්ධිවර්ධක ශ්රේෂ්ඨ හන්නෙරඩනෙය ශාංතිපර්ව. ඉදරල්ලි පිතෘ, භ්රාතෘ, පුත්ර මත්තු සංබංධි බාංධවරන්නු කොංද ධර්මරාජ යුධිෂ්ඨිරනු පශ්චාත්තාප පට්ටිද්දුදර වෘත්තාංතවිදෙ.

01002197a ශාංතිපර්වණි ධර්මාශ්ච ව්යාඛ්යාතාඃ ශරතල්පිකාඃ.
01002197c රාජභිර්වේදිතව්යා යේ සම්යඞ්නයබුභුත්සුභිඃ²⁰¹..
01002198a ආපද්ධර්මාශ්ච තත්රෛව කාලහේතුප්රදර්ශකාඃ²⁰².
01002198c යාන්බුද්ධ්වා පුරුෂඃ සම්යක්සර්වජ්ඤත්වමවාප්නුයාත්.
01002198e මෝක්ෂධර්මාශ්ච කථිතා විචිත්රා බහුවිස්තරාඃ..

ශරතල්පදමේලෙ මලගිද්ද භීෂ්මනු හේළිද, රාජරු කේළි තිළිදුකොළ්ළබේකාදංථහ, ධාර්මික විෂයගළන්නු ඔළගොංඩිදෙ. කාලප්රදේශක්කනුගුණවාද නඩතෙගළන්නොළගොංඩ ආපද්ධර්ම මත්තු සර්වජ්ඤානවන්නු නීඩුව මෝක්ෂධර්මගළන්නු විචිත්ර කථෙගළ මූලක බහළ විස්තාරවාගි ශාංතිපර්වදල්ලි හේළලාගිදෙ.

01002199a ද්වාදශං පර්ව නිර්දිෂ්ටමේතත් ප්රාජ්ඤජනප්රියං.
01002199c පර්වණ්යත්ර පරිජ්ඤේයමධ්යායානාං ශතත්රයං²⁰³.
01002199e ත්රිංශච්චෛව තථාධ්යායා නව චෛව තපෝධනාඃ..
01002200a ශ්ලෝකානාං තු සහස්රාණි කීර්තිතානි චතුර්දශ²⁰⁴.
01002200c පංච චෛව ශතාන්යාහුඃ පංචවිංශතිසංඛ්යයා²⁰⁵..

ප්රාජ්ඤජනරිගෙ ප්රියවාද ඊ හන්නෙරඩනෙය පර්වදල්ලි 14,525 ශ්ලෝකගළු මත්තු 339 අධ්යායගළිවෙ²⁰⁶.

01002201a අත ඌර්ධ්වං තු²⁰⁷ විජ්ඤේයමානුශාසනමුත්තමං.
01002201c යත්ර ප්රකෘතිමාපන්නඃ ශ්රුත්වා ධර්මවිනිශ්චයං.
01002201e භීෂ්මාද්භාගීරථීපුත්රාත්කුරුරාජෝ යුධිෂ්ඨිරඃ..
01002202a ව්යවහාරෝ(අ)ත්ර කාර්ත්ස්න්යෙන ධර්මාර්ථීයෝ නිදර්ශිතඃ²⁰⁸.
01002202c විවිධානාං ච දානානාං ඵලයෝගාඃ පෘථග්විධාඃ²⁰⁹..

නංතරද්දු උත්තම අනුශාසන පර්ව. ඉදරල්ලි භාගිරථීපුත්ර භීෂ්මනු කුරුරාජ යුධිෂ්ඨිරනිගෙ ධර්මවිනිශ්චයවන්නු හේළි සාංත්වනගොළිසිද්දුදු, ධර්මාර්ථගළන්නු නීඩුව ව්යවහාර මත්තු නඩවළිකෙගළ නිදර්ශන, මත්තු විවිධ දාන ඵල-යෝගගළන්නු වර්ණිසලාගිදෙ.

01002203a තථා පාත්රවිශේෂාශ්ච දානානාං ච පරෝ විධිඃ.
01002203c ආචාරවිධියෝගශ්ච සත්යස්ය ච පරා ගතිඃ..
01002204a ²¹⁰ඒතත් සුබහුවෘත්තාංතමුත්තමං චානුශාසනං.
01002204c භීෂ්මස්යාත්රෛව සංප්රාප්තිඃ ස්වර්ගස්ය පරිකීර්තිතා..

දානගළ පාත්රවිශේෂ, ආචාරවිධිගළ ප්රාමුඛ්යතෙ මත්තු සත්යද පරාකාෂ්ඨතෙ ඊ එල්ල වෘත්තාංතගළන්නු මත්තු භීෂ්මනු ස්වර්ගවන්නු සේරිද්දුදන්නු ඊ උත්තම අනුශාසනදල්ලි වර්ණිසලාගිදෙ.

01002205a ඒතත්ත්රයෝදශං පර්ව ධර්මනිශ්චයකාරකං.
01002205c අධ්යායානාං ශතං චාත්ර ෂට්චත්වාරිංශදේව ච.
01002205e ශ්ලෝකානාං තු සහස්රාණි ෂට්සප්තෛව ශතානි ච²¹¹..

ඊ හදිමූරනෙය පර්වවු ධර්මනිශ්චය-කාරකවාගිද්දු 6700 ශ්ලෝකගළන්නූ 146 අධ්යායගළන්නූ හොංදිදෙ²¹².

01002206a තතෝ(අ)ශ්වමේධිකං නාම පර්ව ප්රෝක්තං චතුර්දශං.
01002206c තත්සංවර්තමරුත්තීයං යත්රාඛ්යානමනුත්තමං..

හදිනාල්කනෙය පර්වවන්නු අශ්වමේධික පර්වවෙංදු කරෙයුත්තාරෙ. ඉදරල්ලි සරිසාටියිල්ලද සංවර්ත-මරුත්තර කථෙයන්නු හේළලාගිදෙ.

01002207a සුවර්ණකෝශසංප්රාප්තිර්ජන්ම චෝක්තං පරික්ෂිතඃ²¹³.
01002207c දග්ධස්යාස්ත්රාග්නිනා පූර්වං කෘෂ්ණාත් සංජීවනං පුනඃ..
01002208a චර්යායාං හයමුත්සෘෂ්ටං පාංඩවස්යානුගච්ඡතඃ.
01002208c තත්ර තත්ර ච යුද්ධානි රාජපුත්රෛරමර්ෂණෛඃ..
01002209a චිත්රාංගදායාඃ පුත්රේණ පුත්රිකායා ධනංජයඃ.
01002209c සංග්රාමේ බභ්රුවාහේන²¹⁴ සංශයං චාත්ර දර්ශිතඃ.
01002209e අශ්වමේධේ මහායජ්ඤේ නකුලාඛ්යානමේව ච..
01002210a ඉත්යාශ්වමේධිකං පර්ව ප්රෝක්තමේතන්මහාද්භුතං.

සුවර්ණකෝශ සංප්රාප්ති, පූර්වදල්ලි අස්ත්රාග්නියිංද සුට්ටුහෝගි කෘෂ්ණනිංද පුනඃ සංජීවනගොංඩ පරික්ෂිතන ජනන, හොරබිට්ට හයවන්නු අනුසරිසි පාංඩවනු හෝගිද්දුදු මත්තු අල්ලල්ලි කුපිත රාජපුත්රරොංදිගෙ යුද්ධ, චිත්රාංගදෙය පුත්ර බභ්රුවාහනනොංදිගෙ සංග්රාමදල්ලි ධනංජයනු සංශයනාගි තෝරිද්දුදු, අශ්වමේධ මහායජ්ඤදල්ලි නකුලාඛ්යාන, ඊ එල්ලා මහාද්භුතගළන්නූ ඊ අශ්වමේධික පර්වදල්ලි හේළලාගිදෙ.

01002210c අත්රාධ්යායශතං ත්රිංශත්ත්රයෝ(අ)ධ්යායාශ්ච ශබ්දිතාඃ²¹⁵..
01002211a ත්රීණි ශ්ලෝකසහස්රාණි තාවංත්යේව ශතානි ච.
01002211c විංශතිශ්ච තථා ශ්ලෝකාඃ සංඛ්යාතාස්තත්ත්වදර්ශිනා..

ඉදරල්ලි 103 අධ්යායගළිවෙයෙංදු හේළිද්දාරෙ. 3,320 ශ්ලෝකගළිවෙයෙංදු තත්ත්වදර්ශිගළු එණිසිද්දාරෙ²¹⁶.

01002212a තත ආශ්රමවාසාක්යං²¹⁷ පර්ව පංචදශං ස්මෘතං.
01002212c යත්ර රාජ්යං පරිත්යජ්ය ගාංධාරීසහිතෝ නෘපඃ²¹⁸.
01002212e ධෘතරාෂ්ට්රාශ්රමපදං²¹⁹ විදුරශ්ච ජගාම හ..
01002213a යං දෘෂ්ට්වා ප්රස්ථිතං සාධ්වී පෘථාප්යනුයයෞ තදා.
01002213c පුත්රරාජ්යං පරිත්යජ්ය ගුරුශුශ්රූෂණේ රතා..
01002214a යත්ර රාජා හතාන් පුත්රාන් පෞත්රානන්යාංශ්ච පාර්ථිවාන්.
01002214c ලෝකාංතරගතාන් වීරානපශ්යත් පුනරාගතාන්..
01002215a ඍෂේඃ ප්රසාදාත් කෘෂ්ණස්ය දෘෂ්ට්වාශ්චර්යමනුත්තමං.
01002215c ත්යක්ත්වා ශෝකං සදාරශ්ච සිද්ධිං පරමිකාං ගතඃ..
01002216a යත්ර ධර්මං සමාශ්රිත්ය විදුරඃ සුගතිං ගතඃ.
01002216c සංජයශ්ච මහාමාත්රෝ²²⁰ විද්වාන් ගාවල්ගණිර්වශී..
01002217a දදර්ශ නාරදං යත්ර ධර්මරාජෝ යුධිෂ්ඨිරඃ.
01002217c නාරදාච්චෛව ශුශ්රාව වෘෂ්ණීනාං කදනං මහත්..
01002218a ඒතදාශ්රමවාසාඛ්යං පූර්වෝක්තං සුමහාද්භුතං²²¹.
01002218c ද්විචත්වාරිංශදධ්යායාඃ පර්වෛතදභිසංඛ්යයා..
01002219a සහස්රමේකං ශ්ලෝකානාං පංච ශ්ලෝකශතානි ච.
01002219c ෂඪේව ච තථා ශ්ලෝකාඃ සංඛ්යාතාස්තත්ත්වදර්ශිනා..

හදිනෛදනෙය පර්ව ආශ්රමවාසික පර්ව. ඉදරල්ලි නෘප ධෘතරාෂ්ට්රනු රාජ්යවන්නු පරිත්යජිසි ගාංධාරි මත්තු විදුරරොඩගූඩි ආශ්රමදෙඩෙගෙ තෙරළිද්දුදු, අදන්නු නෝඩි ගුරුශුශ්රූෂණනිරතෙ සාධ්වි පෘථෙයූ පුත්රරාජ්යවන්නු පරිත්යජිසි අවරන්නු හිංබාලිසිද්දුදු, හතරාගි ලෝකාංතරක්කෙ තෙරළිද්ද වීර පුත්ර-පෞත්රරු මත්තු ඉතර පාර්ථිවරු මරළි බරුව ආශ්චර්යකර අනුත්තම දෘශ්යවන්නු ඍෂි කෘෂ්ණන ප්රසාදදිංද නෝඩිද රාජනු ශෝකවන්නු ත්යජිසි ශ්රේෂ්ඨ සිද්ධියන්නු හොංදිද්දුදු, ධර්මසමාශ්රිත විදුර මත්තු මහාමාත්ර විද්වාන් ගාවල්ගණි සංජයරු සුගතියන්නු හොංදිද්දුදු, නාරදනන්නු ධර්මරාජ යුධිෂ්ඨිරනු කංඩිද්දුදු මත්තු නාරදනු වෘෂ්ණියර මහත්තර කදනද කුරිතු හේළිද්දුදු, ඉවෙල්ලවන්නූ සුමහාද්භුත ආශ්රමවාසාඛ්යදල්ලි හේළලාගිදෙ. ඉදරල්ලි 1,506 ශ්ලෝකගළන්නු 42 අධ්යායගළල්ලි රචිසලාගිදෙ²²².

01002220a අතඃ පරං නිබෝධේදං මෞසලං පර්ව දාරුණං.
01002220c යත්ර තේ පුරුෂව්යාඝ්රාඃ ශස්ත්රස්පර්ශසහා²²³ යුධි.
01002220e බ්රහ්මදංඩවිනිෂ්පිෂ්ටාඃ සමීපේ ලවණාංභසඃ..
01002221a ආපානේ පානගලිතා²²⁴ දෛවේනාභිප්රචෝදිතාඃ.
01002221c ඒරකාරූපිභිර්වජ්රෛර්නිජඝ්නුරිතරේතරං..
01002222a යත්ර සර්වක්ෂයං කෘත්වා තාවුභෞ රාමකේශවෞ.
01002222c නාතිචක්රමතුඃ කාලං ප්රාප්තං සර්වහරං සමං²²⁵..
01002223a යත්රාර්ජුනෝ ද්වාරවතීමේත්ය වෘෂ්ණිවිනාකෘතාං.
01002223c දෘෂ්ට්වා විෂාදමගමත් පරාං චාර්තිං නරර්ෂභඃ..
01002224a ස සත්කෘත්ය යදුශ්රේෂ්ඨං²²⁶ මාතුලං ශෞරිමාත්මනඃ.
01002224c දදර්ශ යදුවීරාණාමාපානේ වෛශසං මහත්..
01002225a ශරීරං වාසුදේවස්ය රාමස්ය ච මහාත්මනඃ.
01002225c සංස්කාරං ලංභයාමාස වෘෂ්ණීනාං ච ප්රධානතඃ..
01002226a ස වෘද්ධබාලමාදාය ද්වාරවත්යාස්තතෝ ජනං.
01002226c දදර්ශාපදි කෂ්ටායාං ගාංඩීවස්ය පරාභවං..
01002227a සර්වේෂාං චෛව දිව්යානාමස්ත්රාණාමප්රසන්නතාං.
01002227c නාශං වෘෂ්ණිකලත්රාණාං ප්රභාවානාමනිත්යතාං²²⁷..
01002228a දෘෂ්ට්වා නිර්වේදමාපන්නෝ ව්යාසවාක්යප්රචෝදිතඃ.
01002228c ධර්මරාජං සමාසාද්ය සන්යාසං සමරෝචයේත්²²⁸..
01002229a ඉත්යේතන්මෞසලං පර්ව ෂෝඩශං පරිකීර්තිතං.
01002229c අධ්යායාෂ්ටෞ සමාඛ්යාතාඃ ශ්ලෝකානාං ච ශතත්රයං²²⁹..

මුංදිනදු දාරුණ මෞසල පර්ව. ඉදරල්ලි දේවප්රචෝදිත බ්රාහ්මණර ශික්ෂෙගොළගාද පුරුෂව්යාඝ්රරු සමුද්රතීරදල්ලි කුඩිදු මදෝන්මත්තරාගි වජ්රරූපවන්නු තාළිද එරකද හුල්ලිනිංද පරස්පරරන්නු හොඩෙදු කොංදිද්දුදු, එල්ලවූ නශිසිදරූ රාම-කේශවරු ඒනන්නූ ප්රතිභටිසදේ ඉරුවුදු, අදේ සමයදල්ලි සර්වහර කාලනු බංදිද්දුදු, ද්වාරවතිගෙ බංදු වෘෂ්ණියර විනාශවන්නු නෝඩිද නරර්ෂභ අර්ජුනනු අතීව විෂාදවන්නු හොංදිද්දුදු, අවනු තන්න සෝදරමාව යදුශ්රේෂ්ඨ ශෞරියන්නු සත්කරිසි, යදුවීරරු සත්තු බිද්දුදන්නු නෝඩි, මහාත්මරාද වාසුදේව මත්තු රාමර ශරීරවන්නු නෝඩි, ආ එල්ල වෘෂ්ණි ප්රධානර ශරීර සංස්කාරවන්නු මාඩිද්දුදු, හෙංගසරු වෘද්ධරු මත්තු බාලකරන්නු ද්වාරවතියිංද කරෙදුකොංඩු හෝගුත්තිද්දාග ගාංඩීවද පරාභව, සර්ව දිව්යාස්ත්රගළ අප්රසන්නතෙ, වෘෂ්ණිස්ත්රීයර ශීලවන්නු කාපාඩුවුදරල්ලි අසමර්ථතෙ මුංතාද බහළෂ්ටු කෂ්ටගළන්නු අනුභවිසිද්දුදු, ඉවෙල්ලවන්නූ නෝඩි ව්යාසන මාතිනංතෙ ධර්මරාජන බළි හෝගි සන්යාසවන්නු ස්වීකරිසිද්දුදු ඉවෙල්ලවන්නූ හදිනාරනෙය ඊ මෞසල පර්වදල්ලි වර්ණිසලාගිදෙ. ඉදරල්ලි 8 අධ්යායගළු මත්තු 300 ශ්ලෝකගළිවෙ²³⁰.

01002230a මහාප්රස්ථානිකං තස්මාදූර්ධ්වං සප්තදශං ස්මෘතං.
01002230c යත්ර රාජ්යං පරිත්යජ්ය පාංඩවාඃ පුරුෂර්ෂභාඃ.
01002230e ද්රෞපද්යා සහිතා දේව්යා සිද්ධිං පරමිකාං ගතාඃ²³¹..
01002231a ²³²අත්රාධ්යායාස්ත්රයඃ ප්රෝක්තාඃ ශ්ලෝකානාං ච ශතං තථා²³³.
01002231c විංශතිශ්ච තථා ශ්ලෝකාඃ සංඛ්යාතාස්තත්ත්වදර්ශිනා..

හදිනේළනෙය පර්වවු මහාප්රස්තානික පර්වවෙංදු කරෙයල්පට්ටිදෙ. ඉදරල්ලි රාජ්යවන්නු පරිත්යජිසි පුරුෂර්ෂභ පාංඩවරු දේවි ද්රෞපදිය සහිත උන්නත සිද්ධියන්නු පඩෙයලු හෝගිද්දුදන්නු වර්ණිසලාගිදෙ. තත්වදර්ශිගළ ප්රකාර ඉදරල්ලි මූරු අධ්යායගළු මත්තු 120 ශ්ලෝකගළිවෙ²³⁴.

01002232a ස්වර්ගපර්ව තතෝ ජ්ඤේයං දිව්යං යත්තදමානුෂං.
01002232c ²³⁵අධ්යායාඃ පංච සංඛ්යාතාඃ පර්වෛතදභිසංඛ්යයා.
01002232e ශ්ලෝකානාං ද්වේ ශතේ චෛව ප්රසංඛ්යාතේ තපෝධනාඃ²³⁶..

නංතර දිව්ය අමානුෂ ස්වර්ගපර්ව; 200 ශ්ලෝකගළන්නු ඓදු අධ්යායගළල්ලි රචිසලාගිදෙ²³⁷.

01002233a අෂ්ටාදශෛවමේතානි පර්වාණ්යුක්තාන්යශේෂතඃ.
01002233c ඛිලේෂු හරිවංශශ්ච භවිෂ්යච්ච ප්රකීර්තිතං..
01002234a ²³⁸ඒතදඛිලමාඛ්යාතං භාරතං පර්වසංග්රහාත්²³⁹.

ඉවු සංපූර්ණ හදිනෙංටු පර්වගළු²⁴⁰. හරිවංශ මත්තු භවිෂ්යගළු ඉවුගළ අනුබංධගළෙංදු පරිගණිසල්පට්ටිවෙ. භාරතද පර්වසංග්රහදල්ලි ඉවෙල්ලවන්නූ හේළලාගිදෙ.

01002234c අෂ්ටාදශ සමාජග්මුරක්ෂෞහිණ්යෝ යුයුත්සයා.
01002234e තන්මහද්දාරුණං යුද්ධමහාන්යෂ්ටාදශාභවත්..

ඊ රීතියල්ලි හදිනෙංටු දිනගළු නඩෙද දාරුණ යුද්ධදල්ලි හදිනෙංටු අක්ෂෞහිණී සේනෙගළු පාල්ගොංඩවු.

01002235a යෝ විද්යාච්චතුරෝ වේදාන්සාංගෝපනිෂදාන් ද්විජඃ.
01002235c න චාඛ්යානමිදං විද්යාන්නෛව සස්යාද්විචක්ෂණඃ..

වේද වේදාංග උපනිෂත්තුගළල්ලි විද්යාචතුරනාද ද්විජනු ඊ ආඛ්යානවන්නු තිළිදිල්ල එංදරෙ එරඩූ කණ්ණුළ්ළවනෙංදු පරිගණිසල්පඩුවුදිල්ල.

01002236a ²⁴¹ශ්රුත්වා ත්විදමුපාඛ්යානං ශ්රාව්යමන්යන්න රෝචතේ.
01002236c පුංස්කෝකිලරුතං ශ්රුත්වා රූක්ෂා ධ්වාංක්ෂස්ය වාගිව..

කෝගිලෙය කූගන්නු කේළිදවරු කාගෙය කූගන්නු කේළලු හේගෙ බයසුවුදිල්ලවෝ හාගෙ ඊ උපාඛ්යානවන්නු කේළිදවරිගෙ බේරෙ යාවුදන්නු කේළුවුදක්කූ ආසක්තියිරුවුදිල්ල.

01002237a ඉතිහාසෝත්තමාදස්මාජ්ඤායංතේ කවිබුද්ධයඃ.
01002237c පංචභ්ය ඉව භූතේභ්යෝ ලෝකසංවිධයස්ත්රයඃ..

පංචභූතගළිංද මූරූ ලෝකගළු හේගෝ හාගෙ ඊ උත්තම ඉතිහාසදිංද එල්ල කවිගළ බුද්ධියූ ප්රචෝදිතගොංඩිදෙ.

01002238a අස්යාඛ්යානස්ය විෂයේ පුරාණං වර්තතේ ද්විජාඃ.
01002238c අංතරික්ෂස්ය විෂයේ ප්රජා ඉව චතුර්විධාඃ..

ද්විජරේ! අංතරික්ෂදල්ලියේ හේගෙ නාල්කුවිධද ජීවිගළූ ඉවෙයෝ හාගෙ එල්ල පුරාණගළූ ඊ ආඛ්යානද විෂයගළේ ආගිවෙ.

01002239a ක්රියාගුණානාං සර්වේෂාමිදමාඛ්යානමාශ්රයඃ.
01002239c ඉංද්රියාණාං සමස්තානාං චිත්රා ඉව මනඃක්රියාඃ..

සමස්ත ඉංද්රියගළ චිත්රණගළන්නු මනස්සින ක්රියෙය මූලක හේගෝ හාගෙ සර්ව ක්රියාගුණගළන්නු ඊ ආඛ්යානද සහායදිංද තිළියබහුදු.

01002240a අනාශ්රිත්යෛතදාඛ්යානං කථා භුවි න විද්යතේ.
01002240c ආහාරමනපාශ්රිත්ය ශරීරස්යේව ධාරණං..

ආහාරවන්නු අවලංබිසි හේගෙ ශරීර ධාරණ මාඩුත්තේවෝ හාගෙ භූමියල්ලිරුව එල්ල කථෙගළූ ඊ ආඛ්යානවන්නු අවලංබිසිවෙ.

01002241a ඉදං සර්වෛඃ කවිවරෛරාඛ්යානමුපජීව්යතේ.
01002241c උදයප්රේප්සුභිර්භෘත්යෛරභිජාත ඉවේශ්වරඃ..

සේවකරෙල්ලරූ අවර ස්වාමියන්නු හේගෙ අවලංබිසිරුත්තාරෝ හාගෙ එල්ල කවිශ්රේෂ්ඨරූ ඊ උපාඛ්යානවන්නු අවලංබිසි ජීවිසුත්තාරෙ.

01002242a ²⁴²ද්වෛපායනෞෂ්ටපුටනිඃසෘතමප්රමේයං පුණ්යං පවිත්රමථ පාපහරං ශිවං ච.
01002242c යෝ භාරතං සමධිගච්ඡති වාච්යමානං කිං තස්ය පුෂ්කරජලෛරභිෂේචනේන..

ද්වෛපායනන තුටිගළිංද හොරබංද ඊ භාරතවු අප්රමේයවාදද්දු, පුණ්යවාදද්දු, පවිත්රවාදද්දු මත්තු මංගළවාදද්දු. ඉදන්නු ඕදිදවනිගෙ පුෂ්කර තීර්ථදල්ලි ස්නානමාඩුවුදර අවශ්යකතෙයාදරූ ඒනිදෙ?

01002243a ²⁴³ආඛ්යානං තදිදමනුත්තමං මහාර්ථං වින්යස්තං මහදිහ පර්වසංග්රහේණ.
01002243c ශ්රුත්වාදෞ භවති නෘණාං සුඛාවගාහං විස්තීර්ණං ලවණජලං යථා ප්ලවේන..

හඩගිනිංද විස්තීර්ණ සමුද්රවන්නු හේගෙ තිළිදුකොළ්ළබහුදෝ හාගෙ මහාර්ථගළන්නුළ්ළ අනුත්තම ඊ ආඛ්යානවන්නු පර්වසංග්රහද සහායදිංද තිළිදුකොළ්ළබහුදු.”

සමාප්ති

ඉති ශ්රී මහාභාරතේ ආදිපර්වණි පර්වසංග්රහපර්වණි ද්විතීයෝ(අ)ධ්යායඃ..
ඉදු ශ්රී මහාභාරතදල්ලි ආදිපර්වදල්ලි පර්වසංග්රහපර්වදල්ලි එරඩනෙය අධ්යායවු. ඉති ශ්රී මහාභාරතේ ආදිපර්වණි පර්වසංග්රහපර්වඃ..
ඉදු ශ්රී මහාභාරතදල්ලි ආදිපර්වදල්ලි පර්වසංග්රහපර්වවු. ඉදූවරෙගින ඔට්ටු මහාපර්වගළු-0/18, උපපර්වගළු-2/100, අධ්යායගළු-2, ශ්ලෝකගළු-453²⁴⁴.

---

---

---

---

2

---

1. ශෘණුධ්වං මම භෝ ↩︎

2. සමංතපංචක තීර්ථමහාත්මෙයු වනපර්වද 81නේ අධ්යායද (තීර්ථයාත්රාපර්ව) ශ්ලෝකසංඛ්යෙ 22-33 රල්ලි බරුත්තදෙ. ↩︎

3. අථර්චීකාදයෝ(අ)භ්යේත්ය පිතරෝ රාමමබ්රුවන්. රාම රාම මහාභාග ප්රීතාඃ ස්ම තව භාර්ගව.. අනයා පිතෘභක්ත්යා ච වික්රමේණ තව ප්රභෝ. වරං වෘණීෂ්ව භද්රං තේ යමිච්ඡසි මහාද්යුතේ.. රාම උවාච . යදි මේ පිතරඃ ප්රීතා යද්යනුග්රාහ්යතා මයි. අතශ්ච පාපන්මුච්යේ(අ)හමේෂ මේ ප්රාර්ථිතෝ වරඃ. හ්රදාශ්ච තීර්ථභූතා මේ භවේයුර්භුවි විශ්රුතාඃ.. ඒවං භවිෂ්යතීත්යේවං පිතරස්තමථාබ්රුවන්. අර්ථාත්: අනංතර ඍචීක මොදලාද පිතෘගළු රාමනිගෙ හේළිදරු: “රාම! රාම! මහාභාග! නින්නිංද නාවු ප්රීතරාගිද්දේවෙ. නිනගෙ මංගළවාගලි! මහාද්යුතේ! නිනගිෂ්ටවාද වරවන්නු කේළිකෝ!” රාමනු උත්තරිසිදනු: “පිතෘගළු නන්න මේලෙ ප්රීතියිංද අනුග්රහිසුවුදාදරෙ නන්නන්නු ඊ පාපදිංද මුක්තගොළිසි එන්නුව වරවන්නේ ප්රාර්ථිසුත්තේනෙ. නන්නිංද රචිසල්පට්ට ඊ තීර්ථගළු භුවියල්ලි විශ්රුතවාගලි!” හාගෙයේ ආගුත්තදෙයෙංදු පිතෘගළු අවනිගෙ හේළිදරු. ↩︎

4. රාමමබ්රුවන් . ↩︎

5. ඍචීකන මග ජමදග්නි. ජමදග්නිය මග පරශුරාම. ↩︎

6. ත්රේත-ද්වාපරගළ සංධ්යදල්ලාද ක්ෂත්රියර විනාශවු යාව ස්ථළදල්ලි කොනෙගොංඩිතෝ අදේ ස්ථළදල්ලි ද්වාපර-කලිගළ සංධ්යදල්ලියූ ක්ෂත්රියර විනාශවු නඩෙයිතු එන්නුවුදන්නු ඉල්ලි ගමනිසබේකු. ↩︎

7. හෙච්චු ඒරු-තග්ගාගිරුවුදු, මුළ්ළු ගිඩ-මරගළිරුවුදු, මත්තු හච්චු කල්ලු-බංඩෙගළිරුවුදු – ඉවන්නු භෝමිසංබංධ දෝෂගළෙංදු හේළුත්තාරෙ. ↩︎

8. සමේත්ය තං ද්විජාස්තාශ්ච තත්රෛව නිධනං ගතාඃ. අර්ථාත්: අල්ලි ක්ෂත්රියරු ඔංදුගූඩි අල්ලියේ නිධන හොංදිදරු. ↩︎

9. බ්රාහ්මණසත්තමාඃ . ↩︎

10. සුව්රතාඃ . ↩︎

11. අක්ෂෞහිණිය ලෙඛ්කාචාරවු කාලද අළතෙයංතෙ අත්යංත සණ්ණ ඝටකවන්නු ආධාරවන්නාට්ටුකොංඩු අති දොඩ්ඩ ප්රමාණවන්නු අළතෙ මාඩුත්තදෙ. ↩︎

12. පරීමාණමේතදේව විනිර්දිශේත්. ↩︎

13. සහස්රාණි නවෛව තු. ↩︎

14. තපෝධනාඃ . ↩︎

15. පිංඩිතාෂ්ටදශෛව තු. ↩︎

16. ඉදර ප්රකාර මහාභාරත යුද්ධදල්ලි ඔට්ටු මූරුලක්ෂ තොංභත්තමූරු සාවිරද ආරුනූරා එප්පත්තෙංටු (3,93,678) රථගළු, ඉෂ්ටේ සංඛ්යෙය ආනෙගළු, හත්තොංභත්තු ලක්ෂ අරවත්තෙංටු සාවිරද මුන්නූරු (19,68,300) කාල්දාළුගළු මත්තු හන්නොංදුලක්ෂ එංභත්තු සාවිරද ඔංබෛනූරා එංභත්තු (11,80,980) කුදුරෙගළු භාගවහිසිද්දවු. ↩︎

17. සමංතපංචකදල්ලි . ↩︎

18. ද්රෞණිහාර්දික්යගෞතමාඃ . ↩︎

19. ජනමේජයස්ය තත්සත්රේ ව්යාසශිෂ්යේණ ධීමතා. කථිතං විස්තරාර්ථං ච යශෝ වීර්යං මහීක්ෂිතාං. පෞෂ්යං තත්ර ච පෞලෝමමාස්තීකං චාදිතඃ ස්මෘතං.. අර්ථාත්: ජනමේජයන ආ සත්රදල්ලි ධීමත ව්යාසශිෂ්යනු මහීක්ෂිතර වීර්ය මත්තු යශස්සන්නු විස්තරිසලෝසුග ප්රාරංභදල්ලි පෞෂ්ය, පෞලෝම මත්තු ආස්තීක පර්වගළන්නු වර්ණිසිදනු. ↩︎

20. භාරතාඛ්යානමුත්තමම් . ↩︎

21. ප්රතිපන්නං . ↩︎

22. මහාභාරතදල්ලි විවරිසලාද වෘත්තාංතගළු බේරෙ බේරෙ යුගගළු, මන්වංතරගළු මත්තු කල්පගළන්නු ආවරිසිවෙ. ↩︎

23. අනාශ්රිත්යේදමාඛ්යානං කථා භුවි න විද්යතේ. ආහාරමනපාශ්රිත්ය ශරීරස්යේව ධාරණං.. තදේතද්භාරතං නාම කවිභිස්තූපජීව්යතේ. උදයප්රේප්සුභිර්භෘතෛරභිජාත ඉවේශ්වරඃ.. අර්ථාත්: ආහාරවන්නු ස්වීකරිසදේ ශරීරධාරණෙයු හේගෙ සාධ්යවිල්ලවෝ හාගෙයේ මහාභාරතවන්නු ආශ්රයිසදිරුව යාවුදොංදු ආඛ්යානවූ ඊ ප්රප්රංචදල්ලිල්ල. ඖන්නත්යවන්නපේක්ෂිසුව සේවකරු තම්ම ස්වාමියන්නු නිරංතරවාගි ආශ්රයිසුවංතෙ කීර්තිකාම කවිගළු භාරතවන්නාශ්රයිසි කාව්ය-නාටකගළන්නු රචිසි කීර්තිවංතරාගුත්තාරෙ. ↩︎

24. තස්ය . ↩︎

25. සූක්ෂ්මාර්ථන්යායයුක්තස්ය වේදාර්ථෛර්භූෂිතස්ය ච. අර්ථාත්: සූක්ෂ්මාර්ථන්යායගළන්නොළගොංඩ මත්තු වේදාර්ථගළිංද භූෂිතවාද ↩︎

26. පෞෂ්යංපෞලෝමමාස්තීකමාදිරංශාවතාරණං . ↩︎

27. රෝමහර්ෂණම් . ↩︎

28. ජ්ඤේයා . ↩︎

29. දිග්විජයං තථා. ↩︎

30. අර්ජුනස්යාභිගමනං පර්ව ජ්ඤේයමතඃ පරං. අර්ථාත්: නංතරද්දු අර්ජුනාභිගමන පර්ව එංදු තිළියබේකු. ↩︎

31. නලෝපාඛ්යානමපි ච ධාර්මිකං කරුණෝදයං. අර්ථාත්: ධාර්මිකවූ කරුණෝදයවූ ආද නලෝපාඛ්යාන පර්ව. ↩︎

32. යුධිෂ්ඨිර . ↩︎

33. නිවාතකවචෛර්යුද්ධං පර්ව චාජගරං තතඃ. ↩︎

34. පර්වානංතරමුච්යතේ . ↩︎

35. මෘගස්වප්නෝද්භව . ↩︎

36. ව්රීහිද්රෞණිකමාඛ්යානමෛංද්රද්යුම්නං තථෛව ච. ↩︎

37. ජයද්රථවිමෝක්ෂණම් . ↩︎

38. පතිව්රතායා මාහාත්ම්යං සාවිත්ර්යාශ්චෛවමද්භුතං. රාමෝපාඛ්යානමත්රෛව පර්ව ශ්රේයමතඃ පරං.. අර්ථාත්: සාවිත්රිය අද්භුත කථෙයන්නුළ්ළ පතිව්රතාමාහාත්ම්ය පර්ව මත්තු නංතරද්දු ශ්රේයස්කරවාද රාමෝපාඛ්යාන පර්ව. ↩︎

39. පාංඩවානාං ප්රවේශශ්ච සමයස්ය ච පාලනං. අර්ථාත්: පාංඩව ප්රවේශ පර්ව මත්තු සමයපාලන පර්ව. ↩︎

40. විරාටන මගළු, උත්තරෙ. ↩︎

41. තථා . ↩︎

42. මාතලීයමුපාඛ්යානං චරිතං ගාලවස්ය ච. සාවිත්රං වාමදේව්යං ච වෛන්යෝපාඛ්යානමේව ච. ජාමදග්න්යමුපාඛ්යානං පර්ව ෂෝඩශරාජිකං. සභාප්රවේශඃ කෘෂ්ණස්ය විදුලාපුත්රශාසනං. උද්යෝගඃ සෛන්යනිර්යාණං විශ්වෝපාඛ්යානවේව ච. අර්ථාත්: මාතලිය උපාඛ්යාන, ගාලව චරිතෙ, සාවිත්ර, වාමදේව මත්තු වෛන්යෝපාඛ්යානගළු, හදිනාරු රාජර කථෙයුළ්ළ ජාමදග්න්යුපාඛ්යාන පර්ව, කෘෂ්ණන සභාප්රවේශ, විදුලෙයු පුත්රනිගෙ නීඩිද උපදේශ, සෛන්යනිර්යාණෝද්යෝග, මත්තු විශ්වෝපාඛ්යාන. ↩︎

43. නිර්වාණං ච තතඃ පර්ව ↩︎

44. තතශ්චාද්භුතමුච්යතේ . ↩︎

45. තතඃ ප්රෝක්තං ↩︎

46. ද්රෝණාභිෂේචනං පර්ව සංශප්තකවධස්තතඃ. ↩︎

47. තීර්ථවංශානුකීර්තනම් . ↩︎

48. සුබීභත්සං . ↩︎

49. චෝද්දිෂ්ටමත . ↩︎

50. ස්ත්රීවිලාපස්තතඃ පරං. ↩︎

51. රාජධර්මානුශාසනම් . ↩︎

52. ශුකප්රශ්නාභිගමනං බ්රහ්මප්රශ්නානුශාසනං. ප්රාදුර්භාවශ්ච දුර්වාසඃ සංවාදශ්චෛව මායයා.. අර්ථාත්: ශුකප්රශ්නාභිගමන පර්ව, බ්රහ්මප්රශ්නානුශාසන පර්ව, දුර්වාස ප්රාදුර්භාව මත්තු මායා සංවාද පර්වගළිවෙ. ↩︎

53. මෞසලං පර්ව චෝද්දිෂ්ටං තතෝ ඝෝරං සුදාරුණම්. ↩︎

54. විෂ්ණුපර්වං ශිශෝශ්චර්යාං විෂ්ණෝඃ කංසවධස්තථා. අර්ථාත්: නංතර විෂ්ණුවින ශිශුචර්යගළන්නූ කංසවධෙයන්නූ වර්ණිසුව විෂ්ණුපර්වවිදෙ. ↩︎

55. භවිෂ්යපර්ව . ↩︎

56. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය ඊ අධ්යායදල්ලි විෂ්ණුපර්වවන්නු සේරිසදේ ඉද්දරූ අදර මහාභාරත ඛිලභාග හරිවංශදල්ලි හරිවංශ පර්ව, විෂ්ණු පර්ව මත්තු භවිෂ්ය පර්ව ඊ මූරූ පර්වගළු සේරිවෙ. ↩︎

57. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිගූ ගීතා ප්රෙස් (නීලකංඨීය) සංපුටක්කූ ව්යාසනු රචිසිද මහාභාරතද පර්වගළ පට්ටියල්ලි ව්යත්යාසගළිවෙ. කර්ණ මත්තු ශල්ය පර්වගළු හාගූ හරිවංශ මත්තු භවිෂ්යපර්වගළන්නු නීලකංඨීය සංපුටවු 100 පර්වගළල්ලි සේරිසිල්ල එන්නුවුදන්නු ඉල්ලි ගමනිසබේකු. නීලකංඨීයදල්ලි ඊ 100 පර්වගළ හෙසරුගළු ඊ කෙළගිනංතිවෙ. (1) අනුක්රමණිකා (2) පර්වසංග්රහ (3) පෞෂ්ය (4) පෞලෝම (5) ආස්තීක (6) ආදි-වංශාවතරණ (7) සංභව (8) ජතුගෘහදාහ (9) හිංඩිංබවධ (10) බකවධ (11) චෛත්රරථ (12) ස්වයංවර (13) වෛවාහික (14) විදුරාගමන (15) රාජ්යලංභ (16) අර්ජුනවනවාස (17) සුභද්රාහරණ (18) හරණාහරණ (19) ඛාංඩවදාහ (20) මයදර්ශන (21) මංත්ර අථවා සභාක්රියා (22) ලෝකපාලසභාඛ්යාන (23) රාජසූයාරංභ (24) ජරාසංධවධ (25) දිග්විජය (26) රාජසූය (27) අර්ඝ්යාභිහරණ (28) ශිශුපාලවධ (29) ද්යූත (30) අනුද්යූත (31) ආරණ්ය (32) කිර්මීරවධ (33) අර්ජුනාභිගමන (34) කෛරාත (35) ඉංද්රලෝකාභිගමන (36) නලෝපාඛ්යාන (37) තීර්ථයාත්රා (38) ජටාසුරවධ (39) යක්ෂයුද්ධ (40) නිවාතකවචයුද්ධ (41) අජගර (42) මාර්කංඩේයසමස්යා (43) ද්රෞපදී-සත්යභාමාසංවාද (44) ඝෝෂයාත්රා (45) මෘගස්වප්නෝද්භව (46) ව්රීහිද්රෞණික (47) ද්රෞපදීහරණ (48) ජයද්රථවිමෝක්ෂණ (49) රාමෝපාඛ්යාන (50) පතිව්රතාමහාත්ම්ය (51) කුංඩලාහරණ (52) අරණේය (53) පාංඩවප්රවේශ (54) සමයපාලන (55) කීචකවධ (56) ගෝහරණ (57) වෛවාහික (58) සේනෝද්යෝග (59) සංජයයාන (60) ප්රජාගර (61) සනත්සුජාත (62) යානසංධි (63) භගවද්යාන (64) සේනානිර්යාණ (65) උලූකදූතාගමන (66) රථාතිරථසංඛ්යාන (67) අංබෝපාඛ්යාන (68) ජංබූඛංඩවිනිර්මාණ (69) භූමි (70) භගවද්ගීතා (71) භීෂ්මවධ (72) ද්රෝණාභිෂේචන (73) සංශප්තකවධ (74) අභිමන්යුවධ (75) ප්රතිජ්ඤා (76) ජයද්රථවධ (77) ඝටෝත්කචවධ (78) ද්රෝණවධ (79) නාරායණාස්ත්රමෝචන (80) හ්රදප්රවේශ (81) ගදායුද්ධ (82) සෞප්තික (83) ඓෂීක (84) ජලප්රදානික (85) ස්ත්රීවිලාප (86) ශ්රාද්ධ (87) රාජධර්මානුෂාසන (88) ආපද්ධර්ම (89) මෝක්ෂධර්ම (90) දානධර්ම (91) භීෂ්මස්වර්ගාරෝහණ (92) අශ්වමේධ (93) අනුගීතා (94) වෛෂ්ණවධර්ම (95) ආශ්රමවාස (96) පුත්රදර්ශන (97) නාරදාගමන (98) මෞසල (99) මහාප්රස්ථානික (100) ස්වර්ගාරෝහණ. ↩︎

58. උක්තානි . ↩︎

59. පෞෂ්යං පෞලෝමමාස්තීකමාදිරංශාවතාරණං.. සංභවෝ ජතුවේශ්මාඛ්යං හිඩිංබබකයෝර්වධඃ. තථා චෛත්රරථං දේව්යාඃ පාංචාල්යාශ්ච ස්වයවරං.. ක්ෂාත්රධර්මේණ නිර්ජිත්ය තතෝ වෛවාහිකං ස්මෘතං. විදුරාගමනං චෛව රාජ්යලංභස්තථෛව ච.. වනවාසෝ(අ)ර්ජුනස්යාපි සුභද්රාහරණං තතඃ. හරණාහරණං චෛව දහනං ඛාංඩවස්ය ච. මයස්ය දර්ශනං චෛව ආදිපර්වණි කථ්යතේ.. අර්ථාත්: පෞෂ්ය, පෞලෝම, ආස්තික, ආදිවංශාවතරණ, සංභව, ලාක්ෂාගෘහ, හිඩිංබවධ, බකවධ, චෛත්රරථ, දෞපදී ස්වයංවර, ක්ෂාත්රධර්මානුසාරවාගි ක්ෂත්රියරෙල්ලරන්නූ ජයිසි පාංඩවරු ද්රෞපදියන්නු විවාහමාඩිකොංඩිදුදු, විදුරාගමන, රාජ්යලංභ, අර්ජුනන වනවාස, සුභද්රාහරණ, හරණාහරණ, ඛාංඩවදාහ, මයදර්ශන – ඉවුගළු ආදිපර්වදල්ලි උක්තවාගිරුව කථාප්රසංගගළු. ↩︎

60. මහර්ෂේරාශ්රමපදං කණ්වස්ය ච තපස්විනඃ. ශකුංතලායාං දුෂ්යංතාද් භරතශ්චාපි ජජ්ඤිවාන්. යස්ය ලෝකේෂු නාම්නේදං ප්රථිතං භාරතං කුලං.. අර්ථාත්: කණ්වර ආශ්රමදල්ලි ශකුංතලෙයු බෙළෙදුදු, ශකුංතලා-දුෂ්යංතර සමාගම, භරතන ජන්ම. ↩︎

61. සංපාතෝ . ↩︎

62. තස්ය . ↩︎

63. කූටස්ය ධාර්තරාෂ්ට්රේණ ප්රේෂණං පාංඩවාන් ප්රති. හිතෝපදේශශ්ච පථි ධර්මරාජස්ය ධීමතඃ. විදුරේණ කෘතෝ යත්ර හිතාර්ථං ම්ලේච්ඡභාෂයා.. අර්ථාත්: පාංඩවර වාරණාවත යාත්රා විෂයදල්ලි දුර්යෝධනනු ධෘතරාෂ්ට්රනොඩනෙ මාඩිද කුටිලෝපාය, දාරියල්ලි විදුරනු ධර්මරාජන හිතාර්ථක්කාගි ම්ලේච්ඡභාෂෙයල්ලි නීඩිද හිතෝපදේශ ↩︎

64. නිෂාධ්යාඃ පංචපුත්රායාඃ සුප්තායා ජතුවේශ්මනි. පුරෝචනස්ය චාත්රෛව දහනං සංප්රකීර්තිතං.. අර්ථාත්: ජතුගෘහදල්ලි මලගිද්ද නිෂාදි, අවළ ඓවරු පුත්රරු මත්තු අල්ලියේ පුරෝචනන දහන ↩︎

65. තත්රෛව ච හිඩිංබශ්ච වධෝ භීමාන්මහාබලාත්. අර්ථාත්: අල්ලියේ මහාබලි භීමනිංද හිඩිංබන වධෙ ↩︎

66. මහර්ෂේර්දර්ශනං චෛව ව්යාසස්යාමිතතේජසඃ. අර්ථාත්: අමිතතේජස්වී මහර්ෂි ව්යාසන දර්ශන ↩︎

67. සංභවශ්චෛව කෘෂ්ණායාං ධෘෂ්ටද්යුම්නස්ය චෛව හ. බ්රාහ්මණාත් සමුපශෘත්ය ව්යාසවාක්යප්රචෝදිතාඃ.. දෞපදීං ප්රාර්යයංතස්තේ ස්වයංවරදිධෘක්ෂයා. පාංචානානභිතෝ ජග්මුර්යත්ර කෞතූහලාන්විතාඃ.. අර්ථාත්: බ්රාහ්මණනෝර්වනිංද කෘෂ්ණෙ මත්තු ධෘෂ්ටද්යුම්නර ජන්මවෘත්තාංත, ව්යාසන මාතිනිංද ප්රචෝදිතරාගි කුතූහලදිංද පාංඩවරු ද්රෞපදී ස්වයංවක්කෙ හොරටිදුදු ↩︎

68. සඛ්යං කෘත්වා තතස්තේන තස්මාදේව ච ශුශෘවේ. අර්ථාත්: අනංතර අවනොංදිගෙ සඛ්යමාඩිකොංඩිදුදන්නු අල්ලියේ හේළලාගිදෙ. ↩︎

69. පාංචාලනගරේ චාපි ලක්ෂ්යං භිත්වා ධනංජයඃ. ද්රෞපදීං ලබ්ධවානත්ර මධ්යේ සර්වමහීක්ෂිතාං.. භීමසේනාර්ජුනෞ යත්ර සංරබ්ධාන් පෘථිවීපතීන්. ශල්යකර්ණෞ ච තරසා ජිතවංතෞ මහාමෘධේ.. දෘෂ්ට්වා තයෝශ්ච තද්වීර්යමප්රමේයමමානුෂම්. ශංකමානෞ පාංඩවාංස්තාන් රාමකෘෂ්ණෞ මහාමතී.. ජග්මතුස්තෛඃ සමාගංතුං ශාලාං භාර්ගවවේශ්මනි. අර්ථාත්: පාංචාලනගරදල්ලි අර්ජුනනු සර්වමහීක්ෂිතර මධ්යදල්ලි ලක්ෂ්යවන්නු භේදිසි ද්රෞපදියන්නු පඩෙදුදු, භීමාර්ජුනරු ශල්ය-කර්ණරන්නූ ඉතර රාජරන්නූ යුද්ධදල්ලි පරාජයගොළිසිදුදු, අවරිබ්බර අප්රමේය අමානුෂ වීර්යවන්නු කංඩු මහාමති රාම-කෘෂ්ණරු අවරු පාංඩවරිරබහුදෙංදු ශංකිසි කුංබාරන මනෙගෙ හෝගි පාංඩවරන්නු ගුරුතිසිදුදු ↩︎

70. පංචේංද්රාණාමුඛ්යානමත්රෛවද්භුතමුච්යතේ. අර්ථාත්: ඉල්ලියේ ඓවරු ඉංද්රර අද්භුත උපාඛ්යානවන්නූ හේළලාගිදෙ. ↩︎

71. ක්ෂත්තුශ්ච ධෘතරාෂ්ට්රේණ ප්රේෂණං පාංඩවාන් ප්රති. අර්ථාත්: ධෘතරාෂ්ට්රනාදරෝ විදුරනන්නු පාංඩවර බළි කළුහිසිදුදු ↩︎

72. සුංදෝපසුංදයෝස්තද්දදාඛ්යානං . ↩︎

73. අනංතරං ද්රෞපද්යා සහාසීනං යුධිෂ්ඨිරම්. අනුප්රවිශ්ය විප්රාර්ථේ ඵාල්ගුනේ ගෘහ්යචායුධම්.. මෝක්ෂයිත්වා ගෘහං ගත්වා විප්රාර්ථං කෘතනිශ්චයඃ. සමයං පාලයන් වීරෝ වනං යත්ර ජගාම හ.. අර්ථාත්: අනංතර විප්රනිගෝස්කර ඵල්ගුනනු ද්රෞපදියොඩනෙ යුධිෂ්ඨිරනිද්ද ආයුධාගාරවන්නු ප්රවේශිසිදුදු, විප්රන කාර්යවන්නෙසගලු නිශ්චයිසි, අවන ගෝවුගළන්නු බිඩිසිකොට්ටු, මනෙගෙ හිංදිරුගිද වීරනු ඔප්පංදවන්නු පාලිසලු වනක්කෙ තෙරළිදුදු ↩︎

74. තත්රෛව මෝක්ෂයාමාස පංච සෝ(අ)ප්සරසඃ ශුභාඃ. ශාපාද් ග්රාහත්වමාපන්නා බ්රාහ්මණස්තේ තපස්විනඃ. ප්රභාසතීර්ථේ පාර්ථේන කෘෂ්ණස්ය ච සමාගමඃ.. අර්ථාත්: අල්ලියේ තපස්වී බ්රාහ්මණන ශාපදිංද මොසළෙය රූපගළන්නු පඩෙදිද්ද ඓවරු ශුභ අප්සරෙයරන්නු ශාපමෝචරරන්නාගිසිදුදු, ප්රභාසතීර්ථදල්ලි පාර්ථ-කෘෂ්ණර සමාගම ↩︎

75. ගෘහීත්වා හරණං ප්රාප්තේ ↩︎

76. ද්රෞපද්යාස්තනයානාං ච සංභවෝ(අ)නුප්රකීර්තිතඃ. විහාරාර්ථං ච ගතයෝඃ කෘෂ්ණයෝර්යමුනාමනු. සංප්රාප්තිශ්චක්රධනුෂෝඃ ඛාංඩවස්ය ච දාහනම්.. අර්ථාත්: ද්රෞපදියර මක්කළ ජන්මද වර්ණනෙ, විහාරාර්ථක්කාගි කෘෂ්ණරීර්වරූ යමුනා තීරක්කෙ හෝදුදු, චක්ර-ධනුස්සුගළන්නු පඩෙදුකොංඩිදුදු මත්තු ඛාංඩව දහන ↩︎

77. සප්තවිංශතිරධ්යායා (නීලකංඨීයද ආදිපර්වදල්ලි 227 අධ්යායගළිවෙ). ↩︎

78. අෂ්ටෞශ්ලෝකසහස්රාණි අෂ්ටෞ ශ්ලෝකශතානි ච. ↩︎

79. ශ්ලෝකාශ්ච චතුරාශීතිර්මුනිනෝක්තා (නීලකංඨීයද ආදිපර්වදල්ලි ඔට්ටු 8884 ශ්ලෝකගළිවෙ). ↩︎

80. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය ආදිපර්වදල්ලි 225 අධ්යායගළිවෙ. ↩︎

81. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය ආදිපර්වදල්ලි ඔට්ටු 7190 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

82. නාරදාද්දේවදර්ශිනඃ . ↩︎

83. තථා දිග්විජයෝ(අ)ත්රෛව පාංඩවානාං ප්රකීර්තිතඃ. රාජ්ඤාගමනං චෛව සාර්හණානාං මහාක්රතෞ.. අර්ථාත්: අල්ලියේ පාංඩවර දිග්විජයද වර්ණනෙයිදෙ, මත්තු මහාක්රතුවිගෙ කාණිකෙගළොංදිගෙ රාජර ආගමන ↩︎

84. මග්නාං ද්රෞපදීං ↩︎

85. ජිත්වා ස වනවාසාය ප්රේෂයාමාස තාංස්තතඃ. අර්ථාත්: ගෙද්දු අවරන්නු වනවාසක්කෙ කළුහිසිදුදු ↩︎

86. චාෂ්ටෞ ප්රසංඛ්යයා. ↩︎

87. ද්විජෝත්තමාඃ . ↩︎

88. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය සභාපර්වදල්ලි 72 අද්යායගළිවෙ මත්තු 2390 ශ්ලෝකගළිවෙ. නීලකංඨීයද සභාපර්වදල්ලි 81 අධ්යායගළු මත්තු 3905 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

89. වනවාසං ප්රයාතේෂු පාංඩවේෂු මහාත්මසු. අර්ථාත්: මහාත්ම පාංඩවරු වනවාසක්කෙ හොරඩුවාග ↩︎

90. අන්නෞෂධීනාං ච කෘතේ පාංඩවේන මහාත්මනා. ද්විජානාං භරණාර්ථං ච කෘතමාරාධනං රවේඃ.. ධෞම්යෝපදේශාත් තිග්මාංශුප්රසාදාදන්නසංභවඃ. හිතං ච බ්රුවතඃ ක්ෂත්තුඃ පරිත්යාගෝ(අ)ංබිකාසුතාත්.. ත්යක්තස්ය පාංඩුපුත්රාණාං සමීපගමනං තථා. පුනරාගමනං චෛව ධෘතරාෂ්ට්රස්ය ශාසනාත්.. කර්ණප්රෝත්සාහනාච්චෛව ධාර්තරාෂ්ට්රස්ය දුර්මතේඃ. වනස්ථාන් පාංඩවාන් හංතුං මංත්රෝ දුර්යෝධනස්ය ච.. තං දුෂ්ටභාවං විජ්ඤාය ව්යාසස්යාගමනං ද්රුතම්. නිර්යාණප්රතිෂේධශ්ච සුරභ්යාඛ්යානමේව ච.. මෛත්රේයාගමනං චාත්ර රාජ්ඤශ්චෛවානුශාසනම්. ශාපෝත්සර්ගශ්ච තේනෛව රාජ්ඤෝ දුර්යෝධනස්ය ච.. කිර්මීරස්ය වධශ්චාත්ර භීමසේනේන සංයුගේ. අර්ථාත්: ද්විජර භරණ-පෝෂණෙගෙ මහාත්මා පාංඩවනු රවියන්නු අරාධිසි අන්න-ඖෂධිගළ ව්යවස්ථෙයන්නු මාඩිදුදු, ධම්යන උපදේශදංතෙ තිග්මාංශු සූර්යන ප්රසාදදිංද ආහාරවු හුට්ටිකොංඩිදුදු, හිතවචනවන්නු හේළුත්තිද්ද ක්ෂත්ත විදුරනන්නු අංබිකාසුත ධෘතරාෂ්ට්රනු පරිත්යජිසිදුදු, ත්යක්තනාද අවනු පාංඩුසුතර බළි තෙරළිදුදු, ධෘතරාෂ්ට්රන ආජ්ඤෙයංතෙ පුනඃ අවනල්ලිගෙ හිංදිරුගිදුදු, දුර්මති ධාර්තරාෂ්ට්ර දුයෝධනනු කර්ණන ප්රෝත්සාහදංතෙ වනවාසී පාංඩවරන්නු සංහරිසලු යෝචිසිදුදු, අවන ආ දුෂ්ටභාවවන්නු තිළිද ව්යාසනු අවසරදල්ලි අල්ලිගෙ ආගමිසිදුදු, දුර්යෝධනන ප්රයාණවන්නු නිෂේධිසිදුදු මත්තු සුරභ්යාඛ්යාන, අල්ලිගෙ මෛත්රේයන ආගමන මත්තු රාජා ධෘතරාෂ්ට්රනිගෙ උපදේශිසිදුදු, අවනිංදලේ රාජා දුර්යෝධනනිගෙ ශාපවු දොරකිදුදු, යුද්ධදල්ලි භීමසේනනිංද කිර්මීරන වධෙ, ↩︎

91. ශ්රුත්වා ශකුනිනා ද්යූතේ නිකෘත්යා නිර්ජිතාංශ්ච තාන්. ක්රුද්ධස්යානුප්රශමනං හරේශ්චෛව කිරීටිනා.. පරිවේදනං ච පාංචාල්යා වාසුදේවස්ය සන්නිධෞ. ආශ්වාසනං ච කෘෂ්ණේන දුඃඛාර්තායාඃ ප්රකීර්තිතම්.. අර්ථාත්: ශකුනියු ද්යූතදල්ලි මෝසදිංද අවරන්නු ගෙද්දනෙංදු කේළි ක්රුද්ධනාද හරියන්නු කිරීටි අර්ජුනනු සමාධානගොළිසිදුදු, වාසුදේවන සන්නිධියල්ලි පාංචාලිය පරිවේදනෙ මත්තු දුඃඛාර්තළාගිද්ද අවළිගෙ කෘෂ්ණන ආශ්වාසනෙ – ඉවුගළන්නු වර්ණිසලාගිදෙ. ↩︎

92. තථා සෞභවධාඛ්යානමත්රෛවෝක්තං මහර්ෂිණා. ↩︎

93. සුභද්රායාඃ සපුත්රායාඃ කෘෂ්ණේන ද්වාරකාං පුරීම්. නයනං ද්රෞපදේයානාං ධෘෂ්ටද්යුම්නේන චෛව හ. ප්රවේශඃ පාංඩවේයානාං රම්යේ ද්වෛතවනේ තතඃ.. ධර්මරාජස්ය චාත්රෛව සංවාදඃ කෘෂ්ණයා සහ. සංවාදශ්ච තථා රාජ්ඤා භීමස්යාපි ප්රකීර්තිතාඃ.. සමීපං පාංඩුපුත්රාණාං ව්යාසස්යාගමනං තථා. ප්රතිස්මෘත්යාථ විද්යායා දානාං රාජ්ඤෝ මහර්ෂිණා.. ගමනං කාම්යකේ චාපි ව්යාසේ ප්රතිගතේ තතඃ. අර්ථාත්: මගනොංදිගෙ සුභද්රෙයන්නු කෘෂ්ණනු ද්වාරකා පුරිගෙ කරෙදුකොංඩු හෝදුදු, ද්රෞපදේයරන්නු ධෘෂ්ටද්යුම්නනු කරෙදුකොංඩු හෝදුදු, පාංඩවරු රම්ය ද්වෛතවනවන්නු ප්රවේශිසිදුදු, අල්ලියේ කෘෂ්ණෙයොංදිගෙ ධර්මරාජන සංවාද, මත්තු භීමනොංදිගෙ රාජන සංවාදවන්නූ වර්ණිසලාගිදෙ. හාගෙයේ පාංඩුපුත්රර බළි ව්යාසන ආගමන, මහර්ෂියු රාජනිගෙ ප්රතිස්මෘති විද්යෙයන්නු නීඩිදුදු, ව්යාසනු තෙරළිද නංතර පාංඩවරු කාම්යක වනක්කෙ හෝදුදු, ↩︎

94. අස්ත්රප්රාප්තිස්තථෛව ච. ↩︎

95. මහේංද්රලෝකගමනමස්ත්රාර්ථේ ච කිරීටිනඃ. යත්ර චිංතා සමුත්පන්නා ධෘතරාෂ්ට්රස්ය භූයසී.. අර්ථාත්: අස්ත්රගළිගාගි කිරීටියු මහේංද්රලෝකක්කෙ හෝදුදු, අදරිංදාගි ධෘතරාෂ්ට්රනිගෙ ඉන්නූ හෙච්චින චිංතෙයාදුදු, ↩︎

96. චරිතං තථා. ↩︎

97. තථාක්ෂහෘදයප්රාප්තිස්තස්මාදේව මහර්ෂිතඃ. ලෝමශස්යාගමස්තත්ර ස්වර්ගාත් පාංඩුසුතාන් ප්රති.. අර්ථාත්: ආ මහර්ෂියිංදලේ යුධිෂ්ඨිරනිගෙ අක්ෂහෘදයවු ප්රාප්තවාදුදු, අල්ලි පාංඩුසුතර බළිගෙ ස්වර්ගදිංද ලෝමශන ආගමන ↩︎

98. සංදේශාදර්ජුනස්යාත්ර තීර්ථාභිගමනක්රියා. තීර්ථානාං ච ඵලප්රාප්තිඃ පුණ්යත්වං චාපි කීර්තිතම්.. තථා යජ්ඤවිභූතිශ්ච ගයස්යාත්ර ප්රකීර්තිතා. අර්ථාත්: අල්ලි අර්ජුනන සංදේශ, තීර්ථයාත්රෙගෙ හොරඩුව නිශ්චය, තීර්ථගළ පුණ්යත්ව මත්තු ඵලප්රාප්තිගළ වර්ණනෙයිදෙ. හාගෙයේ අල්ලි ගයන යජ්ඤද මහිමෙයන්නු වර්ණිසලාගිදෙ. ↩︎

99. ජටාසුරස්ය ච වධෝ රාක්ෂසස්ය වෘකෝදරාත්. ↩︎

100. වෘෂපර්වණශ්ච රාජර්ෂේස්තතෝ(අ)භිගමනං ස්මෘතම්. ආර්ෂ්ටිෂේණාශ්රමේ චෛෂාං ගමනං වාස එව ච. ප්රෝත්සාහනං ච පාංචාල්යා භීමස්යාත්ර මහාත්මනඃ.. කෛලාසාරෝහණං ප්රෝක්තං යත්ර යක්ෂෛර්බලෝත්කටෛඃ. අර්ථාත්: අනංතර රාජර්ෂි වෘෂපර්ව මත්තු ආර්ෂ්ටිෂේණර ආශ්රමගළිගෙ හෝගි අල්ලියේ තංගිදුදු; මත්තු අල්ලියේ පාංචාලියු මහාත්මා භීමසේනනන්නු ප්රෝත්සාහිසලු අවනු බලෝත්කටරාද යක්ෂරිරුව කෛලාසවන්නු ඒරිදුදන්නු හේළලාගිදෙ. ↩︎

101. ඍෂේස්තථා . ↩︎

102. ප්රභාසතීර්ථේ පාංඩූනාං වෘෂ්ණිභිශ්ච සමාගමඃ. අර්ථාත්: ප්රභාසතීර්ථදල්ලි පාංඩවර මත්තු වෘෂ්ණිගළ සමාගම ↩︎

103. මාංධාතුශ්චාප්යුපාඛ්යානං රාජ්ඤෝ(අ)ත්රෛව ප්රකීර්තිතම්. අර්ථාත්: රාජා මාංධාතන උපාඛ්යානවන්නූ අල්ලියේ හේළලාගිදෙ. ↩︎

104. තතඃ ශ්යේනකපෝතීයමුපාඛ්යානමනුත්තමම්. ඉංද්රාග්නී යත්ර ධර්මස්ය ජිජ්ඤාසාර්ථං ශිබිං නෘපම්.. අර්ථාත්: අනංතර අග්නි මත්තු ඉංද්රරු ධර්මජිජ්ඤාසෙගෝස්කරවාගි නෘප ශිබිය බළි හෝද ගිඩුග-පාරිවාළගළ අනුත්තම උපාඛ්යානවිදෙ. ↩︎

105. බංදිනා . ↩︎

106. අෂ්ටාවක්රස්ය විප්රර්ෂේර්ජනකස්යාධ්වරේ(අ)භවත්.. නෛයායිකානාං මුඛ්යේන වරුණස්යාත්මජේන ච. පරාජිතෝ යත්ර බංදී විවාදේන මහාත්මනා.. අර්ථාත්: ජනකන අධ්වරදල්ලි වරුණන මග මත්තු නෛයායිකර ප්රමුඛ බංදියන්නු මහත්මා විප්රර්ෂි අෂ්ටාවක්රනු විවාදදල්ලි සෝලිසිද වර්ණනෙයිදෙ. ↩︎

107. යවක්රීතස්ය චාඛ්යානං රෛභ්යස්ය ච මහාත්මනඃ. ගංධමාදනයාත්රා ච වාසෝ නාරායණාශ්රමේ.. අර්ථාත්: යවක්රීතන මත්තු මහාත්මා රෛභ්යන ආඛ්යාන හාගූ ගංධමාදන යාත්රෙ මත්තු නාරායණාශ්රමදල්ලි වාස ↩︎

108. නිවාතකවචෛර්ඝෝරෛර්දානවෛඃ සුරශත්රුභිඃ. පෞලෝමෛඃ කාලකේයෛශ්ච යත්ර යුද්ධං කිරීටනඃ.. වධශ්චෛෂාං සමාඛ්යාතෝ රාජ්ඤස්තේනෛව ධීමතා. අස්ත්රසංදර්ශනාරංභෝ ධර්මරාජස්ය සන්නිධෞ.. පාර්ථස්ය ප්රතිෂේධශ්ච නාරදේන සුරර්ෂිණා. අවරෝහණං පුනශ්චෛව පාංඩූනාං ගංධමාදනාත්.. භීමස්ය ග්රහණං චාත්ර පර්වතාභෝගවර්ෂ්මණා. භුජගේංද්රේණ බලිනා තස්මින් සුගහනේ වනේ.. අමෝක්ෂයද්යත්ර චෛනං ප්රශ්නානුක්ත්වා යුධිෂ්ඨිරඃ. කාම්යකාගමනං චෛව පුනස්තේෂාං මහාත්මනාම්.. තත්රස්ථාංශ්ච පුනර්ද්රෂ්ටුං පාංඩවාන් පුරුෂර්ෂභාන්. වාසුදේවස්යාගමනමත්රෛව පරිකීර්තිතම්.. අර්ථාත්: සුරශත්රුගළාද ඝෝර දානව නිවාතකවචරු, පෞලෝමරු මත්තු කාලකේයරොංදිගෙ යුද්ධමාඩි අවරන්නු වධිසිදුදන්නු කිරීටියු රාජනිගෙ වර්ණිසිදුදු, අල්ලියේ ධර්මරාජන සන්නිධියල්ලි අස්ත්රසංදර්ශනවන්නු ආරංභිසිදුදු, සුරර්ෂි නාරදනු පාර්ථනන්නු තඩෙදුදු, පුනඃ පාංඩවරු ගංධමාදනදිංද කෙළගිළිදුදු, අල්ලි ගහන වනදල්ලි පර්වතෝපම විශාල ශරීරධාරී බලශාලී හෙබ්බාවු භීමනන්නු හිඩිදුදු, යුධිෂ්ඨිරනු ප්රශ්නෙගළිගෙ උත්තරිසි අවනන්නු බිඩුගඩෙගොළිසිදුදු, පුනඃ ආ මහාත්මරු කාම්යකවනක්කෙ හෝදුදු, අල්ලි පුරුෂර්ෂභ පාංඩවරන්නු නෝඩලු පුනඃ වාසුදේවන ආගමන – ඉවුගළන්නු වර්ණිසලාගිදෙ. ↩︎

109. සමාගමශ්චාර්ජුනස්ය තත්රෛව භ්රාතෘභිඃ සහ.. ↩︎

110. චක්රේ චෛනං පංචශිඛං යත්ර භීමෝ මහාබලඃ.. අර්ථාත්: මහාබල භීමනු අවනන්නු පංචශිඛනන්නාගි මාඩිදුදු ↩︎

111. සර්වශඃ . ↩︎

112. පෘථෝර්වෛන්යස්ය යත්රෝක්තමාඛ්යානං පරමර්ෂිණා. සංවාදශ්ච සරස්වත්යාස්තාර්ක්ෂ්යර්ෂේඃ සුමහාත්මනඃ. මත්ස්යෝපාඛ්යානමත්රෛව ප්රෝච්යතේ තදනංතරම්.. මාර්කංඩේයසමස්යා ච පුරාණං පරිකීර්ත්යතේ. ඓංද්රද්යුම්නමුපාඛ්යානං ධෞංධුමාරං තථෛව ච.. පතිව්රතායාශ්චාඛ්යානං තථෛවාංගිරසං ස්මෘතම්. ද්රෞපද්යාඃ කීර්තිතශ්චාත්ර සංවාදඃ සත්යභාමයා.. පුනර්ද්වෛතවනං චෛව පාංඩවාඃ සමුපාගතාඃ. අර්ථාත්: අල්ලි පරමඍෂියු වෛන්ය පෘථුවින උපාඛ්යාන, සරස්වතියොඩනෙ මහාත්ම ඍෂි තාර්ක්ෂ්යන සංවාද, මත්ස්යෝපාඛ්යානගළන්නු හේළිදුදු, අනංතර මාර්කංඩේය සමස්යා මත්තු ඉංද්රද්යුම්නන, ධුංධුමාරර උපාඛ්යානගළු, පතිව්රතෙය ආඛ්යාන, ආංගිරස පුරාණගළිවෙ. අල්ලි ද්රෞපදි-සත්යභාමෙයර සංවාද මත්තු පුනඃ පාංඩවරු ද්වෛතවනක්කෙ හෝදදු වර්ණිතවාගිවෙ. ↩︎

113. දුර්වාසසෝ(අ)ප්යුපාඛ්යානමත්රෛව පරිකීර්තිතම්. අර්ථාත්: දුර්වාසන උපාඛ්යානවන්නූ ඉල්ලියේ හේළලාගිදෙ. ↩︎

114. යත්ර රාමේණ වික්රම්ය නිහතෝ රාවණෝ යුධි.. අර්ථාත්: අල්ලි යුද්ධදල්ලි රාමනු වික්රමදිංද රාවණනන්නු වධිසිදුදු ↩︎

115. යත්රාස්ය ශක්තිං තුෂ්ටෝ(අ)සාවදාදේකවධාය ච. අල්ලියේ ඉංද්රනු ප්රසන්නනාගි කර්ණනිගෙ ඕර්වනේ වීරනන්නු වධිසුව ශක්තියන්නු කරුණිසිදුදු, ↩︎

116. අත්රාධ්යාසතේ . ↩︎

117. සංඛ්යයා පරිකීර්තිතේ. ↩︎

118. පර්වණ්යස්මින් පරිකීර්තිතාඃ.. ↩︎

119. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය අරණ්යක පර්වදල්ලි 299 අධ්යායගළූ 10,314 ශ්ලෝකගළූ ඉවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද වනපර්වදල්ලි 315 අධ්යායගළූ 11,966 ශ්ලෝකගළූ ඉවෙ. ↩︎

120. ඡද්මනා න්යවසංස්තු තේ. ↩︎

121. පාංචාලී ප්රාර්ථයානස්ය කාමෝපහතචේතසඃ. අර්ථාත්: කාමබාණපීඩිතනාගි පාංචාලියන්නු බයසුත්තිද්ද ↩︎

122. පාංඩවාන්වේෂණාර්ථං ච රාජ්ඤෝ දුර්යෝධනස්ය ච. චාරාඃ ප්රස්ථාපිතාශ්චාත්ර නිපුණාඃ සර්වතෝදිශම්. න ච ප්රවෘත්තිස්තෛර්ලබ්ධා පාංඩවානාං මහාත්මනාම්.. අර්ථාත්: රාජා දුර්යෝධනනු පාංඩවරන්නු හුඩුකලු නිපුණ චාරරන්නු එල්ලකඩෙ කළුහිසිදුදු, ආදරෙ අවරිංද මහාත්ම පාංඩවර ගතිවිධිගළු තිළියදේ හෝදුදු ↩︎

123. ගෝග්රහශ්ච විරාටස්ය ත්රිගර්තෛඃ ප්රථමං කෘතඃ. ↩︎

124. යත්රාස්ය යුද්ධං සුමහත් තෛරාසීල්ලෝමහර්ෂණම්. හ්රියමාණශ්ච යත්රාසෞ භීමසේනේන මෝක්ෂිතඃ.. අර්ථාත්: අල්ලි ලෝමහර්ෂණ මහායුද්ධවු නඩෙදුදු, අල්ලි කද්දුකොංඩු හෝගිද්ද ගෝවුගළන්නු භීමසේනනු බිඩුගඩෙගොළිසිදුදු ↩︎

125. අනංතරං ච කුරුභිස්තස්ය ගෝග්රහණං කෘතම්. සමස්තා යත්ර පාර්ථේන නිර්ජිතාඃ කුරවෝ යුධි. ප්රත්යාහෘතං ගෝධනං ච වික්රමේණ කිරීටිනා.. අර්ථාත්: අනංතර කුරුගළු ගෝග්රහණ මාඩිදුදු, අල්ලි යුද්ධදල්ලි සමස්ත කුරුගළූ පාර්ථනිංද සෝලන්නප්පිදුදු, මත්තු කිරීටියු වික්රමදිංද අපහරිසල්පට්ටිද්ද ගෝධනවන්නු හිංදෙ පඩෙදුකොංඩිදුදු ↩︎

126. අත්රාපි පරිසංඛ්යාතා අධ්යායාඃ පරමර්ෂිණා.. ↩︎

127. ශ්ලෝකානාමපි . ↩︎

128. උක්තානි වේදවිදුෂා පර්වණ්යස්මින් මහර්ෂිණා. ඊ පර්වදල්ලි වේදවිදු මහර්ෂියු හේළිද්දානෙ. ↩︎

129. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය විරාටපර්වදල්ලි ඔට්ටු 1824 ශ්ලෝකගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද විරාටපර්වදල්ලි ඔට්ටු 2539 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

130. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තියල්ලි 67 අධ්යායගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටදල්ලි 72 අධ්යායගළිවෙ. ↩︎

131. මද්රරාජං ච රාජානමායංතං පාංඩවාන් ප්රති. උපහාරෛර්වංචයිත්වා වර්ත්මන්යේව සුයෝධනඃ.. වරදං තං වරං වව්රේ සාහාහ්යං ක්රියතාං මම. ශල්යස්තස්මෛ ප්රතිශ්රුත්ය ජගාමෝද්දිශ්ය පාංඩවාන්.. ශාංතිපූර්වං චාකථයද් යත්රේංද්රවිජයං නෘපඃ. පුරෝහිතප්රේෂණං ච පාංඩවෛඃ කෞරවාන් ප්රති.. වෛචිත්රවීර්යස්ය වචඃ සමාදාය පුරෝධසඃ. තථේංද්රවිජයං චාපි යානං චෛව පුරෝධසඃ.. අර්ථාත්: පාංඩවර කඩෙ බරුත්තිද්ද රාජා මද්රරාජනන්නු උඩුගොරෙගළිංද වංචිසි සුයෝධනනු තෘප්තිගොළිසි නනගෙ සයායවන්නු මාඩු එංබ වරවන්නු ආ වරදනිංද පඩෙදුකොංඩිදුදු, අවනිගෙ උත්තරිසි නෘප ශල්යනු පාංඩවර බළි හෝගි ශාංතිපූර්වකවාගි විෂයවන්නු තිළිසි ඉංද්රවිජයද කුරිතු හේළිදුදු, පාංඩවරු කෞරවර බළි පුරෝහිතනන්නු කළුහිසිදුදු, වෛචිත්රවීර්ය ධෘතරාෂ්ට්රනු පුරෝහිතනිංද ඉංද්රවිජයද මාතන්නු කේළි පුරෝහිතනන්නු කළුහිසිදුදු ↩︎

132. යත්ර වා විභෝ. ↩︎

133. සංධිමිච්ඡන් මහාමතිඃ. ↩︎

134. දංභෝද්භවස්ය චාඛ්යානමත්රෛව පරිකීර්තිතම්. වරාන්වේෂණමත්රෛව මාතලේශ්ච මහාත්මනඃ.. මහර්ෂේශ්චාපි චරිතං කථිතං ගාලවස්ය වෛ. විදුලායාශ්ච පුත්රස්ය ප්රෝක්තං චාප්යනුශාසනම්.. අර්ථාත්: ඉල්ලියේ දංභෝද්භවන ආඛ්යාන මත්තු මහාත්ම මාතලිය වරන්වේෂණෙයන්නු හේළලාගිදෙ. මහර්ෂි ගාලවන චරිත්රෙ මත්තු විදුලෙයු මගනිගෙ නීඩිද උපදේශගළන්නූ හේළලාගිදෙ. ↩︎

135. යත්ර රාජ්ඤාං ප්රදර්ශිතම්.. ↩︎

136. ශෞටීර්යාත් . ↩︎

137. තේ තස්ය වචනං ශ්රුත්වා මංත්රයිත්වා ච යද්ධිතම්. සාංග්රාමිකං තතඃ සර්වං සජ්ජං චක්රුඃ පරංතපාඃ.. අර්ථාත්: පරංතප පාංඩවරු අවන මාතන්නු කේළි තමගෙ හිතවාදුදන්නු ආලෝචිසි, යුද්ධසංබංධී එල්ල සාමාග්රිගළන්නූ සංග්රහිසිකොංඩරු. ↩︎

138. තතෝ යුද්ධාය නිර්යාතා නරාශ්වරථදංතිනඃ. ↩︎

139. දෞත්යේන කෘතවාන් ප්රභුඃ.. ↩︎

140. අධ්යායානාං ශතං ප්රෝක්තං ෂඩශීතිර්මහර්ෂිණා.. ↩︎

141. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය උද්යෝගපර්වදල්ලි 197 අධ්යායගළු මත්තු 6032 ශ්ලෝකගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද උද්යෝගපර්වදල්ලි 196 අධ්යායගළු මත්තු 6672 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

142. ඌර්ධ්වං . ↩︎

143. දශාහානි සුදාරුණම්. ↩︎

144. හේතුභිර්මෝක්ෂදර්ශිභිඃ . ↩︎

145. සමීක්ෂ්යාධෝක්ෂජඃ ක්ෂිප්රං යුධිෂ්ඨිරහිතේ රතඃ. රථාදාප්ල්යුත්ය වේගේන ස්වයං කෘෂ්ණ උදාරධීඃ. ප්රතෝදපාණිරාධාවද් භීෂ්මං හංතුං ව්යපේතභීඃ.. වාක්යප්රතෝදාභිහතෝ යත්ර කෘෂ්ණේන පාංඩවඃ. ගාංඩීවධන්වා සමරේ සර්වශස්ත්රභෘතාං වරඃ.. අර්ථාත්: යුධිෂ්ඨිරන හිතවන්නේ නෝඩුව අධෝක්ෂජ උදාරධී කෘෂ්ණනු ස්වයං තානේ භීෂ්මනන්නු හොඩෙයලු කෛයල්ලි බාරිකෝලන්නු හිඩිදු ක්ෂිප්ර වේගදල්ලි රථදිංද ධුමුකිදනු මත්තු සර්වශස්ත්රභෘතරල්ලි ශ්රේෂ්ඨ ගාංඩීවධන්වි පාංඩවනන්නු සමරදල්ලි බාරිකෝලින ඒටිනංතිරුව මාතුගළිංද ගායගොළිසිදනු. ↩︎

146. ශරතල්පගතශ්චෛව භීෂ්මෝ යත්ර බභූව හ. අර්ථාත්: අල්ලි භීෂ්මනු ශරතල්පගතනාදනු. ↩︎

147. ෂෂ්ඨමේතත් සමාඛ්යාතං භාරතේ පර්ව විස්තෘතම්. ↩︎

148. තථා සප්තදශාපරේ. ↩︎

149. අස්මින් පර්වණි කීර්තිතාඃ. ↩︎

150. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය භීෂ්මපර්වදල්ලි 117 අධ්යායගළු මත්තු 5396 ශ්ලෝකගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද භීෂ්මපර්වදල්ලි 122 අධ්යායගළු මත්තු 5945 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

151. සෛනාපත්යේ(අ)භිෂික්තෝ(අ)ථ යත්රාචාර්යඃ ප්රතාපවාන්. දුර්යෝධනස්ය ප්රීත්යර්ථං ප්රතිජජ්ඤේ මහාස්ත්රවිත්. ග්රහණං ධර්මරාජස්ය පාංඩුපුත්රස්ය ධීමතඃ.. ↩︎

152. ස හි සාංතඃ කිරීටිනා. ↩︎

153. ජඝ්නුරේකං මහාරථාඃ. ↩︎

154. යත්ර භීමෝ මහාබාහුඃ සාත්යකිශ්ච මහාරථඃ. අන්වේෂණාර්ථං පාර්ථස්ය යුධිෂ්ඨිරනෘපාජ්ඤයා. ප්රවිෂ්ටෞ භාරතීං සේනාමප්රධෘෂ්යාං සුරෛරපි.. අර්ථාත්: අල්ලි මහාබාහු භීම මත්තු මහාරථ සාත්යකියරු නෘප යුධිෂ්ඨිරන ආජ්ඤෙයංතෙ පාර්ථනන්නු හුඩුකුවුදක්කාගි සුරරිගූ දුර්ධර්ෂවාගිද්ද භාරතී සේනෙයන්නු ප්රවේශිසිදරු. ↩︎

155. සංශප්තකානාං වීරාණාං කෝට්යෝ නව මහාත්මනාම්. කිරීටිනාභිනිෂ්ක්රම්ය ප්රාපිතා යමසාදනම්.. ධෘතරාෂ්ට්රස්ය පුත්රාශ්ච තථා පාෂාණයෝධිනඃ. නාරායණශ්ච ගෝපාලාඃ සමරේ චිත්රයෝධිනඃ.. අර්ථාත්: ඔංභත්තු කෝටි මහාත්ම වීර සංශප්තකරන්නු, ධෘතරාෂ්ට්රන මක්කළු, පාෂාණයෝධිගළු, මත්තු සමරදල්ලි විචිත්රයෝධී ගෝපාල මත්තු නාරායණරන්නු ආක්රමණිසි කිරීටියු යමසාදනක්කෙ කළුහිසිදනු. ↩︎

156. අලංබුෂඃ . ↩︎

157. ආග්නේයං කීර්ත්යතේ යත්ර රුද්රමාහාත්ම්යමුත්තමම්. ව්යාසස්ය චාප්යාගමනං මාහාත්ම්යං කෘෂ්ණපාර්ථයෝඃ.. අර්ථාත්: ඉදරල්ලියේ ආග්නේයාස්ත්ර මත්තු රුද්රන උත්තම මහාත්මෙය වර්ණනෙයිදෙ. ව්යාසන ආගමන මත්තු මහාත්ම කෘෂ්ණ-පාර්ථර මහාත්මෙයන්නූ වර්ණිසලාගිදෙ. ↩︎

158. යත්ර . ↩︎

159. අත්රාධ්යායශතං ප්රෝක්තං තථාධ්යායාශ්ච සප්තතිඃ. ↩︎

160. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය ද්රෝණපර්වදල්ලි 173 අධ්යායගළු මත්තු 8152 ශ්ලෝකගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද ද්රෝණපර්වදල්ලි 202 අධ්යායගළු මත්තු 9703 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

161. වධඃ පාංඩස්ය ච තථා අශ්වත්ථාම්නා මහාත්මනා. දංඩසේනස්ය ච තතෝ දංඩස්ය ච වධස්තථා.. ද්වෛරථේ යත්ර කර්ණේන ධර්මරාජෝ යුධිෂ්ඨිරඃ. සංශයං ගමිතෝ යුද්ධේ මිෂතාං සර්වධන්විනාම්.. අර්ථාත්: හාගෙයේ මහාත්මා අශ්වත්ථාමනිංද පාංඩ්යන වධෙ, නංතර දංඩ මත්තු දංඩසේනර වධෙ, කර්ණනොඩනෙ ද්වෛරථ යුද්ධදල්ලි ධර්මරාජා යුධිෂ්ඨිරනු සර්වධන්විගළූ නෝඩුත්තිද්දංතෙයේ සංශයාස්පදනාගිද්දුදු ↩︎

162. යත්රෛවානුනයඃ ප්රෝක්තෝ මාධවේනාර්ජුනස්ය හි. ප්රතිජ්ඤාපූර්වකං චාපි වක්ෂෝ දුඃශාසනස්ය ච. භිත්වා වෘකෝදරෝ රක්තං පීතවාන් යත්ර සංයුගේ.. අර්ථාත්: මාධවනු අර්ජුනනන්නු තිළිය හේළි සමාධාන පඩිසිදුදු, ප්රතිජ්ඤාපූර්වකවාගි වෘකෝදරනු යුද්ධදල්ලි දුඃශාසනන එදෙයන්නු සීළි රක්තවන්නු කුඩිදුදු ↩︎

163. ඉදර නංතර ඊ ඔංදු ශ්ලෝකාර්ධවිදෙ: චතුඃෂෂ්ටිස්තථා ශ්ලෝකාඃ පර්වණ්යස්මින් ප්රකීර්තිතාඃ. ↩︎

164. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය කර්ණපර්වදල්ලි 69 අධ්යායගළු මත්තු 3871 ශ්ලෝකගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද කර්ණපර්වදල්ලි 96 අධ්යායගළු මත්තු 5164 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

165. යත්ර කෞමාරමාඛ්යානමභිෂේකස්ය කර්ම ච. අර්ථාත්: අල්ලි කුමාරන ආඛ්යාන මත්තු අභිෂේකද විෂයගළිවෙ. ↩︎

166. මහාත්මනඃ . ↩︎

167. ශකුනේශ්ච වධෝ(අ)ත්රෛව සහදේවේන සංයුගේ. සෛන්යේ ච හතභූයිෂ්ඨේ කිංචිදිෂ්ටේ සුයෝධනඃ. හ්රදං ප්රවිශ්ය යත්රාසෞ සංස්තභ්යාපෝ ව්යවස්ථිතඃ.. ප්රවෘත්තිස්තත්ර චාඛ්යාතා යත්ර භීමස්ය ලුබ්ධකෛඃ. ක්ෂේපයුක්තෛර්වචෝභිශ්ච ධර්මරාජස්ය ධීමතඃ.. හ්රදාත් සමුත්ථිතෝ යත්ර ධාර්තරාෂ්ට්රෝ(අ)ත්යමර්ෂණඃ. භීමේන ගදයා යුද්ධං යත්රාසෞ කෘතවාන් සහ.. සමවායේ ච යුද්ධස්ය රාමස්යාගමනං ස්මෘතම්. අර්ථාත්: අල්ලියේ යුද්ධදල්ලි සහදේවනිංද ශකුනිය වධෙ, සේනෙයු අධිකවාගි නෂ්ටහොංදි ස්වල්පවේ උළිදුකොංඩිරලු සුයෝධනනු සරෝවරවන්නු ප්රවේශිසි නීරන්නු ස්තංභිතගොළිසි අල්ලියේ කුළිතු විශ්රමිසිදුදු, ආදරෙ ව්යාධරු භීමසේනනිගෙ අවන කුරුහන්නු හේළිදුදු, ආග ධීමංත ධර්මරාජනු ආක්ෂේපයුක්ත මාතුගළිංද අත්යංත කුපිතනාද ධෘතරාෂ්ට්රපුත්රනු සරෝවරදිංද මේලෙ ඒළුවංතෙ මාඩිදුදු, භීමසේනනොංදිගෙ ගදායුද්ධදල්ලි තොඩගිදුදු, යුද්ධද සමයදල්ලියේ බලරාමන ආගමනද කුරිතු හේළලාගිදෙ. ↩︎

168. දුර්යෝධනස්ය රාජ්ඤෝ(අ)ථ යත්ර භීමේන සංයුගේ. ඌරූ භග්නෞ ප්රසහ්යාජෞ ගදයා භීමවේගයා.. අර්ථාත්: යුද්ධදල්ලි භීමසේනනු භයංකර වේගදල්ලි තන්න ගදෙයිංද රාජා දුර්යෝධනන තොඩෙගළන්නු මුරිදුදු. ↩︎

169. ඒකෝනෂෂ්ට්රධ්යායාඃ පර්වණ්යත්ර ප්රකීර්තිතාඃ. ↩︎

170. ශ්ලෝකසංඛ්යාත්ර කථ්යතේ. ↩︎

171. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය ශල්යපර්වදල්ලි 64 අධ්යායගළු මත්තු 3315 ශ්ලෝකගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද ශල්යපර්වදල්ලි 65 අධ්යායගළු මත්තු 3685 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

172. අපයාතේෂු . ↩︎

173. සමේත්ය දදෘශුර්භූමෞ පතිතං රණමූර්ධනි. ඔට්ටාගි බංදු රණභූමිය මේලෙ බිද්දිද්ද දුර්යෝධනනන්නු නෝඩිදරු. ↩︎

174. පාංඩවාංශ්ච සහාමාත්යාන් විමෝක්ෂ්යාමි දංශනම්. ↩︎

175. යත්රෛවමුක්ත්වා රාජානමපක්රම්ය ත්රයෝ රථාඃ. සූර්යාස්තමනවේලායාමාසේදුස්තේ මහද්වනම්.. න්යග්රෝධස්යාථ මහතෝ යත්රාධස්තාද් ව්යවස්ථිතා. තතඃ කාකාන් බහූන් රාත්රෞ දෘෂ්ට්වෝලූකේන හිංසිතාන්.. ද්රෞණිඃ ක්රෝධසමාවිෂ්ටඃ පිතුර්වධමනුස්මරන්. පංචාලානාං ප්රසුප්තානාං වධං ප්රති මනෝ දධේ.. ගත්වා ච ශිබිරද්වාරි දුර්දර්ශං තත්ර රාක්ෂසම්. ඝෝරරූපමපශ්යත් ස දිවමාවෘත්ය ධිෂ්ඨිතම්.. තේන ව්යාඝාතමස්ත්රාණාං ක්රියමාණමවේක්ෂ්ය ච. ද්රෞණිර්යත්ර විරූපාක්ෂං රුද්රමාරාධ්ය සත්වරඃ.. අර්ථාත්: රාජනිගෙ හීගෙ හේළි ආ මූවරු මහාරථිගළූ හොරටුහෝදුදු, සූර්යාස්තවාගුත්තිද්දංතෙ අවරු ඔංදු මහා වනවන්නු තලුපිදුදු, අල්ලි ඔංදු මහා න්යග්රෝධවෘක්ෂද බුඩදල්ලි විශ්රමිසිදුදු, රාත්රිවේළෙ ඔංදු ගූබෙයු මරද මේලෙ මලගිද්ද කාගෙගළන්නු කොංදුදු, අදන්නු නෝඩි ක්රෝධභරිතනාද අශ්වත්ථාමනු තන්න තංදෙය අන්යායපූර්වක මරණද ඝටනෙයන්නු ස්මරිසිකොළ්ළුත්තා මලගිරුව පාංචාලරන්නු වධිසලු නිශ්චයිසිදුදු, අනංතර පාංඩවර ශිබිරද ද්වාරදල්ලි නිංතිද්ද නෝඩලූ අත්යංත දුෂ්කරනාගිද්ද, භූම්යාකාශගළන්නු ආවරිසිද්ද රාක්ෂසනෝර්වනන්නු නෝඩිදුදු, අශ්වත්ථාමනු ප්රයෝගිසිද අස්ත්රගළෙල්ලවන්නූ රාක්ෂසනු නෂ්ටගොළිසිදුදු, ආග ද්රෞණියු විරූපාක්ෂ රුද්රනන්නු ආරාධිසි තෘප්තිගොළිසිදුදු. ↩︎

176. ධෘෂ්ටද්යුම්නපුරෝගමාන්. . ↩︎

177. ද්රෞපදේයාංශ්ච සර්වශඃ.. ↩︎

178. තේ පාර්ථාඃ ↩︎

179. පංචාලානාං ප්රසුප්තානාං යත්ර ද්රෝණසුතාද්වධඃ. ධෘෂ්ටද්යුම්නස්ය සූතේන පාංඩවේෂු නිවේදිතඃ.. අර්ථාත්: මලගිද්ද පංචාලරු මත්තු ධෘෂ්ටද්යුම්නනන්නු ද්රෝණසුතනු වධිසිදුදන්නු සූතනු පාංඩවරිගෙ නිවේදිසිදුදු. ↩︎

180. ප්රියං තස්යාශ්චිකීර්ෂන්වෛ ගදමාදාය වීර්යවාන්. අර්ථාත්: අවළිගෙ ප්රියවාදුදන්නු මාඩලු ආ වීර්යවානනු ගදෙයන්නු එත්තිකොංඩිදුදු. ↩︎

181. ද්රෞණේශ්ච ද්රෝහබුද්ධිත්වං වීක්ෂ්ය පාපාත්මනස්තදා. පාපාත්මා ද්රෞනිය ද්රෝහබුද්ධියන්නු වීක්ෂිසි ↩︎

182. තෝයකර්මණි සර්වේෂාං රාජ්ඤාමුදකදානිකේ.. ගූඪෝත්පන්නස්ය චාඛ්යානං කර්ණස්ය පෘථයාත්මනඃ. සුතස්යෛතදිහ ප්රෝක්තං – ඊ ශ්ලෝකගළු ගෝරඛපුර සංපුටදල්ලි ඉල්ලි සේරිසිල්ල. ඊ විෂයගළු ස්ත්රීපර්වදල්ලි බරුත්තවෙ. ↩︎

183. ඒතද්වෛ දශමං පර්ව සෞප්තිකං සමුදාහෘතම්. ↩︎

184. සර්ව රාජරුගළිගෙ නීරිනල්ලි තර්පණවන්නිත්තිද්දුදු, පෘථෙයු තන්නිංද කර්ණන ජනන මත්තු අවනූ තන්න මගනේ එන්නුව ගූඪ වෘතාංතවන්නු හේළිද්දුදු – ඊ විෂයගළු පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය සෞප්තික පර්වදල්ලි බරුවුදිල්ල. ඉදු ස්ත්රීපර්වදල්ලි බරුත්තදෙ. ↩︎

185. මණිං තථා සමාදාය ද්රෝණපුත්රාන්මහාරථාත්. පාංඩවාඃ ප්රදදුර්හෘෂ්ටා ද්රෞපදෛ ජිතකාශිනඃ.. මහාරථි ද්රෝණපුත්රනිංද මණියන්නු කසිදුකොංඩු විජයදිංද සුශෝභිත පාංඩවරු හර්ෂදිංද අදන්නු ද්රෞපදිගෙ නීඩිදුදු. ↩︎

186. ශ්ලෝකානාං කථිතාන්යත්ර ශතාන්යෂ්ටෞ ප්රසංඛ්යයා. ↩︎

187. මුනිනා බ්රහ්මවාදිනා. ↩︎

188. සෞප්තිකෛෂීකේ සංබද්දේ පර්වණ්යුත්තමතේජසා. ↩︎

189. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය සෞප්තිකපර්වදල්ලි 18 අධ්යායගළු මත්තු 772 ශ්ලෝකගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද සෞප්තිකපර්වදල්ලි 18 අධ්යායගළු මත්තු 804 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

190. පුත්රශෝකාභිසංතප්තඃ ප්රජ්ඤාචක්ෂුර්නරාධිපඃ. කෘෂ්ණෝපනීතාං යත්රාසාවායසීං ප්රතිමාං දෘඪාම්.. භීමසේනද්රෝහබුද්ධිර්ධෘතරාෂ්ට්රෝ බභංජ හ. තථා ශෝකාභිතප්තස්ය ධෘතරාෂ්ට්රස්ය ධීමතඃ.. සංසාරගහනං බුද්ධ්යා හේතුභිර්මෝක්ෂදර්ශනෛඃ. විදුරේණ ච යත්රාස්ය රාජ්ඤ ආශ්වාසනං කෘතම්.. ධෘතරාෂ්ට්රස්ය චාත්රෛව කෞරවායෝධනං තථා. සාංතඃපුරස්ය ගමනං ශෝකාර්තස්ය ප්රකීර්තිතම්.. අර්ථාත්: ප්රජ්ඤාචක්ෂු නරාධිප ධෘතරාෂ්ට්රනු පුත්රශෝකදිංද සංතප්තනාගි භීමසේනන මේලින ද්රෝහබුද්ධියිංද කෘෂ්ණනු තංදිරිසිද්ද උක්කින දෘඪ ප්රතිමෙයන්නු මුරිදුදු, හාගෙයේ ශෝකාභිතප්තනාද ධෘතරාෂ්ට්රනිගෙ ධීමංත විදුරනු මෝක්ෂදර්ශනවන්නු නීඩුව සංසාරගහනවන්නු බුද්ධිපූර්වකවාගි වර්ණිසි ආශ්වාසනෙයන්නු නීඩිදුදු, ශෝකාර්තනාද ධෘතරාෂ්ට්රනු අංතඃපුරද ස්ත්රීයරොංදිගෙ යුද්ධස්ථානක්කෙ හෝගුව වර්ණනෙයිදෙ. ↩︎

191. සංග්රාමේෂ්වනිවර්තිනඃ . ↩︎

192. පුත්රපෞත්රවධාර්තායාස්තථාත්රෛව ප්රකීර්තිතා. ගාංධාර්යාශ්චාපි කෘෂ්ණේන ක්රෝධෝපශමනක්රියා.. අර්ථාත්: පුත්ර-පෞත්රර වධෙගළිංද ආර්තළාගිද්ද ගාංධාරිය බළිසාරි කෘෂ්ණනු අවළ ක්රෝධවන්නු ශාංතගොළිසිදුදු. ↩︎

193. තෝයකර්මාණි චාරබ්ධේ රාජ්ඤාමුදකදානිකේ. ගූඪෝත්පන්නස්ය චාඛ්යානං කර්ණස්ය පෘථයා(අ)(අ)ත්මනඃ. සුතසෛතාදිහ ප්රෝක්තං ව්යාසේන පරමර්ෂිණා.. අර්ථාත්: රාජර ජලතර්පණද සමයදල්ලි පෘථෙයු කර්ණනු තන්නල්ලි හුට්ටිදවනෙංබ ගූඪවිෂයවන්නු හේළිදුදු මත්තු පරම ඍෂි ව්යාසනු කර්ණනු අවළ මගනෙංදු හේළිදුදු. ↩︎

194. ඒතදේකාදශං පර්ව ශෝකවෛක්ලව්යකාරණම්. ↩︎

195. ප්රණීතං සජ්ජනමනෝවෛක්ලව්යාශ්රුප්රවර්තකම්.. අර්ථාත් සජ්ජනර මනස්සන්නූ ව්යාකුලගොළිසි අවර කණ්ණීරිළිසුවංතිරුව. ↩︎

196. ප්රකීර්තිතාඃ . ↩︎

197. ශ්ලෝකසප්තශතී චාපි පංචසප්තතිසංයුතා. ↩︎

198. සංඛ්යයා භාරතාඛ්යානමුක්තං ව්යාසේන ධීමතා.. ↩︎

199. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය ස්ත්රීපර්වදල්ලි 27 අධ්යායගළු මත්තු 730 ශ්ලෝකගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද ස්ත්රීපර්වදල්ලි 27 අධ්යායගළු මත්තු 826 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

200. සංබංධිමාතුලාන් . ↩︎

201. රාජභිර්වේදිදව්යාස්තේ සම්යජ්ඤානබුභුත්සුභිඃ. ↩︎

202. කාලහේතුප්රදර්ශිනඃ . ↩︎

203. අත්ර පර්වණි විජ්ඤේයමධ්යායානාං ශතත්රයම්. ↩︎

204. චතුර්දශ සහස්රාණි තථා සප්ත ශතානි ච. ↩︎

205. සප්ත ශ්ලෝකාස්තථෛවාත්ර පංචවිංශතිසංඛ්යයා. ↩︎

206. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය ශාංතිපර්වදල්ලි 353 අධ්යායගළු මත්තු 12,863 ශ්ලෝකගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද ශාංතිපර්වදල්ලි 365 අධ්යායගළු මත්තු 14,172 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

207. ච . ↩︎

208. ධර්මාර්ථී යඃ ප්රකීර්තිතඃ. ↩︎

209. ප්රකීර්තිතාඃ . ↩︎

210. මහාභාග්යං ගවාං චෛව බ්රාහ්මණානාං තථෛව ච. රහස්යං චෛව ධර්මාණාං දේශකාලෝපසංහිතම්.. අර්ථාත්: ගෝ-බ්රාහ්මණර මහාභාග්ය, මත්තු දේශ-කාලගළ මත්තු ධර්මගළ රහස්ය. ↩︎

211. ප්රෝක්තාන්යෂ්ටෞ ප්රසංඛ්යයා. ↩︎

212. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය අනුශාසනපර්වදල්ලි 154 අධ්යායගළු මත්තු 6,534 ශ්ලෝකගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද අනුශාසනපර්වදල්ලි 168 අධ්යායගළු මත්තු 9,580 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

213. පරීක්ෂිතඃ . ↩︎

214. බභ්රුවාහේණ . ↩︎

215. අධ්යායානාං ශතං චෛව ත්රයෝ(අ)ධ්යායාශ්ච කීර්තිතාඃ. ↩︎

216. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය අශ්වමේධිකපර්වදල්ලි 96 අධ්යායගළු මත්තු 2,742 ශ්ලෝකගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද අනුශාසනපර්වදල්ලි 92 අධ්යායගළු මත්තු 2,906 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

217. තතස්ත්වාශ්රමවාසාඛ්යං . ↩︎

218. යත්ර රාජ්යං සමුත්සෘජ්ය ගාංධාර්යා සහිතෝ නෘපඃ. ↩︎

219. ධෘතරාෂ්ට්රෝ(අ)(අ)ශ්රමපදං . ↩︎

220. මහාමාත්යෝ . ↩︎

221. මහදද්භුතම්. . ↩︎

222. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය ආශ්රමවාසිකපර්වදල්ලි 47 අධ්යායගළු මත්තු 1,062 ශ්ලෝකගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද ආශ්රමවාසිකපර්වදල්ලි 39 අධ්යායගළු මත්තු 1,090 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

223. ශස්ත්රස්පර්ෂහතා . ↩︎

224. පානකලිතා . ↩︎

225. මහත් . ↩︎

226. ස සංස්කෘත්ය නරශ්රේෂ්ඨං ↩︎

227. ප්රභාවාණාමනිත්යතාම්. . ↩︎

228. සමරෝචයත් . ↩︎

229. ගෝරඛපුර සංපුටදල්ලි ඉදර නංතර ඊ ඔංදු ශ්ලෝකාර්ධවිදෙ: ශ්ලෝකානාං විංශතිශ්චෛව සංඛ්ය්තාස්තත්වදර්ශිනා. ↩︎

230. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය මෞසලපර්වදල්ලි 9 අධ්යායගළු මත්තු 273 ශ්ලෝකගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද මෞසලපර්වදල්ලි 8 අධ්යායගළු මත්තු 290 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

231. මහාප්රස්ථානමාස්ථිතාඃ . ↩︎

232. යත්ර තේ(අ)ග්නිං දදෘශිරේ ලෞහිත්යං ප්රාප්ය සාගරම්. යත්රාග්නිනා චෝදිතශ්ච පාර්ථස්තස්මෛ මහාත්මනේ.. දදෞ සංපූජ්ය තද්දිව්යං ගාංඩීවං ධනුරුත්තමම්. යත්ර භ්රාතෲන්නිපතිතාන් ද්රෞපදීං ච යුධිෂ්ඨිරඃ.. දෘෂ්ට්වා හිත්වා ජගාමෛව සර්වානනවලෝකයන්. ඒතත්සප්තදශං පර්ව මහාප්රස්ථානිකං ස්මෘතම්.. අර්ථාත්: කෙංපුසාගරවන්නු තලුපි අල්ලි අග්නියන්නු නෝඩි අග්නිය ප්රේරණෙයංතෙ ආ මහාත්මනිගෙ පාර්ථනු උත්තම ධනුස්සු දිව්ය ගාංඩීවවන්නු පූජිසි නීඩිදනු. අල්ලි ද්රෞපදි මත්තු සහෝදරරු බිද්දුදන්නු නෝඩියූ එල්ලරන්නූ අවලෝකිසදෙයේ යුධිෂ්ඨිරනු මුංදුවරෙදනු. ↩︎

233. යත්රාධ්යායාස්ත්රයඃ ප්රෝක්තාඃ ශ්ලෝකානාං ච ශතත්රයම්. ↩︎

234. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය මහාප්රස්ථානිකපර්වදල්ලි 3 අධ්යායගළු මත්තු 106 ශ්ලෝකගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද මහාප්රස්ථානිකපර්වදල්ලි 3 අධ්යායගළු මත්තු 110 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

235. ප්රාප්තං දෛවරථං ස්වර්ගාන්නේෂ්ටවාන්යත්ර ධර්මරාට්. ආරෝඪුං සුමහාප්රාජ්ඤ අනෘෂංස්යාච්ඡුනා විනා.. තාමස්යාවිචලාං ජ්ඤාත්වා ස්ථිතිං ධර්මේ මහාත්මනඃ. ස්වරූපං යත්ර තත්ත්යක්ත්වා ධර්මේණාසෞ සමන්විතඃ. ස්වර්ගං ප්රාප්තඃ ස ච තථා යාතනා විපුලා භෘශම්. දේවදූතේන නරකං යත්ර ව්යාජේන දර්ශිතම්.. ශුශ්රාව යත්ර ධර්මාත්මා භ්රාතෲණාං කරුණා ගිරඃ. නිදේශේ වර්තමානානාං දේශේ තත්රෛව වර්තතාම්.. අනුදර්ශිතශ්ච ධර්මේණ දේවරාජේන පාංඩවඃ. ආප්ලුත්යාකාශගංගායාං දේහං ත්යක්ත්වා ස මානුෂම්.. ස්වධර්මනිර්ජිතං ස්ථානං ස්වර්ගේ ප්රාප්ය ස ධර්මරාට්. මුමුදේ පූජිතඃ සර්වෛඃ සේංද්රෛඃ සුරගණෛඃ සහ.. ඒතදෂ්ටාදශං පර්ව ප්රෝක්තං ව්යාසේන ධීමතා. අර්ථාත්: දෛවරථවු ප්රාප්තවාගලු සුමහාප්රාජ්ඤ ධර්මරාජනු දයාවශනාගි නායිය විනා ස්වර්ගවන්නේරලු බයසදේ ඉරුවුදු, ධර්මදල්ලි ආ මහාත්මන අවිචල ශ්රද්ධෙයන්නු තිළිදු නායියු තන්න ස්වරූපවන්නු තොරෙදු ධර්මනාගි තෝරිදුදු, ධර්මනොංදිගෙ ස්වර්ගක්කෙ හෝගි අල්ලි දේවදූතනු ව්යාජදල්ලි නරකද විපුල යාතනෙයන්නු තෝරිසිදුදු, ධර්මාත්මනු අල්ලි සහෝදරර කරුණෙය මාතුගළන්නු කේළිදුදු, ආ ප්රදේශදල්ලි නඩෙයුත්තිද්දුදර විෂයවන්නු පාංඩවනිගෙ ධර්මරාජ මත්තු දේවරාජරු තෝරිසිදුදු, ධර්මරාජනු ආකාශගංගෙයල්ලි මුළුගි මනුෂ්යදේහවන්නු තොරෙදු ස්වධර්මදිංද ගෙද්ද ස්වර්ගවන්නු පඩෙදු ඉංද්රනොංදිගෙ සර්වසුරගණගළිංද පූජිතනාගි මෝදිසිදුදු ඉවුගළන්නු හදිනෙංටනේ පර්වදල්ලි ධීමංත ව්යාසනු හේළිද්දානෙ. ↩︎

236. ඉදර නංතර ගෝරඛපුර සංපුටදල්ලි ඊ ඔංදු අධික ශ්ලෝකාර්ධවිදෙ: නව ශ්ලෝකාසතථෛවාන්යේ සංඛ්යාතාඃ පරමර්ෂිණා. ↩︎

237. පුණෙය විමර්ශාත්මක ආවෘත්තිය ස්වර්ගාරෝහණපර්වදල්ලි 5 අධ්යායගළු මත්තු 194 ශ්ලෝකගළිවෙ. ගෝරඛපුර සංපුටද ස්වර්ගාරෝහණපර්වදල්ලි 5 අධ්යායගළු මත්තු 215 ශ්ලෝකගළිවෙ. ↩︎

238. දශශ්ලෝකසහස්රාණි විංශශ්ලෝකශතානි ච. ඛිලේෂු හරිවංශේ ච සංඛ්යාතානි මහර්ෂිණා.. අර්ථාත්: අනුබංධවාගිරුව හරිවංශදල්ලි 12,000 ශ්ලෝකගළිවෙ එංදු මහර්ෂිගළු හේළිද්දාරෙ. ↩︎

239. ඒතත්සර්වං සමාඛ්යාතං භාරතේ පර්වසංග්රහඃ. ↩︎

240. ඉල්ලි කොට්ටිරුව ප්රති මහාපර්වදල්ලිරුව ශ්ලෝක මත්තු අධ්යායගළ සංඛ්යෙය ප්රකාර මහාභාරතදල්ලි ඔට්ටු 84,883 ශ්ලෝකගළූ 1,896 අධ්යාගළූ ඉවෙයෙංදු තිළියුත්තදෙ. ආදරෙ ඊ නිර්දිෂ්ට ශ්ලෝකසංඛ්යෙගළු ඊගිරුව මහාභාරතද යාව සංපුටගළල්ලියූ ඉල්ලවෙංබුදු ගමනාර්හ. උදාහරණෙගෙ, ඊ කන්නඩ අනුවාදක්කෙ තෙගෙදුකොංඩිරුව පුණෙය විශේෂ සංපුටදල්ලිරුව 18 මහාපර්වගළල්ලිරුව ඔට්ටු ශ්ලෝකගළ සංඛ්යෙ 73,784 මත්තු අධ්යායගළ සංඛ්යෙ 1,995. ගෝරඛපුරද මහාභාරත සංපුටද 18 අධ්යායගළල්ලි දොරකුව ශ්ලෝක සංඛ්යෙ 90,113 මත්තු අධ්යායගළ සංඛ්යෙ 2,107. ↩︎

241. අර්ථශාස්ත්රමිදං ප්රෝක්තං ධර්මශාස්ත්රමිදං මහත්. කාමශාස්ත්රමිතං ප්රෝක්තං ව්යාසේනාමිතබුද්ධිනා.. අර්ථාත්: අමිතබුද්ධි ව්යාසන ඊ කෘතියන්නු අර්ථශාස්ත්රවෙංදූ, මහා ධර්මශාස්ත්රවෙංදූ මත්තු කාමශාස්ත්රවෙංදූ හේළල්පට්ටිදෙ. ↩︎

242. අස්ය කාව්යස්ය කවයෝ න සමර්ථා විශේෂණේ. සාධෝරිව ගෘහස්ථස්ය ශේෂාස්ත්රය ඉවාශ්රමාඃ.. ධර්මේ මතිර්භවතු වඃ සතතෝත්ථිතානාං ස හ්යේක ඒව පරලෝකගතස්ය බංධුඃ. අර්ථාඃ ස්ත්රියශ්ච නිපුණෛරපි සේව්යමානා. නෛවාප්තභාවමුපයාංති න ච ස්ථිරත්වං.. අර්ථාත්: උළිද මූරු ආශ්රම (බ්රහ්මචර්ය, වානප්රස්ථ, සංන්යාස) ගළිගිංත ගෘහස්ථාශ්රමවු ශ්රේෂ්ඨවාගිරුවංතෙ ඊ කාව්යවන්නු කූඩ කවිගළු මීරිසලු අශක්යරු. ↩︎

243. යදහ්නා කුරුතේ පාපං බ්රාහ්මණස්ත්විංද්රියෛශ්චරන්. මහාභාරතමාඛ්යාය සංධ්යාං මුච්යති පශ්චිමාම්.. යද්රාත්රෞ කුරුතේ පාපං කර්මණා මනසා ගිරා. මහාභාරතමාඛ්යාය පූර්වාං සංධ්යාං ප්රමුච්යතේ.. අර්ථාත්: බ්රාහ්මණනු ඉංද්රියවශනාගි හගලිනල්ලි මාඩිරබහුදාද පාපවු සායං සංධ්යා සමයදල්ලි මහාභාරතප්රවචනමාඩුවුදරිංද පරිහාරවාගුත්තදෙ. ශරීර, මනස්සු, මත්තු මාතුගළිංද රාත්රියල්ලි මාඩිද මාපවු ප්රාතඃසංධ්යාසමයදල්ලි මහාභාරත ප්රවචන මාඩුවුදරිංද පරිහාරවාගුත්තදෙ. යෝ ගෝශතං කනකශෘංගමයං දදාති විප්රාය වේදවිදුෂේ ච බහුශෘතාය. පුණ්යාං ච භාරතකථාං ශෘණුයාච්ච නිත්යං තුල්යං ඵලං භවති තස්ය ච තස්ය චෛව.. අර්ථාත්: බහුශ්රුත, වේදවිද බ්රාහ්මණනිගෙ අලංකෘත ස්වර්ණමය කොංබුගළිංද කූඩිරුව නූරු හසුගළන්නු දානමාඩුවුදරිංද දොරකුව පුණ්ය මත්තු භාරතකථෙයන්නු නිත්යවූ කේළුවුදරිංද බරුවුදර පුණ්ය ඉවෙරඩර ඵලගළූ සමනාගිරුත්තවෙ. ↩︎

244. පුණෙය විශේෂ සංපුටද ප්රකාර ඊ උපපර්වදල්ලිරුව ශ්ලෝකගළ ඔට්ටු සංඛ්යෙ 243. නීලකංඨීය සංපුටද ප්රකාර ඊ උපපර්වදල්ලිරුව ශ්ලෝකගළ ඔට්ටු සංඛ්යෙ 396. ↩︎